No. 6101
Zaterdag 16 September 905
30ste Jaargang,
tyagBlaö voor cfëooró- on SLuió-éLollanè.
Kamer-Candidaten.
Onder de wilden.
Buitenland
Per S maanden voor Haarlem
Voor de overige plaataen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijktbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacteu r-D irectenr W. KÜPPERS.
BUREAU St. Jansstraat Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Van 1—6 regels50 Cent»
Elke regel meer 7'/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublieitéEtrangin
"aqitE MA NON AGITATE. 9.L. DAOBECo JOHN., f. JONES Suee. Paris BlbisFaubourg Montmartre.
De herstemming in district V te Rot
terdam, waar van Katholieke zjjde de heer
Jac. van Term, hoofdredacteur van
de Gelderlander was candidaat gesteld,
heeft aanleiding gegeven tot beschouwin
gen in een gedeelte der Katholieke Pers,
die voor den genoemden candidaat aller
minst aangenaam zjjn geweast.
Hjj had waarop wjj in ons vcor-
laatst nummer wezen voor zjja kie
zers een politieke rede gehouden, waarin
hij zijne tegiuseleu ontwikkelde, welke
•"ede de toorn van de Maasbode heeft
opgewekt.
Keuren wjj de aangenomen houding
van genoemd blad af, dan voorzeker wil
len wjj daarmede niet gezegd hebben in
de kleinste bjjzw derheden mee te gaan
met hetgeen Kamer-candidaten in verkie
zingsreden on'.vouwen. Wjj meenet) echter,
dat op een candidaat, met hooge ver
diensten ia de Katholieke politiek niet
bjj de eerste gelegenheid de beste em
smet mag geworpen worden.
Van Term's Katholieke beginselen
staan rotsvast, al veroorloofd* hjj zich
in zjjn verkiezingsrede een paar cit-
drakk'mgeD, waardoor kleinzieligen opge
schrikt werden, alsof het Vaderland in
nood verkeerde.
In ieder geval stonden de Katholieke
kiezers te Rotterdam voor een herstem
ming, waarbjj men van de beide caudi-
daten den beste had te kiezen.
Men spreekt over partjj-leiders, als zou
de heer Jac. van Term daarvoor niet
geschikt zjjn. Verbeeld n, dat alle Katho
lieke Kamerleden geschikte partjj-leiders
waren. Als er twee zjjn wjj hebben
helaas! de gevolgen daarvan ondervon
den en de treurige nasleep doet zich
nog tal vaq jaren gevoelen.
Als er twee partjj-leiders onder ons zjjn
is er al spoefig een te veel.
Niemand zal duiven beweren, dat de
journalist van Term, eenmaal als
Kamerlid gekozen, met zjjn bekende Ka
tholieke begin velen niet een der trouw
ste eu kundigste leden der rechterzjjde
zou zjjn.
Alle redereering bjj de Rotterdamsche
herstemming over van Term's rede
voering had achterwege moeten bljjvtn;
ééce zaak stond vooiop, hoe komt dis
trict V in onze macht, hoe versterken
wjj onze krachten in de Tweede Kamer;
daaraan zal de caudidast gedacht hebben
FEUILLETON
11.
(Vervolg.)
Paar komen zjj 1 God helpe on», zij komen
terug 1 riep de koloniate.
Een luid gehuil, al nader komende, be
wees, dat mevrouw Raleigh juist gezien had.
Pe trapper snelde naar boven en de verde
digers van het benedenhuis grepen naar hunne
geweren.
Toen durfden echter de Indianen niet zoo
dicht bjjkomen, dat hunne lichamen een zeker
mikpunt werden voorjden verdediger. Op eeni-
gen a'stand bleven zjj staan en begonnen zjj
met brandende pjjlen te schieten.
Naar boven 1 riep Raleigh. Bier is uwe
hulp meer noodig dan beneden
Inderdaad bleek het, dat de trapper gelijk
had, want verscheidene pijlen waren reeds
in het rjjs gevlogen en hadden dit doen ont
vlammen.
Eerst steeg een dunne rookwolk omboog,
toen brak eene lichte laaie te voorschijn,
die dreigend aan de wanden van het blokhuis
lekle.
Op het gevaar af, door de brandende pjj
len, die overigen» krachteloos neervielen, ge-
bjj hat houden van zjja verbiezingsspeech.
