No. 6295.
Dinsdag 8 Mei 1906
31ste Jaargang.
ïïagëlaó voor eSftooró- en £uiè-diollanó.
VacatureGemeenteraad.
Een gewezen Luitenant.
B U I T N L A JU D.
abohhbhbhtspbij»
Per S meenden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poat
Voor hek buitenland
Afzonderlijke nummers
Dit blad verschijnt degelijk»behalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re d a o t e u r-D i r e ct e u r W. KDPPER8.
BUREAU St. J ansa trant. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
FRUB DBHADVBBTBHTIBH.
Van 1—6 regelsi 50 Cent»
Elke rogel meer7</f
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Con t a a t
AG-ITS HA JtOXT AGITaTE
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubUciUEtrangèn
9. L. DA QBE Co JOHN., f. JONES Suce. Pari» 3 Ito Faubourg Monfmartr:.
Eerstdaags staan we, in onze Spaarne-
stad, voor de verkiezing van een lid van
den gemeenteraad.
Op zieh zelf is zulk eene enkelvoudige
voorziening in eene outstane vacature
geene aangelegenheid van groot gewicht,
maar zy geeft ongezocht aaaleiding om
eens op gemoedelyken toonaard over de
samenstelling van onzen Gemeenteraad te
schrijven.
Mannen van allerlei richting, allerlei
karakter en vermogens hebben daarin
zitting, en al weegt de schaal ook over,
wat betreft ieders getalsterkte, in de
richting van het ouderwetsche conserva-
tief-d*ftig-liberale element zoo is het
mindere deel het zwaarwichtigste, waar
het spreken, argamenteeren en deliberee-
ren betreft.
Ja, hierin domineert de miaderheid,en
onbegrijpelijk is dit niet. We leven in
eene periode van nieuwigheden en verbe
teringen, waarmede wij, kinderen van
onzen tjjd, terdege rekening hebben fe
honden. Maar niet al deze nieuwigheden
en verbeteringen, zelfs byaldien ze in
derdaad onze goedkeuring kunnen weg
dragen, vinden aan den vleugel, links
van den presidentieëien zetel, by val en
instemming.
Deze vleugel is de lyfwacht van het
dagelykBche bestaur, welke trouw en
hou in gelid staat, wanneer het kleine
geavanceerde groepje te onstuimig ea te
driftig uit den rechterhoek te voorschyn
schiet.
En ja, dat gebeurt zoo nu en dan nog
al eens,en zulks tot onberekenbare schade
voor de goede zaak,byaldien zjj voor zulk
eene op de bres staan.
Toch, het vuur en de geestdrift by dit
kleine groepje werkt weldadig en opwek
kend by de al te zacht gebakerde meer
derheid. Da aandacht wordt erdoor ge
scherpt zy dwingen tot medepraten en
mede-beraadalagen, en zoo geraakt men
niet zelden, na een kruisvaar van woor
den,.tot eene overeenstemming van ge
voelens, welke alle partjjen bevredigt.
Wjj moeten het, onzen geavanceerden
tegenstanders toe eere, getuigen, dat zy
meer toewyding en warmte, meer jjver
en geestdrilt aan den dag leggen, zelfs
dan de besten nit de onzen.
Het reeds meermalen gesproken woord:
sWijj kannen leeren zelfs van onze vjj-
JELILLETON.
26
(Vervolg.)
Bjj dit uiterljjk voordeel kwam nog een
ander van dit nieuw beroep. Hjj leerde het
volk<kennen bjj arbeiden in zjjn familieleven.
Hij zag veel ellende en treurigheid, veel ar
beid on gebrek, maar hjj zag ook vlijt en
spaarzaamheid, een eerlijken, wakkeren strijd
tegen wangunst en hardheid van den tegenspoed
De meeste mensehen, bjj wie hjj kwam, waren
vriendelijk en spraakzaam: slechts zelden wees
men hem aanstonds de deur. Dikwijls noodig-
da men hem uit, binnen te komen en plaats- te
nemenEn Erwin gaf gaarne gehoor aan
zoo'n nitnoodiging, want dat aanhoudend ge
loop, trap op en trap af, was vermoeiend.
Zoo zat hjj dikwijls 's middags of 's avonds
een uur bij de eene of andere arbeidersfamilie,
sprak met de mannen over politiek en praatte
met de vrouwen over de zorgen,den nood en
de moeiten deB levens. En als hij zich dan
later zulke uren weer voor den geest bracht
moest hjj in stilte over zich zeiven lachen
Was hjj het dan werkeljjk nog, Erwin von
Buschenhage, die rich met de armsten uit
hei volk op geljjken voet plaatste, zioh in
hunne gewoonten en denkwjjzen thuis begon
andenc, is maar al te waar.
