No. 6246.
Zaterdag 10 Maart 1906
30ste Jaargang.
2>ag6laó voor eSfiooró- on Suió-eJiollatiö.
Moderne Godsdienst.
In zijn eer hersteld
bUlTifiiNüAND.
ABOKKBKSIKT8PBIJ&
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plasties in Nederland franco per post
Voor het buitenland 4
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re daoteu r-D ireoteur W. KÜPPER8.
BUREAU St. JuuwtrMt Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
FBUB DBS ADVMRTBJt TUI,
Von 16 regels50 Cents
Elke regel meer71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Pubticité, Etrangbn
axïïTE MA HOK AGITATE G.L. DAUBER Co JOHN., f. JONES Suoo- Porie 31 bi» Faubourg MoniamU
i.
Toen Napoleon verbannen op de rots
van St. Helena, met droeven blik de
eeawig bewegende wateren aanschouwde,
die hem scheidden van de bewoonde we
reld en van zjja geliefd Frankrijk, en
daarbjj dacbt a an zjjn eigen veel be
wogen leren, dat hem van den sehoon-
steu troon van Earopa verdreven bad
naar dit onbewoonde eiland, riep bjj uit
overweldigd door zjjne smart en door
de herinneringen aan zjjne Katholieke
jeugd «Gjj, Caristus. gjj alleen zjjt de
waarheid, de onvergankelijke, de Eenige
altjjd dezelfde, Gjj zjjt de God van alle
eeuwigheid.
Ja, Christus .is Gjd, niet de volmaakte
mensch, zooale da wjjze menschen van
Hem gemaakt hebben of zooden willen
maken, maar God, zoon des Vaders, uit
den Vader en den H. Geest voortgeko
men vso alle Eenwigheid ééa m«t den
Vader eo den H. Geest, zooals Hjj 20
eeuwen lang door de Katholieke Kerk
is verkondigd geworden en gediend en
aangebeden, zooals Hg geloofd werd en
wordt door millioenen en duizenden mil-
lioenen, die in Hem gelooven, machtig
als Hjj tot ocs spreekt ia de oneind.g
groote schepping, in het loeien van den
donder, in het brnischen der zee, wjjs
en goed, zooals Hjj zich vertoont in het
bestnnr dier schepping, zorgend voor het
kleinst#, zoowel als voor het gróótstee-
Maar niet alleen in Hem geloovend,
zooals Hjj spreekt tot onze zinnen in ga-
waarwordingen in versshgnaelen maa'
ook, zooale Hjj zich aan de menschheid
veropenbaard heeft door Zjjn woord en
de Heilige Schriften en in de overleve
ringen, en door Zgne persoonljjke lea-
ring, toen Hjj na de vervalling der lijden
nederdaalde nit.den Hemel om de mensch
heid te verlossen en haar de grootsche
weteld-idée te komen brengen die thans
na twintig eeuwen de wtrsld heeit be-
heenebt, en steeds bljjft beheerschén, de»
heiligen Godsdienst, die vrede bracht aan
het bart der menschea, licht in dea ou-
eindigen warboel en de diepe duisternis
waarin de wereld was verzonken, die
oplossing bracht aan alles wat onoplos
baar en onverklaarbaar scheen die
den mensch vol vertroowen leerde be
rusten in de wjjze beschikkingea van deo
Algoede, waar een eeuwigheid voor hem
JELILLETON.
14)
Vervólg).
Zijn zalvende woorden hadden ten doel
een diepen indruk te maken, doch hier misten
zg hunne uitwerking geheel en al. Op den
zelfden avond kreeg Griffin nog een tweede
bezoek, dat met de gevangenisregelen in lijn
rechte tegenspraak was.
He gevangenisbewaarder, die met de bewa
king der geheele verdieping belast was
trad binnen.
Ik heb vandaag een uwer vrienden ge
sproken, mjjnbeer Griffin, begon hij het
gesprek na hetgeen hjj uijj van n vertelde,
ben ik bereid, uw toestand bier zoo aange
naam te maken, als ik vermag.
Ben mjjner vrienden herhaalde Griffin
opgewonden. Wie Mijnbeer Dy ver t
Precies, ktjjnheer Botert ly «er, de toe
komstige lord Frappingham Een zeer bemin
nelijk, vrjjgevig heer 1 Hjj heef; mjj een brief
voor u medegegeven.
