No. 6292.
Vrijdag 4 Mei 1906.
31ste Jaargang.
ËagGlaó voor <31 ooré- en oLuib-éLollanè.
Wederinvoering der
doodstraf.
Een gewezen Luitenant.
B U ITüim L AN D.
Per 8 maanden tooi Haarlem
Voor de overige plaataea in Neierlanl franco per post -
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt degelijki, behalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re dacteu r-D irecteur W. KÜPPER8.
BUREAU St. Jan li trant. Haarlem,
f 1,20
1,50
2,90
0,08
Van 1—6 regels50 Cents
Blke rsgel meer 7 t
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Oénerale PublicittEtrangèm
9. L. DAXJBE Sf Co JOHN., f. J ONES Suoe. Porie 315w Faubourg Montmartn
Het was op den 22sten November van
het jaar 1869, dat eene KoninkljjkeBood-
schap de Tweede Kamer der Staten Ge
neraal bereikte tot afschaffing van de
doodstraf.
ZExc. de minister van justitie, Van
Lilaar.wien verweten was weinig tot stand
te hebben gebracht, nam een weifelende
hoading aan, en de Kamer nam, terwjjl
eene ziekelijke, sentimenteels philautropie
op den voorgrond trad, het wetsontwerp
t)t afschaffing van de doodstraf aan.
Er giug een juichtoon op in het god-
delooze kamp.
De «Nieuwe Rott. Courante schreef in
die dagen het volgende
»De moderne maatschappij gelooft zich
«niet meer in hst bezit eener volmacht
«van hooger hand om over demsnschen
«te heerechen. Zjj beschouwt zich niet
«laoger als de plaatsvervangster der God-
«heid, dis in haren naam de door het
«misbruik verbroken heerschappij harer
«gerechtigheid tb herstellen heeft. Zoo-
«lang de overheid nog voor den verte-
«genwooidiger Gods op aarde werd g«-
honden, zoo lang zjj, ook en inzonder-
«heid bg de toepassing der strafwet, een
«Godsoordeel meende uit te sprekeD, en
«in den waren of vermeenden misdadi-
«ger bovenal den waren ol vermeenden
«zondaar trof, zoolang kon ook de vsr-
«nietiging van het pbjsiek bestaan niet
«geacht worden te liggen buiten den
«kring van de haar, als zoodanig, toe-
«komende boven menschel jjke bevoegdheid-
«Maar met het oude overheidsrecht is
«ook de grondslag van het oude straf-
recht gevallen.
«Da moderne maatschappij kent zich
«zelve geen hoogere macht toe dan die
«aan menschen over menschen toekomt
«zjj weet, dat zjj wel geen «conventio-
«neelec maar toch een zuiver mensche-
«Ijjke instelling is, die geen andere be-
«voegdheid heeft, dan nit den aard hartr
«roeping voortvloeit.
Is het hier niet doideigk, hoe in die
dagen ongeloof en liberalisme elkander
de band reikten, om het recht van den
Staat te loochenen?
Op meesterlijke wjjze is in dis dagen
het goed recht van den Staat om over
het leven van booswichten te beschikken
{Vervolg',)
Als ik 's avonds thuis zit, met mjjne vrouw
natst mjj eens aardige, kleine vrouw,
niets aanmatigendsgeen zoogenaamde "boo-
gere dochter", geen goudvisch, maar goed,
door en door goed, tevreven en lief, een
voudig en bescheiden als ik 's avonds
soo met mjjne vrouw samen zit en haar iets
uit de krant voorlees, of met haar over koet
jes en kalfjes praat, als ik mjjn jongen op
de knieën heb en hem laat rijden en de klei
ne bengel trapt en stampt met zjjn korte
beentjes, ik z*g u, Buschenhage, dat geeft
zoo'n eigenaardig gevoel, zoo'n gevoel van
zekerheid, van stille tevredenheid, dat onein
dig meer waard is dan alle uitspattingen van
vroeger.
Erwin wist hier niets op te antwoorden.
Altjjd weer opnieuw moest hg zich verbazen
over dtn 8chuchman van heien, die zoo'n
groote tegenstelling vormde met den Sohuch-
man van vroeger.
