No. 6121
Dinsdag 10 October 1905.
30ste Jaargang,
I
agite ma now agitate.
Nabetrachting.
Om Mijnentwil.
Buitenland.
BINNENLAND.
Per 3 maanden voor Uaarlem
Voor de overige plaatoen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacteur-Directenr WKÜP PERS.
BUREAU St. J ansa trant Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Van 1—6 regels 50 Cents
Elke regel meer 7lft r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie fc Contant.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubliciléEtrangèrt
Q.L. DA DBE fy Co J OHN.y f. JONES Suco. Paria ZlbieFaubourg Montmartre.
September is uit. De traditaoneele ker-
toismsand is achter den rug. Amsterdam
heeft nog een restanije kermis gehoudeD.
Artis telde dagiljjks eene menigte be
zoekers, de schouwburgen waren meestal
Rood bezet, bjjzonder de hoogste rangen,
hoogste genomen in letterlijken zin.
Wat hebben die lui daar genoten, in
|die schouwburgen, wat hebben zjj ge-
1 lachenWat is het tegenwoordige too-
oeel toch ophrffend en leerzaamWat
®«n bosteljjk voedsel voor verstand en
hart, zoo'n ruwe klucht, waarin de spot
gedreven wordt met zedelijkheid en
huwelijkstrouw, waarin gewoonlijk wei-
oig gezonde humor zit rn het geestige
bestaat in dubbelzinnigheden of in er
ger nog.
En daarheen nemen de vaders hunne
hinderen mede om hunne opvoeding te
Voltooien, jonge meisjes om er de lessen
te ontvangen in de verplichtingen van
het huweljjksleven, en ze te gewennen
de grofste onbeschaamdheden en de ruwste
spotternijen aan te hooren zonder schaam
rood te worden.
Ja, het tooneel van onze dagen is een
prachtige uitspanning, eene heerljjke leer
school geworden.
't Is waarlijk jammer, dat daaraan zoo
veel geld vermorst wordt. Maar nog veel
erger is het, dat daar zoovele kinder
harten de eerste indrokken ontvangen ran
een hartstocht, die hen later onherroepelijk
naar het verderf sleept. De spotlachende
Mefisto zet heel wat gewonnen zielen op
sjjn crediet en lachende gaan er heel wat
hun verderf te gemoet.
Amsterdam had werkelijk otrder zijne
kermisstukken er geen enkel, dat vroo-
ljjhheid wekte, die niet met ergernis ge
paard ging; geen enkel, dat niet het
Bchaamrood op de wangen dreef van de
zedige vrouw of maagd.
Dao neg msar liever den «draak»
van vroeger, die griezelea deed, maar
toch de eerbaarheid niet kwetste.
Eene zaak is echter hiel wat verbe
terd bjj de Amsterdamsche schouwbur
gen trouwens op andere plaatsen ook
men loopt namelijk minder gevaar,
levend te verbranden. De brandweer
staat steeds op baar post en stelt aan
de gebouwen booge eischen. Brand is
hoast onmogelijk geworden en kan, zoo
hjj mocht ontstaan in een oogwenk wor
den geblusclt. Voor de veiligheid drs
PervoJg
Pcbaams in waarlijk wel zorg gedragen
en ds overheid heeft alom hare wachten
op post gesteld, 'om hit lichameljjk deel
der menschen voor onhe l te bewareD
maar het bflere deel, de ziel daarover
heeft zjj zich al heel weinig bakommerd
en het moet er al heel grof near toe gaan,
eer zjj tusschenbeide treedt. En dan
nog 1
Naast de schouwburgen nemen de
apecialiteiten-theaters eene greote plaats
in onder die plaatsen, waar de Amster
damsche bevolking, en ook die der om
streken uitspanning komen zoeken en
rechtuit gezegd, zjj schjjnen ons minder
gevaarljjk dan de schouwburgen. Men
ziet er vaak allerdolste kluchten, dingen
die zeer zeker niet van goeden smaak
if hooge ontwikkeling getuigen, accro-
batische toeren, die doen gruwelen en
den toeschouwer soms van vrees doen
beven, maar ook buitengewore toeren
van handigheid en vlugheid,van dieren-
dressunr, van lichteffecten enz. er z. Verre
van ons, dat wij alles zouden goedkeu
ren wat daar vertoond, gesproken en
gezongen wordt, maar toch meenen wjj,
dat ze voor de zedeljjkheid minder ge
vaar opleveren dan de vaak zéér lichte
kluchten en operetten, die de schouw
burgen vertoouen.
