No. 6180.
Dinsdag 19 December 1905.
30sle Jaargang.
Hbagêlaó voor cftoorè- en
's Pausen wereldlijke macht.
|0e Dochter van den
Opstandeling.
bljSNENLAND.
BUITENLAND.
Rusland.
Spanje.
Frankrijk.
Turkije.
De pers in Rusland.
I [IE (III KU l.
ABONNEMENTSPBIJBi
Par S maanden tooi Uaarlem 1
Voor de orerige plaatsen in Nederland franco per poet
Voor het buitenland
A-fzonderlgke nummers
Dit blad Tersohijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPERS.
BURBAU St. Janutraat. Haarlem
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PBUS SBB ADVBBTBNTIBB.
Van 16 regels50 Cent»
Elke regel meer7r
Groote letten worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
HJI| 'Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publieité, Etrangère
A ©ITE MA NOB AGITATE G.L. BA DBE 8f Co JOHN., f. JONES Suae- Paris SlbisFaubourg Afontmarte.
Door minder ontwikkelde personen op
bet gebied der wereldhistorie, vooral
door degenen van wier geloof papenhaat
de zuurjeesem is, wordt wel eens be
weerd, dat de tjjdeljjke macht ran den
Paus op vervalschiog der waarheid be"
rust.
Hoezeer deze laster met de geschiede
nis in strgd is, zullen wjj in dit artikel
aattoonen.
Wij willen daartoe in 't kort doen zien
hoe de Kerkelijke Staten zich hebben
ontwikkeld, de wereldlgke macht des
Pausen meer recht heelt van bestaan dan
welke troon ter wereld.
Voor het vroegtts ontstaan van het
Pauselijke Rjjk is moeiljjk eeu bepaald
jaar aan te daiden. Wjj wefea thans, dat
de z. g. schenkingsacte van Constantjjn
onecht is. Er bestaat echter geen twjjfel,
dat deze Vorst, na zjjne overwinning
over Mexentius, het Lateraansche Pa
leis, voar duiz-nd jaren de residentie der
Pausen, aau den Paus heeft geschonken.
Geljjk tal van Bisschoppen verkregen
ook de Bisschoppen van Rome belang
rijke politieke rechten, en toen de zetel
van het keizerrjjk naar Byzantium werd
Overgeplaatst gaven ^de rjjke keikeljjke
bezittingen den Paus eea grcoteu in
vloed ia Italië.
Tea tjjde van den H. Gregorius den
Groote 590604 bezat het bisdom van
Rome drie entwLtig lander jje a overeen
gezamenlijke oppervlakte van 1800 vier
kante mjjlen.
Da volle souvereiniteit wtraden Pau
sen toegekend door de Lombarden. Dezen
waren echter geen trouwe, dankbare vrien
den, zoodat de hulp van den Frankischen
koning werd ingeroepen ter bescherming
van het kerkeljjk eigendom. In 755
schonk Pepijn bslangrjjke en kostbare
lae derpen aan Paus Gregorius II. Deze
werden uitgebreid door Kat el den Groote,
zoodat de Kerkeljjke Staten zich schier
over geheel Midden Italië uitstrekten.
Dit is de korte geschiedenis van de
ontwikkeling der Paweljjke Staten. (Zie
New Intern. Encycl. Yol.jXIII, p. 668.)
Er is of was geen rjjk op aarde dat
zoozeer op recht en rechtvaardigheid ge
grond is ais de Pauseljjke Staten. Zelfs
een geschiedschrijver zoo anti-katholiek
als Gibbon moet bekennen:
«The temporal dominion of the Popes
is r.ow confirmed bij the reverence of
one thousand years, and their noblest
title is the free choice of a people whom
they had redeemed from slavery
>Hun edelste aanspraak op dit eigen
dom was de vrjje ksuze van een volk
dat zjjde Pausenait de slaverujj ver
lost lalden Wac een verschil met an
dere Staten die n eerendeels han ontstaan
te danken hebben aan opstand en om
wenteling
De Protestanteche historicus J. Von
Muller schrjjft in Die Reisen der Pap-
ste: «Als de natuurljjke recht?a rrdigheid
beslissen moet, dan is den Paus wasr-
ljjk met recht de bezitter van Rome
want zonder hem liadde Rome niet meer
bestaan.
