No. 6103
Dinsdag 19 September 1905
30ste Jaargang,
Ïï)ag6laó voor tffiooró'en
Van Term's verdediging.
Onder de wilden.
Buitenland
ABONNBKBNTSFBIJS
Fer S maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
"oor het bnitenland
Afzonderlijke nnmmera
Dit blad verschjjnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacten r-D ireotenr W. KÜPPER8,
BUREAU St. Janaatr&at Haarlam
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PRIJS DBB ADVNBTENTIB»
Van 1—6 regels50 Cents
Elke regel moer 71/, w
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
AGITE MA BON AGITATE.
El oof dagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicité, Etrangère
Q.L. DA UBE Co JOHN., f. JOE ES Snee- Pari» 3lbisFaubourg Montmartre.
Voor onze lezers, die deu scherpen
*8nval van het Katholieke Rotterdam
se orga n De Maasbode tegen de po
litieke rede van den Heer J a c. van
l'erm, als Kamer-candidaat der Ver-
6enigde Christelijke partgen in Rotterdam
V, aandachtig gevolgd hebbsD, moet zeer
lflker het een en ander uit de zelfverdediging
den aangevallen candidaat van harte
"ölkom zijn.
Wjj hebben onze lezers met de grie
len van de Maasbode tegen de bewuste
'®de in kennis gesteld, zoodat wjj nu ge-
Vopgljjk, in aansluiting op ons reeds ge
geven artikel, de hoofdpunten dezer zeli-
'erdediging kunnen overnemen.
Ouder de hoot Ibadeakingen tegen de
Bangeval)ene verkiezingsrede noemde de
Maasbode de stelling des Heeren J a c.
T a n Term, dat «onze partg geen re-
l'gieuse is maar een Staatkundige.
Welnutot staving van zjjn beweren
beroept zich de heer van Term op den
grooten Katholieken Staatsman Piou
(Frankrjjk) en op de Eoncsche vergade
ring der Centrumkiezirs, op 9 dezer ge
houden.
V a n T e r m schrijft
Pion, wien wel niemand de eere zal
°otzeggen, bjj alle bezadigdheid en kalm
°verleg, een voorvechter te zjjn van de
belangen der Katholieken in Franbrjjk,
beeft in zjjn groote rede op het Katho
lieke Congres van Angonlême dezelfde
Btelling ontwikkeld
«Wie van een partg spreekt, spieskt van
®en politieke partg, met hare grondwet-
t ge leerstellingen, haar veldtochtsplan,
baar combinatiën, haar bondgenootschap
pen, haar iinanciëel, sociaal, diplomatiek
progi am
«Laten we vaQ den godsdienst niet ket
uithangbord eener partg maken. De Ka
tholieken vormen een groote kerk; laten
z\j zich niet verlagen, om er een kleine
van te maken.
«Hun geloof moet in de conllicten van
bet bnrgerljjk leven steeds de lichtbaak
zijq van hun verstand bet moet kracht
geven aan hnn hart en hunneu arm
Haar het moet niet in de woeliag der
partgen de inzet zjjn van eenburgerkrjjg.»
Even beslist en zakeljjk is het volgen
de citaat uit de Kiilnische Volktzdtung
dato 13 dezer. Het handelt over eene
Vergadering der Centrumskiezers in het
district Bonn-Rheinbacb. Prof. Fassben-
P E U1LLETO 8
13.
{Slot.)
De maan was opgegaan en verlichtte de
wjjde vlakte. Toen Pijlspits dc rijnen achterna
r.ed, zag Baleigh een bloedigeo scalp aan den
gordl van den Pawnee slingeren.
Da is zeker de hoofdhuid van den Huilen
den Wolf! sprak de trapper, en hij riep toen
de overige mededingers naar buiteD.
Geen vijand was heinde en ver meer te
bespeuren, slechts talrjjke lijken bedekten den
grond.
Aan het dak van het blokhuis lekten nog
imncer de vlammen naar omhoog, maar het
gelukte aan de beide mannen spoedig het
vuur meester te worden en de woning te red
den.
Laat ons God danken, zeide de oude trap
per, dat Hjj ons genadig uit de handen dier
booswichten gered heeft. Naast den Almachtige
zjjn wij onze redding het meest verschuldigd
san Pijlspits, den dapperen hoofdman der
Pawnee's.