De goede, brave josgen Waar is de
brief
Uier 1 Als u mjj in het magazjjn volgen
wilt, kunt u, terwjjl u den brief leest, een
werd ontsloten, die alles verzoende wat
op aarde onverzoenljjk wap.
Ia dien Gjd gelooven, zooals Bij tot
ons sprsekt in Zjjne werken. zooile Hjj
zich veropeaboard heeft door Zgu woord
zooals HjjjverkoodigJ eu g-leeraml isg*-
wordea door h9n,ian wieu die God zjlf deze
hooge zendiog heeft toevertrouwd'dien God
beminnen en dienen en ons leven inrichten
volgens de voorschriften Zjjner H. Wet
dat is Godsinnst, zooals wjj het begre
pen, dat is de Godsdienst, die beleden is
geworden door twintig eenwen heeo, on
veranderd en onveranderlijk door millioe
nen en duizenden millioenen van Chris
tenen. Een heerlijk gebouw van onver
gelijkbare schoonheid, waarbinnen de
mensch veilig wandelt, geschut en ver
zekerd tegen de woedende stormen des
levens.
Maar naast dat gebouw van den Chris
tel jj ken Godsdienst, naast het geloof in
den persoonleken geopenbaarden God
is in onze moderne tjjden een ander
gebonw verreleo, een nienw geloof, een
nieuwe Godsdienst, die ook tracht dui
zenden en duizenden te vereeuigen, hoe
verscheiden cok, in den band van een
nienw wereldidee, die zich plaatst naast,
tegenover de grootsche wereld idee van
den Christus, hetwelk tracht die te ver
dringende moderne Godsdienst,die den
Godsdienst van den Zoon des Hamel-
schea Vaders,dien men verouderd noemt
meent te vervangen.
Die nieuwe wereldidee weid dar mensch-
heid verkondigd door dea bekenden wijs
geer Enmaauel Kaal.
Wg menscheo, zoo leeraarde hjj, wjj
menschen kennen niets, weten niets, dao
wat wjj door onze zinnen gewaar wor
den. Wjj zien, wg hoeren, wjj ruiken,
wjj smaken, wij gevoelen, en alleen dat
gene, wat wjj door een of meetdere van
onze zintuigen waarnemen, dat kennen,
dat welen wjj. Nu is ons verstand zoo
ingerich', dat wjj ia Btaat zgu de ver
schillende indrukken en gewaarwordin
gen als het ware te classificeeren, bjj
elkander te brengen, wat bij elkander
behoort en nit de verschillende gewaar
wordingen eau geheel op te bouwen.
Wg z en een paard en ontvangen den
indrnk van zjjn vorm, wjj hooien zij i
gehinnik, wjj ontvingen door onze zin
tuigen allerlei indrukken van het pa*ri,
ons verstand verbindt die en zoo komen
wjj tot de keunis van hetgeen een paird
is. Bjiten die ziautljjke waarnemingen
fatsoenlijk avondmaal gebruik m.
Het aange tuide magaiijo bevond rich aan
het einde der gang en daarheen voerde de
menscblievende gevangenbewaarder Ricketts
zjjn beschermeling. Op een tafeltje stond reeds
een smakeijjk avondeten klaar en ook een
flssch wjjn.
Laat het u goed smaken, mynheer Grif
fin I Op het oogenblik zjjn wjj voor een
overval van den inspecteur tamdjjk veilig.
In ieder geval zal ik wacht horden als u
mjj tweemaal hoort kuchen, sluipt uJ4>o snel
mogeljjk, in uwe cel. Anders hebt u twintig
miauten tjjd.
Voor alles las Morley den brief.
Beate M. schreef Dyver. Hoofd
hoog eu moed vastgehouden l Wees on
bezorgd, ik zet alles in beweginv, om
het schandeljjk komplot, welks offer jij,
arme jongen, geworden bent, te omhullen.
Hedenmorgen heb ik H. D. openlijk in
orze club be'eedigd. Verlaag je et op,
dat niemand aan zjjn verhaal zal geloof
schenken, zoo lang ik er ben. Ik hoop
nog altjjd, dat weldra alles in orde zal
komen.
Middelerwjjl heb ik Harer Majesteits
gevangenissysteem zorgvuldig bestudeerd
eu mjj door vakmannen op de hoogte
laten brengen. Je bent nu aan het een-
zame opsluitingssysteem in Pentonville
onderworpen, een soort voorbere dings-
school voor Fortland- Dartmoor en ik
weet door mgn zegsman volkomen nauw-
ejji wij niet ia staat iets te kennen of
te weten.
