No. 6428
Woensdag 48 October 4 905.
30ste Jaargang.
ÏÏ)ag6laó voor tSföooró" SLuiè-öLollanó.
De echtscheiding.
Om Mijnentwil.
BIJNH ENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Voor het buitenland
^fzonderiyke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
f 1,20
1,50
2,90
0,03
Hoofd re dacteu r-D irecteur
BUREAU St. J&nsetraat -
W. KUPPER8.
- Haarlem
Van 1S ragals 50 Gents
Elke regel meer 7l/j r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie h Contant.
AOèlTB MA NOB AGITATJB.
üoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PublicitiEtrangirt
G.L. DAÜBE Co JOHN., f. JOE ES Sueo Pari» 31 bisFaubourg Montmartre.
Wy beleven een tg J waarin door ve-
'®n het hnweljjk in minachting wordt
8®brscht en om de minste beuselarjj de
Trouw of de man zich ontslagen meent
gevoelen van de verplichtingen die
ZÖ fy de voltrekking van het haweljjk
hebben aangegaan.
Da eerste reden waarom al de katho
lieken de echtscheiding verwerpen, is
dat de Kerk, overeenkomstig Gods woord,
d® echtscheiding niet erkent. God heeft
Terordend, dat een eens gesloten huwe-
ifik onontbindbaar is en Hg Blleen kan
Het ontbinden door uit het leven weg te
ü®men eeo van hen, die een huwelyk
8®elotfn hebben. Hjj stelde de wet en
d® eenheid des huweljjks vast, toen By
io het aarüsjaracljjs Eva aan Adam gaf
®n dit volmaakte huwrljjk bljjft nog he
den ten dage als het was in den be
ginne.
De grootere laksheid van geweten
nochtbans, deed zoogenaamde hervormers
°nt8taan.
De meenicg als ware het hnweljjk een
sncrament ging verloren en eene nieuwe
Der over huweljjk ea echtscheiding werd
samengesteld. Dtze leer, de menschel jjke
hartstochten streelende, vond spoedig
®anhanger3 en het hrwelyk, eertyds be-
f®but en gesterkt door onschenbaarheid,
Werd allengs meer en meer openlijk ge
schonden.
Echtscheiding lachte hun toe, die ge-
drakt onder den buweljjkslast, aange
spoord waren om hunne verantwoorde
lijkheid af te werpen en hunne schooders
Tan het juk des plichts te bevrjjden.
Beden ten dage he eft deze kwaal zulke
Toideringen gemaakt en is dezelve zoo
algemeen geworden, dat men ze als on-
Termydelyk beschouwt en zich er ge
dwee aan onderwerpt.
Zjj brengt niet meer vrees of verach
ting te weeg in de harten van vele men-
schen. Trotsch en onbeschaamd gaat het
monster rond, terwjjl htt harten breekt,
huisgezinnen vercielt en z'elen verwoest.
En toch, geen der zoogenaamde vraag
stukken van onze moderne beschaving is
meer netelig en biedt mesr dreigende
gerolgen aan, dan deze ziektr.
Van welk standpunt men het huwelijk,
zjjne eigenschappen en verplichtingen ook
bE6chouwt, m»a zal moeten toegeven, dat,
dringt men tot de laatste ontledir g door,
de samenleving en haar geheel wezen op
25
(Vervolg.)
Hij nam gaarne waar en met een bekwamen
blik, zag hij, hoe tal van menachen, die het
keel goed hadden kunnen hebbeo, hun leven
Vergalden, door hunne ijdelheid over^roote
gevoeligheid, eerzucht en nijd om nog te zwjj-
gen van andere buitensporige hartstochten,
die van de verstandigste menschen dikwijls
belachelijke of betreurenswaardige gekken
maakten bij zag, hoe dern menschen om de
eene of andere redeo, die uit hun kaïakter
voortkwamen gezondheidcarriere, levensgeluk
®B genoegen verwoesten, hoe zjj dikwijls
Nauwelijks anders konden doen, dan dit, omdat
kun deacon, hun noodlot eene macht in hen
'as. sterker dan hun wil, waardoor zij voor
waarts gedreven werdenen Paul Gregorg
kad zelden een veroordeelend woord voor de-
1 Iken, zjjne bekenden meenden zelfs, dat hjj
te mild oordeelde en voor alles eene veront
schuldiging vond.