Als nu zjjn kameraad verder vertelde van
vrouw en kind, van zjjn eenvoudig huishou>
den, zjjn beroep, zijn hoop en toekometdroo-
men, werd het ook hem week om het hart,
verdedigd. Immers da «traf der mis Ja ad
moet wezen eene billjjke verhouding tns-
schen straf en o ertreding. Dateischtde
orde der rechtvaardigheid. Als nu de
Staat op de openbare mitdaad zich wreekt
en de hoogste macht in den Staat is
daartoe het door God vastgesteld en be
voegd gezag, dan moet hjj zorgen,
dat die wraak in rechtvaardige verhou
ding sta tot da gepleegde misdaad. Het
staat vast, dat in sommige gevalleD, het
boven allen twjjfel verheven is, dat som
mige misdaden zulk eene boosheid in
zich bevatten, dat de bedrjjvers door
geen andere straf dan door dm dood
genoegzaam knnnen boeten.
Of knnnen de afschuwelijke mojrdea,
in onze dagen gepleegd, door iets an
ders, dan door den dood des schuldigen
gecompenseerd worden
Wie doodt, zal gedood wor dendaarop
steunt nog altjjd het strafrecht der vol
ken.
De afschaffing der doodstraf heelt ver
warring gebracht in de geheele orde der
menscheljjke samenleving en den weg
geopend tot afschuwelijke moordpleging
dis wjj zien bedrjjven door de gemeenst»
sujetten zear koelbloedig en met voorbe
dachten rade.
De doodstraf is voor het heil, de rust
en het voortbestaan der menscheljjke
maatschappij noodzakelijk. Da ondervin
ding htelt zeker nog meer dan voorheen
sedert het jaar 1869 ons geleerd, dat er
menschen gevonden worden,zoo boos, dat
zjj slechts door de vrees voor de dood
straf worden afgehouden vaa de grootste
misdaden, ea ook menschan,zoo bedorven
en vermetel, dat zjj door geene middelen
van de grootste misdaden kannen worden
I fgehouden en slechts door de doodstraf
kunnen worden onschadelijk gemaakt.
Niemand zal beweren, dat de veiligheid
der maatschappij de volstrekte onschade-
ljjkmakiig van zulke monsters,als zich in
den laatsten tjjd deden kennen, Diet nood
zakelijk maken zon.
Van toepassing is dan ook de verkla
ring van den H. Thomas:
«Als de afzetting van een ziek dsel
«noodzakelijk is voor het heil van het
«geheele lichaam, dan aarzelt de genees-
«heer niet tot die knnstbewerk;ng over
«te gaan zoo is het een lofieljjke en
«heilzame maatregel menschen te dooder,
«die in de maatschappij deelen zjjn van
«een geheel, leden van een lichaam; zoo
«zjj voor de maatschappij gevaarljjk zjjn,
en eene eerljjke, diepe achting steeg in hem
op geheel verschillend van die luide bewon
dering, dia hjj en zijne jongere kameraden
eens voor de daden van den //dollen Schueh-
man gevoeld hadden.
Toen zjj elkander goeden nacht wenschten,
vroeg Schuchman opeens: Zjjt gjj mogen-
middag vrij
Ja, tot vijf uur 1
Dan verzoek ik u bjj het middageten
mijn gsst te zjjn. Gjj moet mjjne vrouw leeren
kennen en mjjn jongen. Maar, wat ik zeggen
wil, geene al te groote verwachtingen, wat
ODze tafel betreft! Wjj eten eenvoudig. Soep
en een stukje vleesch.... morgen hebben wjj
kalfsvleesch. Dat is iets zeldzaams in Ameri
ka. Ik heb het zelf gekocht en dat bet goed
is, daarvoor durf ik iis'aan. Ik reken dus op
u, goeden naoht, slaap wel
Hoewel Eiwin eigenlijk zeer moede was,
toen hjj ein'eljjk zjjn kosthuis bereikt had,
lag hjj toch nog geruimen tjjd slapeloos op
zjjn leger rond te woelen.
Zjjn ziel was te zeer vervuld van alle
nieuwe indrukken, die de laatste uren bem
gebracht hadden.
Datgene, wat hjj in Peter Schwab's bier
huis gehoord ea gezien had, was zoo zeldzaam,
dat het hem nu als een fantastische droom
voorkwam.
Een vrjjheer als bakkersgezel, een graaf als
eerste kellner, een baron als reiziger in naai
machines, en dan Schuchman, de dolle
Schucbman als tramconducteur, als echtgenoot
en vader, als spaarzaam familiehoofd, dienaar
«zoo bescherme men het algemeen we'-
«zjjn, want de Apottel zegt nog: «een
«weinig deestm verzuurt geheel het deeg».
