No. 6286. Vrijdag 27 4906 34 ste Jaargang. kbaaêlaó voor es/tooró- en SZuió-dioffanó. Kan een Katholiek Socialist zijn? Een gewezen Luitenant. BUITENLAND. Per S maanden tooi Haarlem 1 1,20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post F 1,50 Voor het buitenland 2,90 Afzonderlijke nummers0,03 Dit blad verschijnt dagelyktbehalve Zon- en Feestdagen Hoofd re dacten r-D ireoteur W. K UPPERS. BUREAU St. Janutraat. Haarlem. PBIJS dkbad vbrtbntiin Van 1—6 regels50 Cent» Elke regel meer7'/, r Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Oénerale PubliciiéEtrangim 9. L. DA ÜBE êf Co JOHN., f. JONES Suoe- Porie Slbie Faubourg Montmartri In de serie «Sociale Studiëa« it thans verschenen eene verhandeling van den Warmondschen hoogleeraar J. D. J. Aeu- genent o?er «het Eigendomsrecht* De schrijver grondt daarin het eigen domsrecht op het natuurrechtelijk begin sel. Een goed denkbeeld van zjjn ideeën geeft het «Aanhangsel*, dat deschrjjver aan zjjne brochure heelt toegevoegd, ea waaraan we hier het een en ander ont leen en. Wjj achten het niet van belang ont bloot zegt schrjjver aan het eind van deze verhandeling over het privaat- eigendomsrecht de vraag te beantwoorden die zoo dikwgls wordt gesteldK m een Katholiek socialist zjjn En wjj beperken dan deze vraag, zoo- al i van zeil spreekt, tot de volgendeKan •en Katholiek aanhanger zjja van hot socialisme als economisch sjsteem? Dat de wjjegeerige en godsdienstige dwalingen, waarmede hst socialisme in den regel optreedt zeker in strjjd zijn met ome Katholieke beginselen, is voor niemand aan twjjfel onderhevig. Maar het socialisme, ontdaan van al die aan hangsels, en opgevat als louter econo misch stelsel dat «Verstaatlichnng* dar productiemiddelen eischt, is dat ook door den Katholiek te veroordeelen Ik aarzel niet op daze vraag bevesti gend te antwoorden. En na de bovenstaande uiteenzettingen twjjfel ik niet, of men zal tan volle van de i tiiatheid van dit antwoord overtuigd zgn. Wjj abstraheeren bjj deze vraag bo vendien nog van het geval, dat de Staat met geweld tot expropriate van de pri vate bezittingen zoa overgaan dat ware een daad van openbare ongerechtigheid, die al klaarblgkeljjk in strgd zou zgn met het Christeljjk beginsel. Veronderstellen wg, dat de productie middelen zooals de tegenwoordige so cialisten dat vrjj algemeen willen langzamerhand zonder geweld werden «verataatlicht*, zon zulks dan nog indrni- schen tegen het Katholicisme Voorop moet dan gesteld, dat een der gelijke communistische toestand niet in strgd zon zjjn met eenig punt, vaa onze gsloofs- en zedenleer. Vlakweg een ket ter kan een aanhanger van dezen toe- 17 (Vervolg.) Mijnheer Edward Hopkins was eigenaar Van een groote fabriek te New-York en nu na eene plezierreis door Europa op den terug weg naar zgn vaderland. Mejuffrouw Carry Sumner echter was voer hare muzikale vor- mirg en ook omdat het mode was, een tijd lang in het buitenland geweest, een vol jaar in Berljjn, geruimen tjjd in Parjjs en Rome en keerde nu in gezelichap van haar oom naar de ouderljjke woning te New-York terug. Zoowel mjjnheer Hupkins als zjjne nicht radbraakten het Duitsch tamelijk wel en dat was een geluk voor Erwin, want hij verstond van het Engelsch zoo goed als niets. Welis waar had hg eich voorgenomen, zich gedu- rende de zeereis vlijtig in de Engelsche taal te oefenen en met dit doel eene Engelsche grgmmaire meegenomen maar het liep ook hier anders. De duivel mocht in dit hutje kajuit achter zoo'n vervelende grammaire zitten, als miss Sumner met bare schitterende zwarte oogen en haar plaagziek lachje hem op het dek wachtte. De omgang met deze ichoone dsme had iets ongemeen bekoorlijks voor Erwin, die