No. 6136.
Vrijdag 27 October 1905.
30ste Jaargang,
ïïagêlaó voor eSZooró' Stuió-éiollanó.
Proselieten maken.
Om Mijnentwil.
Buitenland.
Daitscbland.
Rusland.
Frankrijk.
Amerika.
Engeland.
België.
tiOFRlïf.
ABONNSKBNTSPBIJB
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overig» plaatsen in Nederland franco per post
"oor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verachynt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
H o of d re d a c t e u r-D irecteur W. K UPPERS.
BUREAU St. Janostraat Haarlem
t 1,20
1,50
2,90
0,03
PBU8 DKB ADVBBTBNHBN.
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant,
AGITB MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale PubUoité, Etrangère
Q.L. DAUBE Co JOHN., b. JONES SuooParte 31 bisFaubourg Montmartre.
Enkele verschijnselen op het gebied
*ao religiestryd hebben iD den laatsten
ffld bijzonder onze aandacht getroffen.
Zoo vonden wjj in enkele bladen met
Bjjzonderen aandrang aanbevolen een drie
tal boeken, wel bekend om hun venynige
strekkiog tegen den Katholieken godsdienst
daaronder bjjv. het 6cbandelyke boek van
<tan afvalligen priester C i n e g u y over
de biecht en het biechtgeheim,de riet
binder vuile «papenspiegel»waarvan de
lectuar op by rondere wjj ze den Protestan-
tan werd eaabevolen om hen op de hoogte
ta brengen van het dry ven en streven van
Daarna trof ons de wjjze, waarop ge-
Wezen werd op het verrjjzsn van een ge-
denkteeken op den Montmartre van deD
eertjjds ter dood gebrachten ridder de I a
Barre, veroordeeld en ter dood gebracht
2°oals men zeide, op aanstoken der Je
zuïeten, omdat hjj eene processie niet met
den notdigen eeibied had begroet, of
schoon het gebleken is, dat deze onge
lukkige het slachtoffer is geworden van
baat en wraaklust en veroordeeld werd
door de wereldlyte rechtbank te Parys,
'erwyl hy joistjin de Jezuïeten en de U.
E. Geestelyken zjjn beste vrienden en
Verded'gers bad gevonden, maar wisr in
vloed en tusschenkomst hem niet had ver-
megen te redden.
Na vinden wjj in de Protestant van
^0 September een krachtige vermaning,
door L. D. P. tot de Protestanten gericht,
om toch vooral slicht te verspreiden on
der de verblinie massa van Katholieken»,
betgeen wel zoo heel gemakkelijk niet
gaan zal, maar waattoe zjj toch aUe
brachten moeten inspannen.
Dat licht verspreiden zal moeten geschie
den cp verschillende wjjzen, namelijk: door
bestryding der bijzondere scholen, want
de Katholieke Bijzonders School kweekt
voortdurend die blinde domheid, welke
het nieuwe licht zoo ver in den weg staat.
door het verspreiden van betere lec
tuur onder de Katholieken, die zich nu
nog te zeer voeden met hetgeen zy in
hunne eigen boeken en bladen lez6u en
door hen te brengen in vergaderingen
an bijeenkomsten van Diet-Katholiekeo,
Waar zy eens iets anders en iet* lserza-
mers hooren, dan al die bekrompenheden
die hun op den preekstoel en in bnnne
aigene bijeenkomsten worden voorgediend.
Men ziet het, op allerlei manier wil
FEUILLETON
33
Vervolg
Te hemel beware mij, alleen 1 Wat denkt
gij wel? Mevrouw Claasscn is de meest bezo-g-
öe pensionsmoeder der Wtreld.
Zij paat of zelve mee, of zij zendt ons tante
So tie, eene oude nicht van den dokter, een
zeer goedaardig persoontje, voor wie het een
genoegen is, zelfs voor jjsmoeder spelen
Ce drie jonge meisjes hebben reeds allerlei
Dnnissen hier. Ik ben natuurlijk ook voor-
gtsteld, en ik ksn niet anders zeggen
Nu vorschte de professor in gespannen
Verwachtinv.
Zjj schudde het hoo'd. Neen, niets Het
Was iets doms, wat ik zeggen wilde.
