No. 6090
Maandag 4 September i 905
i
30ste Jaargang,
&ag6laó voor <3looró- en
Godsdienstvrijheid.
Raymond's wraak.
Buitenland
Per S maanden tooi Haarlem 1 1,20
Voor de overige plaataen in Nederland franco per post >1,50
Voor het buitenland 2,90
Afzonderlijke nummer»0,03
Dit blad verschijnt dagelijktbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacteur- Directeur W. KÜPPER8.
BUREAU St. J ansa tramt Haarlem
paws DKS ADVBBTB1TTIBH.
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cent» pér advertentie h Contant.
50 Cents
7'/, r
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Fublioité, Etrangèn
G.L. DA DBE Sr Co JOHNf. J OWES Suce Part» 31 bieFaubourg Montmartre.
Over deze vrjjheid, die onze tegenstan
ders ten voordeele van hunDe godsd enst-
loosheid trachten te exploiteert, schreef
dezer dagen de Engelsch-protestantsche
journalist W. F. Stead, in nagenoeg
den volgenden zin
De eerste parag; ari der wet op de
godsdienstvrijheid in da Fransche Re
publiek, betreffende de scheiding van
Kerk en Staat, belooft vrijheid van ge
weten en volkomen vr jje uitoefening van
openbare godsdienstplechtigheden.
Toch zjjn er beperkingen van vrjjheid
in de wet, die met deze eerste paragraaf
den spotdrjjven.
B. V.Ia eene Kerk mogen geene
politieke vergaderingen gehouden wor-
daneen geesteljjk; mag geen Staats
ambt b;kleeden of trachten invloed uit
te oefenen op de kiezers.
Dat is iets ongehoords, zegt Stead!
Vrjjheid van geweten, en de geeste
lijken die zich met de verkiezingen in
laten worden met geldboeten of gevan
genis bedreigd
De heer Stead gast verder ea zegt,
dat de geestelijke die zich niet inlaat
met het zedsljjke welzjjn van 't volk
niet veel waard is, en het gaat toch bjj
verkiezin (en zeer dikwjjU om idealen,
om zedeljjke goederen.
Met deze soort van Fransche gewetens
vrijheid, zegt bij, zouden in Engeland en
Wales de helft der noncouformistische
dominees, twee derde der priesters in Ier
land en een groot getal presbyterianen
in Schotland bjj iedere verkiezing met
eene geldboete of opsluiting gish-aft
worden.
Doch dit is niet alles.
Ouk de processies zjjn verboden, en op
de straten en^ pleinen mogen geen gods
dienstige vergaderingen gehouden worden.
Vele Franschen moeten nog het a.b.c.
van godsdienstige verdraagzaamheid leeren.
Waarom heeft de Fransche Republiek
niet getracht eene vrjje Kerk in een vrjjen
Staat te scheppen?
De S.aat handeit zeer dwaas, zoo bjj
op deze wjjze de Kerk tracht in boeien
te slaan.
Wjj hebben gemeend de aandacht op
hetgeen Stead zegt te moeten vestigen,
nu in Frankrjjk de Katholieke Kerk wordt
vervolgt, die de ware vrjjheid brengt.
G u i z o t schreefde Katholieke Kerk
is voor geheel Europa de leerschool der
FEOILLETON
Vervolg.)
Toen bij het hek doorging en van aange
zicht tot aangezicht tegenover bet vurige to
neel stond, deinsde hjj verschrikt achteruit.
Templecoombe House was een groot, vierkant,
weelderig ingericht woonhuis, maar thans ge
huld in verblindende vlammen. Aan alle kan
ten was het omgeven door groot i strooken
vuur, die woest rondom 't metselwerk en de
steenen lekten en dansten en krolden temid
den van een regen van spat'ende vonken. Op
het grasperk aan de voorzijde stonden een
groote hoop menschen met bleeke gezichten
vol ontzetting hat brandende perceel aan te
gapen, terwjjl hun gelaat, ondanks de bleek
heid er van, den rooden gloed weer
kaatste.
Mannington wendde zich tot een man, die
bjj deze groep stond. Is iedereen gered vroeg
hij anstig.
