No. 6234.
Zaterdag 24 Februari 1906.
30ste Jaargang.
2)ag6laó voor &loorè~ 3/uió*&ollanó.
In zijn eer hersteld,
BUITENLAND.
ABOMMBMBMTSPBUfti
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaateen in Nederland franco per poet r
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummere
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Hoofdredacteo r-D i r e ct e n r W. KÜPPER8.
BUREAU St. J ansa trant. Haarlem.
t 1,20
1,50
2,90
0,03
Wjj hebben, in een voorgaand artikel,
aangetoond, hoe eene onderneming van
gemeente-wege niet het maken van winst,
maar de bevordering van het openbare
belang heeft voor te staan.
De gemeente heeft te waken, dat uit
de baten van zolk een bedrjjf geene bij
zondere categorieën van personen bevoor
deeld worden.
Eenige voorbeelden uit het reëele leven
zullen den zin van onze woorden ver
duidelijken.
Het gemeentelijke bedrjjf te
levert jaarljjks, na behoorlijke stjjving
van de weerstandskas, eene niet onbe
langrijke overwinst op. Nn doet zich in
de gemeente, waar dit bedrjjf wordt uit
geoefend, de behoefte gevoelen b.v. aan
eene school van Meer Uitgebreid Lager
Onderwjjs. Zon het nn aangaan nit de
winsten van het bedrjjf in kwestie de
daarvoor benoodigde fondsen te betrek
ken Zoo ja, dan zoa er op de verbroi-
kers van het gemeente-bedrjjf een drnk
gelegd worden, waardoor categorieën, bui
ten deze onderneming staande, van het
deelen in laBten, in casu het bjjdragen
voor de nieuwe school, ODtheven zonden
worden.
Een tweede voorbeeld nit het reëele
leven
Er is ergens sprake van den aanleg
van een stedeljjk park, en de Raad der
Gemeente besluit, de kosten, hiermede
gemoeid, door het sarplaa der overwinst
van de gemeentelijke gasfabriek te dek-
ken, zoodat d s gasverbraikers het Bandeel
in de lasten, van wie geen gas verstokeD,
mede te dragen hebben.
Een derde voorbeeld:
Elders besluit een Raad der Gemeente,
aangemoedigd door het vlot rendeeren
b.v. van zjjne stedelijke gasfabriek, cok
andere ondernemingen op touw te zetten,
terwjjl een deel der hooge kosten, aan
deze oprichting verbonden, nit de geka
pitaliseerde winsten van het gesbedrjjf
bestreden wordt. Zjj, die van de gemeente
geen gas betrekkeD, mogen hunne pec-
niogen iu den zak houden.
Zjjn deze voorbeelden niet welspreken
der dan ellenlange vertoogen over het
zuivere en min znivere bjj eene exploi
tatie van Gemeentewege?
En stellen zjj niet glashelder in het
licht, welke standpunt eene Gemeente dient
in te nemen, wil zjj de lastan tot be-
J E I/ I L L ETON.
2)
Vervolg).
Wat voot den drommel weten wjj echter
van Hugo Darrell? Niets, totaal niets! Uit
zjjne opmerking van straks heb ik bovendien
meenen te bespeuren, dat jjj hem bjj mies
Conyeis het beentje gelicht hebt.
Ik Weet niet, op welke vjjze hij daar
achter is gekomen, het is echter volkomen
waar. Bij de laats!e wals beeft zjj beloofd,
mjjne echtgenoote te zullen worden, vertelde
Morley, stralend van geluk.
Een zacht, langgerekt gefluit ontvoer den
lippen VBn Robert.
Je bent nog niet oud/mijn jongen, wat
Op twee-en-twintigjarigen leeftjjd voor de
wereld dood ie zjjn 1 Het is heel onverant
woordelijk van jou, je zoo hals over kop in
't huweljjk te storten, riep Bob op onrastigen
toon uit, terwjjl hjj met opgewonden s'appen
door de kamer l'.ep.
Door dezen uitroep, zijns vriends, die van
vjjandschap tegen het hu welp getuigde,
eeni.szins uit het veld geslagen, blies Morley
Griffin dikke rookwolken de lucht in. Na
striding van bare huishouding op billjjke
en rechtvaardige wjjze verdeelen
Worden, in gunstige en voorspoedige
jaren, de baten van eene gemeentelijke
onderneming ten algemeenen profgte aan
gewend, dan bekooren ook in verlipsjaren
de fioanciëele nadeelen door allen gedekt
te worden. Tegenspraak in drze is on
denkbaar. Wie ia de baten deelt, moet
ook de schade helpen dragen, dit zegt
bet gezonde versland en het ingeboren
gevoel van rechtvaardigheidszin.