Hoe men nu durft be we: en, dat de
tijdelijke macht des Pausen is gegrond
op vervalschiog der waaiheid en ver
krachting des rechts, is geheel en al on-
begrijpeljjlr, tenzjj men moet aannemen,
dat domheid en kwade trouw tegenover
den godsdienst op den voorgrond treden
IELILLETON
39
(Vervolg.)
F ij had het woord nog niet ui'gesprokeD,
toen een zware breede hand uit het rijtuig
kwam en hem bjj den kraag greep. Als een
struik op de heide door deu wind, zoo weid
Scaglione door den woedenden Marchese heen
en weer geschud.
Ha, dezen keer heb ik je einde ijk ge
snapt, schurk. Tot onder de ramen uwer pa
leizen bestelt gfl uw moordenaars, gij laaghar
tig Napolitaans. h gespuis! Ja, roep maar om
hulp uwe woorden Leb ik geboord en
voor de vergelding zal ik zorgen. Met zwaard
en dolk, met vuur en vlam zullen wij dit
ongedierte uilroeien, dat ons land o ateert.
B|j de laatste woorden slingerde hü den
rentmeester, die steeds harder om hulp riep
op de steenen treden der trap. De dienaars
waren toegesneld.
Een beschonkene, breng hem weg, nep
Scaglione.
Met zwepen en stokken sprorgen koetsiers
en dienaars op den Marchese los. Deze echte'
keerde zich midden op de binnenplaats
tegen zijne aanvallers; den gespierden nek
De tjjdeljjke macht van den Paus hangt
niet af van de schenkingsacte van Con-
s hntjjn. Ssdert Ba?onius, de Pauseljjke
gescLiedschrjjver, heeft niemand meer aan
de echtheid van dit document geloofd.
Een hedendaagsch geschiedschrijver,
Grauert, heeft bovendien het voldongen
bewjjs geleverd, dat de Pausen van het
opmakeD dezer oorkonde geheel onwetend
waren en dit het niet werd samenge
steld met het doel om een grjofere uit"
breiding aau de Pauseljjke macht te ge
ven, maar om de wettigheid van het
Frankische keizerrjjk tegenover het
Grieksche te bewjjzen. (Zie Bistorisches
Jahrbuch, jaargang 1882- 84.)
Bet beste antwoord op een leugen is
de waaiheid in het volle licht te steller,
de waarheid, die op slot van rekening
steeds zal zegevieren, zeker betreffende
het Pausdom, dat het geduld heeft van
eene eeuwige int te Lieg.
Ruslaud ondervindt eeu gevjeLge en
harde Ds.
Nu weer komt de Jobstjjling, dat de
helft van het Mandsjoerjjnsehe leger in
opstand is.
Zoo bljjktalihans uit hel jocgst draad-
bericht van generaal L i n j e w i t s j
«Ik beu onmachtig» zoo veilridt k t,
«om paal en perk te stellen aan de re
volution! ara propaganda, die in Let le
ger gestadig toeneemt. Reeds is de helft
aan htt muiten geslagen. De reservisten
eiechen naar hun vaderlrnd terug te
keeren en weigeren papierengeld in
niFvangst to nemen.
De geceraal vraagt onverwjjld doel
treffende instructies.
Het telegram van L i n j e w i t s j heeft
io Rusland zelf, waar het op ongeloof! jjk
snelle wjjze openbaar is geworden, groote
opgewondenheid verwekt.
Iotnsschm woeden in het Czarearjjk
de g essls van oorlog, hongersnood en
pest voort. Ja, helaas 1 ook van
pest. Het get'isterde d strict is Riwou-
serioks, provincie Samara. De ziekte
moet ongelooflik vele slachttffers op-
ei chen.
la deu Ministe'raad zjjn de bs-
raad-dagingen over de wet betreffende de
werklieden - vereenigingen geëindigd.
Voortaan kunnen dsze vereenigingen tjj-
delijk en defiaitief ontbonden wo-deu bjj
rechterljjke beslissing, en dus niet meer,
geljjk totdusrer, lings langen adm nis-
tratieven weg op last van het ministerie
van biunenlandsche zakeD, da gouverneurs
der provinciën, de politiehoofden enz.
Eeuigen tjd geleden waren alle Ia
den van da familie van den Gzaar op
Nieuw Peterhof tegenwoordig, cm aau een
ceremonie deel te nemen. Ook zjn vier
dochtertjes. Deze, die daar let laatst
aankwamen, bemerkten, dat de ingang
naar bet, pileis werd vei stopt door een
ander rjjtoig, Grootvorstin Olga, de oudtte
van de vier, een rensaebtigen kozik
wenkende, gebood hem de eigeuares van
het 'jjtuig te verzoeken plaats te maken
voor 's Keizers dochters.