Men moet bij het stellen van candi-
diten voor de Tweede Kamer wel dege-
Ijjk hooge ea onbetwistbaar Katholieke
ei-achen stellen.
Zeker in de eerste plaats dient ge-
ëiecht, niet alleen bet hebben van de
ware Katholieke beginselen, maar ook
een goed inzicht van de toepassing dei-
Katholieke beginselen op het Neder'and-
sche Staa1 eleven, en dat is juist wat de
heer Van Term de gewraakte woor
den zal hebben doen spreken, in het
vuur zjjner rede.
Eau goed Tweede Kamerlid moet po
litiek zjjn in zjja doea en laten, hjj moet
belezenheid bezitten eu eene uitgebreide
kennis hebben der sociale noodeD. En
op dat pnnt staat de alom, zelts door
Maasbode en Tijd, geprezen journalist
Van T e r m in da voorste gelederen .Eene
journalistieke 18-jarige loopbaan heeft
hem rjjpe ervaring doen vergaren en
zjja woordekeus bjj zjja ruimen blik
in bet leven waarechgnljjk niet met die
voorzichtigheid, welke velen onder ons ge
woon zjja t* betiacbtea, doen afmeten.
Het is zeker niet genosg een voor
zichtig, aard-g en handig vaak geapplau-
diseerd redenaar ta zjjn op leeravonden
van Kiesverenigingen, Volksbondverga
deringen enz., wat meer dm gewone ken
nis te hebben van het een of audervak,
ncea, een goed Kamerlid behoort een
wetenschappelijk geen kamergeleerde
maar een mier dan gewoon ontwik
keld man te zjju, met een hel'er verstand
en een scherp en juist oordeel. Ei zoo'n
man durft en moet wel eens in breeds
trekken genomen een woord uiten, waar
aan zjj, die vm vitten en a'breken hou
den, zonder t* kunoen opbouwen, zich
jammerljjk ergeren.
De kleine waant zich groot op bet
po'itieke toornaojveld, waarop de han
dige en vlugge, de kalme en voor
zichtig* kampvechter de overwinning
behoort te behaalen.
Wjj, Katholieken, hebben in de laatste
jarea menig hoogstaand man nit de Ka
mer zien verdwjjnen, hetzjj door den dood,
hetzjj om andere redenen, wier plaitsen
nog niet op hunner waard ge wjjze zjjo
aangtvuld. Naar onze bescheiden meening
was de keuze van Katholieke Kamei leden
in de laatste jaien niet bltjjd e°ne ge
lukkige en wel doordachte.
Het bont, waaruit men go de Ka ho-
lieke Kamerleden snjjit, groeit niet overal,
6D niet overal even welig.
troffei te word n, waagde Raleigh zich op
het dak hier liet hjj het eene watervaatje
voor, het andere na, aanreiken. Onmiddellijk
boven de ontvlamde plaats stiet hjj dan het
vat den bodem in eu liet het water neer-
stroomen.
Aldus had hjj reeds op verschillende pun
ten den brand gebluscht, en reeds dacht hij
het gevaar afgewend te hebben, toen een
blik op de Indianen hem deed zien, dat de te
onder voortdurend schieten langzamerhand
naderden.
De Apachen waren, toen er geene kogels
meer in hunne rjjen s'oegen, moediger ge
worden.
Zjj bemerkten, dat de verdediger» hunne
aandacht aan 't vuur moesten wijden en hoopten,
onder deze omstandigheden de kleine vesting
te kunnen bestormen.
Te wapen 1 riep de trapper met donderen
de stem.
Laat het vuur maar aan mjj over en keert
u tegen deze duivels
Snel jjlden Randolf en mevrouw Raleigh
naar beneden. Dichte kogels sloegen spoedig
in de rjjen der naderende roodhuidendeze
echter schenen er zich thans niet aan te sto
ren. Tot lederen prjjs wilden zjj de vesting
veroveren.
Daidcljjk vernamen die van binnen de aan
moedigende stsm van den bootdman; Randolf
erkende haar als die van den Huilenden Wolf,
en zijn hart sidderde.
Op dit oogenblik viel iets zwaar op hét
dak en toen rolde een vat naar beneden.
De taalstrijd in Polen.
Een volk zjjn taal te ontnemen is een
der tranniekste dwingelandjjen die wjj
ons denken kunnen, omdat daardoor een
volk wordt vernietigd.
