No. 6271.
Maandag 9 April 1906.
31ste Jaargang.
HDagèlaó voor *9fSQorè~ on £Cuió"<Xollanó.
Een gewezen Luitenant,
Onze Lieve Vrouw ter Nood,
te Heilo.
E8R8TE BLAD.
BUITEN-LA N D,
BINNENLAND.
ABOBTBBBLBWTSPBIJS
Pd 3 maanden tooi Haarlem
Voor da overige plaatsen in Neieriani franco per post
Voor het buitenland et.
üaonderljjke nummers
Dit blad verschijnt dagelijksbehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd redacteur-Direct ear W. KÜPPER8.
BUREAU St. Janutnat. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
AGITE MA HOM AGITATE
FBUS DBS ADVBBTBETIBB,
Van 16 regels50 Cents
Elke regel meer 71/,
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentieh Contant
Boofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubUcitéEtrangèm
9. L. DAQBE Co J OHN., t. JOE ES Suee. .Parit Sléis Faubourg Montmartre,
Dit Nummer bOBtaat uit TWEE
BLADEN.
Voor ruim zestig jaren deden eenige
kloeke priesters over ons vaderland de leus
weerklinken, waarmede weleer de dappere
Machabeeën ten strijde waren getrokken
Vindicamus haereditattm palrum no strorum wij
handhaven het erfdeel onzer vaderen Ft et was
gesproken uit de ziel van geheel het
Katholieke Nederland, dat, lang door Pro
testantisme en Jansenisme verdrukt, van
de meeste zijner geestelijke schatten be
roofd, thans den tijd voelde gekomen om
uit de verdrukking op te staaD en te her
winnen wat het op godsdienstig terrein
verloren had.
Tot dat erfdeel der vaderen behoorde
de kerkelijke hiërarchie, door Servatius
en Willibrord hier gevestigd; behoorde
het godsdienstig leven vol geloof en liefde,
dat de Middeleeuwen in haar bloeitijd
gesierd heeft; behoorden de christelijke
wetenschap en de christelijke kunst, die
op onzen bolem zoovele luisterrijke tri-
omphen gevierd hadden. Veel van dat
alles was sedert de 16de eeuw öf geweld
dadig afgebroken öf onderdrukt öf met
kwyning geslagen.
Zoo om ons slechts tot één punt
te bepalen wat al heerlijke godshuizen
waren ons ontnomen, van wat al bede
vaartplaatsen, waar de H. Maagd Maria
of Nederlands Heiligen eeuwen lang het
gebed en den dank onzer voorouders aan
vaard hadden, werden de pelgrims ge.
weerd! Ook dit erfdeel moest herwonnen
worden, en de kerken, waar thans opnieuw
het H. Bloed des Heeren vereerd wordt,
waar opnieuw de Moeder Gods bij een
harer miraculeuze beelden wordt aange
roepen, waar onze eerste geloofsverkondi
gers en martelaren wederom de zonen
aanschouwen der vaderen, in wier midden
zy weldoende verkeerd hebben die
allen getuigen, hoe manhaftig en vol
hardend de edele strijd is gestreden, en
met wat overwinningen reeds gekroond.
Diezelfde gee.t .an herlezing en he,.
winning bracht in hetemde ,.n het rong hMr Va„ den Bosch ,ol
jaar eenige pr.ester» en Wen bpeen. Z, „et nam
tot Onze Lieve Vrouw ter Nood te Heilo.
Waarschijnlijk reeds zeer diep in de Mid
deleeuwen was de El. Maagd daar op
bijzondere wjjze vereerd geworden, en toen
in 1578 het «kapelleken soet» bij de be
legering van Alkmaar was omvergewor
pen, toen in de 18de eeuw op last van
de Staten zijne grondslagen uitgeroeid, de
heuvel, waarop het zich verhief, geslecht
was, bleek de devotie toch nog sterk
genoeg om tegen dien geweldigen druk
in te worstelen. En al kon men geen
openbare processie meer houden, men
wilde toch, zegt Alberdingk Thijm, «één
van ziel en zin gaan bidden, gaan scbreyen,
gaan liefhebben en met halve stemmen
zingen in Maria's boschjen te Runxputte».
Die treffende devotie onzer vaderen
wenschte men te doen herleven, en de
kleine vergadering bracht hare verlangens
en voorloopige plannen dienaangaande eer
biedig ter kennis van Z. D. Hoogwaar
digheid den Bisschop van Haarlem.
