No. 6092
Woensdag 6 September 1905.
30ste Jaargang,
ÏÏ)ag6laó voor <31 oorè- on
RUSLAND.
Onder de wilden.
Buitenland
Per 3 maanden tooi Haarlem
Voor de overige plaatoen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KOPPERS.
BUREAU St. Jansatraat Haarlem
I 1,20
1,50
2,90
0,08
PRIJS DBfi ADVEBTBNTIHN.
Van 16 regels 50 Cents
Elke regel meer 7(/s r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitéEtrangèn
"asttE HA NON agitate. G.L. DA DBE Co JOHN.y F. JOA/ES Succ. Paris 31 bisFaubourg Montmartre.
{Slot).
De Russische bladen zjjn over het al
gemeen weinig ingenomen met de bepa
lingen, waaronder de Rjjksduma tot etaud
zal komen, en dat is vrjj natnur'ijk. Waar
men metr, rèèl meer gevraagd heeft en
de verwachtingen hoog gespannen waren,
kan het niet anders dan teleurstelling
baren, nu het bljjkt, dat met de eene
hand gegeven, met de andere hand weder
genomen wordt en dat alle mogelijke
voorzorgen werden gebruikt om te maken,
dat het autocratische gezag des Keizers,
en dat beteekent hier, de macht zjjner
onmiddellijke omgeving, die zich kramp
achtig vasthoudt aan dat autocratische
gezag, onaangetast bljjtt bestaan.
Maar het is van den auderen kant
ook niet te ontkennen, zooals de ge
matigd-liberale Russische bladen schrjj ven,
dat Rusland eene nieuwe periode is in
gegaan.
Er zal gesproken worden, en de Keizer
z 1 de taal vau het volk hooren. De
groote misstandea zullen al meer en meer 1
aan het licht komen, en men moge er
zich thans ook nog met alle kracht tegen
verzetten, de hervorming zal haar gang
gaan.
Wel meenen de ralicale bladen, dat
zoolang de persoonlijke vrijheid niet ge
waarborgd wordt, zoolang de pers onder
censuur staat eu het vijje woord ver
boden is, zoolang de amnestie der politiek
veroordeelden niet is nagesproken, de
hervormingakoers meer schijn is dan we
zen; mear wjj vragen: hoe lang nog zal
men in Rusland de macht hebben om die
verlangde vrijheden tegen te houden?
De ongelukkige oorlog met Japan,
heeit voor een groot gedeelte de macht
der bureaucratie gebroken; de regeering
mist de kraobt om de allerwegen uit
barstende oproeren te onderdrukken de
politie begint baren dienst te weigeren
de kozakken zelfs wagen het niet meer
politie-dier sten te verrichten; het volk
laat zich niet meer naar het oorlogsveld
naar de slachtbank sleuren; het leger
gehoorzaamt niet meer en wat voor een
jaar tot de onmogelijkheden gerekend
werd, is mogelijkheid geworden.
Met jjdele beloften en schoongekleur
de praatjes laat het volk zich Liet meer
paaien, want de regeering staat niet te
genover de domme menigte, die alleen
schreeuwt om brood, maar tegenover de
FEUILLETON
s.
{Vervolg
De Speurhond had het spoor bemerkt van
iete, dat zich nog aan de oogen van Ran dolf
onttrok, en dat, naar de houding van den
trapper te oordeelen, zeer gewichtig moest
zjjn, zoo al niet gevaarlijk voor hunce veilig
heid.
Eindt ljjk had Raleigh zijne waarnemingen
geëindigd, en hjj wees nu naar eene open
plek, waarboven zich eene dunne blauwe
streep ten hemel uitstrekte.
Dat is een Indiaansch wachtvuur, zei hjj
zacht, we zullen voorzichtig voortsluipen
wellicht zjjn het vrienden, en dan hebben wij
vooreerst geen nood 1 Maar voorzichtig mjjn
jongeD, de buksen bij de hand 1 De regel ech
ter sohrjjft voor: schiet niet eer, voor de
andere weer geladen heeft 1
Na deze waarschuwing slopen de jagers in
de riohting van de opene plaats, waar het
vuur moest branden.
Spoedig bereikten zij den zoom van het
woud, ea nu zagen zjj een meikwaardig too-
neel.
Op eene vrjje, eenigszins verheven plaats
intrDectueeleo, die vragen om ontwikke
ling, om vrjjheid en om medezeggensrecht
en die gebruik maken van de ruwe
macht van het volk om aau hunne
eischeu kracht bjj te zetten.