Men weet, hoe de Pruisische regeering
alle middelen in het werk stelt om den
Polen hun taal ts ootDemen en dezs door
de Duitsche taal te vervangen.
Geen wonder, dat de Poolsche bevol
king zich niet wil laten «vrpruisen» en
zich met kracht er tegen verzet.
Omkooperjj, dwang en verdrukking,
niets laat de Pruisische regeeriasrachter
wege om haar doel te bereiken. Zelfs het
Catechismus-onderwjjs in de kerk wil men
van uit Berljjn ia het Daitsch gegeven
zien.
De Aartsbisschop van Gnesen ea Posen
Mgr. von Stablewski is tegen die
willekeurige handeling opgekomen.
Z.D.H. heeft aan de gaesteljjkheidvan
zjjn bisdom strenge onderrichtingen ge
zonden over die zaak. Alleen in bet geval,
dat de nationaliteit van het kind twjj-
felachtig is, zegt hjj, mogen de ouders be
llissen, in welke taal het kind den catechis
mus zal leeren en tot de ontvangst der
HH, Sakramenten voorbereid worden. In
alle andere gevalleo, wanneer er geen
twjjfel over de nationaliteit der ouders
en van bet kind bestaat, moet ds geeste-
ljjkheid daarover beslissen, vooral wan
neer zjj weet, dat de ouders, onder den
een of anderen dwang, een keus zonden
doen die strjjdig is met hnnae innige
overtuiging.
Z.D.H. Mgr. v. Stablewski verklaart
zich beslist tegen den gewetensdwang, van
nit Berljjn, het Poolsche volk opgelegd.
De voorbereiding tot de H.H. Sacra
menten, zegt de Kerkvorst, is een zniver
keikeljjke aangelegenheid. Elk kind moet
galegenheid hebben in eigei taal zjjn
hartsgeheimen san zjjn zielzorger te be-
ijjdep.
Een goede, godsdienstige opvoeding
zoo noodig ia onzen tjjd kan slechts,
zegt de Aaitsbirtchop, in de moedertaal
van let kiüd gegeven worden.
Rusland.
In den Kaukasns, waar de regeering,
volgens geloofwaardige berichten, gaat
toevertiouwd worden aan geceraal Louis
Bonaparte, broeder van prins V i c-
tor Napoleon, bljjven de Tartaren
ziih aan gruwelen overgtveo, di* hun3-
geljjke niet vinden dan in de tjjden van
Attiia en zjjne woeste horden.
Eo het Russische leger vtrklaart zich
machteloos, waar het niet zelf de Muzel
mannen tegen de Arm-niërs helpt.
Het bloedbad breidt zich reeds rair
Daghestan uit, en bjjaldien niet, binnen
dsn kortst mogeljjken tjjd, de orde her-
8tt ld wordt, loopt men gevaar, dat de
gamche Muzelmannen-bende bIs razende
Oom is gewond 1 riep angs'ig de kriaap, die
op zolder vertoefde.
Dat was een harde slag voor de verdedi
gers.
Randolf vo.lde zijn bloed verstjjven, maar
spoedig verdwee^ de schrik, want de oude
riep Laat u niet ontmoedigenIk bsn nog
gansch gaat 1 Eea kleine schram doodt een
trapper niet
De verdedigers beneden herademden en vnur-
den steeds voort, zonder de vroegere uitwer
king te veroorzaken, want de Indianen rukten
al nader en nader.
Op dit hacheljjk oogenblik veischeen de
trapper in het benedenhuis zjja linkerarm
was iu eenen doek gewikkeld en in zjjn rech
terarm droeg hij een vaatje,
Wjj moeten het uiterste beproeven, sprak
de oude, en in zjjne blikktn las men, dat hjj
een waagstuk dacht uit te voeren. In dit
vaatje zjjn nog eenige ponden kruit. Zjj moe
ten den schurken een heilloozen schrik op bet
ljjf jagen.
Aldus sprekende had hjj eene handvol
werk in het spongat gestopt ea dit ontsto
ken.
Doet open, in Hemelsnaam 1 riep hjj
met een stentorstem.
Randolf, die den oudedadeljjk begreep,
schoot de grendels terug en de trapper sprong
naar buiten.
Met eenen goed beraamden worp bracht
hjj het vaatje aan het rollen, het werk vlam
de door den luchtstroom heviger, en toen
tjjgers op de Christen-bevolking aanvliegt,
die in hun midden woont.