Maar zelfs bjj stipte onderhouding van
deze billjjke verdeeling van wiust en ver
lies betreedt de Gemeente eeneu weg, die
o.i. niet de ware is.
Eene gemeenteljjke onderneming mag en
moet uitsluitend het belang van de daar-
bjj betrokkenen dienen de band tasschen
dezen en de onderneming is volstrekt niet
dezelfde als die tusschen ingeietsnen en
de Gemeente zelve.
Wanneer exploiteert eene gemeente?
Wanneer zet zjj eene onderneming op
touw en betreedt zjj eenen weg die niet
verplichtend is, den weg nl. van het par-
ticuliere initiatief
Zij doet dit, wanneer de belangen der
gemeente of van een groot deel dar bur
ger jj erbjj gebaat zullen worde a en het
particuliere initiat'ef nit dezen cf genen
hoofde achterwege bljjft.
Meesttjjds geldt het groots onderne
mingen, waarbjj belangrjjkekap talen ge
moeid zjjn. Of wel, er zjjn overwegende
redenen, die aan gemeente-exploitatie, in
het belang der burgerjj, de voorkeur geven
boven ingrjjpen van particuliere zjjde.
Het waarom hebben we reeds gezegd
bjj particulieren zit als doel voor het
maken ran winst, terwjjl van de zjjde der
gemeente het algemeens welzjjo, ofwel
het belang van een overwegend deel der
bnrgerjj op den voorgrond treedt.
Men hoort bjj herhaling klachten, dat
exploitstiën van gemeentewege niet goel-
kooper leveren, geen billjjker prjjzen hef
fen don particuliere ondernemingen. Ueze
klachten zjjn in menige gemeente niet van
grond ontbloot, zelfs zouden we voor
beelden kannen noemen, dat eene gemeen
teljjke exploitatie hooger prjjzen bedingt,
haren klanten meer geld uit de zakken
k'opt, dan een particuliere zaak, onder
geljjke omstandigheden, doen en durven
zoa.
Hiertegen is reeds van gezaghebbende
zijden met nadrukkeljjken klem gewezen,
maar aleer eene wet het hven z:et, die
eenige oogenblikken sprak hjj aarzelend:'
Vrceger of later moet men toch huwen Denk
je zoo ook niet, Bob P
DA geloof ik wel I antwoordde deze,
terwijl hjjz:ch in een leunstoel wierp.
Men moet ook vroeger ot later het jacht
vermaak opgeven, ja zelfs eenmaal sterven,
dat wil echter nog volstrekt niet zeggen, dat
men dit booze uur verhaasten moet. Maar 't
is boter aan de galg gesmeerd jjj bent ver
loofd, daaraan Iran niets meer veranderd
worden. Wanneer neemt je eigenljjke ellende
een aanvang, verloren man Natuurljjk zal
ik je op dien dag ter zjjde staan.
Je bent onverbeterlijk, BobOverigens
ben ik helass zoo ver nog niet. Ik heb
Ethel mijne hand aangeboden, zjj heeft haar
aangenomen.
Gode zij dank I onderbrak hem zjjn
vriend. Dat heeft nog niets te beteekenen.
Je kunt alzoo nog geholpen worden, jongen I
Hoeveel verlovingen worden dageljjks «'ge
broken Kjjk me niet zoo verschrikt aan. Ik
kan geen vreugde huichelen, als ik op den
sprong sta, door den huwelijksband een goe
den kameraad te verliezen.
Als ik je echter verzeker, dat mjjn toe
komstig geluk er van afhangt, of Ethel Con
vers mijne vrouw wordt, zal jemjj tenminste
wel wat sympathie betuigen, stoof Morley
°P-
Dat doe ik immers, mijn jongendaar
ik tamelijk zie, dat je ér zoo op gebrand
bent, je in het ongeluk te storten doch
daarom behoud ik mjj ook bet reeht voor te
raus SBB ADVBBTEMTIBM.
Van 1—6 regela50 Cent*
Elke regel meer7i/t r
Groote letter» worden berekend naar plaatsruimte.
