No. 6419
Zaterdag 7 October 1905
30ste Jaargang,
VOOf
uiè-éiollanó.
Vredesbewegingen,
Om Mijnentwil.
Buitenland,
Pet 3 maanden tooi Haarlem - -
joor da overige plaatsen in Nederland franco per post
°or het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dageiijkt, behalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacten r-D ireeteur W. KÜPPER8.
BUREAU St. jansBtrs&t Haarlasn.
i 1,20
1,50
2,90
0,03
PBIJ8 DBB ADVBBTBimBM
Vsa 1—6 regels 50 Cents
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublieitéEtrangèrt
aMtE MA now AGITATSt. 9'L. DAl)BE$CoJOHN.< f. JOE ES SuceParia 31 bitFaubourg Afontmartre.
't Ademt slles «pais en vrrê» zoomen
2e8gen. De machtige pacificator van het
^Vesten, president Roosevelt, heeft
zï)o pogingen, om den Japansch-Russi-
nchen Oorlog te staken, met succes zien
^kronen, de staten van Eoropa en van
overige beschaafde wereld zjjn opnieuw
Dl';genoodigd hunne afgevaardigden naar
^en Haag te zenden ter bespreking van
tat bestendigen van den algemeenen vrede
#n binnenkoit zal de Carnege-stichting
®8n feit zgn geworden, belichaamd in een
Rrootsch vredespaleis.
lutusschen gaan de natiën in afwach
ting van al die vredesplannen voort met
*!°bte ontwapenen Mis, lezer, met
4lch voortdurend sterker te wapenen.
Kooitsachtig en gejaagd gaat men overal
8&n het versterken van de vloot, als zat
de vgand ons op de hielen en het heelt
den fchjjn, alsof Caesar's woord: «Si vis
P«cem, para bellum», «Indien gjj vrede
*9*1 bereid u ten oorlog» een onomstoo-
teljjk
axioma is geworden.
Wat toch zien wjj?
Engeland bracht in zjjn nieuwste ver-
tannitgsschepen het geschut van 7,5 op
8)5 c.M.bouwde zes nieuwe pantser
kruisers twee kanonnen van 23 c.M.op
de Enge'sche kruisers zyn gegroeid tot
28s kanonnen van 23 c.M. op de nieuwe
kruisers. Kanonnen van 15 c.M. op de
King-Edward-klas werden vervangen door
kanonnen van 19 c.M. De schepen van
de Nelson-klasse zullen bewapend worden
biet kanonnen van 30,5 c.M. 17 onder-
zeesche booten zgn thans in aanbouw.
Nog gaat het gerncht, dat spoedig ver-
Wacht kan worden het op stapel zetten
v»n een slagschip van 20,000 tondit
elag8chip zon het sterkste ter wereld
Word in.
Duitschland heeft sedert 1893 geregeld
ban de uitbreiding der vloot gewerkt. Er
kwamen bjj: tien slagschepen, vijf zeer
krachtige slagschepen van 13,200 toe. Op
Verschillende typen is de bewapening ver
sterkt en verzwaard.
Drie andere slagschepen staan op sta
pel, met maar eventjes 22 kanonnen.
Voorts zgn DOg in stndie de plannen
Van drie andere slagschepen, op welke
het middelbaar geschut zal worden ver-
Zwaard of wellicht door 21 c.M. kanon-
Hen zal worden vervangen.
Ook werden verschillende nieuwe krni-
*eis (samen 10) aangebouwd.
FEUILLETON
16.
Pervolg.)
Zou ik mij daarin vergissen Ik vrarg
Wel verschoonkig, waarde, litve Excellentie,
maar ik vrees, dat ik dezen keer ge'jjk heb
De generaa's wed uwe sprak met een glim
lachend gelaat: Martin, haal mij Gotha eens,
gjj weet wel waar hij ligt, naast den rang-en
kwartierljjst 1
Om u te dienen, Excellentie
Er heerschte eene diepe stilte De almanak
de Gotho werd gebracht, met bedreven band
sloeg de oude Excellentie de gezochte blad-
zjjde op.
GeyerG eyer-Tr utzberg, Geyer-Ealkenau
als ik u verzoeken mag, wilt gjj u over
tuigen hier, Falkenau Hillsdorf, daar hebt
hjj bet zwart op wit.