Men mag den ernst van dit gevaar
niet geringschatten.
Zjjn de beschuldigingen van medeplich
tigheid aan het adres van den sultan
onwaar, dan heeft deze zoo spoedig moge
lijk het bewjjs daarvan te leveren, door
openljjk en met kracht zjjn invloed te
doen gelden op de Mohamedanen in Rus
land, r p lat er aan de on menschel jjke en
ongehoorde gruwelen een einde kome.
Nopens de toebereidselen tot den wa
penstilstand in het verre Oosten wordt
er uit St. Petersburg vernomen
Generaal Ovanovsky, door den
Russischen generalissimus belast met de
regeling van den wapenstilstand, in over
leg met deD Japanschen afgevaardigde,
is met zjjn gevolg van Kokiafun naar
Siamiao Tsn vertrokken, teneinde generaal
Fukuchima te ontmoeten.
Slechts de officieren van deD generalen
staf, die als tolken zjjn aangewezen, zul
len aan de conferentie deelnemen.
Italië.
Daar er voottdurend onjuiste berichten
door de Fransche en lfcaliaansche pers
gingen over religiense instellingen in het
Oisten, die het Italiaansche protectoraat
zouden hebben aangevraagd, heeft de
Regeering aan de bladen een nota me
degedeeld, eene ljjst bevattende van de
instellingen, die tot dusver de verande
ring vaa protectoreat aanvroegen.
Door den dood van Kardinaal P i e-
rotti is er in den toestand van het
College van Kardinalen de volgende ver
andering gekomen
Vai de door Z. H. Pins IX gecre
ëerde Kardinalen is er nog één over
(Oi eglia)
Van de door Z. H. Leo XIII gecre-
ëerden leven er nog 5b
Van de door Z. H. Pi us X gecre-
ëerdeD 2 er ago dus 13 vacants zetels.
P i e r o 11 i is de zesde Kardinaal,
onder Pi u s X overleden.
De eerste was Kardinaal Herreroy Es-
piuczi, aartsbisschop van Valencia; op
hem volgde Cele ia, aartsbisschop van
Palermo daarna Laogen'eux, aartbisschop
van Reims, en ten slotte de drie cnrie-
Kardinahn Mocenni, Ajuti en Pierotti.
In de rjj der Kardinaal-diakenen nam
de overledene de vierde plaats in. Daar
bjj op Nieuwjaarsdag 1835 geboren was,
stond bjj vóór de andere leden van het
H. College uit hetzelfde jaar.
Deze zjjn de Kardinalen Tripepi, Seg-
na, Prisco, Vincectins Vannutrlli en Ca-
viccbioni, die allen in 't 69ste jaar zjjn.
Volgens den leeftjjd was Pierotti de
25ste Kardinaal.
De ondste is Kardinaal Richard, aarts
bisschop van Parjjs, in den ouderdom
vau 86 jaar, de jongste is Merry del
Val in den ouderdom van40 jaar.
Volgens het ambt is Kardinaal Ore-
die gefantaseerde bom in de nabjjheid van
de tlndianen kwam, ontplofte het kruid en
een vreeseljjke slag volgde.
Vele aanvaller» stortten ter avrde, sommi
gen van schrik, anderen gewond de overigen
zochten lu d huilend hun heil in eene snelle
vlucht.
Weinige seconden later was de plaats ge
heel ontruimd.
Voor ditmaal zullen ze ors ee:e langere
rust gunnen, sprak de cude, wjj kunnen nn
op ons gemak het vuur blusschen.
Met deie woorden schoot hjj de grendels
terug en allen traden in de opene lucht.
Met vereerde krachten hadden zjj dra de
bundels omlaag gehaald en de nog flikkeren
de plaatsen ui gedoofd.
Ia den omtrek was er geen enkele In
diaan meer te zien. De kleine vlakte lag in
stille rust.
Slechts een aantal donkere lichamen, die
op eenigen afstand van het blokhuis den bo
dem bedekten, bewees, welk een heete strjjd hier
had plaats gegrepen.
ZEVENDE HOOFDSTUK.
NIEUWE NOOD EN REDDING.
Vol majesteit kwam de zon in 't Oosten
op. De toppen der boomen schitterden in de
grilligste kleuren. De vogels zongen hun mor
genlied, en millioenen insecten gonsden en
dansten in de morgenlucht.
g 1 i a, die 82 jaar het purper draagt, de
oudste.