tot nu toe neg nooit een Amerikasnsch meisje ontmoet had. De ongedwongen wijze, waarop stand das niet geooemd worden. Plechtige uitspraken van algemesoe concilits of van den Paus ex cathedra, waarin het socialisme al« ketterjj veroor deeld werd, bestaan niet. Doch een Katholiek ia verplicht, otn meer aan te nemen en te honden, dan hetgeen ni9t als ketterjj ia gebrandmerkt. Düiieljjks uitspraken van het natiur- recht, al zjja zjj niet door de Kerk tot pant van galoofs- of zedenleer verklaard, mogen niet door den Katholiek worjen verworpen. Welnu, dat de noodzakeljjkheid van privaat-eigendom (ook wat betreft de productiemiddelen) volgt uit da natanr van den mensch, zooals d«s thans i», m. a. w. dus behoort tjt het natuurrecht hebben wjj in den breade aangetoond terwjjl bovendien pans Leo XIII in zjja Encycliek «Rarum Nova'am» dien eisch van het natuurrecht helder en scherp aan de geheale wereld heeft voorgahoudeo. Al is dus het socialisme in den eigen zin, als wjj boven hebben aangeduid, niet vlakweg ketterjj, het is toch in strgd met de Christelgke begiaselea en mBg door geen Katholiek worden gehouden. Merkwaardig is, dat verschillends kop stukken van de socialisten in Fraakrjjk het onnatuurlijke en onmogeljjke van hunnen eisch,om aile productie-middelen in handan Tan den Staat ta geven, be ginnen in te zien. Zoo o. a. Miller and en George Renard. Deze laatste zegt o. a.dU niet alleen de comsnmptiegoedaren in privaatbezit moeten bljjveD, maar zelfs een deel der prodactiemiddelen. Hg onderscheidt twae soorten van pro ductiemiddelen, n.l. kapittliatische pro ductiemiddelen, d. w. z. «toates ces cho- ses qui donnent a cenx qui en sont les maitres exchuifs la faculté de dominer, d'exploiter et de spolier. Deze wil hjj ook in particulier bezit laten, «II en sera de mê ne pour les moyens ou iostrnments de travail qui ns sont pas capitalists', par example la brouette du paysan ou l'aijuille de ia méoagère.* Bovendien eischt hjj niet eens meer, dat de Staat de alleanbezitter van den productiemiddelen zjjmaar ook de ge meente, j« zelfs «nne simple association» kan volgens hem eigenaar worden. Wel een bewjjs, dat de socialisten zelf het onnatuarljjke van hun eischen gaan bsgrjjpen, Wie over deze merkwaardige kentering in Frankrjjk meer wil weten vindt eene uitsenzett'ng in een onlangs verschenen wsrkje van abbé Gayraud, den afgevaardigde van Finistère. Ten slotte: Veronderstel eens het ga- val, dat alle burgers van eenen Staat met volkomen vrijwilligheid afstand had den gedaan van hun privaat-eigendom, dan zon deze afstand volstrekt nog niet hunne kinderen of hunne opvolgers bin den. Dazen toch ODtlernen het recht om privaatbezit te hebben, niet aan hunne ouders, maar aan hanne natuur. De afstand, door hnnne ouders gedaan zou dus voor hen niet geldeo. Het oproorige Frankrijk. Ia de Fransche Republiek zit de Regee- ring met de handen in het haar, nu de kinderen der vrijhei i teLens en in de g8 heele mjjn-omgeving aldaar ondeugend zgn geworden. De RegeeriDg gaat het als een zorgeloo- ze moeder, die den ondengeoden kinderen alles toestaat om ze zoet te houden. Im mers ten slotte meenen die kiadereu dat alles hun geoorloofd is. Te Lens heeft men den Prefect van Pas de Calais, den heer Dureanlt door de stakers in een kring zien nemen en ge dwongen de oproerlingen los te laten, die de gendarmen met steenen hadden ge gooid. Een tweetal officieren en soldaten wer den zelfs getroffen. Bloed stroomt er, bloed van dapperen die de orde moeten hand haven en geen patroon of werkman zjjn. De «Tempe» is hier niet over gesticht. En toch was dit anti-Katholiek o-gaan me deplichtig aan de ellende,waaronder Frank rjjk gebukt gaat. En na