Enkelen, uit onzeKatbo'ieke Raadsleden
niet te na gesproken o. m. den hr. mr.
Byvoet, die zich een man toont, zoowel
van het woord als vaa de daad, hebben
wy, Katholieken, weinig reden tot stof
fen op da vertegenwoordigers ia het
Prinsenhof.
Heusch, terwyl wy dit scbrjjveD, span
nen wy den boog van onze verwaehtin-
tingen in geenen deels te strak. Wy
eischen bet onderste niet uit de kaa. Maar
wat wy wel gebiedend willen en wat
we met recht van onze veitegenwoordigers
in den gemeenteraad mogen vorderen,het
is naast en nevens bekwaamheid, naast
en nevens een (kundigen en practischen
geest, eene ojbaatzuchtige toewjjding aan
de belangen van stad en party, eene ge
zonde en wei-beredeneerde opvatting van
de groote beweging onzer dagen, het
arbeidersvraagstuk en hetgeen daarmede
in rechtstreeksche verbinding staat. Re
denaarstalenten en aangeborene welspre
kendheid, hoezeer ook gewenscht, zjjn bij
komende dingen, die, hoezeer ook te
waardeeren, door een redelyk mecsch
niet gebiedend geëischt worden. Maar
toewyding en plichtsbetrachting, kennis
van zakeo, ernst en jjver zjjn de «con
ditio sine qua none voor een waar yk
bruikbaar en deugdeljjk Raadslid.
Wy staan eerstdaags hier ter stede
voor esn enkelvoudige Raadsverkiezing,
en de vraag, wie voor den openstaanden
zetel in aanmerking kernen, brandt op
veler lippen.
In den loop van da jar9n en bjj den
stygenden ernst der economische vraag
stukken vooral, is gelakkig de belang
stelling in verkiezingszaken niet weinig
er op vooruitgegaan.
De beweging van onzen tjjd, zoo op
Rijks-, provinciaal- als gemeantegebied
omvat alle lagen en standen, alle klassen
van de burgerlyke samenleving.
Niet één, die zich erbuiten kan bonden
Zjj dringt van de fabriek naar den huis-
baard, van den huishaard naar de school.
Jong en oud, vaders, moeders en kin
deren zjjn er bjj betrokken.
Deze omstandigheid werkt gunstig, oi
liever zjj behoorde zulks te doen, op de
samenstelling van de wetgevende verga
deringen, vooral, omdat deze econo
mische vraagstukken de partyen zoo scherp
te gevoelen hen vol deelneming de hand
schudde
Wanneer Erwin nu des morgens zijn rond
gang begon, had hij niet meer le strijden
tegen dat verlammende gevoel van onbehagen
en alkeer, dat hem vroeger a o zenuwachtig
maakte, en het eerste uur van iederen nieuwen
dag als eene pijniging deed voelen. Hjj had
zich verzoend met dit werk, dat hem door
gewoonte en een gunstigen uitslag lief was
geworden. Zooveel te pijnlijker werd hjj daar
om op zekeren d g verrast door de mededee-
ling van den redacteur van het volksblad,
dat hjj verder zjjne d'eDsten niet noodig had.
Met spijt vernam hjj de reden van zjjn ont
slag, die hem de man ronduit mededeelde.
Een aautal partjjgenooten hadden aangeboden
Zondags in hun vrijen tjjd New York van
huis tot huis te doorkruisen, om nieuwe le
zers aan te werven.
Erwin kon een bitteren lach niet weer
houden. Den vorigen avond had hij alleen
uit nieuwsgierigheid een vergadering bezocht
De normale arbeidsdag was het onderwerp
eener voordracht geweest en de hoofdredenaar
had met bjjzonderen nairuk het werken op
zoogenaamde overuren gebrandmerkt. //Hoe
korter de arbeidsdag, hoe geringer het aantal
werkloozen. Ieder overuur is eene misdaad
jegens onze arme, hongerlijdende medeburgers
öegran//. Dit was de stelling geweest
waarop de redenaar voortgesproken had. En
nu wat deden nu diezelfde mannen, die
hun vrjjen Zondag gingen besteden om lezers
te werven. Wat deden zij anders, dan o ver
tegenover elkander plaatsen.