De soldaat salueerde, maar maakte
geen aanstal en het bevel ten uitvoer te
brengen. Het to ruige dametj niet in
staat de belsediging te verduren, die
mee haar keizerljjk persoon Let onder
gaan, leunde uit het tjjtuig en riep luid
met baar schril kinderstemmetje«Ga
daar weg als 't je blieft.»
Een oogenblik was er stilte. Toen werd
langzaam het portier van het versper
rende rjjtuig geopend en niemand minder
d n de Czaar zelf verscheen ea hief zjjn
vinger berispend op tegen zjjn tyrmniek
keizerljjk dochtertje.
De Spaausche bladen voorzoover
we kunnen uitvorschen de niet-Katho-
lieke komen met een wo idervreamd
sensa ie berichtje uit de lucht gr vallen,
dut ons weinig betrouwbaar voorkom'.
Een pater Jezu'Gr, Madariago gehee-
teD, zon ter gel-gdubtid van een jaardag
aan bet Koninklijke Hof eene toespraak
gthjuden h bheu voor het front der troe
pen, te Bargos in garnizoen.
Deze toispiaak zou te e ophitsing van
let Spaamcbe leger tegen Fiankrjjk
beoogd hebben, omdat Frankrjjk d - Kerk
eu het Vaticaan b<oo loogt.
Ons komt het voor, dat dit beticht
gebogen sis een stier, die zich tot den sprong
gereed maakt, schudde hij de machtige
vuisten.
Waag het eens, donderde hij hen toe:
Kent gij mjj niet? Ik ben de Marches t della
Rovere. En wie van u mij beden nog niet
kent, die zal morgen van mij hooren.
In het paleis was een raam opengerukt.
Een Zwitserech officier r ep.
Wat gebeurt daar? Wie is daar?
Het was Robert van Buren. De Marchese
draaide zich naar hem toe en riep
Hoort mij aan, Zwitsers, en werpt geece
schuld aan eene misdaad op onze schouders,
die anderen begaan hebben. Deze hier, de
rentmeester Scag ione, heeft op den kapitein
van Hattwyl, uwen kaïn-raad, moordenaars
afgezonden. En wilt gij weten wie den rent
meester en zjjne moordenaars betaald beett
dan vraag dit aan de gravin van Celle-
mare.
Met deze w.orden verdween hjj onder het
volk.
XX.
Het uur van m'dderracht naderde. Het
gedr. ng op de straten werd steels dichter.
Romeo zat in zijne kleine kamer in ernstig
gesprek met Salvatore, toen Felicita en Nina
binnent aden.
Gjj komt laat, Felicita, zeide haar vader.
Het was gelukkig dat bij het gelaat van zjjne
dochter die in de schaduw stond, niet kon
zien, en den gloeienden blos niet bemerkte,
die hare wangen kleurde.
Wij gingen naar de kerk, antwoordde
bet meisje, ik wilde nog maar bare
stem stokte.
Nu?
Ik heb een voorgevoel, sp ak zjj met
langzame, zeldzaam vaste stem, dat ik ster
ven zal. Aan uwe zjjde wil ik s rjjden, \ader,
en komt de dood, dan zal hjj mjj welkom
zjjn. Heden avond heb ik met het l ven af
gerekend.
Salvatore haa de ver chte'jjk de sel ouders
op.
Gekkep*aa(, bromde hjj in zich zelf.
Kom, km mjjn kind, sprak Romeo
vriendeljjk geruststellend ot haar. Sedert dien
verschrikkeljjken nacht ziet gjj alles donker
in." Samen zullen wjj de vrjjbeid ran ons volk
vieren.
Ik vier geen feest meer, was Felicita's
antwoord.
Er lag iets ongewoons in haar wezen. Ge
troffen keek Borneo haar aan.
Spreken wjj e' niet verder over, ver
volgde hjj tot Salvatore gewend ik zeg u,
heden nacht moet de strjjd beginnen. Er is
een krijgssehip van Napels onderweg, over
een paar dagen zal het hier aankomen; voor
het echter de haven binnenloopt moet da
stad in onze macht en Sicilië bevrijd zijn.
Salvatore knikte lachend.