In elk geval aan Panetann, zijne zuster,
meende Randolf.
der behandelde het themaLateu de
religiense, sociale en cultureele grondbe
ginselen der Centramspartjj zich in over
eenstemming brengen met moderne op
vattingen? Het Centrum is geen reli-
gieas-kerkelgke,geicecoufessioneele, maar
eene zuiver politieke partij, evenals elke
andere, maar met eigeD, het gansche
openbare en Staatkundig leven omvattende
beginselen.
«Een program, dat door eene perljj
uitsluitend naar religieuse gezichtspunten
zon worden opgesteld, en waarin niet
met de totaliteit van ons maatschappe
lijk- en cultuur-leren zou rekening ge
houden worden, behaeft Diet te verwach
ten, een groote massa der kiezers op
zich te vereenigea».
Da spreker vervolgde d»D, dat de Chris
ten, die het met zjjne wereldbeschouwing
ernstig meent, vriend van een gezonden
vooruitgang moet zjjn men mag wellicht
zóó ver gaan van te bewerenin de ge
zondheid der beginselen van de Centrums-
partjj en van haie overeenstemming met
de rechtmatige eischeu van den modtrnen
men8cb, lgt misschien zeer vaak in
onbewuste consequentie het geheim
van het welslagen en van de werkkracht
der partg.
Deze citaten laten, dunkt ons, niet aan
duidelgkheid te wenschen over. Integen
deel, zjj zjjn glashelder en nit onverdachte
bronnen. Ten overvloede lichten wjj nog
het volgende uit de zelfverdediging
Op den Duitschen Katholiekendag te
Mannheim, gehouden in 1902, sprak
professor dr. Esser, uit Bonn, in nog
stelliger bewoordingen. Zjjne prachtige
rede over «R-ligiöser nnd politischer
Ka'holicismns» onderscheidt scke p tus-
schea deze beide. Zoo zeide hg o. m.
«Wjj vereenzelvigen den godsdienst
niet met de politiek, noch de Kerk met
eene politieke partg, evenmin als wij de
Keik vereenzelvigen met den Staat, of
den godsdienst met de Staatswetgeving
of het Staatsbettuur, mtt wetenschap en
kunst, met hendel en verkeer. Wg trek
ken eene scheiding tusschen godsdienst
en politiek, tusschen geloofsbelijdenis eu
politieke gezindte, bit Credo en het po
litieke program. Wg weten, dat de goie-
dienst verheven is boven louter politieke
inzichten en vragen van den dag, boven
de afwisselende tafreelen der geschied
kundige ontwikkeling, dat hg hoog staat
boven het verichil van rassen en volken.
Bjj het noemen van dien naam werd me
vrouw Raleigh opmerkzaam.
Ik ken haar. zeide zjj; vaak heb ik de
dochter van den hoofdman der Pawnee's vroe
ger op mjjnen arm gedrageo, terwjjl haar
oudere broeder mjj vergezelde, om met pjjlen
op eekhorentjes te schieten.
De jongen toonden^reeds vroeg een grooten
aanleg in het mikkeD, en kan dus zeer goed
begripeu, waarom zjjne stamgenoo'.en hem
//Pjjlspits// genoemd hebben.
Toen bet vuur geheel gebluscht was,
begaf het gezelsobap ztch ter ruste. De deur
werd wel is waar zorgvuldig geslot n, maar
toen gaven zij zich aan eenen z.eten slaap
over, die sedert eenige dagen het blokhuis
ontvloden was.
Een luid paardengetrappel wekte den vol
genden morgen de slapenden. De hoofdman
der Pawnee's was mtt zgne krjjgslieden van
de vervolging eruggekeerd en wilde afscheid
nemen.
De Apachen zullen het nooit meer wagen
de jachtvelden van de Zilverrivier te betreden,
sprak Pijlspit» tot Raleigh, die gecaderd
was om den dapperen bevrjjder van de fa
milie zijns brpeders de rechterband te druk
ken.
De scalp van den Huilenden Wolf hangt
aan den gordel van den Pawnee, en spoedig
zal hjj fladderen boven de wigwams van mijn
dorp.
Na deze woorden wendde zich Pjjlspits tot
Randolf, die dicht bjj hem stond.
