No. 6105
Donderdag 21 September 1905.
30ste Jaargang,
waaêlaè voor cfëoorè- en SLuiö-êLollanó.
BERICHT.
Het Regeeringsprogram.
Om Mijnentwil.
Buitenland.
ABOBTWEMElITSPBIja
Per 8 maanden rooi Uaarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zou- en Feestdagen
Hoofd re dacteu r-D ireoteur W. KÜPPERS.
BUREAU St. Janaetraat Haarlem
I 1,20
1,50
2,90
0,03
Van 1—6 regel» 50 Cent»
Elke regel meer 7t/f
Groote letter» worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cent» per advertentieh Contant
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublieitéEtrangèrt
G.L. DA ÜBE Co JOHN., b. J ONES Suee- Paris 3lbieFaubourg Montmartre.
Zij, die zich nu reeds als abonné
Op de «NIEUWE HAARLEM-
SCHE COURANT» of het ZON
DAGSBLAD opgeven, ontvangen
de tot 1 October a. 8. versohij nende
hummers GRATIS.
Bij de openiag gisteren van de Staten-
Qen raai, sprak H. M. de Koningin de
volgende troonrede nit:
MIJNE HEEREN
Het verheugt Mjj weder te midden dei Ver
tegenwoordigers van het Nederlandsche Volk
ta mogen vei toeven.
De algemeene toestand van het land en van
de koloniën geeft in men;g opzicht reden tot
tevredenheid.
Omtrent land- en tuinbouw luiden de be
richten over het geheel genomen bevredigend,
°ndankg de schade, aan sammige gewassen
door nadeelige wêirsinvloeden berokkend.
Handel en Njjverheid blijven zich ontwik
kelen. De scheepvaartbew.g'ng in de Nsder-
landsche havens neemt toe. Intusschen laten,
bier evenals elders, de uitkomsten van het
scheepvaartbedrijf ter zee nog steeds te wen-
®chen over. Hetzelfde geldt ten aanzien d»r
scheepvaart op de binnenwateren.
Versebjjnsel n zjjn waar te nemen, die we
der op eenige verbetering van den economi-
schen toestand der Inlandsche bevolking op
Java wqzen.
Ia de Zuider- en Oosterafdeeling van Bor
neo werd het langdurig verzet der leden van
het voormalige Sultansgeslacht gebroken.
De bonding van sommige Inlandsche vor
sten in Zuid Celebes heeft genoodzaak'tot eeD
gewapend optreden, dat aanvankelijk met gun
stig gevolg bekroond is.
Zee- en Landmacht vervullen hare taak op
hoogst verdienstelijke wijzemet dankbare
Waardeering gedenk Ik, wat in versch llende
deelen van den Indischen Archipel door leger
en vloot werd verricht. Van den ijver en de
toewijding van bet personeel der overige tak
ken van dienst kan ik eveneens met lof gewagen.
De betrekkingen van Nederland met de
andere Mogendheden bleven zich ook dit jaar
kenmerken door het gewenschte vriendschap
pelijke karakter. De tijding der beëindiging
van den oorlog in Oost-Azië werd door Mij
met welgevallen vernomen.
Op Iet gebied der wetgeving wordt Uwe
medewerking gevraagd zoowel voor reeds door
FRO 1LLETOP
Vervolg
Klokslag zeven moet Martin met de koets
Wegrijden, om onze freule van de repetitie af
te halen 1
Heel goed, Uwe Excellentie 1 Martin weet
het reeds.
De generaalsweduwe zuchtte. Het onderhoud
met Kanapé bepaalde zich ook heden weer tot
bedendelijke korte volzinnen.
Vele menschen prezen de stilte en eenzaam
heid, maar zij had eene gezellige natuur, zij
kon het niet uithouden alleen te zijn. Doch nu
werd daar niet gescheld De oude dame
hief het hoofd op en lachte hoopvol. Goddaik,
daar kwam iemand 1
Martin klopte bescheiden aan, en kwam
bjjna onhoorbaar de kamer binnen.
Mijnheer professor Gregorg verz cht om
de eer...
Aangenaam 1 Laat maar binnen komen 1
Kanapé, ga raar uw kamer.
Het was weliswaar geen militair, en slechts
oen burge', een van de gedulden, maar toch
Ultjjd een van diegenen, welke de gravin
gaarne zag.
de afgetreden Ministers ontworpeD, als voor
nieuwe voorstellen.
