No. 6096
Maandag 11 September 4905.
30ste Jaargang,
2)aaSlaó voor tSftooró- en Suió-diollanó.
Een Vrijdenkers-Congres.
Onder de wilden.
Buitenland
ABOSBEHBSTSPBIJft
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaataen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummert
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zou- en Feestdagen
Hoofd re dacteu r-D ireoteur W. K UPPERS.
BUREAU St. Jmusatraat Haarlem
t 1,20
1,50
2,90
0,03
PBUS DKB AD
Van 1—6 regel»50 Cent»
Elke regel meer 71/» r
Groote letter» worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cent» per advertentie h Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublieitéEtrangèn
Tmü MA BTOW AGITATE. G.L. DAD BE Co JOHN., F. JONES Snee- Fans 3lbisFaubourg Montmartre.
Te Pargs is wear een internationaal
Vrijdenkers-Congres gehouden. Het kwam
vrjjwel overeen met hat Congres, dat de
godloochenaars h8t vorige jaar te Rome
hebben gehouden, toen dë Congres-leden
hun gal uitspogen tegen den godsdienst
en den Stedehouder van Christus op aarde,
den Paus van Rome.
Zonlag onthulden de 'eden het gedenk-
teeken van de la Barre, opgericht
tegenover de kerk van het GoddeljjkHart
op Montmartre.
De heeren toonden zich in hunne ware
gedaante wat betreft de verdraagzaamheid
en vrijheidsliefde.
Zekere Le Grandais sprak eene
redevoering uit, waaria hjj verk'aarde,
dat de vrjjdenkers Biet mogen rosten, tot
eene revolutie de Baseliek van het H.
Bart in een volksschouwburg had ver
anderd, waarin dan goddelooze tooneel-
stukken opgevoerd zouden worden.
Eenige Congresleden gaven vervolgens
een bewjjs vao hunne verdraagzaamheid
door de personen aan te valien, die den
hoed niet wildeu afnemen voor hit ge-
denkteeken van de la Barre. Een
jeugdig priester die uit een zjjstraat kwam,
werd aangavailen en ten bloede toe ge
slagen.
Uit het optreden der vrjjdenkers bljjkt
das, dat zjj het heldendaden noemen, als
men geljjk in 1766 eene processie belee-
digt, dat men misdadiger ie, wanneer
men in 1905 een priesterkleed draagt.
Op het Congres zelfj ging het er
reeds bjj de eerste zitting rumoerig aan
toe. De heeren waren het spoedig on
eens en met een geduchte vechtpartij
eindigde de bijeenkomst.
Niet onaardig was de anarchist P a-
r a f J a v a 1; bij vroeg aan het congres
te willen verklaren, wat men eigenlijk
onder het woord «vrijdenker» moet ver
staan.
Een echt vrijdenker, zeide hfl. moet
elkeen vrjjheid geven om zjjn gedachten
nit te drnkken, zelfs indien deze strij
dig zjjn met die van anderen.
Maar al spoedig bleek, dat juist de
vrjjdenkers of beter gezegd de Godlooche
naars en Krrbvervolgers er anders over
denken, zjj dulden niet, dat iemand eene
andere gedachte heeft dan zjj, zg willen
vooral niet, dat de Kotholieken de vijj-
heid hebben van ongestoord hunnen
FEUILLETON
6.
Per volg.)
De wilden ontstaken eeD vuur in de nabjj-
heid van onze boot. Ik benidde hun punch
in de hoop, dat zij spoedig in slaap zouden
vallen om dan mjjnen aftocht te kunnen be
werkstelligen.
De sterke drank scheen echter de plannen
van de roodhuiden te bevorderenzij werden
steed» lastiger en verlangden ten laatste hun
het geheele vaatje prijs te geven. Toen ik
we gerde vielen zjj op mij aan en boeiden mij
en mjjnen broeder.
Dat was het vreeseljjkste oogenblik mjjns
levens. De Indianen haalden den rum uit de
boot en hielden een woest drinkgelag, waarbjj
zij mjj dwongen den eenen beker drank na
den andere te ledigen, klaarblijkelijk om
mjj dronken te maken en mjj de vlucht te
beletten.
