No. 6285.
Donderdag 26
1906
31ste Jaargang.
luwe Urie Courant,
Men abonneert zich
Sociale instellingen.
Een gewezen Luitenant.
AGITB ma mow agitate
BUiTMNbAJl D.
abonhbmbhtspbijb
Per S maanden voor Haarlem 11 1,20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1,50
Voor het buitenland 2,90
Afsonderljjke nummers0,03
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- es Feestdagen
Hoofd re daoteu r-D irecteur W. KÜPPER8.
BUREAU St. J ansa trant. Haarlem,
FBU8 DKBASVEBTBMTIBW.
Van 1—6 regels£0 Cents
Elke regel meeri 71/, r
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Diens taan biedingen 25 Cents per advertentieh Con taai
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publieité, Etrangèm
9. L. DAHBESfCoJOHNf. JONES Sues- Paris 81 bis Faubourg MontmartH.
BEVERWIJK
by den h*6r Jb, van Veen, Bloksteeg.
WIJKEROOG
bjj den heer H. Mol.
HEEMSKERK
bjj deu heer Jb. Henneman, café «De
Oranjeboom.»
SCHOTEN
bg den heer J. Schoorl.
ZANDVOORT
iy den heer W.Gektenbach, Haltestraat.
HAARLEMMERMEER (Vijfhuizen)
bg den heer G. Hendriks.
NOORDWIJKERHOCT
bjj den heer E Bakker.
Wjj, Nederlander», zyn toch maar se
cure luidjes! Dat zien we weer aan 't
nieuwste product der sociale bemoeiïng-
gende verzekering tegen werkloosheid.
Ia België zoo achterljjk immers met
die clsricale regeering heeft men te
Gent al bjjna twintig jaar dergelijke ver-
zakering, welke in vele andere steden
werd en wordt nagevolgd, ook in hef
buitenland, terwjjl Engeland reeds een
werkloosheidswet bezit, Denemarken en
Noorwegen er ia ontwerp een behandelen,
Duitschland ernstig over de samenstel
ling ervan denkt en meerdere Zwitser-
scbe bantons zich officieel met de be-
strjjding der werkeloosheid bezig houden.
En thats beginnen we er in Neder
land ook over te prakkiseeren. tGaan we
eens na, hoe de stand van zaken hier is,
dau zal het onzen lezersmakkeljjk vallen,
zich bjj voorduring op de hoogte te hou
den. In vier steden is de zuak onder
bandenUtrecht, Arnhem, Amsterdam
en Deu Haag. We zouden er nog wel
een paar meer kannen noemen Lei
den b. v. maar we bepalen ons tot
die plaatsen, waar de overheid er in ge
mengd zal worden. Dit laat.te is het ge
val in de Residentie, waar weliswaar een
particuliere commissie de kwestie in stu
die heeft, maar oogetwjjfeld om over
heidssteun zal worden aangeklopt, anders
komt er geen sikkepitje van terecht.
Te Amsterdam hebben Burgemeester
en Wethouders zelf eeu voorstel toege-
JELILLETON.
16
{Vervolg.)
Het duurde eenige seconden voor het hem
gelukte de voorwerpen van elkander te on
derscheiden en een overzicht er van te krjj-
gen. Midden in de kamer stond eene tafel,
met eene lamp er op; rechts tegen den muur
bevond zich eene eenvoudige sofa, van links
echter, waar misschien eene deur toegang
gaf tot eene aangrenzende kamer, kwam eene
vrouwengestalte in een donker kleed. Nu
kwam zij in den lichtkring der lamp.
Met ingehouden adem keek bjj naar haar.
Zijn hart klopte onstuimig. Het was KI ara,
maar hoe was zjj veranderd 1 in plaats van de
frissche, gezonde kleur vaD vroeger, lag er
nu een vaal bleek op de vermagerde wangen,
de oogen waren ingezonken en hadden zoo'n
moede, hopelooze uitdrukking, dat het den
luisteraar door de ziel sneed. Om den mond
hjj zag het nu duideljjk, daar sjj dicht
bjj «Ie tafel stond lag een trek van smart
en bitterheid, die het gelaat iets vreemds
verleende.
Mat al zjjne zinnen nam de luisteraar het
beeld in zich op, hoewel bjj het slechts eene
zsgd, wat ongetwjjfeld de boste weg isl
terwjjl te Utrecht en te Arnhem de Ge
meenteraad de uitwerking ,van plannen
aan een commissie opdroeg, wat ook een
heel goede manier van werken is.