Een tweede hoofdbedenking van het
dagblad De Maasbode betref het ge
sprokene Over: Icquisitie en brandsta
pel.» De heer van Term vraagt des
aangaande in zjjne zelf/erdeiigiog o.m.
Keet mea Rotterdam, de vaderstad
van ds. Karei Vos, de stad waar d?.
Quast in de Groote Kerk een duizend-
hoofdige schare begeesterde met zjjne
rede tegen Rome, «deu tjjger in de kooi
De slad, waar zelfs de «vrijzinnigheid»
is van eene onverdraagzaamheid, als
waarvan mea elders nauw de wedergade
vinden zal
Kent men Rotterdam V, waar de druk-
kerjj staat, die in 1901 het beruchte
«strooibiljet van dei Jesuïet met dolk
en giftbeker» over Nederland uitstrooide
Rotterdam V, waar de Grenswachter
veischjjot, die elke week opnieuw dui
zenden te goeder trouw zjjtda Protes-
tantsche Rotterdammers tracht te beang
stigen met schrikbeelden van Room che
priestjrheuschappg,van ultramontaansche
heerschzucht van brandstapel en Inqui
sitie
Ei na deze vragen laat hg iets ver
der volgen
Voor het oo-deel omtrent Icquisitie
etc. zou aan te halen zjj a de rede van
Amtegericbtsrat D e W i 11 uit Keulen,
eveneens op denjongsten Katholiekendag
van Duitseblaud gehouden, die o. m. zeidet:
Wanneer er nog eeu goed woord ge.
sproken wordt van de Inquisitie od de
brandstapels, dan moeten wjj een luid en
plechtig protest doen weerklinken, dat
door dergeljjke verklaringen het schuld
register van het Katholicisme bezwaard
wordt.
Eu de toejuiching, die hierop van Duit-
sche prelaten en Centruu safgevaardigden
volgde, toonde wel, dat er hier toch niets
ongepast gezegd werd.
Geldt dau bjj de Katholieken in Ne
derland als schuld, wat in Duitsch'and
tot eere strekt
Ziedaar de verdediging wat, den hoofi-
aiteqie betreft, tegenover de moord en
brandt schreeuwende Katholieke Maas
bode. De beer van Term beroept
zich slechts op minnen, die in de toon
gevende Katholieke kringen niet onder'
de «kleenen» gerekend worden, maar
als fiere Paludjjneu de banier van Kerk
en Paus in h,;t heetste van eiken strjjd
met edele fierheid hoog houden.
Laten er de Maasbode en allen die het
Wil mjjn blanke broeder de Pawnee's ver
gezellen vroeg hjj. De dalen zijner roode
vrienden zijn vol wild en de aangrenzende
prairie heelt meer buffels als er uren in het
jaar zjjn.
Randolf dacht aan Panetana en willigde
terstond het verzoek in, vooral daar Pjjlspits
er bjjvoigde, dat hij'hem dankbaar zou zijn,
wanneer hij hem in de kunsten der blanken
onderwees.
Raleigh beweerde, dat bij eerst zjjne schoon
zuster moest behulpzaam zijn in het weder-
opbouwen barer bezittingbinnen eenige
maanden echter zou hg aan de jachtgronden
der Pawnee's een bezoek breDgen. De jonge
jager nam afscheid, wierp zich in den zaiel
van een buit gemaakt paard der Apachen en
reed met zijn vrienden weg.
ACHTSTE HOOFDSTUK.
SLOT.
Vele maanden waren voorbjj gegaan. In
het dichte eeuwenoude woud, waardoor de
Zilverrivier stroomt, lagen twee jagers in ds
schaduw eens kraebtigen eiks. De een was
een Indiaan en de ander een Enropeaan. De
laatste scheen verzonken in de pracht der
hem omringende natuur, en inderdaad was de
landstreek, die hem omgaf, grootsch en af
wisselend, zooal» er rauweljjks een in de
nieuwe en oude wereld bestaat.
Noteboomen, eiken, beuken, olmen en to-
ienhooge platanen wisselen af met zilverpo-
met het Rotterdamsche orgaan in zoo
verre eens waren, dat de in Herstemming
geweest zjjude candidaat der R. K.