Monseigneur betuigde zijne hooge in
genomenheid met het doel en zond vol
gend schrijven aan den Zeereerw. Deer
J. J. Graaf, deken en pastoor van Ou
derkerk
BDdom van Haarlem
No. 1965.
Bet aldus benoemde Bisschoppeljjk Co
mité kwam Donderdag 29 Maart te Alk
kennis van de oude beseheiden, die om
trent de kapel te Heilo iu het archief te
Alkmaar berusten, en met de meeste
heuschheid door de heeren Bruinvis en
Dr. van Gelder werden getoond. Het be
gaf zich daarop, in gezelschap van laatst
genoemden heer naar het veld, waar eer
tijds de kapel gestaan had en sedert eeni-
gen tijd opgravingen waren gedaan. Hier
bepaalde het, ook onder voorlichting van
den Zeereerw. Heer Pastoor van Heiloo
met de meest mogelijke waarschijnlijk
heid de juiste plek der - oude kapel, en
besloot nu, zich met ijver te gaan wijden
aan Zjjn edele taakde kapel van O.
L. Vrouw ter Nood weder op te bouwen
en de devotie tot O. L. Vrouw ter Nood
te herstellen en te verspreiden.
Doch daarvoor is meer noodig dan de
goede wil en toewjjding van eenigende
wederopbouw van een waardig heiligdom
vraagt ook geldelijke offers, en dien fi-
nanciëelen steun komt het comité thans
met vertrouwen aan het Katholieke Ne
derland vragen.
Laten wij ook dit erfdeel on
zer vaderen winnen! Dat vragen
wij op de eerste plaats aan de Katholie
ken van het bisdom Haarlem; 't is im
mers hun heiligdom bij uitstek en wel
het eerste der aloude Mariabeiligdom-
men in hun midden, dat hersteld zal wor
den. Dat vragen wij verder aan alle Katho
lieken van Nederland, die iets willen bij
dragen tot de vereering der H. Maagd op
eene plaats, waar zij zich zoo buitenge
woon en zoo lang eene bijzondere be
schermster »in den noodc getoond heeft.
De bovengenoemde leden van het Bis
schoppelijk Comité verklaren zich gaarne
bereid elke bijdrage voor dat doel in ont
vangst te nemen.
J. KRONENBURG C. S. S. R.
bespraken de herstelling der aloude devotie
jEOILL ETON.
{Vervolg)
In de zaakijj was boekhouda'er op eene
der groote fabrieken van de Damvoorstad—
was het buitengewoon druk geweest. Daarbjj
had zjj veel verdriet en ergernis gehad met
den principaal. Daarom was zij ook vroeger
naar huis gekomen.
Toen mevrouw Wagner hare dochter in de
kamer gebracht had en zich gereed maakte
om haar bij het uitkleeden te helpen, aan
houdend vragend en klagend, had Klara baar
driftig met beide handen afgeweerd en het
voorhoofd gefronst.
Ieder woord, elk geluid deed
Bust, volkomen rust was alles, wat zjj noodig
had, morgen zou zjj haTe moeder wel te
woord staan. Met deze woorden had zjj na
een haastig goeden nacht, de kleine zwakke
vrouw omhelsd en bijna de deur uitgeduwd.
Dan was alles stil geworden,
Maar wat was dat nu weer? Dezen
keer hoorde de versch ikt opspringende vrouw
heel duideljjk -dit angstige, vertwijfelende
steunen. Oadanks hare zwakte en gebrekkig
heid was zij met een paar stappen bij de ka
merdeur. Deze onzekerheid en angst waren
niet langer te verdragen. Met één ruk had
zjj de deur open, die hare dochter, Goddank,
niet van binnen, gesloten had en nu klonk
zoo'n vreeseljjke daor merg en been gaande
gil van de lippen der oude vrouw, dat het
heele huis er door opgeschrikt werd.
Klara lag nog met hare kleeren aan te
bed. Haar doodsbl ek gelaat was door de
vreeseljjke smart, die haar trillend lichaam
gevoelen moest, onherkenbaar verwrongen.
Van de o«gen, die naar boven gericht
waren, was bjjna niets anders dan het wit
zichtbaar, en op de kleurlooze lippen ver
toonde zich een wit schuim.
Zinneloos van smart wierp de oude vrouw
zich over haar kied. Met een blik had zjj
het vr.eseljjke van den toestand overzien..
hare dochter was door een ramp getroffen,
die haar lichaam snel maar zeker had ge
veld door een smart, die doodt, was het
meisje getroffen. Was er wel redding moge-
ljjkï
Smart en vertwijfeling dreigden de onge
lukkige moeder bjjna van het verstand te
berooven en zonder te bedenken, dat zjj
misschien een kostbaren tjjd verloor, gaf zjj
in klagende snikken aan haar geprangd ge
moed lacht.