Iiet in werking treden der Kinderwetten
wordt zooveel mogelijk bespoedigd.
De aanhangige wetsontwerpen betreffende
de arbeidsovereenkoms', de regeling van het
bewijs in burgerlijke zskei en de Administra
tieve Rechtspraak zullen veel van Uwe aan
dacht vorderen.
Het ligt in het voornemen, aan eene her
ziening van het in menig opzicht verouderde
Tweede Boek van het Wetboek van Koop
handel de hand te slaaD en enkele aanvullingen
voor te stellen van het algemeene deel van
bet Wetboek van Strafrecht, waaronder de
invoering der voorwaardelijke veroordeeling.
In voorbereiding zijn wettelijke maatregelen
tot invoering van het Wetboek van Militair
Strafrecht en van de Wet op de Krijgstucht.
Wat het Onderwijs betreft, zal bevordering
van den bloei en de ontwikkeling van het
vakonderwijs op den voorgrond staan.
Eene herziening van de Armenwet wordt
voorbereid.
De gewijzigde Drankwet levert in hare toe
passing moeilijkheden op, welke verandering
van sommige barer bepalingen wenschelijk doen
achten.
De toestand van 's lands financiën maakt
een zuinig en omzichtig beheer beslist nood
zakelijk. De stijging van de opbrengst der
middelen is, hoewel belangrijk, niet voldoen'e
om het hoo'd te kunnen bieden aan de toe
neming der uitgaven. Versterking der mid
delen is derhalve noodig; aanstonds en tijde
lijk, met het oog op het voor 1906 geraamde
tekort; duurzaam, ook ter bestrijding van de
te verwachten uitgaven voor htt Lager Onder
wijs en voor sociale hervormingen. Voor de
tijdelijke versterking wordt U bij de Staats
begroting voor het volgend dienstjaar een
voorstel aangebodenvoor de duurzame wor
den maatregelen voorbereid.
Bepalingen zullen worden ontworpen be
treffende vooroefening der jeugd, ten einde de
mogelijkheid te openen om op den duur, door
eene verkorting van den diensttijd onder de
wapenen, te geraken tot verhooging van het
militie-contingent, geleidelijk voerende tot
weerbaarheid van het geheele volk.
Eene regeling wordt voorbereid om het
daarheen te leiden, dat steeds over een jong
en krachtig kader kan worden beschikt.
De vraag is in overweging, op welke wijze
eene voorziening ware te treffen, waardoor
zonder verzwaring der lacten ^de stel
ling van Amsterdam zou worden voltooid
binnen den kortsten tijd, waarin znlks in ver
band met technische eischen kan plaats hebben.
Ter bevordering van het verkeer en tot
verhooging der productiviteit van den bodem
in de onderscheidene deelen des Lands zal,
Zjj had eene nicht gehad, van wie zij veel
hield, en die met een militair dokter gehuwd
was, en met dezen naar een afgelegen garni
zoen verplaatst was.
Na lange jaren kwam het bericht van haar
dood; dan stierf ook haar echtgenoot en liet
een eenigen zoon na, Paul, die in de oude
talen studeerde en een ijverig jonkman was.
Ongeveer zes jaren geleden was hjj als profes
sor te G. aan de hoogeschaol gekomen.
Men verleide in wetenschappelijke kringen
veel goeds van hem hij had verre reizen
ondernomen, een belangrijk werk uitgegeven over
//Bijdragen tot de Koptische Gramatica// en
was nu bazig aan een woordenboek, waar
van ingewijden met groote erkenUljjkheid
spraken.
Spoedig na zijne aankomst te B. had hjj
een bezoek gebracht aan de generaalsweduwe
Von Guttenberg.
Hjj was door zijne nicht vriendelijk ontvan
gen, maar tot een druk verkeer was het niet
kunnen komen.
Beide naturen bleven elkander inwendig
vreemd.
De grootste belangstelling van den
professor had haar oorsprong in de weten
schap, en voor het overwegend militaire
element in het huis zj,'ner nicht gevoelde hij
weinig.
De oude Excellentie van haar kant vond
bet bitter jammer, dat zao'n statig, lichamelijk
zoo wel als geestelijk, krachtig ontwikkeld
jonkman niet de militaire loophaan gekozen
had zij kon het hare nicht evenmin als den
naarmate de middelen dit toelaten, Uwe mede
werking worden gevraagd voor den aanleg of
het subsidiëeren van openbare werken.