Hjj kon het echter zonder veel moeite be-
;rjjpen. Zij beviel ook daar ongetwijfeld heel
zjj kon ook bjj deze gelegenheid
dat men haar gaarne had, om harent-
goed
zien,
Wil,
Waarom zet gij op etns zoo'n verdrietig
gezicht? vroeg AnnaHeze, de plotseling inge
treden stilte verbrekend.
--Deed ik dat?
mea trachten [roseli-ten te makeo. Ro
me moet verlacht en gehaat gemaakt wor
den door het oprakelen en in mooi ge
waad verspreiden van dwalingeD, opzette
lijke valschhedsn leugens en laster, reeds
honderden malen op afdoende wyze wtêr-
bgd.
Dan moetea de scholen, hoe langer hoe
meer ontkerstend worden en door verkeerde
lectuur sluwe redevoeringen, enz. ons volk
ertoe gebracht worden om Rome af te val
len en het Katholieke geloof den rng te
keeren.
Zouden op endie wyze vele zieltjes voor
de dwaling te winnenzyi
Neen en ja. Neen, voor hen, die zich
voortdurend sterken door het lezen van
goede boeken, van goede dag- en weekbla
den, door het by wonen van die vergade
ringen, waar de ware beginselen duidelijk
en helder worden uiteengezet en waar de
dwaling wordt beatrtden. Ja, voor hen,
die onvoorzichtig het oor leenen aan wat
hun door andersdenkenden en beattjjdera
van hun Godsdienst woidfc voorgepraat,
die nieuwsgierig den neus stekeu iu
allerlei boekjes, brochuurtjes en tractaat jes,
die hua op straat, aan han huis in de
handen worden gastopt en dia het zoo
ontwikkelend vinden, de zaken ook eens
van dien kant te bekyken, waar han tot
het goed bekjjken gewoonlijk cf de ver
standelijke vermogens öf de behoorljjke
wetenschappelijke voorbereiding ontbreekt,
voor hen, die zoo gaarns willen tro
nen, dat zy niet aan den leiband willen
loopeo, en daarom allerlei vergaderingen
en bijeenkomsten van niet-KatholiekeD
vaak van anti-Katholieken, bywonea en om
aan het nieuwe licht, dat daar walmt, ha:
klein lantaren'je te gaan ontsteken.
Voor hen bestaat er zeker groot ge
vaar, dat zy hun beet ja gezond verstand
en hun geloof er by inboeten en medegaan
met den grooten hoop, die den weg naar
de keik riet meer vinden, hunne kinde
ren naar de openba'e scholen zenden, geen
Katholieke dag- en weekbladen ia hunne
huizen dulden, maar hanne wysheil pat
ten uit allerlei neutrale bladen, die lang
zamerhand leeren spotten, met wat hun
vioeger heilig en dierbaar was of geheel
onverschillig worden voor datgene, wat
hun het hoogste moest zjjo, omdat tiet
han tjjdeljjk, maar han eeuwig heil er
van afhangt.
En helaas, zoo zyn er velen in OLzen
verlichten tijd, en al maakt het streven
en het werken van de lichtverspreidende
Protestanten waarschjjnljjk weinig Katho-
Zeker, en wel heel verdrietig ook. Ean
ik u ook beleedigd hebben
De hemel beware mgIk dacht alleen
aan de voorspeliing van mijne nicht.
Hoe was die
Dat gjj, ondanks alles en alles toch ten
slotte nog met Steinhausen zoudt trouwen.
Zjj had zich dat nu eenmaal iu het hoofd ge
zet en zjj was gewoon, hare plannen uit te
voeren.
Maar ik de mjjne ook Zjj hief het kleine
donkere kopje uitdagend en zegevierend op.
Na een poos klonk het op eenigszins beklem
den toon
Weet gij ook, wat grootma in haar schild
voert P
Volstrekt niet. Zjj bepsalde z'ch enkel
tot geheim iunige aai.duidingen.dat was alles.
Over het geheel scheen zy er spjjt van te
hebben, dat zjj u naar Koningsbergen gezon
den had, misschien zult gij heel spoedig
terug motten komen.
Jawel, of ik zoo maar op hoog bevel
heen en weer zal rtizenl Annalieze's oogen
begonnen te fonkelen.
Ik blijf. Persoonlijk zal zjj mjj niet komen
haleD, tn als zij mij schrjjtt, dat ik terug-
keeren moet, dan
Nu, wat dan?