't Is daarom voor ds ouders wel zaak
behoorljjk uit te zien, waarheen zjj hun
kinderen medenemen of heen la'en gaan.
't Verkeerde zsad is zoo spoedig gestrooid
en waar de plaat een wortel geschoten
heeft, is het zco ontzelteed moeiljjk ze
wedtr uit te roeien.
Slechte tooneeletakkeu slechte lec
tuur men schrikt er van, als men
ziet wat in de winkelkasten wordt aan
geboden, wat men soms ontmoet in de
handen van jongelingen en jonge doch
ter slechte feuilletons in de dagbla
den, die zich om godsdienst al weinig
bekommeren, ja, er vaak den spit mee
drjjven, een vrjjheid van spreken, die
aan bandeloosheid grenst, drankhui
zen, die op paleizen ge'jjken en die ge
vuld zjjn net vrouwen vaak ia grooter
getal dan de mannen, en vraag dan
nog maar, wat de toekomst ons breDgen
zal
Zooals ik reeds zeide, daaraan zijn hare
grootmoeder, haar oude raam en haar bruid
schat schuld 1
Meent gij dat werkelijk De spreekster
zag naar het levenslustig gelaat tegfnover
haar en schudde ongeloovig het hoo'd. Als
Annalieze een vervelend, loeljjk meisje was,
dan kondt gjj geljjk hebben, maar zjj is juist
het tegendeel van beide. Hoe voordeelig ziet
zjj er heden weer uit 1 En wat heeft zij toch
aanhoudend met dien professor te fluisteren
Daar, nu al weer 1
Ja, als de dames van het kransjr dat nu
eens gehoord haddml
Den eersten stap moet gij doen, zei fluis
terend Anr.alieze tot den professor - zet nu
toch niet zoo'n verschrikt gezicht, dat helpt
n toch niets wat gij dan doen moet? Gij moet
in de eerste plaats zoo g ed zijn om aan uwen
Vriend, daar aan bet- andere einde der land
kaart, te schrjjven en hem vragen of hjj in
zjjn huis nog plaats heeft voor eene arme
verstaat gij dat wel, voor eene arme
Japan.
Te Tokio verwacht men met spanning
de opening der Volksvertegenwoordiging
af, daar de tegenstrevers van hit Vredes-
adeljjkc jonge dame van uwe kscnissen, cie
zich verder in de schilderkunst bekwamen
wil, om later daarmede haar brood te ver
dienen.
De grootmoeder van genoemde jonge dame
zij eene zeer gevoelige, zeer voorname oude
vrouw, die men ontzien nrtret... Hemel, groot
mama heft de tafel op—gij schrijft, zooals ik
u gezegd beb, dan komt gij naar mjj toe.
In dien tijd ral ik hier veld tenoeg gewon
nen hebben. Heb ik uwe belofte? Duizend
maal dar k 1 ik wist wel, dat gij mjj helpen
zoudt1
III.
In Koningsbergen, boren in Oost-Pruisen,
maakte de winter weer eens gebruik van zjjn
oud voorrecht, om daar vrorger te zijn, dan
io den almanak aangeg ven stond. Mtn schreef
den vjjfden December en het vroor reeds, dat
het kraakte
Een paar dagen vroeger was bjj een stjj .en
noordwesten wind eene groote massa sneeuw
geval'en.
Nu lag er eene witte deken over huizen
en Btrateu der oude ves ingsta-1. Een helder
blauwe hemel welfde zich daar over heen en
eene, men zou baas' gezegd heiben, spottend
lachende winterzon wierp haar heldere glans
over de sneeuwpracht en deed het witte
winterkleed oogverblindend glinsteren en fon
kelen, als millarden haarfijn geslepen edel-
steenen.
De leeraar Claasen stapte op zjjne woning
verdrag al han kracht zallen inspannen
om de Regeering omver te werpeD.
Op het Congres der Japausche Han
delskamers, Donderdag te Tokio geho r-
den, heeft graaf O k a m a eaniga inlich
tingen meegedeeld over deo tegenwoor-
digen staat der Japanscbe geldmiddilen.
Wanneer al de troepen uit Mantsjoerjje
zullen teraggekeerd zjjo, z<*l Japan voor
een schuld van 2,500 miliioen yens staan.