Enzeiden we het niet reeds?de ge
avanceerd liberale partyen weten hunne
mannetjes te kitzeü, welke hart voor de
party hebben ea voor geene moeilykhe-
den, als enqcête», studie en tjjdterlies,
terugdein ze a.
Welnu,tegenover dezulken behooren ook
wy mannen fe stellen van hetzelfde kali
ber, mannen van het woord en van de
daad, die enkel de partjjen dienen.
Lidmaatschappen voor Kamers. Pro
vinciale Staten en Gemeenteraden zjjn
sele.-t langen tjjd geen ornamenten meer,
waarmede vroeger belaasmaar al te
veel gepronkc werd.
Het zjjn moeialyke posten, waarop eene
zware verantwoording drukt, posten, die
geene adellyke praedicaten of universale
graden vorderen, maar den man in zyne
volle werkzaamheid, met al zyne krach
ten en vermogens.
Mogen onze Katholieke kiezers van
Haarlem dit ook nu beseffen en bjj do
op handen zjjnde candidaatateliing met
manneljjken ernst overwegen, wie in het
belaag van stad en party den openstaan
den zetel in het Prinsenhof waardig is.
Graaf witte. Witte is weg.
Maar na ii dit het verwonderlijke, dat
men nog niet zeker weet,of de reactie ge
wonnen heeft, dan wel juist in zjjn heen
gaan een echec heeft geleden.
Men zou zoo meenen, dat: het eerst» het
geval is; de«Timea»-correspondentkomt
echter vertellen, dat de Czaar zelf voor
uitstrevende ideeën is toegedaan en nu
aan Witte, die remmen wilde, zjjn congé
heeft gegeven.
Wat toch is het geval
Witte had de onmiddellijke afkondi
ging gevraagd van nieuwe wetten, die hem
volkomene vryheid vaa handelen laten,
met bescherming van de autocratie en be-
rooving van de Doema van elk initiatief
in toekomstige regeeriogszaken.
De algemeens verbolgenheid der on
afhankelijke pers deed het gevaarijjke uit
komen van een zoodanige poging om het
oude stelsel in overeenstemming te bren
gen met het nieuwe.
Ook de Czaar zag hst onvooizichtige
in van eene dergelijke schending zjjner
beloften van 30 October, die een brevet
van wantrouwen in de Doema zou be-
teekenen.
Integendeel wille bjj, dat orde en vre
de in Rusland zullen heerschen, terwyl
de nieuwe wetten slechts botsingen zou
den uitlokken en het aanzien des Kei
zers verlagen.
Eerst moest men,naar zyne opinie, de
uren maken
Ontnamen zij niet aan armeren, zooals bjj
en anderen wareD, het middel om hun brood
te verdienen? Rukten zjj hun niet, om zoo
te zeggen, het eten uit den mond P Het on
recht dat hun geschiedde, zagen zjj wel, maar
voor het onrecht, dat zij anderen aandeden,
waren zjj blind.
Met deze minder troostrijke beschouwing
besloot Erwin dit tjjfperk van zjjn leven en
zjjne betrekking. Het eerst deed hjj meer
moeite om ergens als kellner geplaatst ie
worden, waarbij hjj de groote lokalen,
die eene soort van verzamelplaats wa
ren voor al de Duitschers in New-York,
angstig vermeed. Maar in de kleine biaihui
zen bad men geene kellners nooaig. De wei
nige dollars, die hjj de laatste maanden over
gespaard had, waren spoedig opgeteerd, en
toen hem eindelijk in zijne vertwijfeling en
radeloosheid de gedachte inviel, om bet met
een kleinen handel langs de huizen te be
proeven, bezat hjj geene middelen genoeg
meer, om waren in te koopen.
De nood begon dreigender en drukkender
te worden, dan ooit te voren. Zonder onder
komen zou hjj van honger moeten sterven.
Vol vertwijfeling doorkrniste hij de stad in
alle richtingen, overal opmerkzaam rondziende
nu en dan een lokaal binnengaande, om werk
te vragen, maar telkens vergeefs.
Daar kwam hem op zekeren dag, nadat hjj
uren lang den Broadway op en neer geloopen
had eene magere, atjjve ges alte tegen, in wien
bij tot zijne onuitsprekelijke blijdschap zjjn
Doeuoa aan het werk zien om na te gaan
welke veranderingen noodig mochten zyn.
Doch daarmede ging Witte niet ac-
coord.