Mjjn kind, mjjn ongelukkig kind
Wat overkomt mij nu, mjj arme, oude
moeder? Hoort gij mjj niet? Help I help 1
Zjj sterft, mjjn kind sterft 1
Rusland.
lu het Czatenrjjk hetft de Alleenheer-
scher eene oekase uitgevaardigd, waario
2. M. Nicolaas den uitgevers van periodie
ke gedrukte geschrifteu de verplichting
oplegt, vóór dat dezs geschrif eu in circu
latie worden gegeven, aao de commissie
voor de persaangel genheden een proef
blad voor te leggep; zoo zjj verzuimen,
dit te doen, kannen zjj meteen geldboete,
sobs, met sluiting hunner drukkerjj v or
den tjj i vac zes maacdeo gestraft worden.
De u tgevers van periodieke geschriften,
die door de rechtbank gestraft zjjn met
schoisirg of verbod van uitgifte, mogin
Intusschen waren verscheidene vrouwen, I
toegesneld, die in het huis woonden. Terwjjl
de meesten zich met stuitende nieuwsgierig- I
heid om het leger van het meisje verdrongen, I
stak de vrouw van dea Bchoeamaker, die op
dezelfde verdieping, woonde als zij, de handen j
uit de mouwen, maakte de kleeren der ker-
mende los en beval den leerjongen van haren
man, die haar nieuwsgierig nsgeloopen was, i
snel naar den dokter te loipen.
Gelukkig was de dokter, die slechts een
paar haizen verder woonde, thuis geweest. j
Hjj volgde den leerjongen op den voet
die met een zegevierend gelaat, wjjl hjj zich
het gewicht zijner zending ten volle bewust
was, op het tooneel van dit interessante
voorval terugkeerde.
De dokter onderwierp de zieke aan een
haastig onderzoek.
Maak u maar niet zoo angstig, goede
vrouw, troostte de dokterde sidderende moe
der, die in aDgstige spanning naar zjjn ge
laat keek. Wij halen haar er weer boven op,
daar sta ik voor in.
Met een diepen zucht van verlichting zonk
de si'derende vrouw, die nauwelijks meer op
de beenen kon staan op een stoel naast het
bed neer. De dokter echter haalde zjjn zak
boekje voor den dag, sohreef met podlood
een paar onleesbare woorden op een blad pa
pier dat met zjjn naam en adres bedrukt
was en reikte dit de schoenmakersvrouw
over, die hij zeker voor een bloedverwant
aanzag, met de opdracht, het recept terstond
naar de apotheek te brengen. Terwjjl Frits,
noch zelf, noch door tusschenkomat van
anderen periodieken uitgeven, totdat zg
door de rechtbanken daartoe gemachtigd
zjjn of dat de termjjn, in het vonnis be
paald, afgeloopen is.
In 8trjjd daarmede handelend kannen
zjj gestraft worden met boet» tot drie
duizend roebel, hg herhaling tot 16 maau-
deo gevaugenisstraf.
Dezelfde strafbepalingen zjjn vaetges'eld
voor drukkers, die na een vonnis, waarin
sluiting hunner drukkerg bepaald wordt,
huo werkzaamheid voortzetten.
De verkiezingen in St. Petersburg
hebben een rustig verloop; de arbeiders
vereenigen zich op verschillende punten
en houden tumeljjkvreedzame demonstra
ties met roode vlaggen, onder het zingen
van ds Ma-seiilaise.
Oadanks hunne hooding is de deelna
me aan de verkiezingenbelangrjjk op da
148,000 hebben er ongeveer 68000 ge
stemd.
Het sorleeren der stembiljetten heeft
nog slechts in de eene helft van het dis
trict St. Petersburg plaats gehad.
Ofschoon nog geen juiste resultaten van
de verkiezingen gepubliceerd zjjn, wordt
uit de beste brou vernomen, dat de over
winning is aan de constitationeel-demo-
cratische partjj.
Men weet thans reeds zeker, dat alle
candidate a van deze party in tien arron
dissementen vsn de zestien als kiezers van
den tweeden graad zjjn gekozen.
Niet alleen heeft deze partjj getriom
feerd in St. Peiersburg, maar tevens in
het district Mosc >u, in Warschau, Bogus-
lof en Kiew, ondanks de heftige cam
pagne, door de tegenpartjj gevoerd.
