No. 6076 Vrijdag 18 Augustus 1905. 30ste Jaargang, Hbagêlaó voor cfëooró- en SLuiè-ébollanè. Dr. Kuyper. zijne tegen- en medestanders. Misdaad uit jaloezie. Buitenland ABONNEMENTSPRIJS Per 8 maanden root Uaarlem Voor de overige plaataen in Nederland franco per post Voor het buitenland Afzonderlijke nummer» Dit blad verschijnt degelijki, behalve Zon- en Feestdagen Hoofd re dacten r-D irectenr W. KÜPPERS. BUREAU St, Jansstraat Haarlem f 1,20 1,50 2,90 0,03 PBIJS DKB ADVBBTBNTIHN. Van 16 regelt 50 Gents Elke regel meer 7'/t r Groote letten worden berekend naar plaatsruimte Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Gon iaat Hoofdagenten voor het Buitenland Compagnie Gétierale PublicitèEtratigèn "aöxTE MA NON AGITATE. G.Z/. DAÜBE Co JOHN., F. JONES Suce. Parit 31 bit Faubourg Montmartre. {Slot.) Vormden zg eene breede schaar, de tegenstanders van Dr. Koyper en zjjn ministerie, even talrjjk, talrjjker nog zijn onder de Nederlanders zijne medestan ders, al is dan ook door knnst- en vlieg werk, en door allerlei middelen, die nauweljjks vooruit te zien noch te be rekenen waren, hun streven mislukt om de Christelijke regeering, welke reeds zoo veel goeds tot stand gebracht had en nog meer te verwachten gaf, nog voor minstens vier jaren te bestendigen. Onder die medestanders tellen wjj vooreerst de Katholieken in het land, die op enkele uitzonderingen na, thans tot de besliste voorstanders behcoren van een samengaan der Christelijke partgen, als zjjnde dit de eenige vertrouwbare en noodzakelijke vaarborg tegen den steeds wassenden stroom van het moderne on geloof en het socialismus. Wat wjj in Dr. K u y p e r erkennen, dat is: zjjn fijnen en scherpen geest, zjjn groot organisatie-talent, zjjne on miskenbare gave van zeggingskracht en welsprekendheid, zjjne veel-omvattende kennis en wetenschap, zjjn regeerings- talent en zjjne buitengewone werkkracht, waarbjj gevoegd mag worden zjjn onver- moeiden slrjjd voor de eer van Christus en tegen het ongeloof. Aan dat alles heeft hg zjjn val te danken gehad, zoo- als anderen ter zjjde worden gezet, omdat van hun een kracht uitgaat, waartegen de huicbelpolitiek zich vei zet. Daar. waren eren daar zjjn er noglaten wjj deze zaak rusteD. Laten wjj.liever zeggen nu Dr. Kuyper is heengegaan, niet blindelings hebben wjj aan den anti-revolutionnairen leider, aan een volbloed calvinist ons vertrouwen en onzen steun geschonken en slechts schoorvoetend zjjn velen onder de Ka ho- lieken dien weg opgegaan. Wel beden kend, wat zjj dedtn en wel overwegend, waarheen hun dit samengaan leiden zonde. Velen kostte het moeite zich los te scheuren van de oude genegenheid voor de vrjjzinnigen, voor de liberalen, onder wier bestuur het herstel dtr kerkeljjke hiërarchie, de terugkeer der Bisschoppen was mogeljjk geworden en zelfs het mach tige wcord van dr. Sch&epman z.n. FEUILLETON Vervolg.) Het verdere verhoor van beklaagde bracht verder weinig bezonder». Wat zjj mededeelde wisten de meesten reeds. Interessant waren echter de trotsohe zekerheid en de kalmte, waarmede Clara van Helden van nu af al de vragen van den president beantwoordde. Zu'k een verstokte zondares had men in deze zaal nog nimmer bijgewoond. Als een vorstin stond zij daar en had den schjjn, alsof zjj recht moest spreken over allen, die daar aan de groene tafel zaten. Hebt gjj nog iets tot nw verdediging te zeggen f vroeg den president ten slotte. Nem! klonk het van uit de hoogte terug. —Neem dan weder plaats. Op dit oogenblik stond de officier van justitie op. Mijnheer de president, zei hjj, mag ik de beklaagde nog eenige vragen stellen P De president maakte een toestemmende beweging met de