Nemen we nu eens Utrecht tot voor
beeld, wat ook daarom gevoegelyk kan,
wyi Arnhem naarstig de Stichtsche voet*
stappen drukt. Ia de oade Bisschopsstad
vatte geruimen tjjd geleden een officieels
commissie de zaak aan: aan 60 vakvereni
gingen zond zjj vragenljjsten, waarven
zjj er 23 ingevuld terug kreeg,terwjjl van
de 478 werkgevers, die een circulaire
ontvingen, er 123 deze terogzonden, maar
slechts 63 met eenig antwoord.
De overige waren blanco, wat tegenwoor
dig wel modiens maar hier toch al wei
nig sympathiek is.
Toch zette de comm ssie er zich ern
stig toe. eene conclusie te trekken nit de
verstrekte gegevens en zy kwam tot de
slotsom, dat het by de heerschends toe
standen in Utrecht mogelyk was
lo. door toepassing van het stelsel van
verzekering tegen werkeloosheid met goe
den uitslag op te treden
2o. deze verzekering te bouwen op de
vakvereecigingen
3o. nit de geldmiddelen der gemeente
daaraan steun te verleenen overeenkom
stig de beginselen van het Gentsche stel
sel.
Op grond van deze overtuiging stelde
de commissie o. a. voor, aan vakveresni-
gingeD, welke hetzjj nit de gewone
vereenigingskassan, hetzjj nit afzonder-
ljjke fondsen uitkeeriogen verstrekken
aan werkloozen, van gemeentewege een
snbsidia te verleenen van 100 pCt. van
het door haar uitgekeerd bedrag, telkens
over het tjjdsrerioop van een maand. Een
som van f 1000 achtte zjj daarvoor in
den aanvang ruim voldoende, omdat het
voorstel berustte op eigen hnlp van de
arbe;ders zeiven door hnn vereeaigiogen
en aan zulke hulp in Utrecht nog zeer
weinig was gedaan. De controle, de ad
ministratie en da verdere nitroaiing zou
den dan verder geregeld kannen worden
door een vaste commissie, ia overleg met
ds vakverenigingen.
Na breedvoerige debatten nam da Vroed
schap de voorstellen der commissie aan,
in dezen zio, dat door een Raadscommis
sie, in overleg met de vakvereeoigingen»
da regalen voor de nitkeerirg nader zul
len worden vastgesteld. En daarop is nn
in Utrecht het wachten weer, evenals te
minuut zag, want reedt had Klara een voor
werp van tafel genomen eu verdween er mee
naar links, vanwaar zjj gekomen was.
Busohenhage wachtte nog eenige seconden
of Klara niet weder verschijnen zou, maar nu
hoorde hjj iemand ds straat afkomen, eu bjj
verliet haastig zjjn post als luisteraar. Op
goed geluk af liep hij verder. Heel zjjn geest
werd in beslag genomen door eene zeld'.ame
ontroering waarin medeljjden en berouw,
verlangen en pjjnljjke beschaming gemergd
waren. Hjj was nog niet ver gekomen, toen
hjj, als door eene onzichtbare macht gedreven,
omkeerde en weder naar buis toeging.
En nu stond hjj opnieuw voor de deur,
zonder een besluit te kunnen nemen. Hoe
gaarne had hjj haar nog eens gesproken om
haar te verklaren, hoe alles gegaan was, eo
met een paar woorden afscheid van haar te
nemen. En toch vreesde hjj tegenover haar te
staan.
Hjj gevoelde, dat hij haren blik, dezen
hopeloozen blik, die hem als eene stomme
aanklacht door de ziel sneed, Diet zou kunnen
verdragen. Maar eene macht, die sterker was
dan alle bedenken, schaamte en vrees, dreef
hem voorwaarts, en reeds hief hij den voet
op, om de kleine, steenen trap op te gaan,
toen de huisdeur geopend werd en eene
vrouwengestalte op den drempel verscheen,
blootshoofd, met een lichten doek om de
schouders.
Hjj herkende haar bjj den eersten aanblik
en trad ontroerd op haar toe. Zjjnen hoed
afnemend, begon hjj met trillende stemKla-
A'-nhem, waar ds onder gelijke omstan
digheden benoemde Raadscommissie haar
rapport niet behoeft ia te dieren voor
1 Oct. 1907. De Geldersche Hollanders
zjjn al byzonder bedachtzaam.