De man keerde zich om. Helaas neen, mjjn-
heer. Wij zjjn er enkel in geslaagd, om me
vrouw Winsley en de dienstboden in veilig
heid te brengen. Mjjnheer Winsley en de
kinderen zijn nog in 't huis. Thomson en
vijjbeid eu is dat te allen tjjde geweest
«Doch slechts langzaam kon zich de
vrjjheid in al haren goideljjken luister
ontplooien.
«Naarmate het Cnrisleadom veld wint,
naar diezelfde mate zal ock de ware vrjj
heid heerschen onder de volkeren der
aarde.»
«De waarheid zal u vrjjmaken,» is het
woord des Verlossers.
Christus beval aan Petras het zwaard
in de schede te steken, eu de Kerk leert
oos, dat niemand gedwongen mag worden
het Christeljjk geloof te belgden.
Doe aan anderen geljjk gjj wilt, dat
anderen aan u deen dit is de gulden
regel, door den Zoon Gods den menschen
en volkeren voorgelegd.
Zeker, de Katholieke Kerk heeft den
eenig waren godsdienst, en duldt daar
geen anderen naast. Maar zjj is verdraag
zaam.
Moord en vervolging komen in de ca
techismus der Kathdieke Kerk niet
voor.
Zóe hevig is haar afkeer voor bloed
vergieten, dat zjj nooit iemand, die vrjj-
willig, door raad of daad, bloei heeft
vergoten tot de bediening van haarAltaar
toelaat.
De Kerk is inderdaad onverdraagzaam
tegenover dwaling, maar deeenige wape
nen, die zjj daartegen gebruikt, worden
door den H. Paulas aangewezen, als hjj
aan Timotheus schrjjft
«Predik het woord, dring aan, tgdig,
ootjjlig overtuig, vermaan, bestiaf in
alle lankmoedigheid.
Nu is het treurig genoeg, dat zich io
deze zaak de kinderen der Kerk niet steeds
gedragen naar de leer banner geesteijjke
Moeder. Iudien zjj leefden en handelden
naar de leer van hunne Kerk, dan zou
den zjj het volk s ichten door hun voor
bet ld en 2ij zouden het bewjjs leveren,
dat de Katholieke Godsdienst den menech
de ware vrjjheid schenkt.
Italië.
Eenige dagen geleden hebben wjj ge
wag gemaakt van de aanstaande ves
tiging van Pauseljjke gezantschappen te
Peking en te Tokio.
Reeds tjjdens de regeering van Leo
XIII is er sprake geweest van een ge
zantschap in Bemelscbe Rjjk.
Doch de opmerkingen van de Fransche
regeering waren oorzaak, dat het plan
werd opgegeven.
Evans zjjn nog daarbinnen, om te trachten,
of zij hen bereiken kunnen.
Groote God, ge bedoelt toch niet, dat de
kinderen er nog in zijn
Zjj zjjn er nog in, mjjnheer, en ik ben
bang, dat er niet veel kans is, om hen te
redden. Waarschjjnljjk hebben zjj zich zeiven
gered, ten minste als zij Dog leefden,
Zjjn aandacht werd getrokken naa- een
andere groep verder op, waaruit waanzinnige
kreten van een vrouw opstegen.
Hjj begaf er zich heen en bevond, dat een
paar mannen mevrouw Winsley vasthielden,
die hevig worstelde, om zich uit hunne han
den los te rakken.
Het gaat niet, mevrouw, zeide een hunner.
De mannen zullen alles doen, wat iu hun
vermogen is. Gjj echter zoudt nutteloos uw
leven in de waagschaal stellen door in het
brandende huis te willen dringen.
Zjj kreeg hem in 'tgezicht. Raymond! schreeuw
de zij, verlos mjj van deze kerels. Mjjne kin
deren zjjn nog in dit huis en zjj willen mij
beletten hen te redden 1
Ze wil met alle geweld weer naar binnen
mjjnheer, zeide ean der mannen.
't Zou onvermjjdeljjk haar dood zjjn,dunkt
mjj.
Kijk! gilde zij, daar is mjjn man I en zij
wees met haar vinger woest naar boven.
Iedereen volgde de richting van haren blik.
Inderdaad, daar stond Winsley wanhopig voor
een der ramen, Hjj scheen verlamd door den
schrik.
Tegenwoordig heeft Fra ikrjjk geen or
gaan meer om zich te doen hoorec bjj't
l Vaticaan.