Kiesvereeniging te Rotterdam geen ge
noegzame keonis van het Nederlandvche
Staatsleven, en geen grondige kennis
van de politieke geschiedenis van den
allerjongsten tjjd toonde te bezitten,
dat ook meer tact en handigheid wor
den geëisebt dan door hem in zjjne
rede werden ten toon gespreid, na ook
hunne aantijgingen motiveeren, opdat
men wederzjjdeche motieven die van
aanvallers en aangevallene nevens
elkander kunne beoordeelen!
Duitschland.
Uit Rheine in Westfalen wordt gemeld,
dat 200 Russische landverhuizers, die
over Hamburg naar Amerika wilden rei
zen, wegens de cholera in Hamburgniet
warden toegelaten en toen over Holland
wildea gaan.
Maar ock in Nederland werden zjj niet
toegelaten, zoodat die menscben zich nu
te Rheine bevinden en niemand weet, wat
men hen moet gebenren.
De gezondheidspolitie aldaar heeft doen
behead makerr, dat geen der landverhui
zers van cholera wordt verdacht.
Servië.
Men hoopt algemeen in Servië, dat de
meerderjaiigheid van den kroonprins dit
vorsteljjk jongmensch oak peas de ver-
eischte kalmte zal brengen, want tot nu
toe ljjlst 't daar niet erg veel op.
Mag mei n.l. brieven uit Belgrado
gelooven, dan geeft de Kroonprins op
vela wjjzen bljjk, dat hg niet aan den
baud wil loopen.
Zoo was zgn eerste daad, zoodra hjj
meerderjarig was, om tegen den uitdruk-
k«ljjkeu wil zjjus vaders een automobiel
vtn 100 P. K. te bestelleij.
Yóor dezen behielp zich de prins voor
zjjn sportlierende neigingen hoofdzakelijk
met paarden, waarop bjj overigens ter
dege thnis is.
Zoo reed hg eens met zgn gouverneur,
dm Franschen majoor Levasseor
dien bij gaa-ne een poels bakte. Op dien
wandelr t joeg de prins eensklaps in ra-
zendea ren door veldeu en bosscheD,
maar de majoor stond zgo man. Den vol
genden keer bereikte prins George
echtir beter zgn doel: plotseling nam
hjj een ongevesr 2 meter hoogen muur,
waarop zgn gouverneur niet verdacht
was, dan ook viel en zich ernstig be
zeerde.
By den Kot ing kan de prins geen
kwaad doen. Dat geeft hem den moed
tot stieken als de volgende: Toen hg als
pulieren en geurige acaccia's, waaronder rho-
ilodendrums, jasmjjnen en anonen woekerden.
Hertin verschenen op de open plaatsen,
niets van de nabjjheid der jagers vermoedende,
kalkoenen klokten in het kreupelhout, hunne
hennen lokkende, en in de takken der eiken
zong de meerl.
Talrjjke bonte kapellen zweefden van bloem
tot bloem, en kleine kweelende vogeltjes pik
ten in de purperkleurige aardbeziën, die aan
groo'e struiken aan den zoom des Wouds
groeiden.
Het piekwerwick van den Amerikaanschen
kwartel steeg omhoog uit het gras, en van de
verdorde takken klonk het gehamer van de
specht, die jacht maakt op de tallooze
Mormpjes.
Hoog in de lucht zweefde boven dit groot-
sche natuurtooneel de adelaar, in wijde, ma
jestueuze kringen zjjn rjjk doorzwevend en
buit bespiedend.
Eindeljjk brak de Indiaan het stilzwjjgen af
terwjjl hij zich tot zjjn peinzenden makker
wendde.
Waaraan denkt mjjn blanke broeder vroeg
hij met een bjjna melodische stem.
Ik benjjd mjjnen vriend, dat hjj zjjn leven
in dit woud kan doorbrengen, luidde het
aitwoord van den ander, in wien de lezer
Randolf herkend heeft.
Hoe lang zal het nog duren, sprak de hoofd
man half klagend, dat de bijl van den blan
ken man deze jachtgronden zal verwoesten.
