No. 6294.
Maandag 7 Mei 1906
31ste Jaargang.
God in de Natuur,
Een gewezen Luitenant.
BUITENLAMP.
BINNENLAND.
Per 8 meenden voor Haarlem i
Voor de overige plaatsen in Neierlani franco per post
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad versohjjnt degelijkebehalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re daoteo r-D i r e ot e u r W. KÜPPKR8.
BUREAU St. Jansstreat. Haarlem.
I 1,20
1,50
2,90
0.08
FBIJS DBBADVBBTBSmEV.
Van 1—-6 regels50 Cents
Elke regel meer7i/f
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentiek Con taai
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale Publieité, Etrang&m
9. L. DAUBER Co JOHN., F. JONES Suee. Parit 3 1 bit Faubourg Montmartrt.
Dit Nummer bestaat uit TWEE
BLADEN.
EERSTE BLAD
Eeus dat de eenvoudige en toch zoo
groote Heilige Franciscus door de velden
van Assisië wandelde en de pracht der
hem omringende natuur bewonderde,plakle
hg een bloempje en sprak: «Wie heeft
u gemaakt kleine, en wie heeft n al deze
'ieflgkheid en teederheid gegeven? Vreem
de vraag! En toch hoeveleu zjjn er in
onze dagen, die deze vraag zouden kun
nen of willen beantwoorden «Toeval.
Toeval heeft alles gemaakt,» spreekt de
ongeloovige geleerde in zjjne waanwijs
heid. Toeval.»
Toeval, roepen honderden hsm na,
▼oor wia het bestaan van een levenden
God een verwyt zjjn zoude.
Beschouw de bloemen «de lieflgkste
dingen, die God heeft gemaakt. Beschouw
hare kleurenpracht, die mengeling, dis
zachte ineenlooping der verschillende scha
keeringen. Juist hier moest dat rood op
houden en in een zacht geel overgaan
juist daar moest dat blauwe worden af
gewisseld met een fijn wit; joist hier
moeBt dat donkere purpnr in goudkleur
overloopen, anders ware het geheel niet
zoo schoon geweest of ontaard in een
bont mengelmoes. Eu dat alles zou Toe
val doen? Waar heeft Toeval dat alles
afgezien? Waar vond Toeval het model
waarnaar deze bloemen moesten gekleurd
en gevormd worden? Zou Toeval de saf
fraanbloem uit haren winterslaap doen
ontwaken, terwgl het gras nog met rjjp
bedekt is en de sneeuw nog in de hoe
ken der tuinen ligt Zou Toeval het
teedere sneeuwklokje de kracht geven
om den kouden adem van den winter
vorst te wederstaau? Zou Toeval wer
kelijk aan iedere bloem den tjjd bepaald
hebben om uit de aarde op te schieten?
Neen! neen, het blinde Toeval kan zoo
iets niet. Hier toch is orde, hier is een
plan, hier moet dus iets hoogers zjjn dan
het blinde Toeval.
Kom, treed eens met mjj deze gallerjj
binnen. Het is eene kunstgalerij. Een
wachter staat aan de deur- een keizer-
ljjk huzaar. Daarbinnen moest we' iets
koninkljjks zyn. Treed binnen. Het zon
nelicht, dat in volle stroomen op de ven
sters valt, wordt door deze getemperd en
Vervolg.)
Op het eerste gezicht herkende hjj hem
zijnen doodsvijand, den deserteur, die dus
gelukkig naar Amerika ontkomen «ras, en
naast hem zjjne zuster Klara. Hij stond een,
oogenblik als san den grond genageld, als
van schrik verlamd, en lette er niet op,
dat een paar gasten aan het tafeltje hem aan
riepen en wenkten en dan vol ergenis eene
verwensching riepen als hjj niet aan hun ver
zoek voldeed.
Met de oogen stjjf op Klara en haar broe
der gevestigd, bij de gedachte, dat zjj hem
zouden herkennen, huiverend en. toch in de
ban gehouden door hunne tegenwoordigheid
vergat hjj alles, wat om hem been voorviel.
En nu, nu schenen zjj hem werkelijk te her
kennen, en het kwam hem voor, dat op bei
der gelaat eene uitdrukking van honende
minachting lag. Driftig draaide hjj zich om
en snelde in den stormpas naar den uit-
gang.