hand en alle aanwezigen begon zich voorover om vooral geen woord 1 aan wiens genie men een vooruitzienden blik iu de trekomst niet ontzeggen za', was niet voldoende hen tot een samen gaan met Dr. Kuyper en zjjn volge lingen te bewegen. Bracht de strjjd ver deeldheid onder ons, de strjjd voor de rechten der Bjjzondere School, bracht de twee groote Christeljjke partgen tct el kander de langzame, maar zekere af zakking van het liberalismna tot het on geloof en het socialismns dwong de ka tholieken zich al langer hoe meer van de liberalen af te scheiden en met de An ti-Re volutiocairen een nanwer verbond aan te gaan. Gemakkeljjk ging dit niet. De steilheid der Calvinisten, die nog altjjd meenden, dat zjj alleen het recht van be heer hadden in het protestantscheNeder land en dat de God van Nederland hun privaat-eigendom was, stond menigmaal dit Bamengaan in den weg en stuitte me nig katholiek tegen da borst. Vesl is er echter van die steilheid afgeslettn; zelis Dr. Kuyper heeft een beter inzicht gekregen in het streven eu de wenschen, in de meeningen der Katholieken, zjjn hooding tegenover de Katholieken is veel veranderd en beter geworden, wat hem door sommigen zijner vroegere partjjge- nooten niet werd vergeven, kortzinnig als zjj zjjn en vastgegroeid met hun ver sleten en ouderwetsch vooroordeel tegen de Katholieken. De nataarljjke medestanders van Dr. Kuyper zjjn zooals van zelf spreekt! de Anti-revoIutionnaireD, wier erkendeen beproefde leider hjj sedert vele jaren reels ie. Deze Anti-revolutionnaire partjj beleefd echter op dit oogenblik moeieljjke tjjden, door innerljjke verdeeldheid en velen, die tot de catumlgke voorstanders van Dr, Kuyper en van het ChrisLlgk Minis terie dienden te beboeren, hebben zich door allele! minder verstandige beweeg redenen laten verleiden, den liberalen steun te verleener. Wjj rekenen tot de zen niet de maanen van D'. Brons- v e 1 d t, die in des blinde er op los re dekavelt en zelfs nu nog het demission- naire ministerie op onzinnige wjjze be schuldigt, het er op te hebben toegelegd om aan sommige predikants-plaatsen hunne traktementen te onthouden ten voordeele van den Staat, maar wjj rekenen daar toe welde Friesch Christel jjk-hi&torischeu die op sommige plaatsen de Anti-Revo lutionairen in den steek lieten en de Ohristeljjk-democraten, die zich door hit onzinnige drijven van den heer Staal- te verliezen van het kruisverhoor, dat nu plaats had. XVI. —Beklaagde; begon de officier vanjustitie- gg hebt gezegd, dat gjj u te bed legdet, nadat gij de beide kinderen gekalmeerd hedt eu zjj scheren te slapen. Gjj zoudt zelf den ganschen nacht hebben geslapen, maar ik kan mjj niet begrjjpen, dat iemand slapen kan, wanueer in dezelfde kamer twee neBscheljjke wezens met den dood worstelen. Hebt gjj inderdaad den geheelen nacht ge slapen Clara werd onrustig. De doorborende blik van den officier van justitie maakte haar ver ward. Zjj tloeg de oogen neer en antwoordde onzeker Ik geloof, dat ik het heb gedaan. 8*'ooft het. Hoe komt het echter, dat gjj bij uw eerste verhoor van een zonder lingen droom, van een soort hypnotisohen toestand verteldet, waarin ge u bevonden hadtWilt gy ons misschien nog eens zeggen welk soort van droom het wasP Ik weet den droom niet precies meer. —Dan zal ik uw geheugen te hulp komen. Gy droomdet, dat de kinderen uwer stiefzus ter dood aan uw voeten lagen, dat gy in derdaad de kleinen had vermoord, is het niet zoo Clara verborg huiverend het gelaat in de handen. De herinnering aan dun vreeseljjken man op den verkeerden weg lieten voeren. Het wil ons echter voorkomeD, dat deze twee categorieëa spceiig weder op het oude spoor