vraagc datselfde blad «Is dan de hartstocht om een minis - tersportefenitle te behouden de ge wetenswroegingen waard, welke zjj zullen te verduren hebbeD, die ons tot zulke tragische uren hebbm gebracht? Zou de «Temps» niet beter doen met rouwmoedig zgn vroegere dwalingen ta erkennen? zjj met hem verkeerde en die zoo'n aange name tegenstelling vormde met de difiige jo-ge dames tilt zijn vroegere kriDgeD, maak te op hem een diepen indruk. Met waren jjver wijdde hjj zich aan haren dienst en zjj had er slag van hem s'eeds aan den praat te houden. Nu eens mocht hjj hare reisdeken uit de kajuit halen, dan weder haar vouws'oeltje van het eene einde van het dek naar het andere brengeneen andere- maal verzocht zjj hem baar den aim te ge ven voor eene wandeling op het dek. Daar bij lag er iets eigenzinnigs, grilligs in haar wezen als bij een vertroete'd kind, dat ge wend is van een ie'er zgn zin te krjjgen. Ea wee hem, als hjj het waagde tegen te spreken of niet aanstonds een barer wenschen ver vulde. Zij vernietigde hem dau letterljjk met hare blikken en wees hem met een majes - tueus gebaar af. Erwin echter vond ook dete eigenschap zeer aaatrekkeljjk in haar, en ging hee- lemaal op in zjjne bewonderirg voor deze dame. Als nu toch in oogenblikken, waarin hjj alleen was, de gedachte aan de toekomst vermanend en ontstemmend door zjjne ziel ging, dan troostte hjj zich snel met het be- Wostzjjn, dat hjj niet geheel zonder middelen was. Was hjj eerst eenmaal in Amerika aan gekomen, dan was het immers nog tjjd zich niet de vraag bezig te houden,hoe zjjn brood te verdienen. Voor verhongeren vi ij waarden hem voorloopig de zeshonderd mark, die hjj nog zjjn eigendom noemde. En met al de licht zinnigheid, aan zjjne natuur eigen, gaf hij zich Frankrijk. 'f Heeft alle kans, dat de beide pries ter-afgevaardigden Lemire en Gayrand van hnnne Kerkelgke overheid geen ver lof meer krjjgen om een Kamerzetel te veroveren. Spreekt de «Echo de Paris» waarheid, dan heeft eerstgenoemde van zjjnen BDscbop op den aertsbisschoppe- lgken troon te Kamerjjk reeds een af wijzend antwoord ontvangen. Ook de Bisschop van Quimper mott voornemens zgn abbé Gayraud uit het politieke leven terog te roepen. Rusland. 'tls gelijk de voorspellingen luidden, de Doema krjjgt niet bjjster veel te ver tellen. Erna conferentie van Russische Staats lieden heeft op Tsarkoie Selo het aaa den Czaar voorgelegde ontwerp vsn eea grond wet voor het Czarenrjjk nagegaan. Het eerste hoofdstuk omschrijft de macht van dea Czaar. waartoe behoort het uitvaardigen van Oekaseo zonder me dewerking van de Doema. Dc titel des Czareu van autocraat bljjft bestaan, maar het woord «onbeperkt» vervalt. He tweede hoofds uk machtigt tot schorsing der wetten op de persoonlijke vrgbeid en haadbaaft de bestaande bepa lingen der dictatuur, to'dat zjj met goed keuring van den 'Jzaar zgn afgeschaft. Het derde hoofdstuk bepaalt, dat de Czaar alleen wgzigiDgen in de grondwet ma? voorstellen en macht'gt den Czaa- en zgne ministers om wetgevends beslui ten te nemen in den tjjd, dat de Doema niet zit. Het vierde hoofdstuk handhaaft den Rijksraad en beperkt het begrootingsrecht van de Doema. Het vjjfde hoofdstak beperkt hei recht van interpellatie van de Donna door te verklaren, dat da ministers enkel verant- woordalgk zgn teg-mover den Czaar. Het sensationeele bericht, dat Ga- pon aan den strop zgn leven beëindigd heaft, wordt nit St. Petersburg gelogen straft, Gapon zit opgesloten in eeu klooster dar Schismatieke Kerk, en wel op bavel van zgne Kerkelgke Overheid. Deze heeft hem een zwara boete opgelegd wegens zgne revolationoaire idetëi. De «Bleu» van heden bevestigt de reeds vermelde tjjdiog, dat d* Doema