He professor haalde dan de schouders op
®U {dacht gewoonl.k te zeggen:
Homo sum 1 Niets menschelijks acht ik
het huweljjk berust. Statistieken toonen
aan, welke inbreuken in bet huiselyk
leven de echtscheidirg rt eis gemaakt
heeft. De geest der wetgevers en der
staatkundigen wordt bezig gehouden om
middelen te verzinmn tot echtscheiding.
De gemakkelijkheid waarmede echtschei
ding verkregen wordt, heeft gediend als
eene aanmoediging om spoedig een huwe
lijk te sluiten en om even spoedig te
scheiden.
In hevige verontwaardiging veioordee-
len wjj het mormonismus. In tijdschriften
en van de kansels wordt dit gebrandmerkt
als eene schande, en wordt zjjne onder
drukking verlangd. Maar is veelwjjverjj,
zoo. Is zy ODder Christenen vcorkomt,
minder laakbaar dan achtereenvolgens
verschillende vrouwen te hebben? Is het
gelijktijdig hebben eau meerdere vroawen
slechter dan achtereenvolgens verschil
lende vrouwen te hebben? Waarom dan
is het eene geduld en wordt het andere
veroordeeld?
Wy weten, dat de mormonen voor
hunne vrouwen en kinderen zorg dragen,
terwyl de christelijke beoefenaars der
veelwyvery maar al te dikwijls hunne
ongelukkige vrouwen vin gebrek laten
omkomen en hunne kinderen tot slaven
maken en hen overlaten aan de zorg
van den staat. Voor wie moeten wy dan
de meeste verachting hebben? Voor den
gescheiden en wider opt ienw getrouwden
Ghrister, of voor deD mormoon, die v«le
vrouwen heeft, doch niet gescheiden is?
Voor elk nuchter nadenkend moralist,
die met belangstelling de zaak gewikt
en gewogen heeft, moet dan ook de
eenige tevredenstellende oplossing zjjn
aan alle echtscheiding een einde te ma
ken. De katholieke Kerk, die deze help
aanbiedt, weet ook tevens hoe in het
punt van hertrouwing na echtscheiding
tot eene oplossing te komen.
Aan niemand, al heeft ook de burger
lijke wet de echtscheiding uitgesproken,
kan de Kerk toestaan een anderen man
of vrouw te nemen, zoolang de wettige
vrouw of echtgenoot nog in leven is. En
zelfs inéi-n de goddeljjke wst echtschei
ding en heitrouwing na echtscheiding
niet verbood, welk een zwak middel zon
dan echtsch iding toch niet tlyken vcor
al de kwalen, waartegen de echtscheiding
naar veler meening een algemeen ge
neesmiddel is? Er is geene gtldigereden
om aan te nemen, dat gescheiden paityen
in een nieuw gesloteg huwelyk gelukki
ger zyn zouden dan in het oude. Leeit
vreemd. Indien ik zelf voor zekere veizoekin-
gen niet bezwjjk, komt dat jui t daardoor,
wjjl dit voor mjj gee e verzoetingen rijn j
de steeuen, waarover anderen ten val komen,
kan ik kalm uit den eg gaan, ik heb geen j
vurig bloed, geene opbruisende hartstochten,
geen teugelloos temperament. I
Naar dingen, waarvan mijn verstand mij
zegt, dat ze voor mjj onhereikbiar zjjn 'j
jaag ik nieter zjn ichter menschen, voor
wie juist de verboden vruch: het onbereikbare
doel eener bekoring is.
Ik heb medelijden met hen, maai veroor-
dtelen kan ik hen daarom niet het ;igt hua
in 't bloed.
Ik heb Hcvameljjk. en geestelyk normale,
verstandig denkende ouders gehid eu ik ben
I hun voor hei erfdeel, dat zjj mij aan aanleg
en gemord gisc ocken hebl en, nog cankbaar-
der dan vcor het kleine vermogen, dat zjj
1 voor mjj bijeengaarden.
Groote genieen en trotsche ta'enten, die
den hemel willen bestormen, zu'len uit zulke
naturen als ik ben, niet voortkomen, maar het
is toch altgd wat waard e n flinke middelmaat
te kunneu bereiken, misschien nog iets daar
oveT te gaanen degenen, die heel bovenaan
staan zonder nijd te kunnen bewonderen, en
Goddank dat kan ik.