De instelling van het Departement van
Landbouw, Nijverheid en Handel maakt en
kele wijzigingen in bestaande wetten noodig.
Aan Uw oordeel zullen worden onderworpen
regelingen van de verplichte ziekteveizekering
in varband met wijziging der Ongevallenwet
en van de verplichte invaliditeits- en ouder-
domsverzekeriog daze laatste in te voereD,
zoodra de vereischte middelen beschikbaar
zullen zijn.
Behalve tot hen die in landbouwbedrijven
en in de zeevisscherjj werkzaam zijn, zal U
worden voorgesteld, de ongevallenverzekering
nit te breiden tot zealieden ter koopvaardij.
Wettelijke bepalingen zullen worden ont.
worpen, ten einde scheepsrampen zooveel doen.
lijk te voorkomen.
Stappen zullen worden gedaan om te ge
raken tot geheele afschaffing van tienden.
De fioanciëele toestand van Ned. Indië
maakt verhooging van bestaande en invoering
van nieuwe belastingen onvermijdelijk. Bjj de
voorstellen daartoo zal echter in 't oog worden
gehouden, dat de directe belastingen, voor
zoover zjj op de Inlandsche bevolk:ng van
Java en Madoera drukken, tiet mogen worden
verzwaard. Met het nemen van maatregelen
tot economische verheffing dier bevolking zal
worden voortgegaan.
Een voorstel is in bewerking, strekkende
om san Nederlandsch-Indië op financieel gebied
grootere zelfstandigheid te verleenen.
Tot vaststelling van eene Mijnwet voor
Care pao zal Uwe medewerking worden gevraagd.
Ten einde den gewonen wetgever vrijheid
te geven bij de regeling der kiesbevoegdheid,
zal U eene herziening worden voorgesteld
van de daarover handelende bepalingen der
Grondwet.
Vooraf wensch Ik te doen onderzoeken,
welke andere wijzigingen nog in de Grondwet
moeien gebracht worden.
By de uitvoering der aangekondigde voor
nemens zal zooveel doenlijk rekening gehouden
wo'den met de wenschen van alle groepen
van Mijn Volk, zonder onderscheid van richting.
Gewichtig is de taak, die U wacht.
Moge Uw arbeid, onder Gods zegen, strek
ken ten nutte van het Nederlandsche Volk.
Ik verklaar do gewone Zitting der Staten-
Generaal te zjjn geopend.
Hoewel dit regeeringsprogram ons slechts
ten halve bevredigt, want veel woidtonser-
achtens vergeefs erio gezocht, jaichen
wjj nochtans de aankondiging van maat
regelen toe ter bevorderiog van de prac-
militairen dokter vergeven, dat zjj dezen
eenLen zoon niet tot officier opgeleid hadden
by had nu reeds een bekend kapitein
ktiDnen zijD, haast majoor! In plaats daar
van droeg by nu den zwarten rok der ge
leerden. Maar zelf» hierin had Grego'g bjj
het talrijke gezelschap, dat gewoonljjk bjj de
gravin aanwez;g wa», eene rol knnnen spelen,
als dit zjjn plan geweest was. Maar niets van
dit alles 1
Nadat hjj een paar maal deze vrooljjke ge
zellige partijen meegemaakt had, sloeg bjj eikel
verdere uitnoodiging vror deze feesten hard
nekkig af en verklaarde zjjne nicht, op hare
vraag, hoe dit kwam, ronduit, dat hij geen
bjjzonder genoegen in zulke gezelschappen
vond, en er de voorkeur aan gaf, om nu en
dan alleen een bezoek bjj zjjne nicht tebren-
8en-
Heel dikwjjls gebeurde ook dit nietmaar
bjj deze gelegenheid4heers;hle steeds een vrien-
deljjke toon tueschen de generaalsweduwe en
haar neef zjj betoonden elkander weder-
keerig eene zekere welwillendheid, die voort
kwam uit hun tegenovergestelde karakters.
Overigens was de professor volstrekt geene
huishen of boekenwurmhij verkeerde bjj
sommige families, was daar een graag geziene
gast, bezocht somtjjds concerten en schouw
burgen, en kon, indien iemand het Verstond
zjjne aandacht te boeien, een zeer gezellig
man zjjn.