Maar wat verhindert mjjnen broeder hier te
bljjven en zjjn leven onder den stam der
jongen van 16 jaar een café chantant-
dame het hof maakte, begaf hg zich bg
voorkeur op het tooneel. Nadat hem dit
verboden was en de kapelmeester hem
een nieuwe pogiDg wilde beletten, sloeg
hg dezeD een leege champagneflesch op
het hoofd stak. Hg werd er daarop uit
gegooid. Een ander keer dead hg met
een paar kornuiten een aanval op een
klooster, schoot er een waakhond neer
en slechts door haar niterst taktvol op
treden voorkwam de abdis erger. Zoo
zjjo er tallooze voorbeelden van 'e prin
sen bandeloosheid.
Na is de prins ongetwijfeld jong.
Maar van zjjn oom A r s n e, een
der bekendste Parjjsche boulevardiers,
weet men sedert lang, dat den K a r a-
g e o r g e's znlke manieren in 't bloed
zitten.
Servië heeft echter (e veel gehad van
de buitensporigheden op elk gebied van
een Milan en een Alexander, dan dat
het nog lang de oogen zou sluiten voor
een wjjze van doen, die de meascben nu
al zenuwachtig maakt, als ze bedenken,
dat het hnn aanstaande koning is die
er zich aan schuldig maakt.
De prias, die een flinkgebouwde,
knappe jonge man is, zou ander door
zga ontwgfelbaren moed en anders door
zgn eigenschappen zeker wel de harten
zjjner landgenooten kuDnen winnen.
Maar de zwakheid dis vaders heeft de
goede grondslagen, op de cadettenschool
te St. Petersburg gelegd, grootendeels te
niet gedaan.
Amerika.
De bewonderaars van president R o o-
v e 11, opgetogen door den gunstigen
uitslag van zjjne tusscbenkomst in den
Rassisch-Japanschen oorlog, beginnen
zich reeds af te vragen, of de bewoner
van het Witte Huis, tegen de gewone
constitutioneel gebruiken in, ten derden
male voor een vierjarig tjjdvak zal ge
kozen worden, wanneer in 1908 zgn
tegenwoordig mandaat weer geëindigd is.
Men wenscht ais niet meetellende te
beschouwen het tweetal jareD, dat de
Heer Roosevelt els vice-president
van de Republiek het mandaat van den
president MaxKinleyten einde bracht.
Gedurende de 124 jaren, dat zjj reeds
bestaat, heeft de Rpnbliek nooit laager
dan 5 jaren een president willen doen
aanbljjven, en hoewel deze grens niet
iu de Constitutie is opgenomen, vreest
men tocb, dat een langer aanbljjven in
eene soort dictatuur ontaarden zou.
Deze vrees wordt nog verhoogd door
zekere hoedanigheden van den Heer
Roosevelt.
Geheel zgn optredeD, zjjne besliste hou
ding, zgn krachtig iuitiatief, zjj onbaig-
zarne wil moeten als van zelt de vrees
wekken, dat de Republiek gevaar loopt
te eeniger tjjd in een éénhoofdig Con
sulaat of wie weet in een Keizerrjjk her
schapen te worden.
Pawnee's door te brengen f
Randolf antwoordde niet terstondeerst
na een lange pauze sprak hjjMijn broeder
heeft zeker wel opgemerkt, dat zgn vriend
Panetaoa bemint F
Ik heb het opgemerkt, hernam Pjjlspits,
en ik weet, dat mij e zuster zou treuren, als
mjjn vriend zegtlk wil terugkeeren naar de
bleekgezichten, mjjne biorders.
Weder ontstond eene pauze: toen richtte
zich eensklaps Randolf bjwogen tot zjjncn
vriend en sprak //Geef mjj uwe zuster hoofd
man, en ik bljjf.
Zjj is voor een hoo'dman van onzen stam
bestemd, zei de Pawnee ernBtig, maar tot heden
heeft deze zjjne aanspraken niet laten gel
den. Ik zal Panetana vragen, zjj moet be
slisten.
De jagers ttonden op en trokken door het
woud. Tegen den avond bereikten zjj hun
dorp.
Panetana kwam haren broeder tegemo t. Op
zjjne vraag besliste zjj ten gunste van Ran
dolf, en reeds eenige weken later werd de
bruiloft gevierd.
Een raburige zendeling vereenigde hen;
de jonge eehtgenoot werd uiteTjjk in kleeder
dracht en zeden een Pawnee. Toch dankt
deze atam het aan hom, dat hjj" spoedig
op een hoogeren t ap van beschaving atond
dan de aangrenzende districten.
EINDE,