Deze wijsgeerige levensbeschouwing meteen
oprechte eerbied voo- de wetenschap en eene
niet alledaagsche kracht en lust tot den
arbeid, bad den professor tot nu toe zeer
goede diensten bewezen en hem flink door het
leven geholpen.
immers de ondervinding niet, dat onte
vredenheid tusschen gehuwde personen
niet zoozeer voorkomt uit wederkeerige
onverenigbaarheid, dan wel uit oorza
ken, dia den eenen of den anderen of
beiden aankleven, oorzaken, dis eene
nieuwe vereeniging eren ongelukkig ma
ken zouden, als de eerste Voor hen die
meenen, dat een absoluut verbod van
echtscheiding niet bjjdragen zon tot ver
betering der samenleving, is het voor
beeld van het oude Rome een grondige
wederlegging.
Bevat niet elke nieuwe inbreuk op de
kuischheid, onder welken vorm ook, e9ne
diepe zedeles? Kan het gezjgd worden,
dat het toenemen der ontucht, die met
echtscheiding hand in handgaat, de heil
zame uitwerking der echtscheiding op de
samenleving uitlegt?
Juist iu die landen waar de meeste
echtscheidingen plaats vinden is de ze
delijkheid tot esn laag peil gedaald.
Zeker, daar kunnen zich gevallen voor
doen, dat echtscheiding coodzakeljjk is.
Wie zal dat ontkennen
Wat wy bedoelen is, dat de echtschei
ding moet tegengegaan worden wegens
de groote verwoestingen die zjj aanricht.
De wetten op echtscheiding bitrekking
hebbende, moeten strenger worden.
By een hoogst ernstig en zeldzaam voor
komend geval, waarin door de Kerk is
voorzien, spreekt de Rechter het vonnis
uit.
JÖUITËBLAND,
Spanje.
De Regeering te Madrid heeft als toe
bereidselen voor de a.s. Vredesconferentie
te 's-Gravenhage by de firma K r u p p
te Essen eeLe bestelling van oorlogs
materiaal gedaan voor meer dan 30
millioen mark.
Men hoort over de wereldvrede praten
tn men haast zich te Madrid om zich
voor te beraden tot den oorlog.
Frankrijk.
De haven van Calais is door de
Fransche RegeeriDg aangewtzen als aan
legplaats der onderzeesche booten van
de Fransche oorlogsvloot.
De kosten zyn .geraamd op 154.000
francs. De Engelscbe Regeering heelt de
haven van Do er voor eenzelfde doel
Het Fransche ministerie logenstraft de
onthnlliugen die door den oud-minuter
Deicassé, zoud.n gedaan zyn, c.l.
dat door Engeland aan Frankrjjk hulp
zoo zyn toegezegd ingeval dit land in
oorlog kwam met Duiucbla: d.
Met een onduidelijk gevoel had hij zich
nooit afgegeven, hjj Isa in zyn hart sla in
eeu open boek, dai overal met een Jeeabaar
achrilt geachreven is.
Als hij nu op eens aan onduidelijke plaat
sen kwam, moeat hjj er dan niet verbaasd
over staau?
Er was iets wat niet stemde, wat uit het
evenwicht geraaktwas Sedert wanneer
Waardoor? Hjj kon het niet ztggen. In de
eerste plaats had hij het oabehaagfijke gevoel,
dat by niet meer zoo rusiig en zoo innig
bjj zijn werk kon zitten als anders.
Het was toch geen boek, waarbij eene
gloeiende fantasie en een verhevea stijl geëischt
werd het eisebte slechts een kalm en
bedaard nadenken. Maar juist deze bezat hij
niet.
De onbeduidenste gebeuiten's daar buiten
leidde hem nu af, hem, van wien zyne kost-
juffrouw anders beweerde, dat het halve huis
wel af kon branden zonder dat hjj van zijne
sehrjjitafel opstond.
J Als er aan de btl getrokken werd sprong
bjj op en luisterde, of er ook iemand aan
kwam, of hjj een brief, eene boodschap ont-
1 vangen zin,
1 Feeds van te vor«n was hjj boos over deze
stoornis, en als er niets kaam, was hjj boos
op zich zelf, dat bjj zich had laten storen.
Kwam de mil taire muziek door zjjne etrau',
dan stond hjj op en ke.-k door het raam om
te zien welk legiment voorbjj ging.
Nam hjj weer plaats om verder te studee-
ren, dan was bjj den draad kwjjt, dien hjj
Engeland.