Mjjn broer lag tegeno er mjjhjj was ge
kneveld, en zjjn aanblik ontboeide alle harts
tochten in mjjn binnenste. Hem, dien ik zoo
zeer beminde, in de macht dier hardvochtige
wilden te zien, voor wie het een waar genot
js hunne gevangenen te martelen, dat was
godsdienst le belgden en te beoefenen. 1
Waar men ook komt, toont zich een
vrijdenkers-gouvernement eene club van
godsdiensthaters en Kerkvervolgers.
Dat heeft het ministerie Combes
in de Fransche Republiek voldoende be
wezen, en de opvolgers van dezen kerk-
vervolger, bjjna allen Vrijmetselaars, zet
ten zjjn werk met een bitteren haat te
gen de Kerk voort.
Toen dan ook de anarchist P a r a f
J a v a 1 op eene verklaring aandrong,
dreigden hem een aantal Vrijmetselaars
met de vuist, en eene algemeene scheld
partij was er bet gevolg van.
Maar dat was te veel voor J a v a 1,
hjj noemde den voorzitter Allemane
een valschaard, waarop deze hem uit
schold voor een onbeschofcen kerel.
Nu gingen de poppen voor goed aan
't dansen.
Men wilde P a r a f J a v a 1 te ljjf eu
een algemeen gevecht ontstond. De an
archisten weerden zich dapper en duch
tige vuistslagen werden heel broederljjk
van weerszgden uitgedeeld.
Meer dan tien minuten werd er ge
vochten te midden vaD een ocrverdoo-
vend lawaai.
Toen ten slotte Paraf Javal bui
ten de deur was geduwd, werden de
besprekingen voortgezet.
Men ziet hieruit, welken geest van
verdraagzaamheid en broederliefde de
vrgdenkeis b>zielt.
Het woord «vrijdenker» is in hun mond
een bittere spotterojj. Zjj kennen niets
dan dwang en verdrukking voor al de
genen die de stoutmoedigheid hebben an
ders te denken dan zg.
De Duitsche apenprr.fossor Hack el
stelde voor den Roomschen catechismus
te doen vervangen door een wereldlijken
catechismus,en een zekere madame D u-
bois stelde voor, de kinderen, in plaats
vsn het morgengebed, eenige artikels uit
het Burgerljjk Wetboek te doen opzeggen.
Zulke dwaasheden worden op het vrjj-
denkers-Congres van het jaar 1905 te
Parjjs den volke verkondigd.
Het volk dat volstrekt tiet begrjjpt,
hetwelk zich op de meest bekrompen manier
laat verstrikken in het net van vooroor -
deelen tegen don godsdienst, dat door de
afschuwelijkste dwaalgeesteu is aitgezet.
De leuze van de vrjjdenkers is
Weg met den Christus! Hg is geen God 1
Wie dan? Gjj, ik, wjj allen zjjn go
den Pantheïiine alles God
Hoe ver moet de geest van deu menscb
voor mjj ondrageljjk
Ik moest trachten hem te redden, al moest
het mjj ook het leven kosten. Een der wilden,
die nauwelijks zjjne zinnen nog meester was,
zwaaide reeds dreigend met zijn mes naar den
knaap, welke de oogen sloot om rustig den
doodsteek af te wachten,
Een ware duivelen woede overviel mjj. Met
een geweldigen ruk ontdeed ik mjj van mjjne
boeien. Met den sprong eens tjjgers bereikte
ik hem en velde hem neer.
Wat verder gebeurde weet ik nog niet en
ik wist het ook toen niet. Ik bleef overwin
naar, sleep's mjjnen broeder mee, bereikte de
boot en voer toen stroomafwaarts naar het
naastbijzjjnde fort. Daar bracht ik mijne klach
ten in voor den hoo'dman, en deze noodigde
de naburige hoofdmannen uit tot een krijgsge-
richt.
Er verschenen er tien j ik trad in hunnen
kring, verhaalde wat er gebeurd was en ver
zocht hun recht te spreken. Tiskotala was
getuige en zjj bevestigde alles wat ik verhaald
had.
Nooit vergeet ik het oogenblik, dat de
hoofdmannen met de blikken ter aarde ge
richt, naar de woorden van het meisje luis
terden.
Hun vonnis viel te mijnen gunste; zjj ver
klaarden, dat ik uit zelfverdediging zoo ge
handeld had. Een slechts eischte mjjn leven,
't was de Huilende Wolf, die toenmaals de
jongste was in den kring der rechters.
