No. 6282.
Maandag 23 April 1906
31ste Jaargang.
kbagBlaó voor *31 ooró- on SCuió-dColIanó.
Het Roode Congres.
Een gewezen Luitenant.
BV T E NI L A UK 1).
Per S meenden voor Haarlem 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Aixonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijkebehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacten r-D i r e c t e n r
BUREAU St. Jnuai treat. -
W. KUPPEB8.
- Haarlem.
FBXJS DBBADVBBTBinFm.
Van 1—0 regels 50 Cent»
Elke ngel meer 7t/f r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangèm
Q. L. DA ÜBE Co J OHN.% F. J ONES Suae- Parte 816m Faubourg Montmartrt,
De voorzitter der «S. D. A. P.» is
een verbazend optimistisch man! In zgn
slotwoord van het Congres toonde hg
zich zoowaar nog tevreden over de ge
voerde debatten en de bereikte resultaten.
Hoe is 't mogeljjk? Bjj nauwkeurige na
lezing der verslagen kunnen wjj slechts
tweedracht vinden onder de leden dezer
arbeiderspartij
Ja, dit is toch eigenlijk niet juist. Van
de arbeiders hebben we zoo goed als
niets gemerkt, 't Waren allemaal heeren
die 't woord voerden een verschijnsel
dat troawens inbeemsch is bjj de «S. D.
A. P.». Niemand minder toch dan Spiek
man hoorde men klagen
«Het is helaas waar, dat de partjj on
der de doorsnee NecUrlandsche arbeiders
geen voet heeft gekregen en dat dit in
de laatste jaren eer slechter dan beter is
geworden. In den laatsten tgd komen d»
schrjjvers en sprekers in de paitjj uit
sluitend voort uit de kringen van niet
arbeiders.
«De reden daarvan is, dat ia de laatste
jaren dcoiloopend meer strjjd is gevoerd
naar binnen dan naar buiten. Dat zien
de arbeiders en onze partjj heelt daar
door voor de arbeiders iets afschrikwek
kends gekregen.»
Volgens dezen Rotterdamschen socia
list dus is de «S. D. A. P» «afschrik
wekkend». Na, het congres zal indezen
toestand wel niet veel verandering ge
bracht hebben, want de besproken arbei
ders-belangen vormden een zeer geiicg
onderdeel der beraadslagingen. Hoofd
taak waren de groote en kleine kwesties
welke men veiligheidshalve want an
ders zou er nooit een eind komen aan
't gebazel ter uitpluizing toevertrouwde
aan een commissie,waarin de voornaam
ste tegenstanders onderdak werden ge
bracht. Maar in dien kleinen kring kwam
men niet tot overeenstemming, zoodat
Blechte de meerderheid der commissie
met moties kwam. Deze waren maar even
tjes 4 in getal;
de eente verklaarde zich tegen elk
streven om de z.g.n. noodzakelijke uitin
gen der socialistische beweging n.l.
de thsoretiscn-principieele der Gorteria-
nen en de opportunistizch-practische der
Troelstraters met elkander iu tegen
spraak te brengen, de beteekenis der
eeue eenzjjdig ten koste der andere te
overdrjjven en aldus de eenheid der Partjj
13
Vervolg
Met zwoegende borst en tot in het diepst
zjjuer ziel ontroerd had de luitenant naar
het eind van het verhaal ge'uieterd. Vol tee-
derheid greep hij naar de hand van zijn va
der, die verrast opkeek en kuste ze herhaalde
malen.
e r
Den volgenden dag reeds was Erwins ver
lof aigeloopen. Toen hij moeder en zusters
bjj het afscheid omarmde, moest hjj 'zich ge
weld aandoen, om zijne ontroering te verber
gen. Hij had een gevoel, of hjj hen voor
langen tjjd vaarwel zeide.
Zjjn vader bracht hem naar den trein.
Zwjjgend liepen zjj naast elkander voort. Dicht
bjj het station wilde do majoor nog eens op
het gesprek van gisteren terugkomen, om
van zjjn zoon wat naders over diens schulden
te weten te komen, maar Erwin ontweek het
antwoord, en huichelde een opgeruimd hart.
Hjj zou de raak zelf wel in orde brengen.