Zeker God heefc verklaard
Mg is de wraak, maar als de Staat
zich wreekt op de misdadigers, ook door
toapassing der doodstraf, dan overschrijdt
hjj da grenzen niet zjjuer macht, usur
peert niet, wat God toekomt, maar ge
bruikt de macht, die God hem schonk
dan is hjj «dienaar van God», wreker
tot gramschap, hem die het kwaad doet.
De Staat verznimt zjjn plicht door niet
de straf toe te passen die de misdaad
gebiedend eischt.
(Slot volgt.)
Echtscheidingen.
In eene groote club rag wetenschap
pelijke mannen te Philadelphia heeft de
advocaat Walther G. Smith gesproken
over de «echtscheiding*.
Hg zeide, dat 80 pCt. van de 60.000
echtscheidingen, in 't jaar 1905 inde
Vtrsenigde Staten toegestaan, aan de
vronw te wjjtea was.
Deze geleerde, door zjjn praktjjk alles
zins bevoegd er over te spreken, noemt
als hoofdoorzaak der vele echtscheidin
gen de emancipatie der vronw.
Indien de emancipatie al eenige schjjn-
voordeelen voor de vronw geeft, zeide hjj
zjj is oneindig veel te daur gekocht met
de losmaking van den band des huwe-
En zeker deze geleerde heeft gelijk.
In de VereeDïgde Staten daalt de maat
schappij toe het standpnnt van den meest
verdorven fjjtl, die den ondergang van 't
Romeinsche Rjjk voorafging en voorbe
reidde.
In plaats van verbetering is er ach
teruitgang. De vermeerdering der echt
scheiding neemt driemaal sterker toe dan
de vooruitgang der bevolking. Echtschei
ding is geen schandaal meer, 't volksge
weten is er voor verstompt.
Strjjden tegen sterken drank, dat is 't
stokpaaidje van onzen tjjd, ook van ve
len die echtscheiling als iets onverschil
ligs beschouwen.
Frankrijk.
Wjj zullen ons maar niet verder wa
gen aan eene eindelooze opsomming van
de ongeregeldüeden en stiaaitooneelen,
waartoe de eer/te dag van Bloeimaand,
de le Mei, aanleiding gegeven heelt.
Te Parjjs waren Dinsdagavond circa
halt tien twee duizend menschen inge
rekend als verstoorders van de openbare
orde. Onderscheidene malen moesten de
gendarmen charges maken, waarbjj ve-
de markt ging om vleesch te koopen. Dat
alles was een tafereel uit een betooverde
wereld.
Het was 's middags 12 uu', toen Erwin
aan de uitaoodiging van Schuchman gevolg
g f. Deze woonde ia de veer ieude straat in
een groot huurhuis, dat eene menigte kleine
woningen bevatte.
Op zjjn kloppen aan de deur, die zjjn voor
malige kameraad hem gisteren nog nauwkeu
rig beschreven had, maakte eene kleine vrouw
open. Zij keek dea gast eeu oogenblik onder
zoekend aan, terwjjl deze beleefd zjjn hoed
afnam. Dan lachte zjj hem vriend-ljjk toe en
zeide
Gjj zjjt z ker Johany's vriend, niet
waar
En toen Erwin een buiging maakte, noo-
digde zjj hem nit naderbij te komen.
Hij volg e haar en kwam door een kleine,
smalle ruimte, waarin het erg duister was,
wjjl ze slechts door een sacalle opening licht
ontving. Een jjzerei kookkachel, die hier j
stond, zeide ons, dat dit vertrekje tot keuken
moest dienen. De geur van versch gebraden
vleesch vulde deze kleine ruimte, waar bene
vens een kookkachel, eene keukentafel, eene
oude, smalle kast voor vaatwerk en een stoel
stonden. Door een glazen deur kwamen zjj in
de woonkamer, waarvan de béide ramen uit
zicht gaven op een tuin.
Erwin stond een oogenblik verrast bij de
deur stil. Zoo eenvoudig en armoedig had hjj
zich Sa iuchmans woning toch niet voorge
le verwondingen vielen te constateeren.
Te Toulon hebben de tramwuy-con-
dncteurs, op het voorbeeld van de kel
ners en de lantaarnopstekers, den arbeid
gestaakt. Zij hebben hunne tramwagens
in brand gestoken. Toulon zit na zonder
st>aat verlichting.