Heden nw, op dezen gureu November avond
was hem zjjn verzuim jegens de generaalswe-
duwe zwaar op het geweten gevallen hjj kon
t'sche opleiding, het technische onderwijs.
Als nu nuaar de plannen van de vo
rige Regeering krachtig worden doorgezet
en van de ingewonnen adviezen een nut
tig gebruik wordt gemaakt, heeft onze
stad Haarlem veel kans de basr half- en
half-toegt zegde Centrale Middelbare Tech
nische School binnen har« muren gesticht
te krjigen.
Wat de Kinderwetten betreft, desaan-
gaande waren wa reeds sedert een paar
dagen ingelicht.
De nieuwe Minister van Justitie, mr.
van Raalte, wil de voorbereidende maat
regelen, voor de invoering daarvan op
het departement getroffen onder zjjn
ambtsvoorganger mr. Loeff, eerst zelf
standig onderzoeken en beoordeelen, al
vorens tot uitvoering over te gaan.
De mededeelingen nopens het arbeids
contract,de verplichte verzekering tegen de
gevolgen van ziekte, invaliditeit en onder-
dom en de oitbreiding ongevallenwet ten
bate van zeelieden ter kocpvaardjj juichen
wjj, als eene gedeeltelijke aanvaarding
der kostbare nalatenschap van het vori
ge ministerie, van harte toe, doch pleiteD
tevens met nadruk in deze voor urgentie.
Doch daartoe dient vcoraf de schatkist
geatjjtd, en jammer genoeg laat de nieawe
Regeering ons omtrent hare financiëele
plannen in volkomene duisternis.
We weteö nog slechts, dat het ontwerp
tot vaststelling van de nieuwe tariefwet
is ingetrokken, dat de nieuwe Regeering
met eeDe tjjdeljjke versterking van de
Schatkist beginnen zal en op duurzame
maatregelen tot doorvoering en instand
houding van de sociale wetgeving zal
zinnen.
Bjj de aankondiging eener herziening
der armenwet hadden wjj gaarne zien
bjjveroreld de herziening Zondagswat en
Bescherming van de Openbare Zedelijk
heid, terwjjl wjj verder vergeefs zoeken
in het Regeeringsprogram Daar toezeg
gingen in zake oneerljjke concurrentie,
vetvalsching van levensmiddelen en ver
vroegde winkelsluiting.
Inzake het kardinale punt, waarvan
het aaueenb'jjven van de onhechte ban
den tusschen de vrjjzinoige gelederen boi-
ten eeuigen kjjf afhangt, de uitbreiding
kiesrecht, houdt de nieuwe Regeering
eenen slinger om den arm.
Dit punt te verzwjjgen in haar eerste
program ging natuurljjk niet aan, en van
algemeen kiesrecht wil een groot deel
der vrijzinnigen zelfs niet hooren, zoodat
noo t d9 Oud liberal/n, Liberale Uniu-
zich niet bedenken, wanneer hjj het laatst bjj
haar geweest was; hjj wist alleen nog maar,
dat het toen zulk mooi weer geweest was, dat
mea samen in den tuin gezeten had. Als de
oude dame nu boos werd, had zjj daar alle
reden toe.
Op zijn weg Daar de sofa der nicht werd de
professor door juffrouw Kanapé opgehouden,
die gauw de kamer uit wilde en in haar jjver
om weg te komen eerst het kluwen katoen,
dan de haaknanld en eindeljjk de heole bed
densprei op den grond liet vallen.
De nieuwe gast bukte zich en raapte alles
ridderljjk op; de huishoudster stamelde ver
ontschuldigingen en woorden van dank, de
generaalsweduwe trommelde ongeduldig met de
vingers op tafel.
Eindelijk waren nicht en neef alleen.
Gjj leeft dus werkelijk nog, mjjn beste
Paul vroeg de oude dame op spottenden
toon.
Ik leef, lieve nicht, maar ik sterf van
eerbied vojr uw streDg gelaat. Ik zou on
troostbaar zjjn, als ik niet bjj mjj zelf den
ken kon, dat hierin voor mjj wat vleiends
ligt.
—Vleiends Laat hooren 1
Ik ben in langen tjjd niet bjj u geweest
en daarom zjjt gjj boos op mjj.