Vijf of zes jaar later huwde mijn broeder
finkotala; hjj vestigde zich als pachter aan
zgn afgedwaald, die tot zulke misdadige
bespottelijke krankzinnigheid vervalt?
Eu hoe oneindig is de barmhartigheid
van den Almachtige, die deze armzalige
meoscbgoden nog van al Zjjoe weldaden
doet genieten.
Rusland.
't Is toch werkelgk geen wonder, dat
er zelke troebelen voorkomen in een land
als Rusland, waai de ambtenaarskliek
eigenljjk een luie lanterfantende bende
vet toont, die om wraak ten Hemel roept.
Neem b.v, de marinestaf, een lichaam,
waar nn zeker gedarende den oorlog toch
alles in de puntjes moest loopen.
't Heeft er echter niet veel van weg,
mogen we den heer Demstjinsky
gelooven.
Daar het dezen bekend was dat de
heeren marine-officieren niet veel hechten
aan militaire stiptheid, kwam hg, om in
lichtingen over het een of ander in te
winnen, zeer laat in het gebouw van den
staf, waar hg ongeveer 15 in bet zwart
gekleede dames aantrof.
Ofschoon de burean-uren reeds waren
begonnen of beter gezegd hadden moeten
beginnen, was geen enkele der heeren
aanwezig.
Nn on I spon zich het volgende even
vermakelijke als voor de gewoonten in
den marinestaf kenschetsende gesprek
tusschen hem en een koerier.
«Wie is de chef van deu staf?» Ad
miraal R o z j e a t w e n s k y». «Is hg
hier?» «Neen, hg is oogenblikkeljjk in
Japan». «Eu wie vervangt hem?» «Ad
miraal Besobrasof». «Is die hier?»
«Neen, die is met verlof». «En wie is
dan zoolaDg chef?» Admiraal Wi ren ins.
«Kan ik dien spreken «Neen, hg is
sedert eergisteren naar buiten.» «En wie
doet dan thaas den dienst (de
naam was niet te verstaan.) «Maar die is
toch zeker hier?» «Neen, maar misschien
zal zgn tweede adjunct, admiraal Nie-
dermuller wel komen, maar die is
er nu nog niet.»
«Nu, daD wenschte ik ten minste den
adjudant te spreken». «Dat is de heer
Si 1 o t i».
«Goed, dien me dan bjj den heer S i-
1 o t i aan».
«Die is ook niet hier, maar over een
nnr of twee zal hij wel komen.» «Maar
voor den drommel, wie kan ik dan spre
ken «Alleen den ambtenaar,die vandaag
dienst heeft.»
Spoedig daarop kwam een overwerkte
ambtenaar binnen en liep met loomen
tred langs de rjjen der wachtenden.
E mieljjk gelukte het den heer Demst-
j i n s k i te weten te komen dat de uit
betaling van gage aan de families der
officieren gestaakt was, wjjl nog geen
officieel bericht van den koramandeeren-
eenen zijtak van de Zi1 verrivier en leefde
gelukkig. Na eenen gezegenden echt van
bijna tien jaren stierf hjj aan de gele koorts,
een talrijke familie nalatende.
Tinkotala was, zooals later uitkwam, een
uitstekend wezen. 6e kent haar. Hoe be
viel u de opvoeding van hare jongen» en
meisjes
Voortreffelijk, Mr. Raleigh, antwoordde Ran*
dolf, die inzonderheid het slot met groote
belangstelling bad aangehoord.
Zjj heeft van mjjnen broeder lezen en schre
ven geleerd, vervolgde de trapper zichtbaar
gevleid door het antwoord, eu onderwjjst nu
hare kinderen in die kunst, dat het een lust
is. Maar ik ben tba-.s bezorgd voor haar
Want de Huilende Wolf laat al tij i bloedige
sporen achter, als hjj zich ergens vertoont, en
de talrijke roodhuiden, die hem vergezellen,
overtuigen mjj, dat hjj iets kwaads tegen de
blanken in het schild voert. Daarom, mjjn
jongen, mo ten wij nog tegen den avond op
breken en ons baasten de pachthoeve mijner
schoonzuster te bereiken want ik mag die
arme vrouw niet zonder waarschuwing laten.
Zijt gjj bereid f
Van ganscher harteriep Randolf en stak
den trapper zjjne rechterhand toe die bjj har-
teljjk schudde.