Laideos draadbericht nit Lens heeft
het bataljon iofanferie, dat zich naar Pa-
rjjs had in te schepeo, geweigerd op te
rukken.
Dultschland.
Te Hamburg is het Meifeest, zoowel
als in geheel Duitschland, rustig ver-
loopen.
Er heeft een groote optocht plaats
gehad, waaiaan circa 30.000 arbeiders
deeloamsn. In vele bedrjjven ligt het werk
geheel of gedeilteljjk stil.
Het feestnummer van de Breslaa
verschijnende socialistische «Volkswacht»
is wegens een gedicht, dat erin stond,
getiteld, de eerste Mei, in beslag en de
veiantwoordelijke redacteur in hechtenis
geoomen.
De Berljjasche «Morgenpost» be
vat het bericht, dat de Rijkskanselier,
prins Von Bülow, eenige weken vasan-
tie zal nemen, die hjj op den Simmering
denkt door te brengsn.
Audi re placht v.Bülow in het voorjaar
nog al eens met zjjae gematia nair haar
geboorteland, Italië, te gaan.
Amerika.
Ta Cnicago hebben in den nacht van
Dinsdag op Woensdag 3000 lossers het
werk gestaakt. De ontlading der schepeD,
vooral die met granen bevracht zjjn, Ijjden
hoogst nadeelige vertraging.
California verkeert nog aldoor in ge
vaar de bodem bljjfc er onrustig. Maan
dagochtend zjjn er weer nieuwe schokken
geveeld, die wel geen verwoestingen heb
ben aangericht, maar toch de vrees voor
de toekomst in hooge mate doen stij
gen.
Er is sprake van, dat San Francisco
een leening van 200 millioen dollars te
gen 21/2 ten honderd zal opnemen, om
de kosten voor dea wederopbouw van de
stad te best'jjden.
De vergadering der vereeaigde liberale
partjjea van Cuili beeft Pedro Monte uit
geroepen tot candidaat voor den presi-
deulszetel van de republiek, voor 't tjjdperk
van 1906 tot 1911.
De leden van het diplomatieke korps
zjjn terug van hun pleizierreis in het
Zuiden van Cuili, die hun was aangebo
den door den minister van Baitenlacdsche
Zaken Puga Borne, en zjj hebben de ont
wikkeling van de kolonisatie en der
spoorwegen in die streek kannen consta
teeren.
De verklaringen, die door den gezant
vaa Peru zjja gedaan ter gelegenheid
steld. Tegen den muur een paardenharen sofa
daarvoor eene ronde, brain geverfde tafel,
tegen den anderen wand een groot en een
klein bed, verder nog een paar stoelen met
een schommelstoel, benevens een oude latafel.
De overige weelde was een vloerkleed, dat
den geheelen vloer bedekte.
Doe uw jas en hoed maar af I De jonge
vronw zeide het met eene vriendeljjke hand
beweging. Erwin gehoorzaamde werktuigeljjk
en half verlegen. Dan nam hjj op hare uit-
noodiging plaats op de sofa. Hjj wist wezen-
ljjk niet, hoe hjj een gesprek zou beginnen.
Hjj, die thuis tegenover de dames van zjjn
stand nooit over de slot van een onderwerp
verlegen zat, wist niet, wat hjj tegen deze
eenvoudige vrouw zeggen moest.
Mijnheer Schuchman stamelde hjj ein-
deljjk.
Zjj kwam hem te hulp. Mjjn man komt da-
deljjk terug. Hjj is maar even naar de res
tauratie hiernaast gegaan.
Zjj had nog nauweljjks uitgesproken toen
men de buitendeur reeds hoorde opeDgaan;
een paar seconden later trad Schuch i-an bin;
nen. Erwin, die opgestaan was, moet wel een
zeer verbluft gezicht gezet hebben, want de
andere begon luid te lachen. Het was dan
ook een grappige aanblik, die de dolle
Schuchman bood. Op het boofd droeg hg een
slappen hoed met breeden rand, een jas a
hjj niet aan, alleen een dikke, gebreide borst
rok over het hemd. Op sgn linkerarm zat
een kleine levenslustige jongen en in de rech
terhand hield hjj een kruik bier.
van een banket ia dea loop van dien
reis, ten guncte van de vreedzame rage-
liDg der grondkwesties tussehen Chili en
Peru, hebben een uituemenden indruk
gemaakt.