Zondag j.l. werd het Ijjk van den Kar
dinaal Pierotti iu de kerk vau St.
Maria sopra Minerva ten toon gesteld en
den volgenden dag plechtig begraven.
De nieuwe Catechismus van Rome
en andere bisdommen wordt ingeleid met
het volgende schrjjven van den H. Vader;
Aan Z.Em. den Kardinaal
Pietro Respig hi, On
zen vicaris-generaal,
Eminentie
De noodzakeljjkheid, om zooveel mo-
geljjk ia de godsdienstige onderrichting
van de jeugd te voorzien, heeft Ous
aangeraden een catechismus te doen
drokken, die op dnideljjke wjjze de eerste
beginselen van Ons H. Geloof uiteenzet,
alsmede die Goddeljjke waarheden, naar
welke het leven van ieder Christen zich
moet richten.
Daarom hebben Wjj den tekst van de
verschillende boeken, reeds in de dioce
sen van Italië in gebruik, laten onder
zoeken. Ea het kwam Ons geschikt voor
met eeoiga lichte veranderingen den
tekst aan te nemen, die reeds vele ja
ren g-laJen is goedgekeurd d;or de
Bisschoppen vau Piemout, Ligurië,
Lombardjje, Emiii* en Toscane.
Voortaan zal men dezen tek-t moeten
gebruiken bjj het openbaar en bjjzonder
godsdiemtoLdei wjjs in de diocesen van
Rome en in al de andere vaa de Ro-
meinsche provincie. E a Wjj vertrouwen,
dat ook de andere diocesen er toe zul
len komen hem in te voeren om zoo
éénen tekst te verkrjjgen ten mins e
voor Italië, iets wit algamsea wordt
verlangd.
Ons vleiend met deze zoete hoop, dea
len Wjj n, Eminentie van ganscher harte
den Apostolisciun zegen mede.
Gegeven in het Vaticaao, den
14en Juni 1905.
P1ÜS X. Paus.
OnluBten In Japan.
De betoogiugen tegen den vrede duren
in Japan voort.
Te Yokohama trokken troepen onte
vredenen door de atad; zjj vernielden 14
politieposten, waarbjj een politie-inspec-
teur en 36-tal agenten gewond werden.
De vreemde consulaten en de voornaam
ste vreemdeliogen-kwartieren worden be
waakt.
Gisteren trok omstreeks middernacht
een troep van 5500 menschen, meeren-
deels koelies, bootslieden en gepeupel
door de straten; zjj s'aken opnieuw acht
politie-poethuizeu in brand, vielen drie
hulp-politieposten, het douane-kantoor,
de woonplaatsen van ambtenaren eD groote
koopmanemagazgaen aan, waarbjj zjj
groote schade aanrichtten.
Vierhonderd man troepen werden met
Nog nimmer hadden de verdedigers van
het blokhuis zoo bljjde het gouden oog van
den dag begroet als thans.
Met nieuwen moed wachtten zjj den nade
renden strjjd af. Töans konden hunne buksen
zekerder doel treffennu konden zjj de be
wegingen der aanvallers nagaan en hunne
listen doorzien.
Slechts etne zorg kwelde hen: Het water
was zeer verminderd, en de bron, waaruit zjj
den geringen voorraad konden aanvullleo, lag
aan den zoom v&n het woud,wtarin de Apa
chen op den loer lagen.
De trapper maakte allerlei plannen, maar
geen enkel vermocht den nood te lenigen.
Drinkwater was er genoeg voor verscheidene
dagen, maar hoe het vuur te blusscheD I Eu
dat de IndianeD, zoo al niet overdag, dan
toch den volgenden nacbt hun'en aanval
hei halen zouden en eeoe vernieuwde poging
zouden doen het blokhuis in brand te steken,
was zeker 1
Hij, daar boven in den hemel zal ons wel
verder helpeD, dacht de trapper ten langen
laatste, en als het noodig is, kunnen wjj al
tijd in de schemering nog wel iets wagen.
Nu moeten wjj er slechts aan denken
onze veste is nog beteren toestand te bren
gen.
De belegerden gingen terstond aan het werk,
Wordt vervolgd).
ABONNEMENTSPRIJS
PBUS DBS ADVBBTBNTTBH,
m TIEND