Alles is gereed, Romeo. Heden nacht
grijpt het volk naar de wapenen.
uit aoti-clericale kringen afkomstig is
ea haat tegsn de sociëteit van Jesus
moet verwekken.
Da Russische pope G a p o n is opnieuw
geïffern euwi doorde Parjjsche Bumanité
Hjj verklaarde, dat bij in da gevangen
neming van d*n p esident van den Raad
der werklieden-afgevaardigden eene uit
daging van Rageeringgwege ziet. De Re-
gefriog zo t nl. de werklieden tot oproer
willen dwingen, om alsdan met ruw ge
weld te kanten optreden.
Dan zou men opnieuw mat groother
tog Nicolaas Nicolajewstsji
eene militaire dictatuur kunnen vestigen.
Man onderste't, dat da arbeiders, uitge
put door ontberingen, zich tegen de mui
telingen zouden keeren. In het legertal
len de re volution naireo talrjjke aanhan
gers.Nochtans zou een oogeoblikkeljjke op
stacd onder de troepeo, mat het doelde
Rapubliek uit te roepen, in hooge mate
ontjjdig zjjn.
G a p o n woonde voor eenige dagen
eene zitting van de Fransche Kamer bjj.
De Croi.r, het meest gelezene
blad van F.aokrjjk en in Kerkeljjke aan-
gcl-genheden eveu vertroawbaar als de
roortreffeljjke Unioers, ontvangt het na
volgende bericht uit Rome:
Vbjjdagarond verspreidde zich in de
Peusdljjke ated als een loopend vuurtje
h<t gerucht, dat onderscheidene leden
van het H. College zich op dit ongewo
ne uur naar het Vaticaaa begaven.
Inlichtingen, de aangaande ingewonnen,
verluiden m-t alle zekerheid, dat er bij
zondere beraadslagingen met betrekking
tot Fraokrjjk aan de orde waren.»
Wjj hebben heden de Katholieke hoofd
organen desaangaande doorgesnuffeld,
doch niets naders aangaaude deze be
raadslagingen kannen aitwisschen.
In de Kamer van Afgevaard gd«n ia
door den oud-president D e c h a n e 1 eene
redevoering gehouden, waarin een over
de vaderlandslielde handelend gedeelte
door de Kamer zeer werd toegejuicht.
Ia eene opgewonden bui misschien
onder den indruk van hat pas versche
nen «Ge lboek» over Marocco, besloot
de Kamer haar in al de 88,000 gemeen
ten van Frankrjjk te doen aanplakken,
evenals destjjds de ridevoeriog van De
Cavaigoac over de Dreyfus-zaak.
De red-voering van Dechanel werd
gehouden naar aanleiding vaa en ten
vervolge op die van den Hser J a u r s.
Het b sluit der Kamer, om de rede
voering te doen aaDp'abken, werd ge-
Domen met 388 tegen 62 stemmen.
De staking onder de diamantbewerkers
duurt onveraader d voort.
De Armeniërs en de Taitaren zjjn
s'aag geraakt. Verbazingwekkend is dit
niet. Wel echt-r, dat de Russische au
toriteiten den Armeniërs wapenen ie
Hoe zullen wij het onzen mannen laten
weten?
Zjj wachten op een afgesproken teeken.
Wat is dat teeken?
Als de strooman, die de gemaskerden
voor uw huis brengen en voor wien zjj hier
het gebruikelijke lied zullen zingen, de uni
form van een Zwitser draagt dan luiden
bij het aanbreken van den dag de klok
ken den aanval.
Is daarvoor gezorgd?
Mjjn zoon heett het gedaan, de uniform
ie reeds gevonden.
Een luid rumoer weerklonk op de straat.
Te stoet kwam naderbjj. Beiden gingen naar
het balkon.
Aan het einle der straat bewo.g zich door
eene volksmenigte omringd, eene lange rjj
lichten en fakkels.
Vreemde zangen vermengden zich met het
geroep en gelach der maskers en toeschouwers.
Toen de stoet het huis van R meo naderde,
herkende men de baar, waaronder de doode
carnaval lag.
Zij werd door zes gemaskerde gestalten ge
dragen, in het wit gekleede personen, wier
oogen onheilspellend uit twee in het masker
gesneden opeiingen fonkelden. Andere ge-
maskerden met brandende toortsen in de band
stonden zingend er om heen.
De stoet hield voor Rimeo's huis stil. De
baar werd langzaam nedergezet.