De Engelsche Regeering heeft betref
fende de opzienbarende beweringen der
Parjjsche Matin, een vertrouwelijke mede-
deeliug, iu overeenttemming met bet Reu-
ter-telegram van eergisteren naar Berljjn
gezonden. Eeu incident iu de diplomatie
ke betrekking, n tusschen Duitechland en
Engeland ie door de onthullingen der
Matin niet te voorschjjn geroepen. De
Duitiche regeering verlangde geen ver-
klaiingen van de Engelscbe of de Fran
sche regeering dat zou ook iu stryd zyn
met de loyale gezindheid, die we koes
teren tegenoveu de plannen van de Fran
sche zoowel als de Engelsche staatslieden.
Men wil het doen voorkomen, dat van
den beginne at aan, vast stond, dat de
in de politiek den toonaangevende krin
gen in Frankryk tot de «onthullingen»
der Matin in geenerlei betrekking staan.
Rusland.
Over de begrafenis van prins T r u-
b e t z k o i, deelt het Telegraaf agentschap
mede
Gedurende het overbrengen van het
lijk van prins Trubetzkoi was het
geheele Znamenskaja-plein te St. Peters-
borg met menschen gevuld, die niet aan
bet station hadden kunnen komen. Plot
seling viel er een revolverschot, de ko
zakken en gendarmen vielen de menigte
aan en dreven die uiteen. Nadat de trein
met het ljjk was weggereden, trok de
menigte met roode vlaggen langs het
Newski Prospect. Zy werd door de po
litie en de militairen uiteer gejaagd, maar
school later weer bjjeen en kwam by de
universiteit iu botsing met patiouilleerde
gendarmen en cavaleiie. Er werd met
steenen naar deze geworpen. Daatop
verscheen de politie, die dat gedeelte der
menigte, hetwelk niet in het universiteits
gebouw had kannen vluchten, niteen
dreef. Twee personen werden daaibjj
gewond.
Toen in het vjjfde St. Petertbargsche
gymnasium gedurende het jaarfeest op
vrooljjke wjjze Let volkslied werd gezongen,
weid van verschillende kanten gefloten
vele aanwezigen melden naar de deuren
om naar buiten te komen. Er ontstond
een groote verwarring, welke in een pa
niek en een algemeene vlucht ontaarde
toen plotseling een voetzoeker ontplofte.
Duitachland.
Hertog Siegfried van Beieren, de
oudste der drie zonen van Hertog M a x i-
miliaau Emmanul en van prinsss
Amelia van Saksen-Coburg-Gotha, die
sedert langen tyd zich niet gedroeg zoo
het behoorde en daardoor zeer de aan
dacht trok, is wegens zyn buitensporig
heden, in een krankzinnigengesticht op
gesloten.
Sinds acht-en-veertig nren zyn de top
pen van het Erzgebergte (Saksen) met
eene laag sneeuw van twintig tot der
tig centimeters bedekt. In de valleien
hebben sneeuwstormen plaats gehad, en
de aardappeloogst is op verscheidene
plaatsen htterljjk verloren. De schade
in de boomgaarden aangericht, is ook
aanzieolyktalryke fruitboomen zyn on
der het gewicht van den sneeuw gebro
ken. In sommige streken duurt de
sneeuwstorm sinds drie dagen onophou
dend voort.
slechts met moeite, soms ook in het geheel
niet meer terugvinden kon.
Kortom, de professor wist niet meer, hoe
hjj het met zich zelf had. Bjj zjjn werk had
bjj zich tot taak gestel 1, tot dat en dat punt
te komen.
Als hjj zoo ver was, dan kon hjj de reis
naar Lithauen aanvsngen, na eerst een bezoek
aan Konicgsbnrgea gebracht te bebben. Het
was juist, ot hy deze reis voor zich zelf als
belooning vastgesteld had.
Als gij ff nk werkt en dit en dat op tyd
klaar hebr, moogt gjj naar Koningsbergen
gaan
Als Gregorg daaraan dacht, moest hjj om
zich zeiven tachen. Een paar maal bad hjj
zich zelf reeds afgevraagd, of hjj per Blot van
rekening ook verliefd was, maar deze gedankte
kwam hem zoo dwaas voor, scheen hem zoo
cngelooflylr, dat hij ze weer Sfoadighad laten
varen.
En toch was er wel eene reden voorhanden
waarom dit feit niet zoo ongeloovig zon zjjn,
maar de proles-or had zie h nu eenmaal in
het hoold gezet, dat hjj een gek figuur moest
maken, als hjj op zjjn leeftjd nog verlield
werd, en een gek figuur maken, dat wilde
gjj tot geen enkelen prjjs.