Hoe m n de zakeu ook moge keeran
en wenden in Rosland, hoe zeer men
zich ook moge verzetten eD zich vast
klampen aau het oude, het nieuwe breekt
zich baan en kan niet langer worden
tegengehouden. De voorbereiding is lang
geweest, de uitwerking, die men vertra
gen wil, zal korter zjjn dan men ver
wacht heeft. God moge er Rusland voor
bewaren, dat men nog langer deze her
vorming met geweld in bloed zoude
Dachten te smoreD.
Moeiljjk Voorzeker zal hit zijn, om in
bet Czareorijk, waar eeuwenlang de wil
des Keizers de eenige wet was, en waar
oie wil werd geleid door eene alles be-
heerschecde en voor geenerlei overtuiging
vatbare Hofkliek, Lieuwe banen op te gaan.
Veel is er misschien waar van de uit
spraak, dat het Russische volk niet genoeg
ontwikkeld is vo ir de Westersche bescha
ving, nog te diep in dè onwetendheid
verzonken om rjjp te kunnen zjjn voor
etne constitutioneel regeeriüg, voor den
parlementairen regeeriugsvorm.
Maar men vergisse zich niet te zeer in
deze uitspraak.
Het Russische volk, vooral dat der ste
den en der industriëele streken is meer
rjjp, dsn men deukt, vooral ten opzichte
van de sociale hervorming. Sinds vile
jaren reeds is de Russische politie on
machtig geweest om de hervormers t gen
te houden, die iu en onder het volk gin
gen om er hunne denkbeelden te ver
sprei jen de (treng-ta censuur heeft de
geschriften niet kunnen vernietigen noch
tegenhoulen, die zelfs zjjn doorgedron
gen tot in de landeljjke streken en ook
onder de boerenbevolking denkbeelden
hebben doen rjjp en, welke daar vrorger
geen weerklank venden. Zeker, de Rus
sische boer, ook de Russische arbeider en
niet minder de Russische burger hangen
nog aan den Czaar, aau Vadertjezjj droo-
men van geen republiek, mear zjj hopen
en verlangen, dat Vadertje hen zal hel
pen aan brood, aan vrjjheid en leven
dat hjj hen '.al beschermen tegen de on
derdrukking die uitgaat van de machtigen
in de oabjjheid van de troon, dat hjj ken
zal hooren en helpen. Wil de Czaar dit
niet of wordt hem dit door sluwheid en
geweld btl.it, dan itaat te vretzen, dat
het volk, voorgelicht en opgezweept door
de intellectneelen, gaat eischtn, afdwingen
6d nemen.
Wie echter het minsts rjjp scbjjnen
vcor den nieuwen kor rs der hervorming, dat
zjjn de erbarmeljjke leden der Hofkliek, die
door hunne intriges, hunne laffe hesrsch-
zucht, hunne geldverspillingen en bedrie-
geijj»n, hun ruw en onzedeljjk leven en
hunne oaverge fljjfce harlhoorigheid Rus
land in het verderf gestort en op den
rand des afgronds gebracht hebben.
Na den on gelukkigen oorlog met Ja
pan ontbreekt echter aan deze verbl nde,
heerschzuchtige kliek de mscht den gang
der hervorming te stuiten, die haar weg
zal gaan, en des te sneller, naarmate zjj
minder door krachtig», maar wjjze handen
op goede banen wordt geleid.
brandde een vuur en daarop lag de lende
vaD een bison, die flink braad re en eene ver
leidelijke geur verspreidde.
Wat beteekent dat, Mr. Raleigh f vroeg
Randolf.
Dat is gemakkeljjk te verklaren, antwoord
de deze. Een kleine troep Pawnee's heeft deze
plaats tot nachtverblijf gekozen en is na het
onisteken van het vuur nogmaals op jacht
gegaan. Ik wed, dat zjj binnen een uur terug
zullen komen om het wildbraad, dat inmid
dels gaar is geworden, te nuttigen.
Wat zullen we doen F vroeg de jonge
man.
We moeten het ma-.r eens wagen, ant
woordde de ja;er. Naar het schjjnt zjjn
het Pawnee's, derhalve vr enden. Kom, mjjn
jongen, we zullen ons aan een stuk var het
sappige wildbraad te goed doen en de India
nen, als ze terugkeeren, met een geschenk
vereoenen.