Bjj de toonbank zette hjj de gevulde gla
zen zoo heftig neer, dat zjj bjjna in stukken
braken, en zonder naar den verwonderenden
uitroep van den buffethouder te hooren,
in zachte, üehtgrjjze stralen valt het in
de zaal en holt deze als in een scheme
rig duister. Het is stil hier, stil als ia
eene kerk. Sleehts met onderdrukte stem
wordt gesproken. De hoofden zjjn gebo
gen all in gebed en aller oogen zjjn
naar één punt gericht. Wat is het? Slechts
eene teekeoing. Zij vult dan ge'aeeleu zjj-
waud. De andere waHden zjjn naakt.
Geene andere teekening mocht hier han
gen zjj zonde de zaal ontsieren, een
heiligschennis zij a. Allen die voorbij
gaan roepen vol bewondering uitDat
is niet menschelgk. Geen aardsch pen
seel heeft dat kunnen teekenen; geen
menschelyke geest dat droomen. Eu toch
i n duideljjke letters staat daar 't onder
schrift, «Picxit Rafaelle Sanzos, getee-
kend door Rafaelle Sanzos. Dus is die
teekening door menschenhanden gemaakt
Langzamerhand als de earste verba"
zing voorbjj is, begint men te denken en
te peinzen eu te verwezenlijken, hoe deze
droom kwam, hoe de kanstenaar er over
dacht, hoe hg de kleuren mengde, hoe
hg teekende ljjn na lgn totdat de nieu
we schepping op het doek stond, en hoe
hg alsdan nederviel en zjjn eigen werk
aanbad.
Rafaelle kon die Lelie van Israel schil
deren maar kon hjj een der teedere
bloempjes scheppen? Toch is ook hier
model, orde en plan en geest. Wie zal
zulks ontkennen Indien slechts geest
en vernuft eene S'itjjnsche Madonna
scheppen kon, hoe kon daa toeval ta
voorscbjjn brengen, wat veel grooter en
lieffgker is? Toeval kon geen enkele lgn
van het Madonna-kleed trekken,nog min
der die tint aan bare wangen geveu.Toe-
val vermocht het niet dien blik io die
Moederoogen te leggen, noch het kind
die oogjes geven, die spreken van rein
heid, liefde en macht. Breng alle klearen
ta zamen en werp ze op ean palet en
wacht. Gjj zult eeuwig mottan wachten
en allg i te vergeefs. Nooit zal Toeval die
kleuren in zulk een beeld omwerken. Hoe
zal Toeval al die bloemenpracht schep
pen, die een tuin, die de gansche natanr
versieren? Neen; onmogelgk, Datstrjjdt
tegen ons gezond verstand, tegen onze
dagelyksche ondervinding.
Hoort gjj daar hoog in de lucht dat
heerljjke lied, dien stroom van meloditëu
Het is esn leeuwerik, die zjjn danklied
u tzingt voor den grooten Maker, die
hem schiep, hem deze liederen leerde.
Zie! daar verlaat een andere leeuwerik
rukte hjj hoed en overjas van den spjjker en
vloog de deur uit.
Druipend van zweet kwam hjj in zjjn ka
mertje aan en wierp zich uitgeput op bed
neer. Eu hoe hg er z ch ook trgen verzette,
hoe hij zich zelf voor laf en kinderachtig
schold hjj kon het niet verhinderen, dat de
tranen hem over de wangen liepen, en een
hevig snikken hem overviel. Ondanks alle
goede leasen vau Schuchman, voelde hjj zich
zoo beschaamd, zoo vernederd, dat hij het
liefst weggekropen was. Hjj, hij was nu de
overwonnene, de vernederde, en hjj, dien
hjj eens met hoon en spot van zich gewezen
had, boven wien hg zich zoo hoog verheren
achtte, stond boven hem en zag nu met min
achting op hem en zjjn beroep neer. In den
strjjd om het bestaan bezat hjj de sterkste
wapenen.
Eerst langzamerhand, toen hjj zich diets
maakte, dat in deze reusachtige stad eene
twe de ontmoeting gemakkeljjk te vermijden
was, verloor zjjn smart iets van hare bitter
heid Maar nooit meer, dit stond onherroe-
peljjk bjj hem vast, nooit meer zou hij in
de "Atlantic Garden" terugkeeren, tot dit
beroep, waarin hjj elk oogenblik aan de diep
ste vernedering blootgesteld was. Liever wilde
hjj al het andere beproeven, en het zwaarste
werk op zich nemen, ja nog liever honger en
gebrek lijden.