Het woord der missionnarissen is vol-
doende om de vestiging van een gezant
schap van den H. Stoel in Peking te
verdagen. De apostolische vicarissen van
China hebben op de dubbelhartigheid der
Chineesche regeering gewezen, die te Ro
me aandringt in de hoop, dat er gemak
kelijker sprake zal zjjn van Katholieken,
indien ze beschermd zjju door een prelaat,
die tot eenig wapen heeft zjjn titel van
□actios of apostolisch gedelegeerden.
Do mandarijnen zjju genoodzaakt zich
te onderwerpen, wanneer de Fransche
drjjvers hun stem verheffen.
Hetzelfde zou het geval zjjn, als Oos-
leujjken Duitschland het Fransche pro
tectoraat eifdeo doch tegenover een nun
tius zouden de hooge Chineesche waar
digheidsbekleders zich niet hoeven te
ontzien.
Ziedaar, wat den H. Stol zal weerhou
den van eenea maatregel, waarvan hjj
zich later zou beklagen.
Oogeveer hetzelfde kan gezegd worden
van Tokio.
Portugal.
De tCorréio Naeionah van Lisabon
meldt, dat in de maand October een a'-
gemeen congres van de geesteljjkbe d
zal plaats he bon, om te protesteeren
tegen den ellendigen toestand, waarin zjj
gebracht is door de liberale wetten, eu
middelen zoeken ter verbetering.
Frankrijk.
De tLyon Republican* heeft eene in
schrijving geopend teneinde aan presilent
Roosevelt een huldeljjk aan te bie-
dea voor zjjue gelukkige tasschenkomst
in het [Russisch Japausch conflict.
Wg vernemen niet, hoe hel met h-t
bondgenootschap staat tasschen Parjjs
en St Petersburg.
Stellig moet de houding van Fiauk-
rjjk in de moeiljjke maander, welke
Rusland heeft doorgemaakt, eenige ver
koeling tusschen de twee vrieudjes ver
oorzaakt hebb-n.
In nood leert men zjjne vrienden ken
nen.
Of, zooals een Latjjnsch dichter zich
uitdrukte
«Zoolang het u meeloopt, zult ge
vrienden te over hebben, maar worden
de tijden voor u ongunstig, dan zal men
u meedoogealoos aan uw lot overlaten.
Rusland.
De Regeeiing te St. Petersburg heeft
besloten de streken, waar Joden zich mo
gen vestigen uit te breideD.
Er worden ljjsten opgemaakt v»n de
etedan en dorpen, die nog voor de J.den
opengesteld zullen wordeD.
In bat Czaremjjk doen tal van bladen
bet voorkomen, alsot het sluiten van den
j O Raymond I red hem, red hem I kreet zjj
in hevigste zielsfoltering.
Mannington aarzelde een oogenblik en vloog
toen vooruit naar de deur. Een groots wolk
kwam hem te gemoet, maar hjj sprong naar
de trap, die hij voor zich zag. Nauwelijks
had hjj üe eerste trede er van bereikt, of hjj
hoorde een" vreeseljjk gekraak en de trap
kwam met donderend geraas naar beneden.
Hjj bleef een oogenblik staan en zag toen
in, dat het hopeloos was.
Er was geen mogelijkheid meer om boven
te komen.
Hjj baande zich een uitweg en keek op
naar het raam. V\ aar Winsley gestaan had
vertoonden zich thans vurige, krullende ton
gen, die het kozjjn belekten te midden van
een vonkenregen. Hjj huiverde en door zjjn
brein schoot de tekst: Mjj is de wraak. Ik
zal het vergelden I
De twee mannen,Thomson en Evans, waren
ook teruggekeerd en hadden hunne taak ho
peloos opgegeven. De toeschouwers tuurden
neerslachtig naar den brand, bleek als de
dood, met een zweem van afgrjjzen in elks
gemoed.
Mevrouw Winsley stond daar als een mar
meren beeld, met woeste verschrikte oogen te
staren naar de plek, waar zjj haren echtgenoot
het laatst had gezien. Mannington sielde naar
haar toe.
Mevrouw, zeide hij gejaagd, raap al uw
geestvermogens bjjeen en antwoord mjj vlug
Zjjn er nog andere trappen in het huis,behalve
de hoofdtrap?
vrede te beschouwen is als een ramp voor
Rusland. De Novoje Wremja betreurt,dat
de vrede gesloten is, cp het oogenblik
dat het Russische leger sterker is dan
op eenig ander oogenblik van den oorlog
eu dat Japan misschien gereed was nog
grooter toegevendheid te toor.en, dat het
den oorlog niet meer kon voortzetten.