De overgroote meerderheid van het pa-
bliek legt eene levendige vreagde aan den
dag.
Maar in Regeeringskringen is men ta-
meljjk benauwd gestemd, daar een aan
zienlijk getal ambtsnaren voor de demo-,
cratische party gestemd hebben.
Men meldt uit St. Petersburg, dat
het officiëele blad «Rousskoé gosoudarst-
vd» een statistiek publiceert van ds slacht
offers sedert dea aanvang van de revo-
lutionnaire beweging, die aan dooden het
getal 14,130 aangeeft, aan terechtgestel-
den 900, aan gewonden 19,534 en aan
arrestaties 72,000.
Frankrijk.
Iu de Frausche Republiek ziet men de
zonderlingste dingen gebeuren.
Talloze menschen geraken er han
zinnen kwjjt. Zoo deid zich dezer dagen
te Parjjs het navolgend geval voor bjj een
tandmeester.
Een heer had kiespjjn en vroeg, of de
tandmeester hem een holle kier wilde trek
ken. Ik wil ze allemaal trekkeo, zei de
tandmeester. Meteen nam hjj een revol
ve', mikte op het hoofd van den bezoe
ker, en riep als je een vin verroert, ten-
wjjl ik je je kiezen trek, ben jeeja kind
des doods
de leerjongen, vo ir de tweede maal gedienstig
wegdraaide, hield de dokter zich opnieuw
zorgvuldig met de zieke bezig, gaf nog eenige
aanwijzingen over de droppels, die hjj bevolen
had en verwjjderde zich dan met de belofte
spoedig terug te komen.
De droppels uit de apotheek kwamen en
hadden eene wonderdadige uitwerking. De
stuiptrek king en lieten na, het kermen hield
op, de oogen namen weder hare natuurlijke
uitdrukking aan en de adem werd minder
zwaar en wankelend.
Gelukkig over deze zoo spoedig ingetreden
beterschap, en toch tevens overweldigd door
zorg en kommer, boog mevrouw Wagner zich
over bare dochter been die langzaam weder
tot bewustzijn scheen te komen en de heldere
tranen liepen haar over de ingevallen wangen.
Nu bewoog zich de zieke, zjj keek verstoord
om zich heen en haTe oogen dwaalden van
hare moeder naar de schoenmakers vrouw, die
aan de kamerdeur juist den leerjongen iets
iu het oor fluisterde, waarop deze vergenoegd
eu dienstvaardig knikkend haastig wegsnelde.
Klara mij a lief kind! riep de moe
der en overdekte het gelaat van haar kind
met kussen.
Nu scheen oö'i bjj het jonge meisje de her
innering weer te ontwaken. Zjj sloeg de armen
om den hals harer moeder en brak in een
wild, hartstochtelijk gesnik uit.
De schoenmakersvrouw veegde met den punt
van haar sohort de tranen weg en sloop dan
op de teenen de kamer uit.
De bezoeker had op dit oogeablik
beeiemaal geen behoefte meer aan kie-
zsntrekken, want de kieapjjn was vanzelf
al verdwenen bjj den aanblik van het
pistool.
Daar hjj zjjn leven echter meer dan zjjn
tanden liefhad, verroerde hjj zich niet en
liet hjj den tandmeester eeu voor een zjjn
kosteljjke kiezen uit den mond rakken.
Toen hjj 8 kiezen getrokken had, zei
de tandmeesterZoo is het genoeg, n
hebt u zeer goed gehonden. Een halve
kroon, als 't n belieft.
De bezoeker wist niet, hoe ganw hjj
betaleo zou en de deur uit bollen. Aan
stonds waarschuwde hg de politie. Eenige
agenten drongen daarop de spreekkamer
van den kraukeinnigeo tandmeester bin
nen om hem mee te nemen. Dat was
gevaarljjk werk. De tandmeester echoot
er op los met zjjn revolver. Hjj heefteen
der agenten in den arm, een ander in
het been getroffen, voor hg vermeesterd
was.
Uit Oost-Indië. Atjeh. Door
een patrouille in het Lbosenmawesche
werden twee vjjanden neergelegdlicht
gewond een inlaodsch fuselier en een
Amboineesch ziekenverpleger. Een pa
trouille onder kapitein Terbeek legde bjj
Klibenet (Pjdië) twee kwaadwilligen neer;
zwasr gewond een inlandsch fuselier, buit
een Beanmonl-geweer.
Z u i d-C a 1 e b e s. De chef van den
staf seinde gisteren bjj afwezigheid van
den militairen commandant, in vervolg
op het telegram van 1 dezer;
Balawa is 22 Febroari door de pa
trouille uit Sidenreng en den 23en door
het Boni-detachement bereikt. De bevol
king was rnstig.