Zoo begon dan het vermoeiende zoeken
naar werk opnieuw. Op een der eerstvolgende
dsgen kwam hjj op zulk een tocht in de
krantenwijk van New-York, aan het zuideinde
het graa. Op, altgd hooger, tot in de
witte wolken Eerst een opvroolgkend
voorspel en dan volgt gezang op gezang,
lied op lied. Met dankbare verbazing luis
teren wjj naar dien wondervogel, die hoog
boven ons kweelt, weelderig en zuiver,
alsof zjjne stem komt van uit een oord
waar het eeuwig lente isdie zjjn over
vol haitje uitgalmt tegen den blauwen
hemel in melodieaze toonen en zjjne lie
deren eindigt in zachte wegstervende
tremolo's.
Wie leerde dezen vogel zingen? Toeval
misschien? Gaf Toeval hem die stemban
den, dat keeltje, die liederen P Gaf Toe
val hem die lichtheid om op te vliegen
hoog in de lucht Dwaasheid! Ook hier
konden wjj een vergeljjking stellen. Wag
ner's groote stukken werden geschapen
door genie; zoo gaf ook een genie,een groot
genie, een ongeschapen genie, dien leeu
werik de liederen, die deze zie gen moest
de lichtheid om op te vliegen hoog in
het blau we nitepansel-
Vol wonderen is de natuur, die groot
is in de groote dingen, doeh het groot
ste in de kleinste. Ook het geringste in-
sekt der natunr is een kunststuk. Geen
Toeval ie het, die aan al deze kleine
wonderen hec aanschjja gaf, God de
eeuwige wjjze, de groote Kunstenaar bjj
uitnemendheid, ziedaar de oplossing van
alle raadselen der nataur, van al hare
schoonheden eu pracht. «Beschouw de
leliën des velds. Salomon in al zgn zjjne
glorie was niet gekleed al» zjj,» Wie
kleedde haar? God. .«Beschouw de vo
gelen des Hemels,» Wie voedt hen en
leerde hen die schoone liederen zingen?
Wie aiders dan God
Verheerlijken wjj dan den Maker van al
dit schoone, eu sluiten wjj ons niet op
in die koude onverschilligheid die alles
kan aanschouwen, ook het meest pracht
volle en meest wonderbare, met een
schouderophalen. Leereu wjj Dien bemin
nen. Als alles wat ons de natuur biedt
zio onvergeljjkeljjk schoon is, wat moet
Hij dan met zgn, naar wiens beeld al
dat schoone is gemaaktDie schoone
God is voor 03». Ia eeuwigheid door
zulleu wjj Hem bewonderen eu genieten
kunnen, mits wjj Hem hier door al het
zichtbare hebben leeren kennen en Hem
gekend hebbands, hebben gediend en ver-
heerljjkt en geprezen. Dat onze leuze
daarom zjj «Omnia admirari,» alles be
wonderen, voor Hem en door Hem, die
dit alles schiep.
der stad. Nieuwsgierig en bewonderend ke
ken zjjne oogen naar de torenhooge paleizen,
waarin de grooote kranten der Noord Ameri-
kaansche pers gedrukt werden. Terwjjl bij
langzaam verder l ep, viel zgn oog op een
klein uithangbord, dat boren een eenvoudige
deur bevestigd was, en het opschrift droeg
New-l'orker Volksblad, orgaan voor de be
langen van den arbeidenden stand//.Hjj herin
de zich in //Atlantic Garden* eenmaal van
deze jeugdige onderneming gehoord te heb
ben, die door arbeiders gesticht was en nu
het orgaan vormde van de Duitsch Ameri-
kaansche arbeiders.
Naast het uithangbord. was een plaatje
aangebracht, waarop te lezen stond: "Vljjtige
en bekwame abonnementsverramelaars ter-
stond verlang!; nadere inlichtingen op de
d rukker jj(/.
Dat was m'ssciien wat voor hem. Abon-
mentsTerzamelaar voor een Duitsch blad
daarbjj zou zjjne onbekendheid met de lands-
taal hem niet in den weg s'aan. dan had hjj
natuurljjk alleen met landslieden te doen.
En toch Lezers aanwerven voor zoo'n
blad OnmogeljjkMaar wanneer hjj dan
werkeljjk die menschen een paar nieuwe
abonnés aanb-acht, daar zou de wereld toch
niet van ten onder gaan I Belacheljjk 1 Als
hjj het niet deed, dan waren er immers an
deren genosg voor te vinden. En als hjj
als hjj nu besloot, datgene te doen, wat voor
zjjn verleden een slag in het aangezicht was,
als hjj zich zoo vernederde, hg, de gewezen
officier,om bjj die lieden brood te verdienen
Frankrijk.