Gjj zoudt echter niet boos zjjn, als u niets
aan mjjn peraoon gelegen was, en als dit het
geval is, kan ik u ook licht weer verzoe
nen.
Tegen uwe professorsredenaarskunst kan
eene oude, ongeletterde vrouw zooals ik ben,
mannen en Vrjjzinuig-democraten in
zake algemeen kiesrecht onder éénen hoed
met de socialisten zonden te vangen zjjo.
De nieawe Regeering zeilt in zake kies-
j recht behendig om de klippen. Zjj stelt
iets in uitzicht, maar o.i. derwjjze, dat
er weiuig kans bestaat iets nader des-
aangaande te hooren te krjjgen.
De Regeering verklaart zich voor over
brenging van de regeling der kiesbevoegd
heid naar den gewonen wetgever, maar
deze kwestie zal moeten wachten
totdat er andere wjjzigingen in de Grond
wet noodig zjjn.
Over het algemeen mag, de eigenaar
dige positie van de meerderheid in acht
genomen, het nieuws Regeeringsprogram
als hoogst voorzichtig worden aangemerkt,
maar wjj betwjjfelen sterk, ci het ia alle
liberale gelederen met instemming zal
ontvangen wordeD.
Noorwegen.
Over het mobiliseeren der troepea in
Noorwegen deelt men mede, dat geen
militaire maatregelen genomen zijn, noch
geoomen zullen worden, welke niet, uit
het oogpunt van 'a Lands verdediging,
volstrekt coodig geworden zjjn.
De Noorsche Staatsminister Michel-
sen noemt de berichten over mobilisatie
van het leger slerk o rerdreven, die waar-
schjjnljjk ten doel hebben, opzien te
wekken. Geen troepen, zegt hjj, worden
naar de grenzen gezonden, zoolang de
onderhandelingen te Karlsbad duren.
Deze onderhandelingen hebben een gun
stig verloop, er moet cl. door de gede
legeerden vau Zweden en Noorwegen een
grondslag gevonden zjjn voor een over
eenkomst, die de gevreesde breuk tus
schen de beide landen zal voorkomen.
Er moeten, volgens /ie Aftcnpostennog
eenige bezwaren opgelost wordeD, die
volgens menscheljjke berekening, niet
tot eeD breuk kunnen leiden.
Frankrijk.
Hoe meer men de aikondiging van schei
ding van Kerk en Staat nadert, hoe meer
voorbereidingsmiddelen door het Episco
paat en de geesteljjkheid worden getroffen,
teneinde den dreigenden slag niet af te
wenden, maar hem zoo zacht mogeljjk te
doen aankomen.
Thans heeft, op het voorbeeld vau el
ders, Mgr. Sewonnet, auttsbisschop
ran Bourges, de stichting goedgekeurd
8ener diocesane kas voor het uitbetalen
vau tractementen aan geesteljjken en een
bond voor parochiale vereenigingen tot
onderhoud van den eeiedienst.
De Diocesane kas wordt vooruameljjk
niet op. Kom, ga zitten, en zeg mjj eens, wat
gjj zoo lang uitgevoerd hebt.
Ik heb gewerkt, lieve nicht.
Alijjd
Bjjna altjjd.
Gjj zijt in acht weken niet bjj mjj ge
weestUw luatste bezoek dateert vau 23
September.
Hoe hebt gjj zoo nauwkeurig dieu dag
onthouden, lieve nicht?
Gjj wilt zeker weer gevleid zjjn Nu dan
ik gevoel daar heden juist lust toeWaart
gy van avond niet verschenen, dan had ik
morgen Kanapé naar u toegezonden en u om
een bezoek laten vragen, want ik morst u
spreken.
Dat schijnt u ten hoogste te verbazen, niet
waai?
Zeker, zekerGij hebt rooveel jonge
en oude vrienden, die u nader staan, dan
ik
Dat is alleen uw eigen schuldGjj hadt
zeer goed de betrekking van een goed vriend
bjj mjj kunnen hebben, maar gjj wildet immers
niet.
Gij sloegt al mjjne uitnoodigingen ha'sstarrig
af, versmaadde mjjne partijen...
Ik ben geen danser, nicht, fen minste
geen har's'ochteljjke en ik pas ook niet bij
officiareD,
Wordt vervolgd).
ACS-ITU MA NOW AGITATE.
PBIJS DER ADVBRTBHTIBH.