Chili heeft zjjn medewerking toegezegd
aan de pan-Amerika3nsche conferentie
van Rio de Janeiro, onder voorwaarde,
dat alle onderwerpen, die onvrachtbare
en opwindende debatten zonden kannen
veroorzaken, nit het te Washington sa
mengestelde programma worden verwjj-
derd.
Spanje.
Hoe heetgebakerd ook van natare,
heeft het Spaansche Volk, voor zoover
het aan de Meib;toogingen heeft meege
daan, zich fatsoenlek en kalm gedragen,
Een zeldzaam feit, wel der vermelding
waardig.
Luidens telegrammen nit Madrid heb
ben onderscheiden werklieden, met de
ontplooide banieren van hnnna vak ver-
eenigingeo in de volmaaktste orde langs
de straten aldaar gemanifesteerd. Er werd
geen wanklank vernomen en nergens be
hoefde de justitie handelend op te treden.
Ook de draadberichten nit de andere
Spaansche steden bevatten verslagen in
geljjken geest,
Rusland.
De Weener corresponlent vaodeBras»
selsche «Petit Bleu» doet onder het
noodige voorbehoud mededeeliog, als
zonden de rsvolntionnairen, wanhopende
aan de goede resaltaten van de Doema
een aanslag beoogen tegen het leven
van den Cziar en diens gevolg en des
noods ook tegen de Doema-afgevaardig
den.
A's datum voor dezen aanslag zon
zjja bepaald de tiende Meidag, waar
op de Czaar in eigen persoon het nieuwe
Parlement zal openen,
Voor het meerenJeel zjjn de revolu
tionairen met dit Parlement niatiage-
nomen.
Nataorljjk worden er van Regeerings-
wege de meest afdoende voorzorgsmaat
regelen getroffen.
Het gerueht over het ontslag van
Witte is buiten Rusland onder ongeloo-
wig schouderophalen ontvaagen. Aanneme
lijk dunkt het ons wel, dat de Ceaar on
tevreden is over den triomf van de gea
vanceerd liberalen en Witte hierdoor in
ongenade gevallen is. Hjj bad dit moe
ten weten te voorkomen, heet het.
Met dit alles is en bljjft Witte maar
de eenige Staatsman, die door de liberalen
en door het bureaucratische element ge
duld wordt. Een ander dan Witte zon
of wel te radicaal of wel tereaetionnair
wezen.
Ook Polen heeft het Mei-feest niet met
s'ilzwjjgeu laten voorbjjgaan. Alle han-
Nadat Schuchman zjjn handen rrjj gemaakt
had, groette hjj den ga*t harteljjk.
Mjjn beste Libby, zeide hg" dan tegen
zjjne vrouw, hier is mjjn vrieDd Buschenhage,
van wien ik u van morgen verteld heb, ge
wezen Pruisisch luitenant, thans kellner
in //Atlantic Garden.»
Erwin kon een blos van schaamte niet on-
derdrnkken. Schuchman bemerkte het en
klopte hem op den schouder:
Geen gekheid meer, sprak hjj op licht
verwjjtende tcon.
I. Dat moet gjj u hier afleeren 1 Kellner of
minister, dat is hetzelfde, als men maar een
eerljjke kerel is. Mijo Libby heeft_ in dit
opzicht geen vooroordeelen. Toen wjj elkan-
der leerden kennen, l'.ep ik met insecten;
poeder.
Erwin "had eerst na gelegenheid de vrouw
1 van zjjn vriend vrat nauwkeuriger op te ue-
men. Haar gelaat was onbeduidend maar uit
hare blauwe oogen straalde zooveel goedheid."
en toen sji hem .DU aaDZaS» la8 er zoo'n
vriendeljjke lach op hare trekken dat opeens
zjjne verlegenheid week en plaats maakte voor
eea warm gevoel van sympathie voor de
kleine vrouw.
Terwjjl zjj nu in de kleine keuken daar
naast verdween, om naar het vleesch te zien,
nam Schuchman den jongen, dien hjj bjj de
begroeting van zjjn vriend op den grond
gezet had, weder op den arm en ging met
hem naar Erwin toe.
Wordt vervolgd.)
Ml 111 HltKIlHSIHt I III HUT.
ABOHMBMBBTSPBUB
PBUS DBBADVBBTBB*IBB.
AGITE MA KON AGITATE
EELILLET O N.
SS