De uit hst Fransohe leger gejaagde
luitenant Tisterand, zal door de socialis
ten bjj de a. s, verkieziogeo candidaat
gesteld worden vcor de Kamer.
Dat mankeert er nog maar aan. Er
zjjn werkeljjk levenmakers genoeg in de
Kamer. Dat echtir een maa a's Tieier-
and, na uit 't leger gegooid ta zgn, zich
op de politiek zon werpeu, is echter
geenszins te verwonderen.
Fraokrjjk is voor 't oogenblik juist een
land aacces te hebben voor zalke indivi
duen.
Amerika.
Niet minder dan twee daizend Ame-
kaansche en Canadeaschejpleizierreizigers
hebben op een dag te Liverpool voet
aan wal gezet "en zgn met vjjf extra
treinen naar Londen gespoord.
Duitsohland.
Te Berljjn hebben de patroons van alle
bedrjjven het wegbljjven vaa de werk
lieden op groote echaal gestraft.
la bjjna alle plaatsen waar een ge
deelte van de arbeiders of allen het weik
verlet hebben, i9 bon, toen zjj des an
deren daags te werk kwamen medege
deeld dat zjj niet voor Donderdag 4 of
Maandag 6 Mei te werk gesteld zouden
worden. Yelen hebben ook door het
wegbljjven op 1 Mei hun biLekking ver
loren, daar hun plaats binnen enkele da
gen door nieuwelingen ingenomen zal
worden.
Door het wegbljjven van 70 percent
ouder de houtbewerkers, konden de goed-
gezinden ni-t vorderen en moest op den
lsten Mei het werk stilstaan.
In den Duitscben Rgksdag werd
de interpellatie van de sociaal-democra-
ten over de uitzetting nit Berljjn van
Rassieche onderdanen behandeld.Namene
den rijkskanselier weigerde Poiadowsky
eea feiteljjk antwoord op de gestelde
vraag te geven, daar het in de rjjks-
grondwet voorziene toezicht van hec rjjk
op de vreemdelingenpolitie in geenen
deele de rechten en bevoegdheden van
de afzonderijjke Staten beperkt, terwgl
ook het nieuwe Daitsch-Rnseische han
delsverdrag geen enkele bepaling bevat
tegen de uitzetting vau buitenlanders,
die hind^rljjk zjjn. Ia den loop der de-
baiten viel Bebel de Pruisische politie
scherp aan; daarentegen verklaarden de
conservatieven en de antisemieten ver
trouwen ta stellen io de Pruisische over
heid, dm zjj bun dank brachten.
De V'jjzinoigen bestreden de handha
ving van de vreemdelingenwat als scha
delijk voor het aanzien van Duitsch-
land.
Basscrman (nbt.-lih.) eischte een ryke-
Hjj deed het alleen om niet te verhongeren,
omdat hem geene andere keuze overbleef.
Als hg niet toegreep en aam, wat zich aan
bood, bleef hem waarachtig niets meer over
dan op een hoek der straat te gaan staan
en van eiken voorbjjganger met den hoed in
de hand een aalmoes te vragen. Maar dit
werk is toch beter dan bedelen
In sombere vertwijfeling beet Erwin de
tanden opeen en opende met krachtigen greep
de deur van de drnkkerjj. Toen bjj zjjn ver
langen om abonnementsverzamelaar te worden
stamelend voorgebracht hsd, vroeg men hem
wat hjj in Duitsobland geweest was.
Schrjjver, loog Erwin zonder aarzelen,
door den drang naar zelfbehoud hiertoe aan
gespoord.
Behoort gjj tot onze partjj
Erwin keek verstoord op. Tot
Onder den uitvorschenden blik van den
anderen keerde echter spoedig zjjne bezinning
terug en zjjn ja klonk zoo beslist en heftig,
dat de man van verdere vragen afzag. Naar
de verdere in ichtingen, die de redacteur
hem gaf, luisterde Erwin bjjna niet meer.
Dan kreeg hjj een pak proefnummers en ten
laatste deelde men hem de voorwaarden me
de, dageljjks vjjf-en-twintig cent en bovendien
van eiken aboDné, dien hjj voor het blad
aanwier', de abonnementsprijs gedurende de
eerste drie weken, n.I. wanneer de nieuwe
abonné zoo lang lezer van het volksblad
bleef, want de meeste nieuwe leden bedankten
reeds met de week.