Op berichten, dat de radja vau Gowa
voor Binoewang (Maodhat) was uitgewe
ken om daar scheep ie gaan, werd kjjn
I spoor door marechaassee en de Timoree-
sche compagnie gevolgd. Den 4m Maart
is van Mikasserper «Cycloop» een sectie
van het achtste bataljon met vivras 6n
I draagkrachten naar Binoewang gezonden
tot stenn der actie in bet Mandharsche.
BLOEMENDAAL, 6 April. Oaze ge
meente, tot dasver oog stiefmoederlijk be
jegend als eindpunt van de E.N.E.T. zal
wéldra een wachtlokaal - en naar we
vernemen een zeer modern en gerievaljjk
ingericht zien verrjjzen. 't Is te hopen,
dat het nog voor den aanvang van den
zomer gereed komt, want voor den stroom
van waudelaa'g, die ouze mooie natuur
komen bewonderen, is het gemis van een
wachtlokaal, vooral wanneer wind en re
gen d eigen, een zeer groot ongemak. De
halte ran de tram ligt op een open, on-
bebouwden hoek, die echter geljjktjjdig
met bet verrjjzen van het wachtlokaal
bebouwd zal worden.
Het infanterie-regiment, dat benevens een
regiment cavalerie en een afdeeling artillerie
in de bjjna honderd-duizend inwoners tellende
provinciestad in garnizoen lag, had z$n ka
zerne buiten de vesting,dicht bjj den breeden
stroom, waarover een gTOOte brug naar de stad
leidde.
Het was tussehen zes en zeven'nur.'s avonds
lu de grooie kamer vau het fuseliersbataillon
werd onderricht gegeven. De jonge officier,
die heden zelf onderrichtte, had de jonge lui
een halven kring laten vormen, waarin hjj
vragend voordragend heen en weer liep. Lui
tenant Erwin van Busschenhage had in ds
laatste jaren den post van bataillons-adjudant
bekleed en pas he Jen de eerste fes der tiende
compagnie overgenomen, nadat bjj kort gele-
deB tot eersten luitenant bevorderd was.
Eeu paar grooie, blauwe, vriendelijk rond
blikkende oogen, eene tijogeteekende, recht
lijnige neus, de mond met de roode lippen,
de dichte, naar boven omgedraaide snorre-
baard, de volle, zachte kin, eu de slanke ge;
stalte maakten de jongen man, die nog niet
veel over het midden der twintig jaar zjjn
kon, tot een aangename verschjjning. Men
zag het aan de uitdrukking van zijn gelaat
en de wjjze vaD zjjn omgang met zjjne onder-
geschikten reeds bjj den eersten aanblik,
dat welwillende vriendelijkheid een grond
trek van zjjn karakter vormde.
Wordt vervolgd.)
flIEGWl H44R1IM1! COlRilT
wdttb nnn inTmvUNVIll.
HBBBBafg
In verband met de pogingen, welke door ver
schillende Eerw. Ileeren Geestelijken en leeken
reeds werden aangewend, om te komen tot herstel
der aloude devotie van O L. Vrouw ter Nood te
Heilo
«Zoo hebben Wij gemeend, tot meerdere eer
en glorie van de allerheiligste Maagd en Moeder
Gods Maria, te moeten oprichten, gelijk Wij der
halve doen hij dezen, een Bisschoppelijk Comité;
dat zich ten doel zal stellen de kapel, welke eer
tijds bestond op de hedevaartsplea van O L Vrouw
ter Nood of te Runxputte te Heilo weder op te
bouwen en de devotie tot O. 1.. \ronw ter Nood
te herstellen en te verspreiden.
«Tot leden van dit Comité worden door Ons
benoemd de Zeereerw. Heer J. J. Graaf, Deken
en Pastoor te Ouderkerk a. d. Amstelde Zeer
eerw. Pater J. A. F. Kronenburg C. S.S. R. te
Roermond; de Heer C. J. Gonnet, archivaris te
Haarlem; de Heer G. Th. M van den Bosch te
Alkmaar en de Heer Jan Stuijt, architect te Am
sterdam.
«Wij behouden Ons voor, om in de samenstel
ling van het comité, alsmede in het aantal leden
ten allen tijden wijziging te kunnen aanbrengen
«Gèdaan te Haarlem den 28sten December 190c
AUGUSTINUS, JOSEPHUS,
Bisschop van Haarlem.