Intusschea moet men de steden, waar
tea minste ore? de zaak gedacht wordt,
pryzen tegenover de overige, waai men
't nog niet eens zoover bracht, want ds
verzekering tegen werkloosheid is er een
van groote waarde voor den arbaideri-
staud. En nu het Gentsche stelsel dat
berust op de vakvereenigingen, die voor
haar aitkeeringen steun krygen van ar-
beiderswege zoo mooi den weg weea,
is er waarlyk geen reden, waarom we in
ons land zoolang met navolging van het
in hst buitenland zoo veelvuldig gegeven
voorbeeld zonden dralen.
Het dient intasschen geconstateerd, dat
van de arbeiders zeiven niet veel aandrang
tot stichting van we'kloozenfondssn uit-(
gaat, ja, dat van hnn kant de medewer
king veel te wenschen overlaat. Gaven te
Utrecht 37 vakvereenigingen niet eens
antwoorl aan de commissie van onder
zoek, nog slechter ervaring werd te 's
Gravenbage opgedaanvbh 80 vakver
eenigingen, die van particuliere zydeeen
vragenlyst ontvingen, zonden er 8, zegge
acht, antwoord. Commentaar overbodig.
Dsrgelyke ervaringen mogen echter
niet ternghonden van naarstig streven
om te komen tot zoo veelvuldig mogs-
lyke invoering van werkloosheids-verze
kering, door pater mr. Cb. Raeymakers
S. J. in zyn desbetreffend proefschrift zoo
duidelyk aldus gekarakteriseerd
«Verzekering tegen werkloosheid is een
instelling, waardoor aan regelmatig bjj-
dragende arbeiders een geldeljjke onder-
stennitg wordt verzekerd, indiei zij, tot
arbeiden in staat en arbeiden willeade,
baiten schuld tydelyk zonder werk zyn».
't Is geen zaak van weldadigheid, naar
men ziet, geen zaïk ook van min-ge-
wenschten steun, maar een schoone on
derneming ten bats van njjvere werkers,
dis door een paar kwade weken of maan
den moeten heengcholpen werden, ten
einde met dezelfde energie het werk weer
ts kannen hervatten, zoodra zich hiertoe
de gelegenheid aanbiedt.
Rusland.
Da Rpgeering treedt na weer verzoe
ningsgezind op. Zjj heelt een aantal sta
rs hoe goed, dat ik u hier treft Ik was op
weg naar u toe, voor ik de stad verlaat wil
de ik u nog éénmaal zien en spreken. Ik
verlaat den dienst en ga naar Amerika, om
daar een nieuw leven te beginnen.
Zij stond verstomd, in het eerste oogen-
blik niet in staat iets te antwoorden. Het
woord Amerika echter, dat in haar oo?
klonk, deed haar ineenkrimpen; een donkere
blo3 kleurde hare bleeke wangen en hem met
een trotscken, a'wjjzeaden blik metend sprak
zjj op jjskoaden toonGa gerust, ik ver
acht u 1
Als door een lichamaljjken slag getroffen
deinsde hjj terug, terwjjl zjj haastig over de
straat voortsnelde en in den tegenoverliggen-
den winkel verdween.
Ik veracht u I Nog nooit had het iemand
gewaagd hem zulke smaadwoorden in het
aangezicht te zeggen en nu liet hjj het toe,
zonder zich er tegen te verzetten. Het was
ver met hem gekomen en wasrljjk tjjd, dat
iijj dezen bodem verliet.
Hij keek schuw om zich heen. Goddank,
niemand had het gehoord. Onwillekeurig trok
hjj den hoed diep in de oogen, als vreesde
hjj, dat men don i-«m asngedanen smaad op
zjjn gezicht zou kunnen lezen. Dan echter
zette hjj zjjn weg met haastigen tred voort.
Voor geen geld van de wereld had hjj haren
blik nog eens ontmoet, dezen blik, die
hem nog duidelijker en vernietigender ge
zegd had dan haar mondIk veracht u.
kers, die indertyd cnt«!*gen wareD, weer
in genade aangenomen en wil dit zelfs
doen met de voormannen.
Dat maakt een goeden indrok die in-
tus eken nog beter zon zyn, indien deze
gezindheid eerder ware betoond voor deze
verkiezingen zich tegen de Regeering
hadlen gekeerd.