on herroepelijk op 10 Mei a.s, zal geopond worden. Aan daze plechtigheid (gdel ver toon wordt veel luister bggezat. Italië. Aan onze medadseling van gistsren over da toespraak van Z. H. den Pans tot da Belgische journalisten, kunnen wjj thans de volgende woorden van den H. Yader toevoegen; zg betreffen de een heid, dia onontbeerlijk is voor het wel slagen van de Katholieke zaak. «Indien gjj wilt slagen in nwa pogin gen, mijne dierbars zonen, aldus ver maande Pins X, dan is hetonoQtbeerljjk, zorgvuldig de eenheid onder U ce bewa ren. De eenheid is ncod'g. Zeker er kannen meeningsverschillen bestaan over ondergeschikte punten, maar gjj moet alles in het werk stellen, om deze ge schillen te beslechten. Da eenheid moet we'er aan bet pleizier over, dat hjj in den omgang met de Amerikaansche vond. De voo rang, dien zij hem gunde, streelde niet allesn zgne gdelheid, maar wekte in hem ook allerlei schoone toekomstdroomen. Dat mjjn heer Sumier eei welgesteld al was het dan ook niet zeer rjjk man was, g-loofde hij, na alles wat hjj van zjjue dochter zag en hoorde met zekerheid te mogen aannemen; bovendien was zg, zooals rjj hem bjj gelegen heid mededeelde, het eenige kind barer ouders. Wie wist, of het hem niet gelukte in Amerika met minder moeite zjjn fortuin te maken, dai hjj ooit had durven bopen. Dat mies Carry behagen in hem vond, lag voor de hand. Het speet hem maar, dtt hjj zich bjj haar en haar oom op het sohip een voudig als //Erwin Hagen? voorgesteld had zjjn ware naam. die met het woordje V o n er voor zoo deftig klonk, had zeker meer indruk gemaakt. Maar hg troostte zich spoe dig met de overtuiging, dat hem de verove ring der rjjke erfgename ook niet te zwaar zou villen. Het was maar jammer, dat de reis zoo kort duurde en spoedig ten einde zou zijn. Toch twgfelde hjj er aan, dat Ca-ry hem in het huis harer ouders zou uitnoo igen, waardoor het verkeer mtt haar kon worden voortge zet want miss Sumner scheen zonder zjjne kleine diensten zieh zelve niet meer te karnen behelpen en beweerde, dat haar iets ontbrak als Erwin eens door een echaakpartjj, waar voor mjjnheer Hopkins eiken dag na het eten beslag op hem legde, langer dan gewoanljjk werd opgehouden. Overigens stoorde Hopkins de beide jongelieden zeer weinighjj kwam slechts zelden op het dek en bracht het grootste deel van zjjn tjjd in de rookkamer door. De laatste dag der zeereis was gekomen. Erwin bevond zich reeds van 's morgens vroeg af op het dek en was in eene buiten- gewoon opgewonden stemming. Maar niet de j gedachte aan de onzekerheid zjjner toekomst kleurde zjjne wangen hooger en verhaastte zjjne schreden, maar de verwachting, wat miss Carry doen zou. I Zjj had nog met geen enk-1 woord over de aanstaande scheiding .gesproken, evenmin over eene voortzetting van hun verkeer, j blijkbaar, omdat zjj biermede tot het laatste afscheidswoord wilde wachten. Maar 'hoewel i hij zich zelf steeds weder deze troostvolle verzekering gaf, kwam toch een beklemmend gevoel van onzekerheid en angst over hem, ea hjj maakte er zich zelf een verwjjt van, dat hjj zjjn tjjd niet beter besteed had en voor de Amerikaansche op een van die on- veigeteljjke avondeu, terwjjl zjj dicht naast elkander tegen de verschansing van het schip leunden en naar het spel der golven zagen, niet zjjn geheele hart uitgestort had. Waarom was hjj toen zoo onbegrjjpeljjk angstvallig geweest P I Eerst zeer laat Erwin'» ongeduld was onhoudbaar geworden verscheen miss Garry in gezelschap van haar oom op het dek. Erwin snelde op haar toe met schitterende onder n bestaan, omdat de eenheid de liefde is. De liefde, die u eensgezind zal maken, zal het succes van nw apostolaat verzekeren en n de