De nieuwe Excellentie stamelde eene nede
rige verontschuldiging, en mevrouw Von Bie-
itenfeld merkte lachend op r Ik had het u
Van te voren wel kunnen zeggen, dat gij de ne
derlaag lijden roudt in zulke dingen, even
als in vele andere, is ome lieve Excellentie
Von Guttenberg eenvoudig eene autoriteit.
Bij da 14 kleine kruisers zjjn nog 8
dergeljjke in aanbouw.
De torpedo's zgn ver jieerd>rd, het ge
schut der torpedojagers is verzwaard, 11
nieuwe jsgers staan nog op stapel.
Frankrijkwiens vloot in elleodigen
tosstand verkeert, heeft evenwel ook de
plannen tot uitbreiding niet laten rusten.
De kanonnen van vier slagschepen komen
van 16,5 op 19 c.M. Een pantserkruiser
is op stapel gezet. Plannen voor een
nieuwen pantserkrniser zijnjin bewerkin g
Eenige torpedovaartuigen rjjn ia dienst
getreden. Zgn nog op stapel gezet zeven
torpedojagers.
Een nieuw plan voor een vlootuitbrei-
diog zal omvatten den aanboaw van zes
groots slagschepen, drie pantserkruisers,
eenige verkenningsschepen (scouts), zes
torpedojagers, een 70-tal torpedobooten
en 16 onderzeesche booten.
Om ter zee te overwinnen, worden
noodig geacht 28 slagschepen, 28 groote
en kleine kruisers en 56 torpedojagers.
Oostenrijk'Hongarije gaat op bescheiden
wjjze voort zgn vloot te versterken. Thans
zgn in aanbouw 12 torpedojagers en 24
torpedobootan,
Italië heeft krachtige, goed bewapende
en snelioopende nieawe slagschepen laten
aanbouwen.
Een vierde slagschip staat op stapel.
Twee pantserkruisers komen dasrnogby
met onder-wateriancaerinricbtingen.
Zgn nog in aanbouw 4 torpedojagers
27 groote torpedobooten en 7 onderzee-
sche torpedobooten.
De bewapening van eenige andere krui
sers zal worden gemoderniseerd.
Denemarken heeft een klein pantser
schip op stapel gez*t.
Noorwegen heeft in aanbouw twee tor
pedojagers.
Turkije bezit ééD gemoderniseerd pant-
aerscbip en twee beschermde kruiseis.
Zweden heeft op stapel gezet een pant-
sertchip, een j antserkroiser een torpedo
jager en boot, een ocderzeesche torpedo
boot.
In Spanje zgn naar alle waarschijnlijk
heid, ernstige pogingen in 't werk gesteld
om te komen tot een vloot van acht
pantserschepen, vjjf pantserkruisers en
verscheidene andere vaartuigen.
De Pereenigde Staten beschikken reeds
over 18 slagschepen en 11 pantserkrui
sers.
Zgn in aanbouw 8 slagschepen en 4
pantserkruisers.
Zij weet elk avancement, elke verplaatsing,
elk ontslagen dan de verschillende lam lie-
betrekkingeD, de stamboomen, verbazend 1
De generaal zaliger, zoo'n prachtige militair
al hij was, kon daar niet tegen op, hij noem
de zijne lieve vrouw altjjd zijn m'l tair ge
denkboek.
Peul Gregorg kuchte luid, wat was dat
voor een vervelend oarierhoart 1 Hij dacht bjj
zioh zelf, dat de kleine Geyer met al zjjne
hooggeboren bloedverwanten naar den drom
mel moebt loopen 1 Voor de eerste maal zat
de professor zoo in kleinen k ing bjj zijne
nicht aan de thee a'el en hij zou h bben wil-
zweren, dat het ook de laatste maal was, als
Annalieze niet daar geweest was.
Arm kind 1 Dat was dus haar te huis met
zulke menschen als deze verkeerde zij, ge
sprekken als deze moest tij hooreo en zelfs
helpen voeren 1 Kon men het haar kwaljjk
nemen, dat zij met alle geweld wilde, dat zjj
dezin engen kring wenschte te ontvlucitfn,
dat zij menschen zocht, bjj wie eene andere
vrjjere lucht was Wat was zjj schoon. Ea niet
alleen tchoon zij bezat geest, opmerkkings-
gave, humor, zij had ook een edel gemoed,
de. kleine.