Met deze woorden maakte hjj een einde aan
dit gesprek en begon over andere dingen te
praten. Tot de trein vertrok zette hij op le
ts ondermjjnen;
de twteie legt aan alle partjjgenooteu
den plicht op om huu criti-k te hoaden
binnen dusdanige perken, dat de paitjj-
genootan elkanders waardigheid en de
eenheid der partjj hooghouden
de derde richt zich tegen de buiten
wereld en besluit daarom manhaftig:
Terstond de Nederlaudsche arbeiders
op te roepen tot eeu a'gemeene agitatie,
ten einde aandrang uit te oefenen op de
Regeering, opdat deze vierjarige periode
niet voorbjj ga zonder dat verkregen zjj:
a. Eeu wetteljjk vastgestelde 10-uren-
dag voor alle volwassen mannen, met
termjjubepaliog binnen welke die dag resp.
op 9 en 8 nre wordt gebracht
b. afschaffing van nachtarbeid in alle
badrjjven waar hjj niet absoluut onont
beerlijk is en beperking tot hoogstens 8
uur per etmaal waar hg moet worden
c. Uitbreiding van het verbod van kin
derarbeid voor alle bedrjjven ea verhoo
ging van den leeftjjd, waarop het verbod
ophondt, tot minstens 14 jaar; alsmede
verdere bescherming voor jongelieden be
neden 18 jaar.
de vierde en de vjjfde, de partjjorga-
nisatie betreffend, waren weer slapjes an
dragen eenvoudig aan 't partjj bea tuur op,
na toch eens te onderzoeken, hoe eigen
lijk de verhouding behoort te wezen pri
mo tasschvn dit bestaar, de Kamerfrac
tie en de redactie vaa het orgaanse-
cundo tasachen het wetenechappeljjk Soc.-
Dem. Maandschrift en de Partjj.
En let na op dit merkwaardige: een
heelen avond en eeu heelen ochtend duur
den de debatten over deze moties. Met
geen woord werd daarbjj evenwel gerept
van de middelste, die dan toch eigenljjk
de voornaamste was voor een arbeiders
congres; neen 't liep al maar over de
rnzie tusschen de Troelstratera en de
Goiterianen. Laatstgenoemden leden daar
bjj de nederlaag. Zjj wilden in de tweede
motie erkend zien, dat zoowel hun rich
ting als die van Troelstra het best meen
de met de partjj. Maar daar wilde het
congres niet van hooren de redactie
wijziging, door dr. Gorter gevraagd, we:d
met 130 tegen 62 stemmen en 25 ont
houdingen verworpen, zoodat de meer
derheid alleen van mr. Troelstra en de
zjjnen g?dietd bleek te wezen. Zullen de
Gnterianen zich daarbjj neerleggen? Of
zullen zjj zich losmaken «au het «S.D.A.P.»
verband Wjj zgn daar bjjzonder nieuwi-
gierig naar.
vendigen toon het gesprek voort om elke
poging van zjjn vader, eece bekentenis uit Ie
lokken, te onderdrukken.
Eerst toen hjj alleen in eene coupé zat en
wond na woud voorbjj vlogen, gaf hjj zich zon
der eenige terughouding, aan zjjne vertwjjfeling
over. Zjjn lot was bezegeld. Verloren I Alles
verlorenGeene redding meer mogelijk 1
Hij sloot de oogen en leunde achterover in
de kussens, om te slapeD, en niet meer te
denken. Maar vergeefs. De sla«p, waarnaar
hij zoo verlangde, kwam niet, en hoewel hij
zich voornam niet langer over zjjn toestand
te peinzen, de eene kwellende vraag na de
andere drong zich aan zijne verwarde ver-1
beelding op en liet hem geen rust. Wat nu
Wat nu P
Toen hjj in zjjn garnizoen aankwam was
hjj blij, dat de schemering reeds was. ingetreden
Zoo kon hij, zonder gezien te wo'den, in zjjne
woning komen.
Janicke, die den luitenant met een vrien
delijk woord begroette, werd tot zijne diepe
teleurstelling met geen woord verwaardigd
en zwijgend uit de kamer gewezen.
Erwin wilde heden niemand zien, geen
mensch, want bjj voelde, dat men je ver
twijfeling op zjjn gelaat zou kunnen lezen.
En nu hjj alleen was tnsschen zijne vier
mpren, scheen zijn toestand hem heel es al
onverdrageljjk. Zoo hopeloos was hjj nog
nooit in zgn leven geweest. Hij g'ng zitten,
leunde met bet hoofd in beide handen en
peinsde dan weer verder.