Dieastaanbiedingen 25 Gents per advertentiet God tut
- Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Génerale Publicité, Etrangèm
ASITB MA MOM AGITATE G.L. DA ÜBE Co JOHN., f. JONES Suoe Paris Slfru Faubourg Montamt.
aan de Gemeenten voorschrijft, hoe de
winst- en verliesdeeling bjj exploitatie van
gemeentewege behooren geregeld te worden
zullen alle klachten en terechtwijzingen
als de slem des roependen in de woestjjn
verloren gaan.
Wjj komen nog eenmaal hierop terug.
De Kerk moet onafhanke
lijk zijn. De Kerk staat boven partpen.
Zg heelt een Goddeljjke zending, die steun
en bescherming eischt van het wereld
lijk gezag, omdat, door haren ainvloed op
den menscb, eerljjkheid en trouw bevor
derd worden, de menach binnen de per
ken der wel voege! jjkheid bljjft, in het
belang van zjjn eenwig en tjjde'jjk welzjjn.
Wat zien wjj nu in de Fransche Repa-
bliek
Daar heeft men de onafhankelijkheid
der Kerk aangetast en men tracht Haar
tot dienaresse te maken van den Staat.
Men poogt aan de Kerk eene ondergeschikte
plaats te geven, afbankei jjk van de tuk
ker? der regeerders van de Republiek.
DejoDgste Eocyeliek van Z. H. Pins
X toont echter aan, dat de instelling
van zoogenaamde «Associations Cultael-
les» niet strookt met het wezen van de Kerk,
omdat het autoriteitssecht berusten moet
bjj het hiërarchisch corps der herders.
Onzin dos, dat de «Associations Cultnel-
les» zullen afhankeljjk zjjn van het bar-
gerljjk gezag tengevolge van den moder
nen tjjdgeest, waardoor het hoogste gezag
bjj geschillen is toegekend aan den
Stmt.
Men m8g, msn kan de vrjjheid van den
godsdienst niet aan banden leggeD, en de
Kerk eene vernederde positie bereideD, dat
is tirannen-werk, dat is zich vergrgpen
aan wat Heilig en onaantastbaar is en
bljjven zal.
Ds Kerk de ordehandhaving te ontne
men en den godsdienst uit ts roeien is
htt weik der dwazen.
De Kerk heerscht over de volken en
wee hem, die dit werk tracht te verlammen.
Engeland.
De stemmen tegen het haweljjk van
prinses E n a van Battenberg met
koning A 1 f o n 8 o van Spanje zwijgen
niet.
Nu weer hebben de Protestanten van
Dublin (Ierland) een missive gericht tot
den Mmiste*, waarin in heftige bewoor
dingen dit voo-genomen huweljjk veroor
deeld wordt, en wel uit hooide van den
volgens hen afgepersten overgang der
Prinses tot het Katholicisme.
Watr blinde godsdiensthaat al niet toe
Liden kan
In het Lagerhuis heaft, bjj de dis
cussie over het adres van antwoord op
de troonrede, de l9rsche tfgevaardigde
hopen, dit van dat zaakje niets komen zal.
Hoe denkt mama Conyers orer je huwelnks-
p'an
Ik vrees, dat zjj onshirderpalen inden
weg zal leggen, antwoordde de verliefde. Ik
weet, dat de goede dame hoogere plannen
ten opzichte van hare dochter ontworpen
heeft. Het ideaal, dat zjj zich van een schoon
zoon gevormd heeft, is nu juist niet dat
van een luitenant der militie, die over geen
groot vermogen beschikt. Mij stelt alleen de
liefde van Ethel gerustik zal ook niet be
hoeven te verhongeren. Door het testament
van mjjn oom kom ik op mjjn drei-en-twin-
tigsten verjaardag dus reeds binnen zes
maanden in het bezit van 16000 pond
sterling (192000 gilden.) E hel heeft een
huwelijksgift van 10000, maakt te zamen
23000 pond, zeggen, wjj, dat ik daarvan om
streeks 3000 pond gebruiken moet, om mijne
schulden te betalen, dan blijven er nog altijd
23000 pond over, die ik als deelgenoot in
een soliede handelszaak in de City.
Droom ik P onderbrak Bob hem. Mor
ley Griffin deelhebber van eene handelszaak
in de City 1 De kerel heeft zijn verstand ver
loren, totaal verloren Wij hebben pas gisteren
onze boeken bij den totalitsator onderzocht.