Gregorg kon het niet ontkennen, zij beviel
hem uitnemend, en hjj wilde haar gaarne hel
pen, maar hoe
De oude Exclelentie had er intusschen mede-
ljjdend aan gedacht, dat haar neef, de goede
Paul, helaas, geen flauw begrip van hare krin
gen had en dat hij daarom niet meepraten kon
en dat deed haar leed.
Da zes nieuwe slagschepen krjjgeu
krachtiger bswapening.
Bovendien zgn nog verscheidene, zeer
enelle, kleine kruisers op stapel gezet.
Eu nu ons eigen land
Sedett de laatste drie jaren is onze
vloot uitgebreid met twee pautserschepan
en zerentien torpedobooten (eenige zgn
nog in aanbouw) met nieuwe bewapening.
Onze torpedokruhers in de Oo-t, kanon-
nen dragend van 75 cM, moeten ook met
1 of 2 kanonnen van 10 of 12 cM* worden
voorzien.
Na den slag van Tsoesjima is men
opgeschrikt, en 't luiddede schepen
moeten voorzien zjjn van zoo krachtig
mogtljjk geschut.
Ons landje staat daar nu reeds met 8
pantserschepen, die tezamen ongeveer
f 22,000.000 kosten 8 pantserdekscheperi,
ook ruim een waarde van f22,000.000
vertegenwoordigende 12 monitors gekost
hebbende ruim f 11,000.000; 5 rivier
vaartuigen, 27 torpedobooten (onze Oost-
Indische marine en 'slaula vloot samen-
gerekend, en daarbjj de oude stnkken en
de in aanbouw zjjnde niet vergeten): 20
kanonneerbooten en do verdere opne-
mingschepen en fiottialjevaartuigec.
Wat dunkt u, lezer, staan wjj aldus
allen gepantserd en tot de tanden gewa
pend niet vlak bjj den internationalen
vrede
Frankrijk.
Dinsdag heeft het reeds over-.loedig
gesneeuwd te Pontarlier.
De Fiansche miuit ter van Koloniën,
de heer Clemente), heeft een com
missie benoemd om een rapport op te
stellen over het bervormingsvraagstnk in
Fransch-Coogo en een onderzoek in te
stellen naar wreedheden, tegenover in
boorlingen bedreveD.
Amerika.
Op de jea-lgksche vergadering van aan
deelhouders in de Canadian Pacific Rail
way is een besluit aangenomen, de maat
schappij machtigende tot uitgifte van
800,000 dollar, 4 pets. geconsolideerde
sch ildtrieven.
Het verslag van den president gewaagt
van den sterken en bevredigenden toe
stand van de maatschappij. De broto in
komsten uit het vervoer over hef afge-
loopen dienstjaar hebben meer dan
15,000,000 dollar bedragen en zelfs dit
hooge bedrag zou in het loopende jaar
neg aanmerkeljjk overschreden worden.
Nu, mijn besten Paul, begon zij op een
toon, die duifieljjk zeide, dat zjj ook hem wel
eens gaarne hoorde praten, hoe gaat het met
de kunsten en wetenschappen en hoe ver is
uw werk al gevo derd f
Deze manier van vragen lachte de« professor
weinig toe.
Dank u, antwoordde hjj droogjes Kuns
ten en wetenschappen regeeren de wereld en
mijn werk vordert gen geld.
De mili'aire kransjesdames lachten elkander
toe haar kwam deze eerbied voor de we-
te schappen, die de wereld regeeren zouden
komisch voor.
Er staat dus niet nieuws op uw program?
vroeg de generaalsweduwe verder.
Ja toch, op mijn program nog staat eene
reis! antwoordde Paul kortaf, op een toon,
die wel wat aan beleefdheid te wenschen
o vei liet.
Het stuitte hem tegen de berst om aan dit
kransje iets over zich zelf en zjjne plannen
te moeten meedeelen, maar hooren zou de
generaalswedu >.e het tocb, dat hjj deze reis
ging doen, want voor zijn vertrek moest hjj
immres afscheid van haar nemen.
Eene reis? Wel zoo, en waarheen, als
men vragen mag Is het ver
Tameljjk ver Koningsbergen in Oost-
Pruisen.
Om 'shemel» will Alle dames keken
verschrikt op en cfe vrouw ven den overste gaf
aan haar schrik lucht met de woorden j
Maar dat is dicht bjj de Russische
grens.