Er wordt ook nog verteld, dat de vrede
eane onverhoopte overwinning is voor de
Russischs diplomatie 1
Voor het overige is m n het eens, dat
de Russische regeering er zich nu moet
op toeleggen om degel jjkebinnenlandsche
hervormingen in te voeren.
Te S .-Petersburg is de tjjdiog van het
sluiten van den vrede met een soort van
onverschilligheid onthaald geworden; de
verkoop dar nieuwsbladen weri er niet
door vermeerderd en er hebben geeu
volksbetoogingen plaats gehad. Te Mos
kou daarentegen is de voldoening alge
meen en worden de vredesvoorwaarden
volkomen goedgekeurd.
Hoe zal het nu gaan met de bin-
nenlandsche troebelen iu het Czarenrijk
zelf?
Men hoopt, dat Witte door zjjn suc
ces met de vredesonderhandelingen veel
invloed zal krggen op den Czaar en de
grootvorstenk'iek en hun uitzuigingssy-
I steem wal er onder zal krggen.
Luidens een draadbericht uit St. Pe
teraburg aau de Londensche pers zal
Witte in het te vormen Kabinet den
eersten zetel bekleeden.
Wat het «ten onder krggen» betreft,
men hoopt het alleen, maar weet het niet.
Want de autocratie zal alles in het
werk stellen om de opstanden met ge
weld te dempeD.
De 5 a 600,000 man van Linjewitej
komen na immers weer ter beschikking,
daar men reeds binnen eene maand met
repatriëren zal beginnen.
Rest slechts de vraag hoe zal de geest
van deze 600.000 man zjjü Daar zal
alles van afhangen,
Bljjven zjj gehoorzaam aan den Czaar,
dan zal de opstand spoedig gedempt wezen.
Zjjn zjj echter op de zjjde van de re
volutionaire comité'8, dan zullen zjj te-
rngkceren als w.ekers van het vclk.
En dan zal er een andere Roosevelt
noodig zjjn, om de rust te herstellen.
Dronkenschap.
De dronkenschap is nist eene ondeugd
uitsluitend aau het manneljjke geslacht
eigen.
O ereenkomstig een officiëal verslag
van de stad New-York van bet tweede
kwartaal van 1904 werden er 3.057
vrouwen aangehouden voor dronkenschap.
In e n verslag van Eogdand van het
zelfde tjjdstip vinden wjj, dat de smaak
in Bterken drank ook bg de vrouwen
toeneemt, niettegenstaande alles wat hier
tegen gedaan is.
In 1891 stierven 740 vrouwen en
Met een levendige flikkering van hoop in
haar oogkeeide zjj zich naar hem toe. Ja, hjjgde
zjj, in de keuken is nog een trap, die naar
de kinderkamer leidt.
Goed en waar slapen de kinderen 1
In de tweede kamer rechts, boven aan de
trap. O Raymond, ga ze redden
Ik zal mijn best doen zeide hjj eenvoudig
Het ligt in Gods handmaar mocht het mjj
mislukken, vaarwel dao.
Hjj raakte haar hand met zjjn vingers aan,
en een oogenblik daarn i was hjj op weg naar
den echt rkant van bet huis.
Hjj vond weldra de keuken, die naar allen
schjjn in vlammen gehuld was. Hjj vloog er
binnen, doch stikte bjjna in de wolken van
verblindenden rook. Gejaagd tastte hjj het
vert.ek rond, totdat hjj een deur vond. Dit
moest stellig de achtertrap zjjn.
Onder het slaken van een blijden kreet
opende hjj die. Een groote vuurzee schoot
tem te gemoet, en in een ommezien was de
heele keuken achter hem in de klauw van
den vraatzuchtigen demon.
Er was echter geerf tjjd tot aarzelen. Nu of
nooit. Hjj trok zijn pet over de oogen en vloog
de trap op.
De verblindende, stekende pjjn in zjjn oogen
was vreeseljjk, en bjj kon de verschroeiende
hitte van de vlammen om zjjn beenen en
armen roeien. Hjj bereikte de laatste trede
en tastte woest in 't rond.