Over de vestiging van eene Panialyke
nnnciatnor in de residentie van den
Czaar zon Z. H. Pius X zich volgender
wyze tegenover den Katholieken verte
genwoordiger van de «Novoie Vremja,
bjj dsn H. Vader op audiëntie, uitgela
ten hebben
«Ik zon zeer verheugd zyn een verte
genwoordiger te St. Petersburg te heb
ben. Een nunciaa in Roeland zon zoowel
voor hasland als voor Ons nattig zyn,
Hoevele godsdienstige zaken en kwesties
die thans nutteloos lange maanden doren
konden dan snel tot beiderzyds voordeel
afgedaan worden, Maar tegenwoordig is
van deze nnnciataur geen ^sprake. De
onderhandelingen daarover werden onder
Myn voorganger aangeknoopt en schenen
bjjna geëindigd, maar met al de energie
en den goeden wil van Leo XIII gelokte
het niet dit plan te verwszenljjken. St.
Petereburg antwoordde steeds zeer be-
minnelgk, maar ontwjjkend en de kwes
tie kwam geen stap verder. Sedert de
goddelyke Voorzienigheid my op den H.
Stoel geplaatst heeft, zyn van oozen kant
geen onderhandelingen over een nnncia-
tanr meer gevoerd.
De pope Gapon opgehangen Dit
sensatie-bericht, afkomstig van den Rns-
sischen briefschrijver der «Manchester
GnardiaD» komt ale een moleneteen nit
de lucht gavellen. Vier revolntionnairen
zonden zich aan den pope vergrepen heb
ben. Nadere berichten ontbreken nog.
Frankrijk.
De overleden KarJinaal.Labomé, wiens
afsterven wjj gisteren meldden, is in deo
atrjjd van Combes en diens opvolgers
steeds moedig opgekomen voor ds rech
ten van dan Katholieken godsdienst. Da
jongste gebeurtenissen, het opmaken der
inventarisatie der kerken :n zyn aarts-
diocees hebben dea prelaat zeer veel leed
berokkend. Hy trok zich dit alles zoo
sterk aan, dat hjj zi k werd. Zeker ie,
dat de vervolgingen tegen de Katholieke
Kerk het aar van zjjnen dood verbaast
hebben.
Het schrikbewind dar werkstakers in
het Noorden des lands neemt steeds groo-
ter afmeting aan. Steeds meer troepen
worden er ook heengezondener moeten
nn zelts al 26.000 man zyn en nog meer
worden er verwacht.
En nit verrehillende plaatsen komei er
berichtan van rustverstoringen, waarbjj
de soldaten meestal aan het kortste eind
trekken, omdat ze blykbsar tot consigne
hebben gekregm alleen in de lucht te
VI,
Erwin Von Busohenhage wachtte in Ber
lijn op zjjn ontslag en probeerde intusschen
de meegenomea zaken, die hjj missen kon,
te gelde te maken. Van zjjn ouders en zus
ters nam hjj per brief afscheid, eerst op het
laatste oogenblik, toen hij reeds «jju ontslag
in den sak had.
//Ik heb het niet over mjjn hart kannen krjj-
gen, schreef hjj, u nog persoonljjk vergiffen»
te vragen. Ik moet eerst mjjn schuld boeten
en door eigen kracht een ander mensch wor
den, voor ik het wagen kan u weder onder
de oogen te komen.
Deze brief had hem buitengewoon veel
moeite gekost, en toen hjj het groote werk
volbracht bad, was het hem te moede of er
een centenaarslast van zjjn schouders gevallen
was, en met een verlicht hart voer hjj naar
Hamburg.
Aan geld bezat hjj ongeveer negenhonderd
mark, En om met zijn voorgenomen spaar
zaamheid te beginnen, wat hjj nu voor zjjn
plicht hield, nam hij voor den overtocht naar
New-York een kaarije als tusschendekspaasa-
gier. Die paar onaangename dagen zou hij
wel doorkomen. Maar er waren nog geen
vierentwintig uur verloopen, sedert bet schip
de haven verlaten had, toen hjj weer van
besluit versnderde. Wat hjj tnsschendeks zag
en beleetde, de onreinheid, het leven en de
benauwde lucht van de dicht opeengepakte
menschen vervulde hem met zooveel walging
schieten. De oproerige stakers trekken
daarvan party, werpen met steenen naar
de soldaten, slaan ze met stokken, enz.