Na deze woorden trad de trapper, door
Randoll gevolgd, uit het woud en beiden
gingen recht op het vuur af.
Toen zjj daar aankwamen zagen zjj, dat
hunne waarnemingen juist waren verscheidene
buflel- en berenhuiden, die op den grond
waren uitgespreid, duidden aan, dat de In
dianen inderdaad van plan waren bier te
overnachten.
Laten we het ons zoo gemakkeljjk mogelijk
maken, mjjn jongen, zei de trapper; hoe meer
vertrouwen wij in onze houding doen blijken,
des te minder durft een roodhuid vijandig
tegen onz optreden. Kom, zetten we ons op
Noorwegen.
De band, die Noorwegen en Zweden
tut één land verbond en het maakte tot
bet grootste land van Europa na Rus
land, wat de oppervlakte betreft (13.800
vierkante mijlen) werd in Juni j.l. door
het Storthing, Kamer der afgevaardigden
v. Noorwegen, verbroken.
Onlangs werd het volk opgaroepen,
om de echtscheiding, na eene verbintenis
van bjjna eene eeuw, goed of af te keu
ren. De algemeene volksstemming zon in
dezen b.slissen. De uitslag was:
Voor het behoud der Unie stem-
dem184
Tegen368200
De opkomst van het groote getal kie
zers levert het bewjjs van het enthou.i-
asme, waarmede burgers en boeren zjjo
ter stembus gesneld.
Maar wat nu?
Na de bekendmaking van het plebis
ciet zal Zweden er niet meer aau den
ken de Noreo door geweld tot samen
leving te dwingen. Het zal in de scheiding
bljjveu berusten. Er zal geen bloed ver
goten worden; er zullen geen oorlogs
kosten gemaakt worden,
j Nu bljjft echter de viaag, welken
regeericgsvora de Noren zullen believen
aan te nemen, den moDarchalen of den
repub ikeinschen.
Bjj het begin der afzondering scheen
een kleine groep voor republikeinscbe
iiteën propaganda te willen maken, thans
echter scbjjnt men voor de keus te staan
van prins Karei van Zwidep, prins
Karei van Denemarken of prins W a 1-
d e m a r van Denemarken,
Of de echeiiii g Noorwegen heil zal
brengen, staat nog te bezitn.
Maar Zweden zal zich moeten afvragen,
cf het door het niet inwilligen van bil
lijke ei-chen der Noorweegsche broeders,
niet de oorzaak is geweett, dat dezen
die berenhuid ze schjjnt aan den hoofdman
te behooren de troep kan zoo wat uit vjjfof
zes krijgslieden bestaan. In het ergste geval
zjj a wjj met onze buksen met dubbele loopen
tegen hen opgewassen. Maar drommels, wat is
dat F Speelt mem hi r schuilevinkje met ons P
Wat duivel, eene Indiaansche vrouw 1
Raleigh had name'jjk nauwelijks de beren
huid opgelicht, of een Indiaansch me'sje,
dat aan handen en voeten gebonden was, kwam
te voorschijn.
De beide jagers staarden een oogenblik de
gevangene aan, want dat was zij ODgetwjjfeld;
toen bukte zich Randoli plotseling om hare
banden los te mijden.
Hierin werd hjj echter door zjjneu ouderen
makker verhinderd, die zjjeen arm tegen
hield.
Pst, zeide hij, bega geene dwaasheden Laat
mjj eerst de roodhuid onderv agen, die overi
gens een der prachtigste nuisjes is, welke ik
ooit gezien heb. Opgepast
De gevangene zag den spr.ker met hare
groote oogen aan.
Apache F vroeg deze.
't Meisje schudde ontkennecd. Pawne»,
antwoordde zjj met eene welluidende stem,
gevangendoor den Huilenden Wolf, dien hond
van een Apache.
De Jager verbleekte niet weinig bjj dit
antwoord Drommels, daar zijn we er mooi
ingeloopen I zeide hjj. We moeten voorzichtig
zijnwant we hebben met eenen van de wild
ste hoofdmannen te dosn.
Opgepast, mjjn jongen! Houden we ons,
weigerden langer onder hetzelfde opper
hoofd te staan.
Engeland-
«O ja, dat weet ik al,» zegt mogelijk
deze of gene «ondanks vermindering in
uren geen vermindering iu werk, ja, ja,
schei-maar-uit.»