De intrest dier schuld alleen zal onge
veer 150 miliioen yen eischen, of ongeveer
tweemaal het bedrag van Japans inkom
sten, twee jaar geleden. Voor den oor
log bedroeg de hoofdaanslag vier yens
nu reeds twaalf yens. De nationale schold
is van 12 yens per kop tot 50 yens ge
klommen. De Japansche natie zal dus
mce'te hebben om de geldelijke gevol
gen van den oorlog te boven komen.
Frankrijk.
Donderdag-nacht werd de guillotine
uit Pariji naar Bilfort gezonden. De beul
D e i b 1 e r was er reeas met zjjn hel
pers aangekomen.
Des morgens omstreeks 5 uur werd
den Italiaan Autonie Pozzi te
Hauta Saone ter dood veroordeeld, te
recht gesteld.
Pozzi heeft zich met gelatenheid in
zjjn lot geschikt. Op deu morgen toen
hjj zjjn straf ondergiag, verklaarde hjj,
ik beb gedood, het is gord,dat men ook
mjj hit leven ontneemt. Na het bgwo
nen der H. Mis, werd hjj in een rjjtuig
naar de strafplaats gebracht, de beul
nam hem in ontvangst zjjn knechten
duwden den ongelukkige op den wip
plank en het mes viel.
De Fransche regeering bedt de
aanspraken van de Duitsche zijde op
het bouwen van de pier bjj Tanger er
kend.
Te Boulogne is een hevige aard
schok gevoeld welke twee seconden duur
de, en van een krachtig gedraisch ver
gezeld ging.
De gerachten als zoa Z. H. P i u s
X voornemens zjja sen nationaal Conci
lie bjjeea te roepen der Fransche bis
schoppen om te beraadslagen over den
toestand der kerkeljjke zaken in da Frin-
sche Repub iak en dat de Paus onder
handelingen heeft aangeknoopt met de
Fransche Regeering over de benoeming
van Bisschoppen voor de vacante zetels,
missen allen grond.
De vicaris-generaal van Parjj®, abbé
O d e 1 in, heeft aan een redacteur van den
eGauloisv rklar rd, dat hjj al deze be
richten ongegrond acht. ZoolaDg het be
sluit van de Kamer betrrffsDde het af
breken van de diplomatieke betrekking
tasschen de Fransche regeering en het
vaticaan bestaat, is de Paus beroofd ven
de mogelijkheid met de Fransche regee-
riog te onderhandden. Wordt bovendien
het scheidiogaontwerp dtfiaitief aangeno
men, dat zou de Paus binnen enkele
aan. Hij kwam uit het gymnasium, had
een pak schriften met een lederen riem saam
gebonden, onder den arm en den kraag van
zijn pels tot over de ooren omhoog getrok
ken.
Zjjn adem ging als s en kleine rookwolk
voor hem uit, als die wegtrok, zag men
een vroolyk, opgeruimd gelaat met de be-
rjjpte, blonde 1 akkebaarden en den in goud
gevatten biil.
Nu en dan nam ten scholier de muts voor
hem af, dan bracht hij de rechterhand aan den
rand van zjjn berenmuts en knikte vriendelijk:
Goeden morgen, mjjn jongen?
Het huis, wa«rin hij woonJe, lag in de
Burchtstraat. Het was een flink gebouw roet
eene ruime vestibule, bontgekleurde loopers
op de trappen en fraaie ruiten van spiegelglas.
Op de benedenverdiep'ng woonde een graaf
van Woyna, ritmeester bjj de kurassiers, met
zijn gezin.
Dat heb ik noodig, p'acht de leeraar
tegen zjjn goede bekenden te zeggen. Ik hsb
een goeden stand noodig, een ruime woning
op de eerste verdieping, bontgekleurde
tapjjtcn, deuren met spiegelgls» en ook den
graaf.
Wie dochters van de voornaams'e families
uit het rjjk in persion nenen wil, die moet
ook iets heb en om de moeders en tantes dier
dam tjes zand in de oogen te s rooien, Mjjn
graaf is een feudde go.dvink, gjj weet niet,
hoeveel nut ik van hem heb, hoewel hjj de
eer niet geniet onder mijne kennissen te be-
hooren en wjj elkander hoogstens in de gang
weken in staat zjjn, zonder stenn van
de wereldl jjbe macht de vacante bisschops
zetels te doen bezetten.