Er zal een voorstel ingediend worden,
om commissarissen te machtigen tot
verdere uitgaven, len laste der kapitaal
rekening, van 7,500,000 dollar voor ver
beteringen.
Noorwegen.
Uit Ivristiania wordt medegedeeld, dat
alle pogingen tot omverwerping van de
Noordache grondwet en uitroeping van de
Republiek uitgaan van gelnkzoekers en
eerzuchtige politieke tinnegieters, en dat
de Noren er in het algemeen niet van
willen weten. Zjj willen weer een koning.
Al de besturen van koopman- sd zeemaus-
vereenigiugen te Kristiania hebben in
dien geest verzoekschriften aan bet Stor
ting gericht.
Het Storhing zal Zaterdag de Karl-
stadtsche overeenkomst bespreken. Volgens
hst blad Aftenposten zal de a.«. zitting
geheim zgn, opdat de regeering eventu
eel veitrouweljjke inededeelingon zal kun
nen deen. Een voorslel van de minderheid
van de bjjzondere commissie strekt om
de aanneming van de Karlstadtsobe over
eenkomst zoolang aan te honden tot het
volk in eeu volksstemming, geljjk aan die
op 13 Augustus gehouden is, zich daar
over zal hebben uitgesproken.
Rusland.
In het Russische Rjjk worden tal van
Congrea-ea gehouden met een geheim
politieke beteekem's. Dinsdag kwamen
onder dezen vorm ts Kiew de genees-
heeren voor krankzinnigen bjjeeu.
De politie was echter van de betee-
kenis dezer bgeenkomst onderricht, zoo
dat dan ook op bet oogenblik, dat in
den Kunstkring de schrjjver Wodo-
w o a e y, het wooid voerde politie
agenten en kozakken, de zaal binnen
drongen.
Met geweld werd de zaal ontruimd.
Htvig werd gevochten, waarbjj vele per
sonen, waaronder tal van vrouweo, wer
den gekwetst.
Bjj een huiszoeken ten huize der lei
ders, werden tal van voormannen en een
vjjit gtal studenten in hechtenis geoomen.
De Russische krijgsraden hebben
last ontvangen om politieke misdadigers
met meer een kogel te geven, maar hen
op te hangen, aangezien doodschieten
een te eervolle terechtstelling voor hen is.
Hat Petersburgsche Telegraaf agent
schap verneemt:
ln een kennisgeving van den Czaar
aan dsn minister van-Marine wordt me
degedeeld, dat de officieren van de ma
rine, die door de aanstaande hervormingen
niet voldoen aan de hoogere diensteischen
door de marine gesteld, nog voor zjj de
bepaalde ouderdomsgrecs bereikt hebben,
uit den d enst kunnen worden ontslagen.
Indien dit geval in den loop van de
eerste vgf jaren ictreedt, kannen de offi-
eieren onder te bepalen gunstige voor-
waarden gepensionneerd worden.
Niet zoo heel dicht, mevrouw.
Maar bet moet eene a'scbuweljjke stad
zijn, zonder eenige aantrekkelijkheid en afge
legen en zoo koudMoet gij daar dan
naar toe? I
Ja, in het belang van mjjn werk I
W at wilt gjj daar dan gaan doen i
Anna'ieze, die er tot nu toe tameljjk on
verschillig bjj gezeten had, werd opmerkzaam
en vroeg dit met deelnemende vriendelijk
heid.
Men heeft daar in de nabjjheid een heel
interressant land. I
Georg sprak nu belrefd en wendde zich
rechtsirteks tot het jonge meisje. Litauen
heet het, dat is ook voor u niet zonder be
koorlijkheid en rjjne bewoners vormen een
heel eigenaardig slag van menschen. De taal
is aan het uitsterven, het Duitfclie element
grijpt machtig om zich heen en ra verloop
van een niet al te groo'.e tijd zal er nauwe-
lgkg meer van eene levendige Litausche taal
sprake kunnen zijn.
ik ben een taalvorscher. Zooals gjj weet,
was ik reeds eenmaal daar om stof te ver;a-
melen voor mijn werk, maar ik vind die
niet voldo, nde genoeg en een tweede reis is
altijd de moeite en inspanning nog wel waard,
omdat deze taal een belangrjjk deel van mijn
werk vormen zal. Fovendien leeft mijn
beste vrieud in Koningsbergen en ik verheug
mjj du re ds op een wederzien met hem en
zijn ^ezin.