zullen teragkeeren, wan neer zij zieD, welk onheil han streven gebrouwen heeft en vooral ook wanneer de Christen-democraten zullen ondervin den, dat zjj van Dr. K a y p e r en de Christelijke regeering veel, van de libe raal-socialistische strooming niets te ver wachten hebbeD. Onder de medestanders van Dr. Kuy per mogen wjj niet vergeten te rekenen mannen als Jkb. de Savornin L o h m a n en Ds. de V i s s er, mannen van groot talent en wetenschap en van helder inzicht, die hoezeer ook iD som mige ponten van meening verschillend met den afgetreden Minister-president, te zeer overtuigd zjjn van diens groote gaven en edel streven, om niet bjj den geweldigen strjjd tegen het modernisme en socialismus beslist aan de zjjde van dien eminenten Staatsman te staan. En zoo staan de twee groote partgen in Nederland tegenover elkander. Nieuwsgierig zjjn wjj, wat bet nieuwe ministerie daartnsschen in de nentrale zone zal kannen tot stand brengen. Engeland. Een aantal uit Zwitserland verdreven anarchisten zjjn te Londen aangekomen. Zjj hebben zich gevestigd in de wjjkSoho, waar tal hunner partjjgenooten gehuis vest zijn. Door het jongste besluit der bondsregeering znllen nog meer anarchis ten nit Zwitserland gebannen worden. Rusland. De Gouverneur van Warschau heeft den romanschrjjver Sienkiewicz en de graven Z a m o j e k i, Plater en Tiszki ewicr, huisarrest opgelegd, omdat zjj in de Russische pers een pro test hebben ingezonden tegen de russifi- tatie van de PooLche scholeo. De firma R o t s c h i 1 d die eigena- rtsse ia van de naftateminen der Kas- pi-Zwarte-Zee-maatschappjj te Bibicibat en Balachaty, heeft de werklieden die aldaar den a>beid hebben gestaakt doen weten, dat zg bjj niet onmiddellgk her vatten van den arbeid, de werkplaatsen zal laten sluiten. Aan het Boerencongres te Moskou gehouden, hebben vertegenwoordigers nit 22 gouvernementen deelgenomen. Het Congres verlangt voor de verkie- zirg van volksvirïegenwooidigers alge meen, rechtstreeks en geheim stemrecht nacht maakte haar geheel van streek. Zg suakte naar adem om te antwoorden. Geef mg antwoord, beklaagde! riep de officier van justitie. Was dit de inhoud van den droom? Ja—ja En was het werkelgk slechts eei droom, Was het geen werkelgkbeidhadt gg niet inderdaad de misdaad gepleegd Geloofdet gg niet, dat gij maar droomdet Droomen stemmen toch gewoonlijk niet zoo met feiten overeen. Hoe kwam het, dat gg juist van het vermoorden der kinderen droomdet P Hoe kwam het, dat gij droomdet, dat gg een moor denares waart Ik weet het niet. Maar ik weet het, beklaagde en de rechtbank aal haar gevolgtrekking maken uit deze omstandigheden. Gij droomdet slechts, wat gg in werkelgkheid hadt gedaan, gg meendet te droomen, wat gg inderdaad deedt. Neenneenl jammerde Clara. Zg zou neergezonken zgn, indien de verdediger haar niet had opgevangen. —Ik protesteer tegen zulk een marteling 1 riep hg uit. Hoe kan mjjnheer de officier zgn verhoor tot droomen uitstrekken, die wij niet in onze macht hebben P Dit is een geestelgke martelirg, waartegen ik beslist protest moet aanteekenen, Een protest, dat ik terugwgs 1 antwoord de de officier trotsch. Ik maak de rechtbank er thans reeds opmerkzaam op, dat beklaagde op mgn vragen geen afdoend antwoord geven kan. De geschiedenis van den droom is een van mannen en vrouwen van twintigja rigen leeftjjd afverder een constitueerende vergadering met recht van wetten voor stellen, vau beschikking over fioanciëa, toezicht op het bestaur, onschendbaar heid der volksvertegenwoordigers enz. Vervolgens spreekt het congres de nood- zakeljjkheid nit om het landbezit van boe ren uit te breiden, verlangt het