Zwjjgend stond tbans de menigte te wach
ten.
Daar werd de deur van Romeo' s huis
handen gespeeld hebben. Wat er van
dedraadberichten desaangaande geloof ver
dient zoudea wjj bezwaarljjk kannen uit
maken. Z«er twijfelachtig komt het ons
voor, dat de Armeniërs de woningen
der Mazelmannen zouden zjjn binnen
gedrongen, bjj welke gelegenheid ontel
bare slachtoffers zoaden zjjn gevallen.
Misschim, dat de telegraatagentschap-
pen spoedig nadere bjjzoodrrheden hier
omtrent kannen overseinen. Volgens het
jongste Haves-telegram he .«ft de Tnrk-
sche gezant aan hst Hof te Sint-Peters-
burg ee re opdracht onlvaugen om de
aandacht van Czaar Nicolaas op deze
jobstjjdiDgen te vestigen.
De nieuwe wetgeving voor de pers
moet in de plaats komen van te dien
aanzien onder Czaar Alexander II
was vastgesteld. Of hater gezegd in de
plaats van wat er nog over is van de
toea bepaalde voorschriften.
Want 't beetje liberale dons, dat het
perskuiken, onder Alexander II uit
gebroed, vertoonde, is er in den loop der
jaren bjj stakjea eu beetjes afgeplukt.
Een Rus, die 't verloop van de pers-
mitère der laatste twintig, dertig jaren
heett gevolgd, zoa, de nieuwe wets
bepalingen nalezend, allicht tot de
conclnsie komenNog zoo kwaad niet
Werkeljjk liberaal 1 Denk eens aanDe
algemeene en geestslgke censuur voor de
steden is opgeheven. Geen bertraffing
meer 1 >ngs administratieven weg, doch
uitsluitend verantwoordelijkheid tegen
over het gerecht. Sn een behoorljjkeom-
schrjjving van de persdelicten. Dit zjja
de voornaamste punten der nieuwe wet
geving.
Zelfs wordt onverholen en dreigend
geuit, dat men deze Ijjdeljjke perswetge
ving zal negeeren. Openljjke strgd dus,
tusschen de regeering, die als bindende
plicht heeft, het gehoorzamen aan hare
watten te eischen en de vertegenwoor
diging der openbare meening, de band
tusschen regeeriug en volk.
Wat is de zaak
«Da pers heeft, eveaals de bevolking,
het vertrouwen in de regeeriug ten eenen-
male verloren.
Ea de nieuwe voorloopige p°rswet!ej
zjja niet gevat in een constitutioneels
Ijjst.
Ze staan op zichzelve, ze zjjn niet
geweven in het kleed eener constitutie.
Zoodat men ze ook nu nog beschouwt
als wiliekeorige maatregelen, die ieder
ooganblik kunnen worden buiten wer
king gesteld. Op zalk een onzekereu
bodem kaa eea goede dagbladpers oa-
mogeljjk gedijen.
Arbeidersverzekering en Landbouw-ra
den. De Vaderlander acht de verzekering
geopeud. Eeu gemaskerd man trad binnen-
Hjj keek om zich heen. Toen hjj Felicita ge
waar werd, scheen hem een schok door de
leden 4e gaan. Dan maakte hjj eene diepe bui-
giög voor haar en reikte haar de hand.
Ach vader, smeekte het meisje, eene
andere dan ik thans niet.
Ga, Felicita, sprak eijhter Romeo; het over
oud gebruik wil, dat een meisje den dooden
carua al het laatst vaarwel toeroept. Dat mjj-
ne dochter heden door het volk daartoe uit
verkoren wordt, is eene eer voor ons een
antwoord op de lasterljjke beschuldiging. Doe
het.
Zjj volgde den gemaskerde en ging met
hem de straat op.
Ween, ween, schoon meisje, zong een
der gemaskerden, terwjjl Felicita naar het
hoofdeinde der baar gevoerd werd, ween om
uwen levenslust dien wjj heden begraven. De
levenslust is dood. Het leren is dood.
Eene koude rilling voor Felicita door de
leden. Zjj moest zich geweld aandcen om de
rol te spelen die haar in deze camavalstra-
gedie was opgelegd.
Slaap rustig, arme doode, zong zij, met
deu klaagzang instemmend, al onze lust,
al ons leven neemt gjj mee in het koe'e graf
der golven.
(Wordt vervolgd.)