O. juist was het verder, dat de Paus
reeds een beslissing had genomen in de
qpa=>stie van den vorm der toekomstige
geesteljjke gemeenschappen. Het Fransche
episcopaat zal wel vergaderen, maar geen
geloofszaken behandelen, doch uitsluitend
de maatregelen bespreken, die de nieuwe
toestand van de kerk zal eiachen. Er is
dus geen sprake van een concilie. Daar
entegen heeft Paus P i u s X het voor
nemen inderdaad een concilis bjjeen .te
roepen, zoodra de toestand van de kerk
dit zal veroorloven, en wel een oecome-
nisch concilie, een voortzetting van het
vaticaaDsche concilie, dat zes- en dei tig
j iren geleden werd afgebroken voor de
werkzaamheden eigenljjk nog begonnen
waren. Hiertoe zouden de bisschoppen
der geheele wereld medewerken.
Het bezoek, door president Lou-
b e t aan dea koning van Spanje te
brengen, is nu vastgesteld. De heer L o u-
b e t zal op 23 dezer te Madrid aanko
men eo in den avond van den 26en d.
a. v. naar Parjjg terugkeeren.
De Echo de Paris herinnert er aan,
dat voor de ontdekking van een middel
fegen ds tuberculose twee prjjzen wer
den uitgeloofd.
De eene is da Lscaza-prjjs van 12.000
franken. De andere bedraagt niet minder
dan vjjf miliioen franken en werd uit
geloofd door fen rijken Brazilaan.
Duitaehland.
De «Köln. Ztg.» meldt, dat in de vol
gende week keizer Wilhelm en ad
miraal T i r p i t z een proeftocht zullen
maken met het nieuwe turbine-stoomschip
van de Hamburg-Amerika-ljjn.
Uit nadere berichten omtrent het
ontslag van den Heer Eogen Zabel
als redactenr van de Berljjnsche National
Zeitung zoogenaamd wegens het «verzin
nen» van een onderhoud met Graaf Witte
bljjkt, dat Zabel feitsljjk niet de schul
dige is, daar hjj ncoit geseind heeft, dat
hjj Witte pereoonljjk had gesproken,
maar dat de redactie de telegrammen aan
dikte, en dat de medewerker van dertig
jaren nu voor hare fouten opdraaien moet!
Eigenaardige pers-mauieren.
Aan het Berl. Tag. wordt bericht
dat eenige dagen geleden ia alle stilte
te Miluchen hit huweljjk is voltrokken
tussih'n den grootvorst Cyrill as en
de vroegers gemalin van den groothertog
van HesseD, prinses M y I i 11 a van
Saksen Coburg. Aanwezig waren de
moeder der prinses, de broeder van dfze
grootvor t Alexis, en haar neef de
hertog van Leuchtenberg, bene
vens een ambtenaar van den burgerle
ken stand uit Coburg en een Russische
pope. De C/aar had zjjn toestemming
geweigerd. De Czan'tsa is een zuster van
begro ten. Hjj als voornaam edelman, ik als
een kruipende worm.
Als hjj gaat Verhuizen, verhuis ik ookik
ben beslo'en mij niet van hem te scheiden,
zoo lang hjj onze goede stad met zijne aanwe-
z^eid vereert!
Dokter Claatsen was een humoristische na
tuur. Zjjne leerlingen wisten dat Ie waardee-
ren, zij noemden hem eenen gemoedeljj-
ken kerel, een fameus oud huis, en leerden
over het algemeen gaarne //voor hem// want
de //ouder tertiav waaraan hjj les gaf wi'de het
nog altijd niet recht duideljjk worden, dat
men-voor zich zelf en niet vooi zjjne onder
wijzer leerde.
Ook aan eene meisjesschool gaf de vlijtige
man les, en hjj beleefde den triomf, met de
moeiljjk te behandelen hoogere dochters ook
goed over weg te kunnen.
Hij liet hier minder zijne vroolijke gemoe
delijkheid, dan een fjjne geestige spot tot zjjn
recht komen, vond steeds een gepsst woord
ter bestraffing zoowel als ter aanmoediging en
gold over het a'gemeen voor een man, wiens
kritiek men te vreezen, wiens goedkeuring
men te verdienen had.
De leeraar Claassen had geen gemakkeljjk
leven, maar hjj nam het niet zwaar op en kon,
om zjjne eigen woorden te gebruiken, uit de
nietigste bloem honing zuigen.