Baiten dit tydeem valt dus elke open
baring.
Ea mtt dit systeem bouwen zich ook
de modernen een godvdiensc op en vor
men zich het denkbeeld van een God,
maar een God, geheel subjectief,elk vol
gens zjja eigen waarnemingen, zjjn
eigen combinatie, »iji eigen verstanden
gevoel, een God, wea-aan de openba
ring part noch deel heeft.
Daarin ligt dan ook het groote ver
schil tusschen dea alouden, beproefden
Godsdienst van twintig eenwen en den
moderneD.
Daar een God, een persoonljjke, ob
jectieve, dien wjj kennen nit Zgne wer
ken en nit Zjjce openbaringen door het
geschreven en het gesproken Woord,
hier een God, geheel subjectief, opgebouwd
uit zinneljjke door verstand en gevoel
gecimbiaeerde en samengevoegde waar
nemingen eo gewaarwordingen.
De geheel verscheideu richting van de
inne-ljjke verstandelijke of zedelijke ge
voelens van hen, die de Kantiaanscbe
leer aanbrengen, moest hen in groote
groepen scheiien, naarmate -/ij meer de
wetenschap of de verheffing van dm
zedeljjken mensch of aanhingen of zich
meer door het gevoel van het hart lieten
lei ien, maar allen bleven zjj vereenigd
door het groote, nieuwe denkbeeld van
Kant, dat ons kennen ea weten alleen
berust op inuerljjke waarneming.
Maar waar de oude beproefie Gods
dienst, uit den Hemel nedergedaald, over
al ea steeds opwekt tot nieuw eu hetr-
ljjk leven, dat zgne volmaking vindt in
de eeuwigheid, daar voert de moderne
Godsdienst slechts tot verheerljjking der
stof eu tot de verwezing tot dea dood,
waertoe alle stof is gedoemd.
China.
De Chineesche legatie te Brussel heeft
van den Minister van Buit nlandecbe
Zaken te Peking het navolgende telegram
ontvangen
«Nadat de Europessche bladen allerlei
verwarde belichten over de gezondheid
vau H. M. de Koningin-Weduwe ver
spreid hebbeo, is door de gezantschappen
alhier tit ons het v rzoek gerieht de
waarheid des' et effen Ie mede te deelen.
De toestand van deu Keizer en de Kei
zerin, zoomede de toestand des land',
geven geenerlei reden tot ongerustheid.»
keurig, wat je wacht. Door omkooping
van ji bewaarder kan je lot op dit oogen
blik heel wat verbeterd worden. Het is
my gelukt het desbetreffende voorwerp
uit te vinden en het gunstig te stemmen.
Beschouw je van nu af aan als passagier
op een stoomschip en B. als je hofmees
ter,
Hy heeft my beloo'd, je te voorzien
van alles, wat je aan voedingsmiddelen,
dranken, enz. noodig hebt ook zal by
je brieven op de post brengen en de aan
U gerichte onder zyn aires ontvangen.
Laat my wtteD, of je dit mijn epistel
ontvangen hebt en o( R. woord houdt.
In oude t-ouw R. D.
Dat was een brief, die Morley dadelgk nieu
we levensgeesten instortte, Hylus hem tweemast
met de grootste opmerkzaamheid, voordat hy
hem in de vlam van de kaars verbrandde,
daarna liet hy zich de spjjzen goed smaken
en dronk juist de flesch leeg, teen Ricketts
hem opmerkzaam maakte, dat zgn tjjd. verstre
ken was.
Voortaan behoefde Morley ziih niet te be
klagen. De veelvuldige opwekkende medeiee-
lingen van zijn vriend Bob maakten zyn
eentonig gevangenislevenverdragelijk. Met het
ontbyt bracht Ricketts hem de //Standard//,
met het avondmaal de //Pall Mall Gazette//,
Hij beval dagelijks, wat hy wenschte te eten
en ook met het pluizen van touw behoefde
hg het niet zoo ernstig te meenen.
Mettertyd werd hem echter de eentonigheid
DuitBchland.
Een buitengewone bedevaart ie door
Duitscbe Katholieken naar het H. Land
georganiseerd bjj gelegenheid der iowjj-
ding van het nieuwe jklooster der Bene
dictijnen van Benron op den berg Sion.