Een oogen blik later sprong hjj open sloeg
De kwestie Wgnkoop-Hngenholtz werd
beëindigd met de aannemiDg eeuer motie
welke aan laaatgenoamd Kamerlid het volle
vei trouwen bleef toekennen, maar voor
't overige kregen de socialistische Ka
merleden toch kwade noten te kraken.
Om te beginnen meneer Tak, wien
Troelstra zga >treurige< houding ia zake
het Arbeidscontract verweet, terwjjl het
ook nog aan de heele roode fractie gedacht
kwaljjk werd genomen, dat zg de
actie van het welbekends agitatie-comi
té met betrekking tot genoemde wet had
miskend. Troelstra en Schaper stormden
daar tegen in. Esrstgenoemde zei, dat
de Kamerleden geen marionettan zgn en
ook nist kannen optreden al» gelastigden
eener vakorganisatiezg moeten uit hun
eigen oogen kjjken. En Schaper kwam
zgn collega-Kamerlid te hulp door ta
verklaren, d.t het onbilljjk was om Troel
stra te doen dienen, als kop van Jat ea
hem de schold van het gebeurde te ge
ven. Men diene ruiterljjk te erkennen,
dut de fractie in deze zaak in de Ka
mer een fiasco heeft gemaakt; daar
moet men niet komen met applaus, doch
met degelgke argumenten.
Conclusie: degelgke argumenten tegen
het arbeidscontract hadden de Kamerle
den niet, had Tak niet weten aan te
voeren, zoodat zg om de eer hunner
fractie te redden het agitatie-comité
wel moesten miskennen. Het Congres
bleef het hun echter kwaljjk nemen en
verklaarde zich eensgezind met het par
tijbestuur, wat voor den armen Tak weer
een pleistertje op de wond wa», want
tjjdens zgn presidium sloot de >S. D.
A. P.« zich bjj de agitatie aan.
Het Congres zal echter wel geen pleis
tertje gebleken zgn op de wonden der
S. D. A. P. Daarvoor waren de debat
ten te scherp, was de geest der broeder-
Ijjkheid te ver te zoekea. Lst opde
grrrroote Arbeiderspartij* zal wel spoe
dig groote scheuren veitoonen.
Amerika.
't Is ontzettend, zooals het voor nit
de aarde Californië en zjjne hoofds'ad
teistert.
Ijzingwekkend zgn de beschrjjviogen
der oierlevenden nit de zwaarst getroffen
wjjken, van de tooneelea, toeD bjj de eerste
schokken duizenden en duizenden, van
angst bezeten, de straten weiden ingedre
ven, been en weer vlachtend om aan de
stortende schoorsteeaen en gevelbrokken
te ontkomen.
zich met een wild gebaar tegen het voorhoofd.
Niet denken I Niet denken 1 Want aan het
slot van al zijne gedachten stond iets vree-
aelijks, dut hjj niet zien wilde, waarvoor hjj
de oogen sloot, als een kind dat bang is.
Eindeljjk zocht hjj zjjn bed op, maar on
rustig woelde hjj heen_ en weer. 01 hjj het
gelaat in de kussens veiborg, of in de door
de maan verlichte kamer rondstaarde, altjjd
en overal zag hij e n ontzettend beeld, dat
hem het bloed in de aderen deed verstjjven
zjjnen broeder Egon, hoe deze in de kist
lag, zwjjgend en bleek met eene gapende
wonde m dden op het voorhoofd.
Den anderen morgen zocht hjj in alle
vroegte zjjn regiments-adjudant op. Deze een
zaamheid kon hjj niet langer u thouden. Hjj
snakte er naar, zijn hart te ontlasten, een
vriendelijken raad, een opbeurend woord te
booren.
Toen hij voor zijn ouderen kameraad zjjn
heele hart uitgestort had, antwoordde deze,
terwjjl hjj zjjn oogen vol deelneming op Er-
win liet rusten
Uw toestand is verduiveld lastig, mjjn
waarde Buschenhage. Hebt gjj dan niet den
een of anderen ouden oom, of eene brave
erftante, wie gjj een paar duizend mark af
zetten kunt?
De jonge officier schudde treurig het
hoofd.
Eu uw oude heer als gij uw moed
samenraapt en ronduit met hem spreekt
Esn ongeduldige, driftig afwerende be-
Wg, aardwormen, kruipen ineen bjj het
vernemen van dit nieuwe machtsvertoon
van de natuureen machtsvertoon, waar
wjj geen hegrip van hebben, wij bewoners
van de lauwe Btrekeo, waar 't nooit win
ter wordt en nooit zomer, waar een sid
dering door 't land gaat om een paar
bevende huizen.