Hij was nn in zjjn huis en liep de stoep
op. Tetwjjl hjj de voordeur met een sleutel
opende, luisterde hjj naar het klavierspel
dat hem uit het salon in de ooren klonk het
den groothertog van Hessen die on
langs ook hertrouwd is.
Rusland.
De werkstaking onder de typografen
in Moskou heeft een beslist politiek ka
rakter ea wordt geleid door arbeiders,
die uit deu Kaukasus zijn overgekomen.
Een ontzaggeljjke menigte arbeiders trok
gisteren de stad door onder het zingen
van revolutionnaire liederen en verstoor
de hier en daar de orde. De gewapende
macht moest tasschen beide komen. Een
aantal arbeiders, behoorende tot het cen
traal comité voor de staking, wsrden ge
vangen genomen.
Italië.
Te Milaan hebben de socialisten een
vrijmetselaarsloge gesticht.
Zjj vinden, dat de vrijmetselaars niet
genoeg vooruitstrevend zjjn en den min
deren man zooniet geweerd, dan toch
baiten de Loge gehcuden wordt.
Zjj willen das zooveel mogeljjk de
werklieden bjj de godsdiensthatende secte
inljjven, dat is hun toegestaan met be
taling van een francs contributie per
jaar.
De Vredesconferentie.
Er wordt verzekerd,dat de Itsliaacsehe
regeering bjj de Russische zal aandringen
om den H. Stoel bjj de a.s. Vredescon
ferentie nit te noodigen.
Deze verzekering zal menigeen verba
zen, daar vier jaar geleden, juist Italië
in verzet kwam om een afgevaardigde
van den H. Stoel op de Conferentie toe
te laten. Het kan echter verkeeren.
De Duitsche regeering zou hare toe
stemming tot een te hoaden vredescon
ferentie enkel gegeven hebben op voor
waarde, dat men er geene vermindering
der krjjgsmacht, noch te land, noch ter
zee zou voorsteilen.
Eerste Kamer. Naar wjj vernemen
heeft mr. M. Baron M a c k a y zjjn be
noeming tot lid der Eerste Kamer voor
Gelderland niet aanvaard.
Uit Oost-lndie. Celebes. De correspon
dent te Batavia van de N. R. Ct.
seint
Soppeng zonder verzet onderworpen.
Mario ri Wa Lamoeroe bezet.
Den 6en September vertrokken de ma
rechaussees, een compagnie infanterie en
een peleton cavaleri», voorzien van een
voorraad vivres voldoende voor 14 dageD,
raar Pitoernpanoewa, waar zich vermoe
delijk de vorst van Boni, Lapawowo-
v i, bevindt.
Den 8an September schsepten zich in
het linkerhalf 15e bataljon, onder bevel
eerste nummer van Schubert's //Moments mui
sicslsw.
Het begin ging goed, maar reeds na zes
of aoht maten was het mis: onvermoeid ech
ter begon de speelsters weer van voren aan,
om nogmaals bjj dezelfde plaats te blijven
steken.
Dat is Elfriede Braun 1 sprak de profes
sor bij zichzelf. Er deugt niets van de studie!
Maar allen doen het zoo I
Op dit oogenblik ontstond een groot leren
in de woonkamer.de deur ging open en drie
jongens sprongen, of liever rolden naar buiten,
die vier tot zeven jaar oud waren, alle drie
droegen een donkerblauw matrozenpak, alle
drie hadien b'ont kort geknipt baar en ge
zichtjes blozend als appels,
9' PaPa' Tandaag krjjgen wjj chocolade;
pudding. Ach papa, denk eens aan, mama
wilde niet hebben, dat wjj uitgingen I
En, papa, hoe koud is het dan wel
buiten P
Zoo koud P antwoordde papa, nam den
vjjfjarigen knaap al op, hief hem in de hoogj
te, en drukte diens warm mollig gezichtje
tegen zjjne ijskoude wangen en den natten,
berjjpten baard.
Foei, papa Het kind spartelde geweldig
met armen en beenen, terwjl da kleinste ze
gevierend uitriep
Ziet gjj nu wel 1 Wat vraagt gjj ook
Vooruit nu, jongens, één, twee, drie 1
(Wordt vervolgd
Hfragêlaó voor <3ïooró- en Suió-dtolianó.
ABONNSMEHTSPBIJS
PB IJS DEB ADVEBTBWTIHW.
PEOILLEIOP
18.