Gisteren vereeoigde de Kardinaal aarts
bisschop van Kealen de pelgrims in den
dom vaa Kealen, om hen goede reis te
wenschen en hun kruizen te zegenen.
Hel gros der pelgrims gaat naar Ge
noa, waar een speciale boot gehuurd is.
Een bijzondere deputatie is naar Con-
ftintioopel vertrokken en door den Bal
tan ia audiëntie ontvangen. De deputatie
kwam den Sultan, overeenkomstig den
wensch van keizer Wilhelm, meedeelen,
dat het nienwe klooster gebouwd is op de
plek der Dormitio te Jeraaalem, en ge
schonken zal worden aan Duitsche Bene
dictijnen.
Zooals men weet, schonk Sultan den
grond aan Keizer Wilhelm en deze weer
aan de Benedictjjnen.
ItaHö.
In een waardig artikel komt de Os-
sorvatore Romano op tegen de verschil
lende Fransche «bloc» bladen, die 't voor
doen komeD, alsof Z. H. de Paus de
Fransche Katholieken zou hebban opge
wekt tit een burgeroorlog.
De Osservatore legt er den nadruk op,
dat 's Pausen Encycliek in hetgehengen
heeft geroepen de plicht van passieven
tegenstand bevolen door JesuB Christus,
zeiven tegen de beleediging van hei
lige voorwerpen en personen, die door
den sectarissenbaat bedreigd worlen.
Spanje.
Woensdag is Prinses Ena van Batten-
b >rg, de toekomstige koningin van Spanje,
in den schoot van de Katholieke Kerk
ongenemen.
Deze plechtigheid, die in de koninklgke
kapel te Miramar voltrokken werd, droeg
een geheel intiem karakter.
Er waren enkel eenige dame» uit de
voorcaamste kringen bjj tegenwoordig.
Z. D. H. de Bisschop van Nottingham
vo't'ok de Kerkeljjke ceremoniën. Prinses
Beat-ice, de moeder der bekeerlinge,
toonde zich diep getroffen, terwjjl ook
hevige ontroering op hetgelaat van prinses
Ena te lezen stond.
Na afloop der plechtigheid werd er
een vnursalvo gelost, terwjjl de muziek
korpsen van onderscheidene Katholieke
corporation eenen ommegang door de stad
maakten.
Er worden nog meerdere feesten op
kosten van de gemeente gegeven.
Z. H. de Paus zond een eigenhandig
geschreven brief aan de nieuw-bekeerde
en schonk bair den Apostolischen zegen.
De H. Vader heeft aan den Harts-
bis8chop van Madrid een brief geschreven
over de kieskwrstie in Spanje. Z. H. de
Paos spoort daarin de Katholieken van
van zgue levenswyte ondragelijk.
De brieven van Bob Dyyer vermaanden
hem weliswaar nog altjjd, de hoop niet te
verliezen, maar als mevrouw Hoop te lang
op zioh laat wachten, verliest men het ver
trouwen in haar en wordt het hart zwaarmoe
dig. Zoo ging het ook den armen Morley.
Noch omtrent Ethel Conyera, noch omtrent
Hugo Darrell was zyn vriend in staat hem
inlichtingen te geven. Deze beide personen
schenen ontsnapt te zyn uit deo gezichtskring
der voorname wereld van Londen.
Zgne vriendschappeiyke verhouding tot zgn
bewaarder Ricketts maakte het hem mogelijk
plannen tot ontvluchting te ontwerpen voor
het geval, dat men hem werkelgk n«ar Dart
moor overbrengen zou.
Als het uwen vrienden niet gelukt, uwe
invryheibestelling te bewerken, zoolang u nog
hier is, zal u uwen tjjd moeten uitzitten.
Daarginds in Dartmoor of zelfs in Portland,
zal u het niet zoo aangenaam hebben als
hier. Het is de hel op aarde, mynheer, en
zelfs de menschlievende gevangenbewaarder
kan daar niet veel voor zgn beschermeling
doen, gj kunt dat op my'n woord gelooven.
Als u ergens eet uitzicht op vlucht hebt, nadat
u Pentonville zult verlaten hebben, bep*oef
dan uw geluk dat is mjn raad.