Dan bljjf ik zeker hier. Wat moet ik
thuis doen
En wat wilt gij h:er doen?
Aan mij zelve leeren pelooven. Er is nu
zoo'n goed begin mie gemaakt. Als gjj mij
verder trouw helpt
lieken tot Protestanten, het kan en zal
zektr on voorzicht igen tot onverschilligen
maken en hen langs dien weg iu htt
verderf voeren.
Van keizer Wilhelm moet gezegd,
dat by zijn trouwe dienaren steeds weet
te beloonen. Niets ontgaat Z. M. en zy
die hun plicht doen kunnen streds op zyn
steun en waardering rekenen.
Dat heeft nu weer de heer Von M 1-
1 e r by zyn heengaan als minister ruim
schoots ondervonden.
Bjj ontving het navolgend keizerljjk
schrjjve».:
«Mjjn waarde minister Mölltr!
Uw verzoek om ontslag uit uwe be
trekking als minister voor handel en nij
verheid heb ik by beslnit van heden in
gewilligd.
Maar ik gevoel my genoopt m voor de
tronwe diensten, die u my en het vader
land hebt bewezsn, myn warmsten dank
te brengen. Ten bewjjze van mjjne toe
genegenheid verleen ik n dsn erfeljjken
adel. Het diploma zal u binnenkort ba-
reiken. Ik blyl uw toegenegen Koning
Wilhelm.
Spanje.
Te Madrid wordt ter esre van den
President der FranscheRepubliek, L o u-
b e t, flmk feest gevierd. Koning Alt o u-
s o gaf een diner, waaraan alle leden van
het koninklyke Huis, de miuisters en de
voornaamste hovelingen deelnamen.
Koning Alfonso en Loubet,
toostten wederkeerig op de vriendschap
en goede v; rstandbouding van Spanje
en Frankryk en over het handhaven van
deo vrede.
Als de vorsten zoo erg over den vre
de sprekeD, dry ven er ge woonlyk oorlogs
wolkjes door de lucht.
Uit alle oorden van het Czarenrjjk
komen nog steeds berichten van een op-
roerigan geest onder het volk. Men be
schouwt de verkiezing voor de Doema,
als verraadplegen aan de volksvrijheid
'c Is. zoo roept men uit, geen volksverte
genwoordiging.
In Jurgewez, gouvernement Kostroma,
nebben 300 boeren besloteD, geen deel
te nemen aan de verkiezingen voor de
Rjjksdoema.
Het volk worJt oproerig gehouden,
waartoe de revolutionairen vooral het
wapen der werkstakingen ter hand ne
men. Te Charkof heeft een vergadering
van werklieden weder een treurigeu na
sleep gehad:
De menigte, wel 20.000 werklieden
Thans verscheen Cisassen, duor zjjne vrouw
en drie jonge meisjes vergezeld, op den drem
pel.
Elf uur. Men worJt vriendelijk verzocht
het gesprek, dat ongetwijfeld zeer interessant
is morgen bjj deu dag voort te zotten. 8o-
liede menschen, zooals wjj zjjn, moetea naar
bed gaan I
Haastig stond nu de gast op; hartelijk werd
hg door allen gegroet en werd hem de band
gedrukt ende ai oud was ten einde,
VII.
Het had opgehouden met sne.uwen. Een
snjjdende wind had da lang ueerkangends
sneeuwwolken aan den nachteljjken hemel uit
elkander gejaagd.
Nu fonkelden de sterre.i in al hare rac'.t
aan het uitspansel, en een heldere winter
nacht breidde zich in tl hareheeiljjkheid over
de stad uit.
Achter Paul Gregorg viel de huisdeur dreu
nend toe. Het gat een doffen kl nk en het
was h>m te moede, of hjj een hevigen slag
gekregen had.
Diep had heden-avond ook werkelijk voor
hem deerkenning.getroffen, dat hjj hei bekoor
lijke meisje liefhad, dat bjj allsea omharent-
wil zjjne reis naar Oost-Pruisen bespoedigt),
alleen om harentwil deze onrust en op gewon-
denheid gevoe'd had, die geweldige stori g
in zjjn werkzaam leven.