Den volgenden morgen begon Krwii zjjne
wet, waarbjj het uitzetten van vreemde
lingen geregeld wordt.
Keizer Wilhelm heeft naar aanleiding
van de Berljjnsche tentoon telling van
huisindastrie een onderzoek ingesteld naar
de condities, waaronder huisarbeiders en
-arbeidsters werken.
De loonen, da groote der vertrekken,
waar het werk verricht wordt, zullen
het voorwerp van nauwkeurige onder
zoekingen zjj a, die geschieden in samen
werking met de kleinere Duitsche Staten
Di oommissie van onderzoek houdt
voeling met ds rapporten, soortgelijken
arbeid betreffende, die reads zgn uitge
bracht ia verband met een ziekteverze
kering, die de regeering haar werklieden
verschaffen wil.
Rusland.
In tal van fabrieken te St. Petersburg
zgn een .aantal werklieden ontslagen
waardoor het vraagstuk der werkloozen
nog ernstiger wordt.
Mea verwacht elk oogenblik een ukase
van dep Ceaar bevattende het aftreden
»an Witte.
Goremykine wordt als zgn opvolger
aangeduid, die naar men algemeen ge
looft te weten Witte's politiek zal big-
ven volgen.
Graai Witte is tot het eind toe het volle
vertrouwen vau den Czaar big ven genie,
ten.
De staat van zgn gezondheid evenwel
geknakt door eea overweldigenden arbeid
is de eenige reden van zjja aftreden.
Hg gaat nu als ambteloos barger er
gens kalm zgn levensdagen sljjten.
Dit Oost-Indië. Expeditie naar
Bali. De correspondent van het «Hbl.»
ce Batavia seint
Drie bataljons zgn aangeweien voor
de expeditie naar Bali. Het vertrek is
bepaald in de volgende maand.
AMSTERDAM, 4 Mei. Op het open
terrein naast de Bears zal eea houten
gebouw verryzen, waarin tgielgk Baars
zal gehouden worden, zulke in verbaud
met herstellingen welke de gevel van de
Beurs aan de zjjde der Beursstraat moet
ondergaan en waarvoor het gebouw tjjde-
lgk buiten dieost gesteld wordt.
BEVERWIJK, 4 Mei. Door eenige
jonge dames alkier is Donderdag van
wege de alhier gevormde commiziie voor
de slachtoffers van den watersnood ia
Zeeland, eene collecte gehouden die
f 225,631.1/j heeft opgebracht.
IJPOLDER, 4 Mei. Bij de gehouden
verhuring vau het grasgewas langs da
wegen en dgken in dezen polder brach-
nieuwe bezigheid. 'eAonds van te voren bad
hjj nit de hem meegegeven kranten eenige
zinnen van buiten geleerd, over de tirannie
vaD de boyendrjjvende partjjen, de noodza
kelijkheid om aameu te werken euz. Deze gaf
hjj nu ten beete in de Duitsche arbeidersge
zinnen, die nu door hem bezocht werden.
Maar hij dreunde de van buitengeleerde
les zoo^ flauw op, zjjn geheele optreden was
zoo onbeschroomd en onverschillig, dat hjj
de eerste drie dagen geen enkelen nieuwen
abonné aanwierf. Den vierden dag echter
maakten hem de honger, zjjn eigen nood,
zjjn vertwijfelende toestand hem spraakzaam en
verleenden aan zjjne wo arden iets dringend*
aangrijpends, zoodat hjj des avonds gelukkig
drie nieuwe lezers aangeworven had.
Nu het jjs maar eenmaal gebroken was,
maakte hjj snelle vorderingen in da kunst
om op het hart en den geldbuidel der menschen
te werken.
Hjj merkte spoed g, welke woorden den
meesten indruk maakten en verkreeg metter—
tjjd een bjjz;nderen vaardigheid om met het
publiek in dien» ruwe taal te verkeeren.
Spoedig bracht hjj het tot gemiddeld tien
abbonnes der dag, en hoewel ook ibjjna de
helft na.de eerste week weder de bedankte,
beliepen zgne verdiensten toch ongeveer acht
dollars per week.
Wordt vervolgd.)
mi com.
Ht)ag6laó voor <2tooró~ en cCuiö-rJiollanó.
ABOHITBM BHTSPBIJS
AGITE MA HOTS AGITATE
IELILLETON.
SS