De gouverneur, de inspecteur, de aalmoe
zenier en alle andere beambten der gevangenis
waren aanvankeljjk niet weinig verrast door
het voorbeeldig gedrag van een gevangene,
wien zulk een slechte roep was vooruitgegaan,
Daar de rapporten van Ricketts steeds ganstig
Spanje aan tot eenheidde eendracht is
meer dan ooit noodzakelg'k onder de
Katholieken.
Rusland.
De Minister van Financiën heeft de
bankiers uit Moscon naar St. Petersburg
ontboden, ten einde met deze te confe-
reeren over de nitgifte eeoer nieuwe bin-
nenlandache leening.
Da «Novoie Vremja» laat zioh gnnstig
uit over de reorganisatie van den Rgks-
raad, welke daarentegen door de radicale
pers, en wel vooroameljjk bjj monde van
de «Roess» en de «Nascha Jisa», fel wordt
aangevochten.
De Landeljjke bevolking van het dis
trict Ratchinsky heeft zich vrjjwiilig on
derworpen aan generaal Mikanoff.
Zjj betaigde haar spijt over het ver-
ledene. De grondbezitters leverden hunne
wapenen over en stelden de voormannen
van net oproer in handen der jastitie,
De generaal stond aan de bevolking
zelve de handhaving van de orde toe,
met machtiging tevens, om alle gewa
pende oproerlingen, die zich aan plunde
ring schuldig maken, in te rekenen en
ale roovers te behandelen.
De doolstraf, uitgesproken tegen de
daderes van den aanslag op het leven
van den gonverneur van Minsk, is io
dwangarbeid veranderd.
Japan.
Gtïuterviewd door de «Echo de Paris»
beeft de Japansche gezant te Parjjs, Mo-
tono, die thans in geljjke functie naar
St, Petersburg vertrekt de verzekering
gegeveD, dat alle misverstanden tusschen
Frankrjjk eu Japan thans uit den weg
zjjn geruimd.
Er bestaat nu eene vriendschappelijke
gezindheid tneschen deze beide mogend
heden en de vrees van Japan voor eene
invasie nit Indo-China is geheel ver
dwenen.
Volgens Motono heeft deze vrees nooit
eenige reden van bestaan gehad, en bjj
meent voor de toekomst te mogen voor
spellen een vriendschappelijk verbond
tnsschen Fiankrjjk, Roeland, Eogeland
en Japan.
«Het gele gevaar», das besloot Moto
no, «is eene fabel, goed voor bjjgeloo-
vige kinderen.»
De toestand in Frankrijk.
Zeer onverwacht is het Fransche Mi
nisterie het onderst boven getuimeld,
Algemeen had men aan het kabinet
Rouvier. na de laatste kamerdebatten,
vooral ook met het oog op den tegen-
woordigen staat van zaken nog tjjd vsn
leven gegeven tot de verkiezingen.
De van het ministerie is een verras
sing, en was gebrek aan vertronwen in
alle partgen.
Het Centram en de losse ontevredenen
bleven, kwamen zg tot het besluit, dat d»
eenzame opsluiting zoo gnnstig op Griffin
noest hebben ingewerkt. Deze hooge autori
teiten hadden ongetwijfeld gelgk.
Hun rjjke ervaring op dit gebied gal hun
wellicht het recht, zich deze voor juist erkende
meening te vormen. Doch dea onervaren
mensch is het niet geheel dnideiyk, waarom
men enveldaders, die men negen maanden
eenzaam opgesloten beeft gehouden, opdat zg
met andere bo/sdoeners niette zamen kunnen
komen, na afloop van deze tjjdruimte in
tuchthuizen opsluit, waar zg in gezelschap
van het schuim der menschheid, van de ergste
misdadigers des leads hun tgd moeten uit
zitten. Als het bovendien doelmatig is. mis
dadigers in kudden te laten samenwonen, zou
men het verbeteringsbeginsel der eenzame
opsluiting toch het best In de laatste negen
maanden knDnen toepassen dat zou zelfs
door de ifomsten begrepen kuDnen worden.
De cynische mensch zal beweren, dat de wet
eene verbetering vols'rekt niet op het oog heeft
e i dat het stelsel van eenzame opsluiting den
academischen boosdoeners-cursus in Portland
en Dartmoor alle n daarom voorafgaat, wgl
men den moed en de levensfeesten der ge
vangenen wil breken, opdat zg na de doode-
ljjke eenvormigheid in Pentonville hun twaren
arbeid als samengekoppelde boosdoeners als
een weldaad beschouwen.
Wordt vervolgd.)
II (RUT.