Wat is n vriend daar
Leeraar. Hjj is arm en jong getrouwd,
Men seint uft Odessa aan den Evening
Standarddat in geheel Zuid-Rusland een
brochure wordt verspreid, waarin met
krachtige termen wordt opgetreden tegen
de zich meer en meer openbare gezind
heid de Döema te boycotten.
De brochare zegt dat dit een ware
zelfmoord zon zga. Niemand twijfelde
aan de goede bedoelingen van graaf Leo
Tolstoï, toen hg het licht liet vallen
op de nadeelen, die het samenstellen van
de Doema zooals die ontworpen is zon
meebrengen, maar zeker is dat de opinie
vaujT olstoï een slechten invloed oefent
op de Russische kiezers.
Duitschland.
Door de werkstaking der arbeiders aan
de electrische fabrieken te Berljjn is bet
tramverkeer beperkt.
De eerste burgemeester Kirechner, heeft
er in toegestemd om als bemiddelaar op
te treden tusschen de patroons en werk
lieden indien de werkstakers schriftelijk
zijn tnsschenkomst verzoeken.
Op de focialistisehe drokkerg te Karle-
ruhe, waar de Volksfreundgedrukt wordt
hebben de letterzetters daa arbaid ge
staakt. Zjj beschuldigen het Bestuur der
inrichting hun overeenkomst verbroken
te hebben, doordat eeu zetmachine is aan
geschaft. Een commissie benoemd om het
ontstane verschil te regelen heeft verboden
met de zetmachine te laten werken.
De letterzetters zgn daarna aan den
arbeil gegaan ea de Volksfrtund is weer
verschenen.
België.
Den 15en October a.s. zullen de be
kroningen der Lniksche Tentoonstelling
worden uitgereikt.
De plechtigheid zal door koning
Leopold en den kroonprins A 1 b e rt
worden bjjgewoond, en gepaard gaan met
het geven van feesten. De groote zaal
van het feestpaleis zal prachtig versierd
worden.
De Fransche regeering heeft den
brigade-generaal Pinsonniere, be
velhebber der genie te Rjjsse), gelast
haar te vertegenwoordigen bjj de inhul
diging van het gedenkteeken, dat te Ant
werpen opgericht is ter nsgedaohtenis
der Fransche officieren, onderofficieren en
soldaten, gesneuveld in 1832 bjj de be
legering der stad. De plechtigheid heeft
plaats op 8 October en zal een aanvang
nemen te 11 nar in den voormiddag.
Hei vormingsmaatregel van
Pius X.
In een aan Z. Eniin. den kardinaal-
vicaiis gericht schrjjven h3eft de ii. Va
der bepaald, dat alle geesteijjken uit
andere diocezen, welke hun vast domicile
te Rome wenschen te nemen, eene daar
op betrekking hebbende aanvraag aan
den kardinaal-vicaris hebben te richten.
bezit vier kinderen en moet het wat zuinig
aanleggen, om rond te komen.
Zijne vrouw helpt hem daarbij trouw zjj-
is uit een adelijk geslacht, en deze cmstan-
digh id maakt het haar veel gemakkelijker
om jong) dames in pension te nemen, die
deels voor hsre vorming, deels voor haar ge
noegen zich korter of langer tijd in de oude
kroningsstad ophouden.
Hiei ontitond eene pauze en de professor
bevond zich in geen geringe verlegenheid,
want uit Anna iezes oogen bad hem zoo'n
stralende blik ge'roifen, dat het hem eigen
aardig te moede werd, hjj was zoo snel en
vluchtig geweest als een bliksemstraal, maar
deze blik. hm 1
Men vindt daar uitstekende onderivjjzers,
en onderwijzeressen voor teeken onderwjjs
niet waar vroeg Annalieze luid, en zonder
de lippen te bewegen fluisterde zjj hem toe
terwijl zjj haar theekopje rammelend neer
zette
Zeg toch om 's heme's wil ja
Zeker natuurlijk uitstekend onder
richt.
Gregorg begon haar te begrjjpen.
De Koningsbergsche teekenacademie is wjjd
en zjjd beroemd, vervolgde AnDalieze, met
eene zekerheid, die iets v rbluflends bad. En
hier leert men zoo bit er weinig, het is
wezenlijk jammer van mjjn talent
(ft'or Ut vervolgd
ABONKBMBNTSPBIJS