Daarmede is het voor mjj voor altijd
gedaanNatuurljjk moet ik nog deze wed
rennen, waarbjj ik sterk betrokken ben, me-
damaken, maar dan is het ook uit. Ik ben
nieuwsgierig of Darrellis paard werkelijk zoe
veel kansen ter overwinning biedt.
O'B r i e n gezegd, dat alle wetten sedert
twint;g jaar aangenomen door het Par
lement, een op eenvolgeude reeks van
bewjjzen opleveren, hoe de eïschen van
Ierland niet alleen redeljjk, maar ook
billjjk zjjn.
Alle Iersche leden vragan eenparig om
autonomie in zoiver Iersche aangelegen
heden.
O'B r i e n noemde Ierland het slechtst
bestuurdp, zwaarst belaste en diepst ge
zonken land der wereld!
China.
Zou het Boxer-oproer reeds zjja uit
gebroken
In weerwil van de geroBtstellende be
richten uit de Ghineesche hoofdstad, dat
alle jobstjjdiogen uit den vreemde van
allen grond ontbloot zjjn en de verstand
houding ia China tasschen Ghiaeezen en
vreemdelingen niets te wenschen over
laat, komt daar opeens nit Honan een
beticht nit de lacht gevallen, dat de leden
van het Groot-Contran een aaotal
Katholieken hebben aangevallen en om
hals gebracht.
«Wegens een plaatseljjk geschil» zegt
de Brnsselsche Bleu, maar zoa dat geen
uitvlachtje zjjn om den srnst der zaken
te verbloemen
Duitgohland.
Yoor de curiositeit vermelden we het
onderslaar de
Uit Algesiras wordt aan de Matin ge
seind
Naar we uit welingelichte bron ver
nemen, heeft Keizer Wilhelm eene
bjjeenkomst gehad met de hooiden der
griote Duitsche handelsbanken, teneinde
hun advies te hooren in zake het voor
en tegeD van een oorlog met Frankrjjk.
Alle «zaak» manoen verklaarden beslist,
dat een oorlog, zelfs al mocht deze naar
wensch nitloopen, eene ramp zoude wor
den voor Duitschland's handel en indus
trie.
Dit advies zou den Keizer bewogen
hebben tot de bekende vredelievende uit
spraak.
Veel hiervan gelooven, deen wjj niet.
Volgens de Rundschau loopt het
gerucht, dat Keizer Wilhelm ter ge
legenheid van zjjn zilveren bruiloft eene
tamelgk vèr strekkende amnestie zal
verleenen.
Een B lgisch telegram, gewagende
ven de in omloop zjjnde geruchten van
het Fransch-Duitsche geschil zegt daaraan
toe te kannen voegen, dat de groote Ame-
rikaansche Republiek en Italië voorne
mens zjjn hunne bemildeling aan te bie
den in het gesehil over de politie in
Marocco.
Rusland.
In zjjn laatste zitting heeft de minis
terraad verzekerd, dat men bepaald er op
Bob Dyver brak in een schaterlach los.
Dat is net zoo wat voor jou, Morley 1
Je verzekert mjj zoo beslist mogelijk het
wedden te zullen nalaten en in denzelfden
adem spekuleer je op den uitzichten van
Hyperion op de overwinning
Ik heb je verklaard, na Goodwood mjj
van alle deelneming aan de wedrennen te
zullen onthouden, antwoordde Morley een
weinig bits. Doch ik kan reeds aangegane
weddenschappen toch niet verbrekenMjjn
//boekh ziet er tot dusver zeer gevaarljjk uit
als Hyperion werkeljjk zoo goed is, als Dar
rell beweert, kon een weddenschap op hem
mjj redden.
Als het paard op zjjn bezitter geljjkt,
zon ik geen penny op hem willen zetten,
sprak Bob minachtend.
Hoe vooringenomen je tegen Darrell
bent I Hjj heeft je toch nooit iets in den
weg gelegd
Neen, want ik heb hem nooit de ge
legenheid daartoe gegeven. Ik houd mjj den
knaap zoo ver mogeljjk van het ljjf. Hjj be
hoort tot die menschen, welke ik noch als
vrienden noch als vjjanden wensch en wil je
een raad van mjj opvolgen, doe dan ook
zoo.
Ik ben van meening, dat we reeds hedenna-
middag van dien Hyperion verrassende dingen
zullen zien en hooren Ga je reeds
Morley was opgestaan. De beide vriendsn
schudden elkander de hand en namen harteljjk
afscheid.
kan rekenen, dat de verkiezingen voor
de Rgksdoema op den vastgestelden tgd
kannen doorgaan.