Zoo hjj wist nu, waaraan hjj toe was,
daarnaar kon hjj zjjn gedrag inrichten Niet-!
en studenten, kwam in botsing met de
politie. Er vielen revolverschoten, men
wierp voetzoekers onder do paardan,
waarna de troepen vuurden, met het ge
volg, dat tal van personen werden ge
wond. Ook te Nissini-Nowgorad is door
oproerliogen hevig met da gewapende
macht gevochten, waarbjj gekwetsten
vielen.
De Voss Zeitung deelt een geval mede,
dat te Minsk heeft plaats gehad: Eene
leerares had aldaar aan een meLjeagyui-
nasium een leerlinge, die ze verdacht een
verboden boek by zich te hebbeD, zich
laten orikleeden om te zien, waar ze net
boek verborgen had. Daarop verlieten alle
meisjes het gymnasium eu eenigen gingen
bet gebeurde vertellen aan de leerlingsn
van andere onderwijsinrichtingen. Binnen
het uur waren alle scholen in de stad leeg
geloopen.
De jongens en meisjes schoolden samen
voor het huis van den gouverneur eu
maakten daar zoo'n helsch leven, dat hij
genoodzaakt was naar buiten te komen
en den jeugdigen oproermakers te belo
ven, dat by de leerares zou str.fLu.
Deze dame en een andere onderwijze
res, d e haar by hit onderzoek behulp
zaam war geweest, zyn met onbepaald
verlof op reisgegaao.
Brutaler kan het bjjna niet.
De vrouw, die als gezellin met den op
lichter Jean Galley, op zyn million-
nairs-tochtje naar Babiamê ging,heelt by
een bontwerker te Parya eenpelsjaquette
besteld, af te leveren in de gevangenis
Saiut Lazare, e:i te betuiw, els zy zal
't\ n in vrijheid gesteld.
De man heeft besloten de bestelling uit
te voeren.
Madame Thérèse Humbert,
door de bekende milliomenzaak eeu
vermaardheid geworden, heeft ca de
hellt van de straf, waartoe zjj veroor
deeld is, ondergaan, zoodat de autoritei-
ted haar voorwaardelijk in vryheid zouden
kunnen stellen.
Haar schuldei-chers, die gelooven, dat
zy hun vorderingen zal voldoen als zjj
op vrjje voeten zal zjjo, hebben een ver-
zoektcUrifc ingediend, waarin zjj haar
ontslag uif de gevangenis vragen, om
dat haar gezondheidstoestand een langer
verblyf ia de geiangenii onwenschelyk
maakt.
President R o o s e v e 1 t kwam gisteren
op zyn rondreis door de Vereeuigde Sta
ten te Alabama aan.
Hjj werd te Toankogoo ontvangen door
den r.egfr dr. Booker Washing-
t o n, dien de president onlangs op bet
Witte Huis ontving. Roosevelt hield
een toespraak tot de stadenten, waarin
hy de tnogeljjkheid besprak van een bjj-
dat hjj door overmatige bescheidenheid eene
vreesachtige natuur bezatWaarom zou een
man van zjjn stand, met zjjn karakter het niet
durven wagen de hand te vragen van een
mooi jong meisje, uit eene gegoede familie,
waarom zou bij zich voor te gering achten,
door haar bemind te worden, als hjj haar
zjjn volle hart schonk? Hjj bad niet meer aan
een huwelijk gedacht.
En als bjj er nu aan dacht, dan had hjj
evenveel reden als duizend andere mannen,
die waarljjk niet meer in de weegschaal te
werpen hadden, dan hjj.
En als hg liefhebben kon, zooals hg heden
gevoeld», dan zou hjj ook een goed echtge
noot zjjn, dat hoop'e hij ten minste.
Maar dat zijne lief ie nu juist Annalieze
Von Guttenberg moest gelden.
Het vereende priastsje, de gevierde salon
dame, het goudvischje, rooals zjj heden zelve
gezegd had.
Hoewel zjj haar verstand gebiuiite en wn
gevoelig, onbedorven bart bezat, waarin hjj
heden weer eens tot zjjne groote verrukking'
duideljjk gelezen had, wie kon hem zeg
gen, of zjj toch niet met alle vezels in den
vertjjnden bodem van rijkdom, lediggang en
pionkzucht wortelde
En dat zou hjj baar niet kunnen bieden,
en ook niet willen bieden. Zjjne toekomsti
ge vrouw moest in alle deelen zjjne vrouw
zjjn.