Bovendien k'on hjj zich in den rol van een
gehuwd man en huisvader, zooal» b. v. zjjn
vriend Gustaaf Claasaen was, geheel niet in
denken.
Gustaaf, ja, bjj hem was dat wat anders,
die was in zyne jonge jrren hartstochteljjk
Men verzocht oaa onderstaand te plaat
sen
Nationale Vereeniging tot steun
aan Miliciens.
Afdeeling Haarlem en Omstreken.
Haarleu, October 1945.
WelEdele Heer 1
Het Bestuur van de Aideeling Haar
lem en Omstreken der Vereeniging «Na
tionale Vereeniging tot Steun aan Mi-
liciciens» neemt de vryheid lange dezen
weg de aandacht van heeren Patroons
en Werkgevers van Haarlem en Omstre
ken te vestigen op het streven dezer
Vereeniging.
Dit streven bestaat hoofdzakelijk in
het aanwenden van pogingen om aan jon
gelieden die tengevolge van de vervul
ling van hun dienstplicht buiten betrek
king zyn geraakt, weder werk te ver
schaffen. Dat do ar de oprichting van eene
AtdeeliDg Haarlem en Omstreken dezer
Vereeniging iu eene dringende behoefte
werd voorzien, bly kt overtuigend uit het feit,
dat zich bjj deu Secretaris der Afdeeling
reeds een 50-tal jongelieden hebben aan
gemeld die, na te Haarlem hunnen dienst
plicht te hebben vervuld, hunne plaats
in fabrisk, werkplaats, kantoor enz. door
anderen zagea ingenomen, en voor het
meerendeel aldus broodeloos zyn gewor
den.
Vanwege de Afdeeling zyn bjj de mi
litaire autoriteiten en bjj de vroegere
patroons dezer jongelieden inlichtingen
ingewonnen aangaande hun gedrag en
hunne geschiktheid. Over het algemeen
luiden die inlichtingen zeer bevredigend.
De Afdeeling heeft als ware thans
de beschikking over een aantal jonge
lieden die een betrouwbaarheidsproef op
het punt van plichtsbetrachting en orde
met succes hebben afgelegd.
Met aandrang en met de innerlyke
overtuiging dat het Btreven onzar Veree
niging bjj U waardeering ontmoet, richt
zich nu het btstuur der Afdeeling tot U
om steun, in zooverre dat, mocht in win
kel, fabriek, pakhuis, werkplaats, kan
toor, eene werkkraoht noodig zjjn, door
U daarvan bericht wordt gezonden aan
den Secrelaris. Hoogstwaarschynlyk be
vindt zich onder de jongelingen die op
onze ljjst staan ingeschreven en die vóór
verliefd en gehuwd, toodra de omstandigheden
het hem veroorloofden.
Hjj, Grrgorg, was ook in zjjne jonge jaren
zeer verliefd geweest en zou gaarne getrouwd
zjjn, maar het meisje gaf de voorkeur aan een
andere—Paul had zoo lang geaarzeld openlijk
voor zjjn gevoel uit te komen, dat het meisje
kort en goad besloot, den andere te nemen.
Dat bad hjj zich toen zeer aangetrokken en
zyne reizen en studiën waren hem goed ge
legen gekomen om in den dienst der weten
schap de kunst van vergeten te beoefenen.
Verbitterd was hij niet, hjj had ook geen
haat tegen het vrouweljjk geslacht opgevat en
uit dit eene geval geen minachtend oordeel
over de vrouwen in 't algemeen uitgesproken
maar hij kwam xich zelf ongeschikt voor in
den omgang met jonge dames, hjj verstond de
kunst niet om over allerlei aardigheden een
onderhoud te voeren, compliment te maken
om de waarheid heen te draaien uoals
vele heeren, die in deze kringen verkeerden
dat wel konden, zooals het leven T vaak
verlangt. Daarom trok hjj zich meer eu meer
terug, en hield zich verzekerd, dat bjj wel
a]s een oude vrjjer zou sterven.
Ik heb het gunstigs oogenblik voorbjj
laten gaan, zcide hjj somtjjds niet .onder eeni;
ge telenrgestelling.
(Wordt vervolgd.)
ABONHEMENTSFBIJB
PKXJS DKB ADVBBTBHTIHN.
P"-!
FEUILLETON