Hij voelde een deur meer dan dat hjj die zag
en daarna nog een. Met eenige inspanning
draaide hjj de kruk om en meer er in val-
1,327 mannen aan dilirinm tremen», maar
ia 1900 waren er 1,575 vrouwen en
2,063 mannen, die aan deze ziekte stier
ven. Het getal dus der vrouwen, die aan
het drinken stierven, *is met 100 pet.
toegenomen, Deze tegenstelling komt
nog meer nit, als men weet, dat in 1883
slechts 379 vroawen aan dronkenschap
bezweken.
Het verslag van Ierland van 1891 geeft
aan, dal 19 vrouwen aan dilirium tre
mens stierven in 1900 waren er reeds
41 of eene vermeerdering van 100 per
cent. Voor de mannen was de vermeer
dering gedurende hetzelfde tgdstip van
112 tot 140. In een verslag der Praisische
regeering vinden wg, dat van 6,259
droukaarda, 1,364 aan drankzucht ledan
en onder dezen waren 716 vrouwen,
waarvan er 108 het dilirinm tremens
hadden.
Vele vroawen hebben slechts een vaag
idee van alles wat alcohol bevat.
Het lichste bier bevat drie tot vjjf
percent alcohol, de lichtste wjjoen be
vatten 9 tot 10 percent.
De zoogenaamde onschadelijke wijnen
bevatten 12 tot 16 percent enz.
De zoete likeareD, die een zeer hoog
gebalte alcohol inbonden, zjjn zeer ia
gebruik onder de vroawen en in vele
streken van Duitschland is cognac een
geliefkoosde draak.
Hier bjj dient nog vermeld, dat vroa
wen dikwjjls aloohol gebruiken zonder
het te weten.
Het «gele» gevaar.
Wanneer wjj na kalm den nieuwen
toestand van Rusland en Japan nagaan,
moeten wjj concludeeren, dat Rusland
behalve het economische sncces eigenljjk
vrjjwel nit het Oosten verjaagd is, en
Japan haar overheerschende plaats moet
zien in te nemen.
Voorzoover Japan 't duldt, zal Rusland
toegelaten wordeD.
En Japan, 't is waar, de Russische
drie milliard, die ze toch zoo hard noo
dig had, zjju haar ontglipt, doch zjj zal
dat bagatelletje wel winnen in eeu bond
genootschap met Engeland, waar na-
tuurljjk niet lang mee gewacht zal wor
den.
En ook China, dat dank zjj den Ja-
pnnschen oorlog met Rusland Mantsjoe-
rjje terugkrjjgt, zal wel over de brug
moeten komen.
't Japansche succes doet zich overigens
reeds gevoelen in China, waar de Kei
zerin beslist heeft, haar groot land een
Parlement te geven od zoo in te richten,
dat ook China zich heftig zal kanoën
weren, als vreemde mogendheden zich te
veel vrjjheden zouden veroorloven op baar
grondgebied.
Reeds heat het ook, dat, dank zjj de
Japansche officieren, China aan 't eind
van dit jaar een leger van 400.000 ge
lend dan binnen tredend, was bjj in de
kamer.
De pijn in zjjne oogen was voor een oogen
blik zoo verschrikkelijk, dat hjj niemendal
kon zien eindeljjk werd het tot zjjn ver
lichting wat beter ea hjj ontwaarde met vreug
de, dat deze kamer door het vuur zoo goed
als onaangetast was. Kleine strepen rook en
vuur kwamen hier tn daar door de deur heen
en tusschen de naden van den vloir, maar
het vertrek zelf was tot dusverre nog ver
schoond gebleven.
Alsdan schonk hjj zjjn aandacht aan de
kinderen. Twee jongens zaten overeind in hun
bed met oogen groA van schrik en verwon
dering.
Gauw 1 riep Raymond. Het huis staat ia
brand. Trek vlug een paar kleedingstukken aaa
haast jelui wat er valt geen minuut te ver
liezen.
Nog voor hjj had uitgesproken waren zjj
reeds het bed uit.
Mannington liep naar het raam en wierp
het opsu. Een goedkeurend gejuich steeg van
beneien naar hem op.Hjj stond op den drem
pel van het vensterkozjjn en schreeuwde near
omkeg.
Huudt een deken beneden I wjj zullen moe
ten springen.
Slot volgCj
HIE
▲BONN B KBK TSPBIJ B
AO ITS MA NON AGITATE.
9.