Het aantal slachtoffers moet meer de
10.000 dan de vjjfdnizand nabjj zgn, en
men staat volkomen machteloos tegenover
de woeste vuurzee, die telkens nieawe
levens, telkens nienwe slachtoffer» opeischt.
Onnoembaar velen zga door eene vnar-
zee als omsingeld, levend in hnnne wo
ningen en werkplaatsen tot asoh verkoold.
Geen Rjjk ter wereld, dat geen deel
nemingsbet nigingenuit,geeneinatie,die nist
mede voelt,wat er geleden en geworsteld
wordt, geene vorsten of Staatshoofden
die hnnne droefheid Diet uitspreken bjj
zooveel leed en ellende.
Aan stoffeljjken bjj,tand ontbreekt het
nist.
De ondersteuningsfondsen st'oomen toe.
Een enkele, de petroleum-koning Rocke
feller, stelde onmiddelljjk reeds twee en
een halve ton beschikbaar tot leniging
van den eersten nood, terwjjl de eerste
iuschrjjvingsljjst te New-York met ander
half millioen dollars werd afgesloten.
De verzekeringssommen van de ia asch
gelegde huizen beloopen meer dan 250
millioen dollars.
De Regeeriag heeft reeds tien millioen
dollar beschikbaar gesteld. Dan ach, er
is zooveel noodig, alleen reeds tot leniging I
van de eerste nooden. Niet minder dan
100.000 inwoners zga dakloos en zonder
middelen.
Onder de groote gebouwen, dis het
meest bjj de aardbeving geleden zallen
hebben, zgn de vermelding waard: het
nieawe stadbais met hooge torens en dub
bele rijen Corinthische zailen, de mant,
het post- en tolkaitoor. Hopkin's kunst
instituut, twee bearzen, de nieawe kerk
en het college van St. Ignatius, de St.
Patrick-kathedraal,deEmmannel-synagoge
enz.
Bekend zgn ook de groote hotels, o a.
het Palace Hotel, dat 3 millioen dollars
gekost heeft.
Langs het st and liggen vestingwerken
die in den laatsten tgd met nieawer-
wetsch gt schat zga bewapend.
Op de plaats, waar de stad ontstaan
is, hadden paters Franciscanen in 1776
een missiehuis gesticht, waaromheen eene
nederzetting gebouwd werd. Deze ont
wikkelde zich pas tot eens stad sedert
de ontdekking van deCalifornische goud
velden in1848.
Spanje.
Staat de geleerde wereld machteloos
tegenover de vreeseljjke werking in den
Bohoct der aarde
Of vertoont zich bierbjj de vinger
Gods
Niet genoeg, dat Italië, Japan en de
Nieuwe Wereld door vanr en gloed ge-
weging met de hand vertelde hem, dat er ran
dezen kant niets te wachten was.
Dus volstrekt geene hoop meer om geld
te krjjgen P vroeg de adjudant verder.
Geen enkele,
Nu, Buschenhage, dan bljjft er maar
één ding meer voor u over.
De aangesprokene verbleekte en het hoofd
zonk hem op de borst.
Een kogel door den kopsprak de wan
hopige met toonlooZ9 stem.
De adjudant sprong op. Onzin! Wie
denkt nu dadelijk aan zoo ietsl Zoo'n jonge
levenslustige man als gij 1 Wie weet, welk ge
luk n nog te waohten staat 1 Neen alleen
zul gjj uw ontslag moeten nemen uit den
dienst, en ik raad u aan, deze aanvrage heden
nog in te zenden. Intusschen geef ik nog
veertien dagen verlof. Yoor deze om zjjn,
ral uwe ontslag-aanvrage in orde zjjn en gij
behoeft niet meer naar nw regiment terug te
keeren.
Erwin Van Buschenhage lachte bitter.
Mijn ontslag uit den dienst Dat is
evengoed, of ik mij deu raad gaaft naar het
pistool te grjjpen.
De adjudant zette een boos gezicht. Nu,
hoor eens, Buschenhage. Nu overdrjjft gjj
weer sterk Is er dan buiten het regiment
geen leven?
Voor mjj niet, «tiet de jonge officier
op hartstochteljjken toon nit. De Buschen-
hages zjjn nooit iets aaders geweest dsn sol
daten, en ik zelf heb er nooit aan gedacht,
iets anders te worden. Wat zou ik ook be-
teisterd worden, neen, van verschillend»
zjjde komen nieawe en huiveringwekken
de jobetjjdingeo.