We scheiden echter niet uit. Eerstens
bestaan er nog al te veel lange werkda
gen, zoodat de korle steels meer naar
voren dienen geschoven twesdens hebben
we thans een getuigenis, zoo welsprekend
dat.... Enfin, luister.
Het Eugelscbe departement van Oor
log voerde al iu 1894 de 48 urenweek
in voor al zjjn werkplaatsen, magazjjuen
enz. Dat waa een arbaidsvermindaiing
van 5s/4 uur per week, welke aan niet
minder dan 18641. arbeiders ten deel
vield. Ruim 10 jaar heeft daar nu de
ODderviading geleeraard. Eu zjj deed
luidaos een officieel rapport, ouomstoot6-
ljjk zien: dat de veikortng van arbeids
tijd noch verhooging van kosten, noch
vermindering in aibeidspraettatie tenge
volge heeft gehad.
Terwjjl in 1894 de uurloonen passend
werden verhoogd, bleet de prjja voor aan
genomen werk dezelfde. Toch bleven ook
de arbeiders, welke dit werk verrichten,
door elkaar genomen hetzelfde verdienen.
Het aantal per nurweikars behoefde niet
verhoogd te worden.
Het Eogelsche Marine-departement, dat
10 jaar geleden insgeljjks de 48 urenweek
invoerde en daarmede dan werklieden
2i/2 uur per week schonk, deed gunstige
ervaringen op, maar is minder beslist in
de mededeeling der resultaten, omdat
hierop ook andere factoren; zooals loons-
verhooging, intrekking van vrjje minuten
enz., hebben ingewerkt. Maar nog eens:
de eindindruk is ook daar gonstig.
Bulgarije.
Voorts Ferdinand zal tegeu medio
October een bezcek brengen aan presi
dent L 0 u b e t.
Iu tegecstelliog met zjjne laatste be
zoeken aan verschillende Hoven, waar hjj
zonder geleide kwam, zullen hem op
deze reis de ministers vau binnenland-
eche zaken, van buiteulandsche zaken
en van oorlog vergezellen.
Vóór het bezoek aan Parjjs zal de
verst eerst de herfstmanoeuvres in Bul-
garjje bjj wonen en waarschjjnljjk dan
een nieuw Kabinet formeeren, wat noo-
dig is gewerden door de zeer geschokte
pesitie van eenige ministers.
Italië.
De Italiaansche bladen melden, dat Z. H.
de Paus een brief vau aanmoediging
heeft geschreven aan Dr. Piep er, al
gemeen voorzitter van den Katholieken
Volksbond in Duitechland, om zjjne vol
doening te kennen te geven over de
alsof we ons in Abraham's schoot wanen en
een paar dozjjn blanke jagers in de nabjjbeid
weten. Van bet wildbrand echter kunnen we
toch een flink stuk afsnjjden, want daardoor
brengen wjj de roodhuiden in den waan, dat
we in de legerplaats van vrienden denken te
zjjn.
Na deze woorden naderde de trapper het
vuur; met zjjn jachtmes hieuw hjj twee lange
reepen bruin vleesch af. Inmiddels had Ran
dolf achter zjj oen rug de touwen der gevan-
gece doorgesneden; want hjj had medeljjden
met de schoone Indiaansche.
Nauwelijks was deze vrij, of een straal van
de innigste vreugde verhelderde haar schoon
gevormd gelaat. Penetana zal haren blanken
vriend dankbaar zjjn, fluisterde zjjtoen ver
hief zjj zich snel, en vlug als eene hinde sprong
zjj in het nabjjzjjnde woud.
Op he'.zelfde oogenblik was Raleigh met
zjjnen arbeid aan het vuur gereed hjj wend
de zich tot zjjnen makker, met twee lange
reepen sappig vleesch aan zjjn tweesnijdend
mes gespiest. Ontzet staarde hjj de vluchtende
Indiaansche na. Zijtgjj des duivels, Rudolf F
riep hjj uit. Wat hebt gjj daar gedaan F
Weet gjj wel, dat die daad ons den scalp kan
kosten F
Als de Indianen ons vjjandlg gezind zjjü,
zullen zjj toch wel onze haarlokken nemen.
Laat het arme schepsel loopen, Raleigh, ik
had medeljjden met haart
O teergeve elig mensch riep de oude uit,
ge denkt altijd menschenl'evendbeid te moe
ten uitoefenen, ook dan, wanneer ge er uwe
discussies en de ramltaten van den Straats
burger Katholieken dag.