DERDE HOOFDSTUK.
DE HOOFDMAN DER PAWNEE'S.
't Was avond. Daar buiten in het woud
den admiraal over den slag van Tsoejs-
bima was ingekomen en de staf das niet
kon weten, wie nog leefde of wie ge
sneuveld was.
Op de tegenwerping, dat er toch offici
ate verlieslgsten gepubliceerd .waren,
antwoordde de ambtenaar', dat deze lgsten
op Fransche en Japansche opgaver be-
rosttec, en dus geen officieels waarde
hadden.
«Hoe is zulk een toestand mogeljjk?»
vroeg de heer Demst jinsky zich af
bjj het verlaten van het gebcuw. «Vjjf
admiralen die moesten werkeD, en dat
nog wel in deze benarde tjjdea, en geen
enkele is er aanwezig I
Een recht officiëelejanboel.
Italië.
De feestviering die jaarlgks wordt
gehouden op 20 September gedenk
dag van de inneming van Rome
wordt thans zelfs door de meer ernstige
liberalen in 't belachelijke getrokken.
Het wordt nu toch eindeljjk tjjd, zegt
de Popoio Romans» i dat het locaal-
comité zulke kinderachtigheden, als bals,
worstelwedstrijden, oplaten van humo
ristische luchtballons en dergeljjke in de
hoofstad des lands achterwege laat.
Gisteravond isaau Z. H, den Paus
de nieuwe catechismus aangeboden, waar
over wg reeds onlangs berichtten.
Het is een boekje van 300 bladzjjden
gedrukt ter Vaticaansche drukkerij.
Aan 't hoofd is een brief afgedrukt van
Z. H. den Paus aan den Kardinaal Vicaris.
De B., Vader spreekt er zjjne voldoe
ning ia nit, en stelt den catechismus ver
plichtend voor Rome.
Bjj een audiëntie, aan de dames van
den aristocratischen Romeinschen adel
verleend, htefi Z. H. om hygiënische
redenen het dragen van lange sleepen
besproken en veroordeeld.
Met kracht «prak zich P i n s X tegen
deze «onshoone aanhangsels» uit, die
hjj ware broeinesten van de meest ver
schillende microben noemde.
Hg wees er op, hoe vier prelaten de
slippen zjjner sootane moesten ophouden
als hg deze droeg, waarop een der da
mes opmerkte, dat zg hun japonnen toch
ook opcameD.
Om juist het lastige daarvan aan te
toonen nam toen Pius X een slip van
zgn soutane in handen en liep eenige
malen met ernstig gebaar de kamer op
en neer.
's Pausen philippica werd overigens
op den vriendeljjksten en gemoedelgksten
toon gehoudeo, en ieder had gelegenheid
te constateeren in welk een goed humenr
de Paos was.
Japan.
Een rare vrede, die daar in de nienwe
wereld door den vredesmakelaar R o o-
s a v e 11 bekonkeld is.
In Rasland raast men door, en de bom
en in de aangrenzende prairie stormde het.
De hooge eiken, noteboomen, zilverpeppels en
sasafra's kraaktenhunne bladeren vielen
ruischend af en werden door den adem van
den storm voortgezweept.
Slechts nu en dan gelukte het aan de maan
door de woestzwevende wolken te boren en
met een mat org het fel bewogen landschap
te beschouwenin het volgende oogenblik
trok weer een wolkenfloers er overheen om
uren lang hare sehjjf te bedekken.
't Wai kort na m ddernac t, toen de beide
jagers voorz:chtig hunne verblijfplaats verlie
ten en door het woud voortslopen.
B jjf achter mjj, mgn jongen, zeide de
trapper. Ik heet niet vergeefsch de Speur
hond, en ik zal u bewjjzen, hoeveel een ge
oefend oog, zelfs in een nacht als deze, ver-
mag.
De weg voerde door het dichtste struikge
was, en de mannen hadden niet alleen met
vele hinderpalen te worstelen, maar zjj moes
ten ook nog trachten te verhoedeD, dat zjj
niet door de afgerukte boomtakken getroffen
werden.
Na een moeitevollen tocht van ongeveer
een uur bereikten zjj den zoom van het woud;
voor hen strekte zich de groote prairie uit.