Het gevolg is, dar er Vrydag 50 officie
ren en minderen gewond werden, sommi
gen zeer ernstig en dat geen enkele werk
staker een kwets unr had ontvangen.
Da militie-macht treedt zeer bezadigd
op
De dood van Kardinaal Labonré
«al waarschynlyk het aangekondigde Pau-
selyke Consistorie vroeger doen plaats
vinden, dan oorspronkelijk het plan was,
meldt de >Esho de Paris*,Frankryk telt
na nog maar vier leden in het H. Col
lege.
Italië.
Wy onderschrijven gaarne wat een on
zer Katholieke collega's over de opeen
volgende sensatiebedchten uit het Vati-
caan mededealt. Onze collega schryft:
Voor eeDige dagen heeft het Daitsche
telegraafagentechap Wolff een bericht ia
de wereld gestaard, dat ongeveer als volgt
inidde
Sedert twee dagen heeft Z.H.dePans nie
mand ontvangen en alle verdere ontvang
sten afgezegd. Z. H. heeft eene hart
kwaalcrisis gehad en is sedert Dinsdag
verplicht te bed te big ven. Dr. Lapponi
zsgt, dat de crisis veroorzaakt is door ge
brek aan beweging.
Dit bericht werd tegengesproken Pins
X geniet een goede gezondheid, 't Is dan
ook met alle voorbehoud, dat we melding
maken van deze nieuwe tyding nit Rome:
»De Paus heeft een nieawe crisis door*
staan. Ondanks ds tegenspraken maakt
men zich zeer ongerust in zyn omge
ving,*
Amerika.
Wat de verliezen aan menschenlevens
te San Francisco betreft, deze zullen p»
bekend worden, narmate men de vol
tooiing dar oprnimingswerken zal nadereo.
Daar er echter geen enkel groot hais in
ingestort, of men heeft tot na tos onder
de painhoopen 50 h 100 Ijjken gevonden,
mag men veilig aanremen, dat 't getal
van 5000 dooden inderdaad zal blyken
niet overdreven geweest te zyn.
Inmiddels loopen door de straten dni-
zenden personen rand, zoekend naar een
ondirdak. 't Zyn menseden van allerhi
slag en allerhande nationaliteit. Eene de
vorige week nog schatrijke dame trekt no
San Francisco nit met een enkel japon
netje aan en eene naaimachine onder den
arm.
President Roosevelt heeft in eene
Boodschap aan het Congres aanbevolen,
de aanneming van een additioneel crediet
voor het verleenen van steun aan de
slachtoffers van San Fzancisco. Aan de
Boodschap is toegevoegd eea rapport van
den minister van Handel en Njjverheid,
en tegenzin, dat fajj het niet uithouden kon.
Zjjn aristocratisch gevoel, dat zich niet zoo
licht bedwingen liet, verzette zich tegan het
samenzjjn met daglooners en arbeiders, die
het waagden hem als huns geljjke te beha*-
delen, die hem even vertrouwelijk als ruw op
den schouder klopten en hem ODgevraagd
hunne vriendschap opdrongen.
Erwin zocht den proviandmeester van
het sohip op, die tevens den dienst van
boekhouder waarnam, en betaalde het ver
schil in prjjs bjj voor de tweede kajuit.
Hier was de omgang tenminste verdraag
lijk, ja, het eten was zelfa voortreffelijk, nog
beter dan aan tafel in' het casino van zjjn
garnizoen. Minder aangenaam waren de kleine
nauwe slaapplaatsen en ook het [reisgezel
schap viel niet bjj zonder in zjjnen smaak.
Eiganljjk was d« eerste kajuit eeu passende
plaats voor hem geweest, nu in geval van
nood kon men ook met deze menschen in de
tweede kajuit wel leren en hjj moest toch
ook rekening houden met zjjne veranderden
toestand en een overgang zoeken tot het een
voudige, burgerlijke leven.
Er waren slechts weinige pagsag5e
Erwm Von Busohenhage met een naderen
omgang vereerde, en onder deze bevond zich
ook een oudachtig heer, een Amerikaan, met
zijn mooie, jonge nicht. Hoe meer de over
tocht vorierde, hoe meer hjj zich bjj deze
aansloot.
Wordt vervolgd
raw
2)ag6laè voor cfiooró' en Zuiè-Jiollanö.
OP DE