verplicht, kosteloos lager ODderwjjs met niet ver plicht, godsdienstonderricht, verwereld lijking van de school, kostelooze volks boekergen en leeszalen. Spanje. Geen dag gaat voorbjj of er komen trecrige berichten over hongersnood en ellende in sommige plaatsen in Spanje, het eene bericht is al verschrikkelijker dan het andere. De bereiking is vreeseljjk opgewonden en tot alles in staat. Zg schromen niet de ergerlijkste misdaden te begaan, want zeggen zg, «wanneer wjj in de gevangenis komen, krjjgen wjj tenminste eten.» De gevangenissen zgn dan ook overal meer dan vol. In de omstreken van Sevilla worden elle schapen gevangen en naar de stad gebracht, waar het vleesch inde straten wordt verkocht. Te Valago zgu ben ie vaa hongerige veldarbeiders de stad binnengedrongen. De regeering zendt weliswaar troepen naBr de bedreigde stelen, doch geven dezen geen Btrenge bevelen, nit vrees, de bevolking «og meer op te winden. Het aantal arbeiders, dat in de omstreken van OsEoena op het platteland rondtrekt, wordt op 5000 geschat. Velen zgn met geweren gewapend. De Duiteohe en Engelsehe vloot. Om geheel vrjj te zgn en geen ont moeting te hebben met de Engelsehe Kanaalvloot, zal de Duitsohe vloot voor haar oefeningen de Kieler bocht éérst verlaten en door de Deensche wateren naar de Noordzee stevenen, nadat de Engelechen reeds dit westeljjke deel van de Oostzee door, en in het oosteljjke deel, op de Pommereche en Oost-Pruisische kust is. Daardoor wordt de Oostzee voor- loopig den Eugelschen voor han herfst- oefenicgen vrjj gelaten, terwijl de Dnit- schers in de Noordzee manoeuvreereD. Bjj hun terugkeer nit de Noordzee sloomen de Duitsche linieschepen door het Keizer- Wilhelmkanaal weder naar Kiel, en ontmoeten zoo ook later waarschjjnljjk niet de Engelsehe schepeo, die door de Sond en de Belt wegvaren. Aldus gian de twee vloten elkaar stil zwijgend uit den weg, geljjk koning E d u a r d cp zgn reis naar Marienbad het keizer Wilhelm doet. Want het geldt na als ongetwjjfeld zeker, dat kei zer Wilhelm hoffelgk bereid was, met zgn koninklgken oom op diens reis door Duitschland ergens samen te komen, wanneer koning Ed aard daartoe den wensch kenbaar maakte. Dat dit het geval zon wezen mocht men hier vermoeden, omdat koning E daard door DnitschlaDd zon reizen en 't eerst Eagelsche bladen methetplan voor de ontmoeting aankwamen en er gunstig over spraken. De Vossische Zei- tang zegt nu «Koning E d a a r d heeft dien wensch niet kenbaar gemaakt, de ontmoeting gebeurt niet en de verhou ding, zooals zjj tnsschen Berljjn en Lon den geworden is, bfgft bjj het oude.» Dat wil dus zeggengespannen tasschen oom en neef Zooais de Norddeutsche vanavond in een polemiek met de Vorwarts verzekert, is het «grove bedriegerjj» te beweren, dat op het eind van verleden jaar de Dait- sche vloot gemobiliseerd is en er gedacht werd aan een oorlogsverklaring tegen Engeland wegens een ernstigea strjjd tasschen keizer W i 1 h e 1 m en Koning E d u a r d. Deze tegenspraak van ons ministerieel blad zal men juist lezen, wanneer men den nadrak legt op het is bedriegerjj, dat Duitschland met het plan van een oorlogsverklaring om ging, ter- wjjl hier slechts nit voorzorg tegen een Eagelsche overrompeling maatregelen van voorzichtigheid met de vloot genomen werden. sluw bedacht verzinsel. De beklaagde heeft zich reeds den morgen na de misdaad verra- dea en moest daarom het verhaal van den droom uitdenken. Als tweede mogelijkheid neem ik aan en dit is in het voordeel vau beklaagde, dat zg de daad bedreven heef. in een soort van bypnotischeu toestand, zoodat het haar later toescheen, dat zg had gedroomd. Ik zal zoo vrg zgn omtrent dit punt