Raleigh bleet een oogenblik staan, spaarde na
denkend in de duisternis en zeide: Eene
prettige liefhebberij, dezen nacht door het
zand te waden I Mjj dunkt, wjj moeeten
eerst het einde van den storm maar afwach
ten
Randolf wa» het met hem eens, en de
men en granaten, het groote vnurwerk
in de meest opgewonden streken, geven
nu juist geen bljjk dat de Russische na
tie.... jabelt.
Ook in Japan is de geestdrift niet
bjjster groot, maar dat hebben wg dan
ook voorspeld.
Rasland heeft Japan op enorme on-
j kosten gejaagd wg spreken niet eens
van de duizenden menschenoffers en
nn Rasland de vechtpartg op moet geven
want heusch bet is een «moetje» voor
het zinkende Czarenrjjk, nn bljjft het
uitgedaagde en gesarde Japan met ledige
schatkist zitten.
Daar de natie das allesbehalve gesticht
is over het werk van makelaar Roose
velt laat zich lichtelgk verklaren.
't Is waar, de Hoven van Tokio en
Sint Petersburg, ja, alle Hoven mogen
wg zfggeo, klappen big in de handen,
omdat na alles, «in der minne» en op
zoodanige wjjze geschikt is' dat het «Po
litieke evenwicht» er niet door geschaad
wordt.
Hoe deftig klinkt dat.
Maar de tjjden zgn gelukkig achter
den rug, dat de na'ie machinaal met de
Horen mêeklapt en zich door groote
woorden, zooals «Staatkundig evenwicht»
en «geljjke invloedssferen» een rad voor
de oogen laat draaien-
Het twintigst-eeuwste devies luidt:
«Recht».
Dat is dekreet vaa het Volk, en zoo-
langdie gesmoord wordt door bajonet
en kogels, zooals in Rusland geschiedt
en mogeljjk ook spoedig in Japan ge
schieden zal, zoolang kan er geen sprake
zgn van hetgeen in den waren zins de9
wooids onder «vrede» begrepen wordt.
De oorlog tusscben Rasland en Japan
nn ja kan nit zjjo, in zooverre beeft
makelaar Roosevelt saccs», maar
jui*t dit uitmaken van den strjjd kan
aanleiding geven tot twee bloedige en
ernstige burgeroorlogen.
God verhoede het
Woelingen in Japan.
De ontevredenheid ia Japan over het
sluiten van het vredesverdrag met Rus
land neemt in omvang toe en baart
groote bezorgdheid.
Het Japansche volk bljjkt zóó teleur
gesteld met den oorlog, waarvoor het
honderdduizenden van zgn zonen gaf,
dat het nu den vrede niet wil.
Meetings worden gehouden, besluiten
tegen bet vredestractaat aangenomen,
adressen tot de volksvertegenwoordiging
en aan den Mikado gericht. Maar dit is
de boventoon der beweg'ng slechts. Het
gepeupel heeft zich er van mees'.er ge
maakt en nu staat de Japansche regee
ring die den vrede wilde, tegenover ge
ljjke onlusten als de Russische naar aan
leiding van het voortzetten van den
oorlog.
En na de benedenlagen van het Ja-
beide mannen zetten zich dicht bjj den
stam van eenen reusachtigen eik op den grond
neer.
De wind is West, plaats u wat meer links
mijn jongen, zside de trapper, anders zou een
droge tak u kunnen treffen.
In dezen toestand bleven de jagers tot aan
het aanbreken van den dag; toen bedaarde de
storm.
Een tijdlang had de trapper het weder
en de omgeving scherp gadeslagenplotseling
trok iets in het zand zijne aandacht. Het
was een voetspoor in de richting van den
boom.
He, riep gjj uit, wat beteekent dat? Dat
rijn zoo waar ik leef, de afdruksels van eene
mocassin 1
Op het uiten dezer woorden sprong Ra'eigh
op en zag omhoog naar de kruin van den
eik.
Deze, reusachtig groot, breidde zjjne boom-
sterke takken naar alle zijden uit.
De jager onderzocht ze alle, maar scheen
niets te ontdekken, en met zichtbaar onge
duld trad hjj, met de buks in de hand, eenige
schr.den terug. Randolf trad hem ter zjjde
en begon eveneens de kruin te onderzoeken'
maar tevergeefs.
Plotseling ruischte het achter de jagers, en
van de benedenste takken zonk omlaag een
donker lichaam en gleed op den grond.
i?Wordt vervolgd.