De Doema kan dan in de tweede helft
van April (Russische tijdrekening) bij
eenkomen.
Volgens onze tgd rekening, de Jaliaan-
sche, alzoo begin van Mei. Mocht er
vertraging in den weg komen, dan zon
het zjjn, vermits de verkiezingen samen
vallen met de Paaschdagen en doordien
de wegen in het voorjaar veel te wenschen
veriatan.
Te Sint Petersburg is aangekomen
eene deputatie nit het onderwijzende per
soneel van de Poolsehe scholen van Mid
delbaar Onderwjjs, teneinde op machtiging
sa a te dringen tot het geven van onderwjjs
in de Poolsehe taal.
Da Rassen8trjjd in den Kaokasus is
nog niet ten einde.
De «Slovo» vermeldt, dat zich de Ar
meniërs te Tillis, opgeschrikt door de
gebearteaissen van dezen tgd, tegen een
te wachten aanval van de zjjde der Tar
taren te Borthslins wapenen.
Uit Riga verneemt men, dat vier
ter dood veroordeelde rerolntionnairen
een verzoek om gratie tot Gzaar Nico
la a s gericht hebben. Het verzoek is
echter van de hand gewezen. De gonver-
neur-generaal heeft nn het vonnis be
vestigd, met daze wgriging nochtans, dat
de veroordeelden, in stede van opgehan
gen, zullen doodgeschoten worden.
Tegen alle verwachtingen in ia de
verjaardag van het bloedbad tasschen de
Armeniërs en de Tartaren te Baka bjjna
stil en onopgemerkt voorbijgegaan.
Niet minder dan 150 leeraren zjjn
opgesloten ia de gevangenis te Gherson.
Zjj worden gevangen gehouden, vermits
zg als mannen van ontwikkeling invloed
zonden kannen uitoefenen op de verkiezin
gen voor de Donma.
Frankrijk-
Tosn gistareu de beroemde kerk «No
tre Dame des Victoires» te Marseille zou
onteerd worden, door inventarisatie, bleef
in het godshuis geen plaats onbezet.
Vele mannen hadden zich zelfs van
wapenen voorzien. Toen de Regeerings-
commiesarie 's morgens om acht uar op
bet kerkplein verscheen, werd hjj met
hoon-geroep begroet. In het linie aan den
overkant, waar de groothandelaar D r e y-
t u s woont, zon hjj misschien welkom
zjjnin de kerk had hjj echter niets te
maken.
De menschen in de kerk, die er den
gebeelen nacht gebleven waren, jaichien
de mannen toe, die de ambtenaren be
spotten. De regeringscommissaris ging
kalm heen. Hg zal later zjjn poging
herhalen, zonder vooraf kennis te geven
van zjjn komst.
In de Chaillot-kerk, bjj de Are de Tri-
omphe, was een groote menigte bgeen,
waaronder graaf De Mun. Hg zelf had
II.
Morley Griffiaa veronderstelling, dat lady
Conyers over zjjne plotselinge verloving met
Eihel niet zeer gesticht zou zijn, werd nog
op denzelfden dag bevestigd. De koele, be
rekenende wereldsche dame wilde niets hoo
ren van een eenvoudigen militie-luitenant
als schoonzoon.
Je moet bepaald ontoerekenbaar geweest
zjjn, mjjn lieve kind, aan zulk eene verbin
ding ook maar te denken, zeide zjj tot hare
dochter, toen deze haar bjj het ontbjjt be
deesd hare verloving kenbaar maakte. Mjjn-
heer Griffin is zonder twjjfel een respectabel
man, maar ik heb uitstekende informatiën
omtrent hem ingewonnen en ik weet, dat hjj
zoo goed als niets bezit.
Binnen zes maanden zal hjj 16000 pond
erven bjj zelf heeft het mjj verzekerd, antwoord
de Ethel.
Dat beteekent zooveel als tweemaal
nul I
Hjj is een man van de wereld en steekt
als zoodanig waarschjjnljjk tot over de ooren
in schalden.
De interest van de som, welke hem na
delging van deze overbljjft, zullen nauweljjks
voldoende zjjn om handschoenen en sigaren
te betalen.
Wórdt vervolgd.)
MIMI (I0UR4JVT.