de meeuing Van de bekwaamste zenuwartsen in te winnen. Ondertusschen kan het verhoor van beklaagde voo tgang hebben. Bleek en bewegingloos zat Clara daar, de tranenlooze oogen in de verte starend als zag zg daar een dreigende spookgestalte. Tien de president eenige woorden tot haar richtte, kromp zg van schrik ineen en dan brak zg in een zenuwachtig geween uit, zoodat de verdediger op schorsing der zitting aan drong. Wg zullen voortgian met het verho r van den tweeden beklaagde, zeide de presi dent ernstig. Dan kan de eerste beklaagde in- tusschen op streek komen. Johan ware het liefst naar Clara toegesneld, had haar in' de amen genomen en wegge voerd, ver weg. Een hevige woede maakte zich van hem meester, waardoor zgn stem beefde, zgn gestalte sidderde. Toen de president hem aanmaande te zeg gen wat hg wist, moest hg met geweld zgu opgewondenheid onderdrukken niet de recht bank en allen aanwezigen toe te roepen, welk een onrecht hier geschiedde, Ik ben onschuldig, sprak hg met luid- De vrede. Wjj koesteren de beste verwachtingen en vertrouwen, dat de gevolmachtigden ter vredesconferentie te Portsmouth, V. S. de zaak tot een goed einde znllen brengen, om aan het bloedvergieten in het Verre Oosten een einde temaken. Het gaat er echter niet voor den wind, de gevolmachtigden zien er alles behalve opgewekt uit. Er schjjnen heillooze invloeden te wer ken en van tjjd tot tjjd hebben zjj de meest onverzoenljjke buien. Echt diplo matiek, zgn zjj in die buien het meest correct en allerbeleefdst, maar zoodra de zitting afgeloópen is en zjj van elkaar gescheiden zgn, dan behandelen zjj elkaar met een koelte, welke niets goeds voor spelt. De correspondent van de «Matin»zegt dan ook, dat deze toestand betreurens waardig en gevaarljjk is, en dat daarom de bevriende of neutrale mogenlheien, zooals Frankrjjk, Engeland en Amerika, zonder tjjd te verliezen, han invloed moesten doen gelden om de twee tegen standers tot een verzoenende houding te bewegen en hen te doen inzien, dat thans hun vertegenwoordigers hst succes der «onfereatie compromitteeren, door naar verkeerde raadgevingen te Inisteren en weinig grootheid van geest te toonen. Er is niet veel noodig om in de Mant- sjoerjjiche velden de gereed staande vjj- andeljjke legers op elkander te doen instormen, waardoor een bloedbad zon volgen, zooals er in den geweldige oor log nog geen geleverd is. Moge de heer Witte geen Russische trotscbe bui krggen en de Japanners met klinket de stemzooals mejuffronw V»n Hel den onschuldig is. Schuldig alleen zgn, wan neer hier van schuld sprake kan zgn, me vrouw Von Oldekammer en dokter Middel - wald. —Ik verzoek den beklaagde geen verdacht makingen uit te sprekeD, vermaande de pre sident. Het zijn geen verdachtmakingen ik kan m|n woorden bewgzeo, bezweren. Dokier Mid- deiwald heeft mevrouw Von Oldekammer het vergift verschaft, mevrouw Von Oldekam mer heeft bet vergift, in het glas gedaan, dat voor het bed van mejeffrouw Van Helden stond, met de bedoeling, dat mejuffrouw Van Helden daaruit zou drinken. Mevrouw Von Oldekammer haatte haar stiefzusterzg wilde zich op haar wreken, omdat Clara haar de liefde barer kinderen had ontroofd en omdat zij door een dwaze jaloezie werd gekweld. Niet mejuffrouw Van Holden, niei ik, maar mi- vrouw Von Oldekammer en dokter Middel- wald behooren op de baok der beklaagde». Een gemompel van verbazing ging door de rgen dtr toehoorders. Bat was toch ongehoord 1 Dit jonge mensch, de verloofde van de misdadigster, durfde de moeder aanklagen haar kinderen vergiftigd te heb ben (Wordt vervolgd.) (HE Cl) 30.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1905 | | pagina 1