In dezen brief geeft Z. H. de Paus in
groote trekken den politieken weg aan
welken de bond moet bewandelen en
drukt de hoop uit, dat de propaganda
terrein moge winnen in Dnitechland.
Het schrjjven eindigt met woorden van
hnlde aan den Duitschen Keizer, wiens
houding tegenover het Pausschap een
groote troost voor Z. H. bjj de aanval
len, die de Kerk van zoovele zjjden heeft
te verduren.
Eer»tdaag« verschjjnt een door Z.
H. den Pans bewerkte groote en kleine
catechismus voor Rome en omstreken,
die later voor geheel Italië in gebruik
zal worden gesteld. Hjj wordt gedrukt
ter Vaticaansche drukkerjj.
Duitschland.
De algemeene vergadering van de
Görrisvereeniging zal dit jaar van 35
October te München worden gehouden.
De voorbereiden de werkzaamheden heb
ben het bewjjs geleverd, dat de traditie,
die tot de roemrjjke tjjden van een Görris,
Möbler, Philips terugvoert, niet is on
derbroken.
Een kring vaa oade en jonge geleer
den, leeken en priesters, is hier sinds
jaren met jjver en succes aan de zaak
der Katholieke wetenschap werkzaam.
Deze omstandigheid doet de hoop
koestereo, dat de algemeene vergadering
dezes jaars getuigenis zal afleggen eener
gewichtige openbaring vaa het geeste-
Ijjke leven onder de Katholieken van
Daitschland.
De waarde die aan een dusdanig ge
tuigenis moet worden gehecht is in deze
dagen niet te onderschatten en behoeft
niet nader te worden aangetoond.
Al verrijst ook heden, zooals vóór 30
jaar, de ongunstige gezindheid van de
regeeiiagen en de drak eener der Kerk
vjjandige wetgeving niet meer als een
hinderpaal op den weg der Katholieke
wetenschap, toch bljjtt het taak, vooral
in de laatste jaren, den elrjji voort te
zetten tegen het vooroordeel, als zoa
de ware wetenschap alleen berusten bjj
hen, die het geloof en de Goddeljjke
Openbaring den rag tockeerea.
Doch ook in den boezem der Katho
lieke vereenig'ng zelve ontbreekt het
niet aan gewichtige vraagstukken, die
tot eene samenkomst nopen.
Wetenschap en leven laten geen stil
stand toe; immerdoor rust op de Katho
lieken de taak de vorderingen der weten
schap te toetsen aan de eeuwige ware
grondstellingen des geloofs.
En dit vooral behoort tot den werk
kring der Görris-vereeniging, wier ver
gadering ook dit jaar weder ongetwij
feld schitterend zal slagen.
Rusland.
Het nieuws over den toestand in het
eigene huid bjj zondt inschieten He, mjjn
jongen, trek dat berenvel wat recht, opdat
meede, dat de deerne er nog onder is. Hier
is uw portie I
Met deze woorden reikte Raleigh zjjnen
vriend een der beide stukken vleesch over
daarop gingen beiden zitten, legden de buk
sen naast zich en begonnen te eten.
Heerljjksprak de tapper eene poos later
en hjj maakte zich juist gereed een tweede
at te snjjden, toen hjj plotseling halverwege
blsef staan.
Daar komen die verwenso'ate roodhuiden
aan, zei hjj, nu flink opgepast, mjjn jongen t
Verlies uwe buks niet uit het oog en denk
er steeds aau mjj, ingeval we terug moeten
trekken, dat daar onze boot ligt. Laat de
reat maai aan mjj over.
Vier Indianen, van hooge gestalte, in volj
ten krjjgsdos, waren builen het woud getre;
den en richtten hunne schreden naar het vuur.
Het waren Apachen, dat zpg men op het
eerste gezichtzjj behoorden echter niet tot
dien hoofdstam van dat volk, die op deja"ht
en in den krjjg steeds te paard zit, maar tot
eene van die verstrooide horden, die het le
ven inrich.en naar de grondgesteldheid van
hun vaderland, die naar omstandigheden en
eens te voet, dan weer te paard de wjjde
wereld intrekken.
De voorste was klaarklijkeljjk de hoofdman;
zjjne hooge krijgshaftige gettalte en zjjn wa
pendos, wezen dit duideljjk aan.
W ordl vervolgd
mm
ABONNEMENTSPRIJS