overwinning geven voor het heil van het Geloof en het Va derland. Wegens het overlijden van den gene raal der Sociëteit van Jesus, pater Mar tin, zal spoedig een generaal-kapittel bjjeenkotnen om een opvolger te kiezen. Deze verkiezing heeft als volgt plaats: Vjjf landen komen in aanmerking nl. Frankrgk, Italië, Duitschland, Spanjs en Engeland, welke zich verdeslen ia 23 kerkprovincies. Elk der 23 kerkprovincies, waarover da Sociëteit verdeeld is, zendt drie afge vaardigden. Het verkiesbaar zgn tit ge neraal strekt zich nit over alls geprofeste leden, en elk der kiezers is bevoegd alie informaties in te winnen over den can- didaat zgner keuze, maar elke daad van propaganda voor de verkiezing van een candidaat is verboden op straöa vaa ont zetting zoowel van den kiezer als van den te verkiezen candidaat in spa. Dei zevenden dag van het kapittel komen alle kiezers te zamen in de kapel waar de pater Vicarius da H. Mis op draagt, waaronder allen commnnicaeran. Zg begeven zieh daarna cair de zaal, voor de verkiezing aangewezen, alwaar een sermoon wordt gehouden over de groote verantwoordelijkheid der verkiezing die geschieden gaat en dan, na esn n ar in gebed doorgebracht, worden de stem biljetten ingeleverd. De Vicaris-generaal zal de plaats der algemeens congregatie hebben vast te s ellen. Pater Marlia was te Loyola gekozen tot genrraal; mea virmisdt dat na Rome zal worden gekozen als plaats van bijeen komst. Ia zjja brief, mal Jende de gilt van Z. H. den Paos van 10.000 lire voor de slachtoffers van den Vesavias, nit Kar dinaal Merry del Val de volgende klacht: «Zgne Heiligheid is z-er bedroefd, dat de tegenwoordige geldelijke omitand g- heden van den H. S:oel Hem niet ver oorloven hulp van grooteren om vang te bieden. Amerika. Omtrent de vrees voor een fiianriëele crieir wordt nit New-Yotk gemeld Het bsriöht, dat Pargzer bankiers het hono'eeren van credietb-reven op banken ts Stn Franc soo gsweigeri hebbeD, ge looft men hier niet, daar niet de geringste twjjfel bestaat, dat alle banken hare ver plichtingen zullen nakomen en hare zaken zullen hervatten, zoodra zg éenigermate bruikbare lokalen zullen kunnen vinden. Ook wordt van aidere zjjde wairborg ge geven, dat de banken a! hare verplich tingen zolen nakomen. Het Clearing house van San Francisco deelt mede, dat oogen en lachend gelaat, waaroit dnideljjk zgn diepste gevoel sprak. Zjj was echter in het oog loopend ver strooid en beantwoordde zjjn har tel jj ken groet slechts met een knikje en een koel «goeden morgen//en begon dan met haar oom een levendig gesprek in het Engelsch, waarvan Erwin geen woord verstond. Daarbjj wee» hjj voortdurend op verscheidene punten dsr kust en scheen geheel in bewondering voor haar geboor'egrond op te gaan. Vergeef» spande Erwin zich in, hare op merk eaam beid te trekken. Nu eens luisterde zjj niet naar hem, dan weder wees zg hem ongeduldig af, zoodat hg ten slotte geheel terneergeslagen s'ilzweeg. Was dit nu dezelfde miss Carry, die gisteren nog zoo prettig met hem gepraat h*.d, alsof er voor haar niets gewichtiger in de wereld was dan zgn onderhoud? Kwam hst door hare verrukking over het weerzien van den geboortegrond, dat haar hart voor elk ander gevoel gesloten was Zich met dergeljjke vragrn bezig houdend, »tond hjj in opgiwondm, ongeduldige stem ming naast haar en wachtte op het oogenblik, dat zjj zich hare oude vertrouwelijkheid zon herinneren. Maar zjjn wachten was vergeefsoh. Hoe meer het einddoel der re's naderde, hoe meer zjj zich van hem afwendde en le vendiger m- t haar oom sprak. Wordt vervolgd.) (OMtilT. ABONNBKBHT8PBIJB ACUTE MA KON AGITATE 1EL1LLBTON.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1906 | | pagina 1