Hjj kon haar een goed, burgerljjk bestaan
bieden, maar zjj zou ook plichten te vervullen
hebben hjj wilde haar niet als een pronk-
eenkomst van blanken en negers om een
middel te zoeken tegen den rassenhaat.
Miss Alice Roosavelt is te
San Francisco aangekomen en natuurlyk
geïnterviewd. Zy heeft gezegd, dat van
het grootste gedeelte der verhalen, welke
gedarende haar reis omtrent haar doen
en laten in de pers zyn opgenomen, geen
woord waar is. Zjj is nooit geheel gekleed
gesprongen in een bad-bassin, aan boord
gemaakt, en zy heeft ook geen hnwelyks-
aanzoek van den saltan van de Soeloe-
eilanden gehad.
Generaal Booth van het Leger des
Heils wordt heden verheven tot eere
burger van de City te LondeD. Een
goede duizend personen zullen de plech
tigheid bywonen. De lord-mayor zal in
vol ornaat generail Booth ontvangen.
Het Leger des Heils krjjgt van de Cily
een mooie gift.
De Eagelsche journalist Stead
vergelykt in een briel over de Russische
toestanden de loopbaan en het karakter
van Graaf Witte bjj die van Cham
berlain en wjjst op punten van over
eenkomst tusscheu die twee Staatslieden.
Hjj beoogt voorts, dat de Russische
Rageering niet veel op haar leger kan
vertrouwen.
Ia het Backingham-paleis te Londen
is, onder voorzitterschap van Koning
E d u a r d, een Miniiterraad gehouden
over de verdeie verdaging van het Par
lement. Iu zyn brief aan de werkloozen,
weet men reeds, heeft de Premier gezegd,
dat van eene vervroagde byeeoroepiug
geen sprake kan weaan.
In de St. Pauls-Kathedraal te
Londen werd Maandag een afzonderljjke
dienst voor Janmaat gehouden, die zeer
indrukwekkend was, en waartoe 4000 zee
lieden uit alle deelen der Btad waren
opgekomen.
De Petit Bleu maakt melding van het
gerucht, dat de heer DeSmetdeNayer
besloten is at te treden als minister-pre
sident, indien de Belgische Kamer de voor
stellen H e 11 e pu 11 e-DeL a n tsheere
in zake de maritieme en militaire ontwerpen
voor Antwerpen aanneemt.
Met den heer de Smet zouden altre
den de ministers van justitie en van land
bouw, de heeren v. d. H e u v e 1 en V a n-
derbrnggen.
De heer Francotte, thans minister
van arbeid, zou dan de portefeuille van
justitie overnemen en de heer L e v i e zou
minister van arbeid worden.
Het miaister-presidentschap wordt be
geerd door den heer de Trooz, maar vele
afgevaardigden zouden er de voorkeur aan
geven, indien de heerS c h o 11 a e r t als
zoodanig optrad.
stuk in de kamer hebben en aanschouwen, hij
wilde haar geheel voor zich zelve, voor zijn,
dageljjksch leven, voor een gcinoedeljjk ver
keer, zjj moest hem zjjn huiselijk leven ver
aangenamen.
Of eeae Annalieze Von Guttenberg dat zon
kunnen willen Zeker zou zjj het kunnen, hjj
wist immers, dat zjj goed en beminnens
waardig was, maar willen zou zjj het tooh
alleen, als zjj hem lielhad en deze hoofdzaak
scheen hem iets onmogelijks.
Zjj was verrukt over het eenvoudige huis
houden van zijn vriend Claassen, zjj had e«n
zwak voor 't gezellige familieleven, en de vreug
de. die zjj er in voni, was echtwie echter
kon er den professor borg voor staan, dat
dit niet voortkwam uit de bekoring van het
nieuwe, van het ongewone, die het vertroe
telde kleinkind der oude Excellentie onder
vond
Wel was hare ve rukking geene g maakte,
maar wie stond er voor in, dat niet spoedig
de terugslag kwam
Dit alles overdacht de professor Paul
Gregorg, die gewoonlijk zoo bedaard en ver
standig was, terwjjl hij langzaam, alsot deze
gedachten hem zwaar neerdrukten, over de
knarsende sneeuw voortschreed.
{Wordt vervolgd.)