Wjj deelen er eene van mede, welke
officiéél bevestigd wordt.
«Er komt een bericht van het eiland
Palmas, het westeljjke van de Kanarische
eilanden, dat nit een valkaan, dien men
voor uitgedoofd hield, een hooge rookzuil
opstjjgt. Ook ruikt het naar zwavel op
het eiland.
Rusland.
Zeker tengevolge van de ontzettende
rampen, welke Earopa, Azië en Ameri
ka geteisterd hebben, ia het nienws nit
het Czarenrjjk allerdroevendst sehaarsch.
Van de Doema-verkiezingen verneemt
men niets. Wel hoort men van een ge
rucht, dat als een loopend vaartje de
srad St. Petersbnrg doorvliegt, als zon
generaal Trepoff, broeder van den gene
raal, tot gouverneur van Finland verhe
ven zgn.
Een lastig postje, waarvoor moeieljjk
liefhebbers te vinden zjjn.
Over Maxim Gorki, de ontpopte «b»ld>
wordt met diepe verachting gesproken,
en zgn schandelijk gedrag in de Nieawe
Wereld bljjtt ruimschoots stof tot ver-
ontwasrdigingskreten opleveren.
Niet minder drak gaat een ander
nieuwtje over de tongde verdwjjning
van deapops Gapon. Niemand weet waar
hjj is, niet eens zjjne familie betrekkin
gen en verknochte vrienden.
Men zoekt reedsjtwee dagen naar hem,
maar geen spoor van hem valt te ont
dekken. Zou hjj dood zgn of gevlocht
De «Standard» verneemt uit Odes-
sa, dat, ofschoon de beloofde amnestie
nitbljjft, de overheid begint politieke ge
vangenen los te laten. Zoo zga er se
dert Zondag reeds 2200 vrjjgelatea te
Odessa,
Italië.
De naweeën van de Yesnvins-ramp
beginnen zoo zoetjes aan te komen.
Eene commissie van laodbonwknndi-
ge ingenieurs, onder voorzitterschap van
professos Mambrano, heeft haar eerste
onderzoek naar den omvang vandestof-
feljjke nadeelen der VesnTiosramp be
ëindigd.
De landbouw ondervindt eene verschrik
kelijke schade.
Niet minder dan 70.000.000 Lire zul
len er noodig zgn ze te dekken. Zeven
tig milHoen Lire alleen voor den
landbouw.
De Regeering schjjot echter van goe
den wil te zgn, althans in officieuze
kringen, waar mea deswege meer kan
weten, spreekt of liever fluistert men
van eene onmiddellijke leening van hon
derd millioen Lire tegen 21/2 ten hon
derd., tot dekking van de schade.
Naar de Kö n. Volksztg. uit Rome
verneemt, heeft de H. Vader een aan
ginnen, als ik de offïoieijas uitgetrokken
heb 1
De adjudant streek nadenkend langs zjjn
zwaren snorbaard en keek peinzend voor zich.'
Plotseling verhelderde zjjn gelaat; hjj wendde
zich driftig tot zgn jongeren kameraad en
vroeg dezen
Zeg een», Bnschenhage, hebt gjj SchucW
man ook gekend, de vrjjheer Von Schuchman
bjj de dragonders
De gevraagde hief verbaasd het hoofd op.'
Schuchman Zeker maar wat zou dat
Gjj weet, viel de ander hem driftig in
de reden, dat de dol'e Schuchman twee jaar
geleden verdween, nadat hjj zgn vaderljjk
erfdeel erdoorgelapt had, tot den laatsten
csnt toe. Waar denkt gjj wel, dat hjj zith
heden bevindt
Nu? De jonge luitenant hief in ge
spannen verwachting het hoofd op.
In Amerika I riep de adjudant zege
vierend uit, alsof hjj wist, welke bljjde
boodschap hjj verkondigde, en zjjn kameraad
de hand op den schouder leggend vervolg
de bjj
nu nw S>eTaL Buschenh&ge I
Hier bij ons daarin hebt gjj geljjk
hier zon het u moeiljjk vallen iets andera te
beginnen. Muar daar ia het beter. Niemand
kent er u. Ga den oceaan over en word in
het nieuwe land een nieuw mensch.
Wordt vervolgd.)
liiRL
tHl (II [RUI.
ABONNEMBHTSFBIJS
AGITE MA KON AGITATE
IELILLETON.