Hjj achtte deze redeaeering volkomen
jnist, wanneer het een laad betrof met
een normaal Staatkundig leven niet ech
ter in Rusland, waar een dam moest
worden opgeworpen tegen den wasaenden
stroom der politieke hartstochten.
Werden de door hem verlangde wetten
niet uitgevaardigd, dan zoa de Doema
met overdrevene eischen aankomea en
zoa elke verdere concessie het karakter
van vrywillige verkiezing verliezen.
Zóó ontatocd er eene botsing van mee-
□ingen: de Czaar weigerde toe te geren
enWilts vroeg zyn ontslag.
Witte is met zyne verhuizing uit het
Winterpaleis al gereed en gaat zich in
de provincie voorloopig vestigen of iahet
het buitenland, ten einde eene zoo vol
slagen mogeljjke rust te genieten.
Want hoewel, als officiëele reden van
het ontslag, werd opgegeven de gezond
heidstoestand van Witt», hetgeen echter
geenizias de werkelyke oorzaak is, voelt
de Graaf wat geen wonder is dat
hem eene groote rastpooe zeer goed zal
doen.
De Czaar heeft hem met eene hooge
orde begiftigd en Goremykin in zjjne
plaats benoemd.
Frankrijk.
Clémenceau heeft zoowaar eene ver
kiezingstede gahouden.
Het was eene oratie voor eigen beleid,
eene verdediging zoo goed en kwaad
als het ging! van de door hem gs-
volgde gedragsljjn.
Eerst werd heel het ministerie op een
voetstuk gezet.
Daartoe bracht C'émenceau in herin-
neriog de groote moeilykheden, bjj het
optreden van het Kabinet ondervonden,
n.l. de Conferentie van Algeciras, de boe
delbeschrijvingen der kerken en de zeer
omvangrjjka werkstakingen.
En loen was de beurt aan hem-zelven
Daar de slechte raadgevers de over
hand behielden, was hjj verplicht geweest
de hulp :o te roepen van d». militair»
macht,welker zelfverloochening bewonde
renswaardig was.
Dat is ook zoo; maar voor wier reke
ning komt bet bloed van het honderdtal
gekwetste soldaten?
De Minister teekende nog verzet aan
tegen de beschuldiging, als zou hjj de
vryheid om het werkte staken aan ban-
'den hebben gelegd; «men moet aan de
arbeiders de waarheid weten te zeggen.»
Clémenceau beklaagde zich eiudeljjk
over de vereenigde socialisten, di*, door
Amerikaanschen reismakker herkende. Mjjn-
heer Hopkins 1 Gered jubelde het in hem.
Hj) lep hem tegemoet en groette hem reeds
uit de verte.
Hoe gaat het u, mister Hopkina?
De Amerikaan keek verbaasd op, groete en
bleef staan.
Het doet mjj genoegen u te zien, mis-
ter mister
Hagen, viel Erwin hem in de rede.
Wij leerden elkander op de stoomboot ken
nen
Ja juist, nu herinner ik het mg weer.
Wel, hoe bevalt het u bjj ons, mieter Hagen
Erwin zuchtte.
Een moeiljjk land, dit Amerika, stamel
de hjj terwjjl Hopkins hem snel van boven
tot onder opnam.
Hm, hm., liet de Amerikaan hooren en
zweeg. Erwin echter, door angst gedreven,
dat Hopkins verder zou gaan. en hem hope
loos laten staan, bracht met den ijver der
vertwijfeling uit
Het is zoo moeiljjk, werk te vinden,
dat goed betaald wordt, als men vreemdeling
is, en op niemauds hulp kan rekenen
De Amerikaan zag hem opnieuw aan en
sprak dan langzaam Als ik u goed begrjjp,
zoekt gij werk, mister Hagen.
Ja, dat zoek ik, antwoordde Erwin
snel, en zonder z ch er om te bekommeren, of
zijn gedrag misschien onbeleefd was, voegde
hij er op smeekenden toon bjjals gij zoo
goed wildet zjjn, mg met uw daad bij te
staan
hunne best-jjding van de radicalen en de
radicasl-iccialieten, den reactionairen in
de kaait spelen.
Het slotwoord van den Minister was
de prof»tie «Desniettegenstaande znl-
len de verkiezingen een triomf voor de
Republiek zyn.»
Nous verrons 1
De Koning van Engeland heeftop
bet Elysée te Parjjs met den President
der Republiek en zyne echtgenoote al
lergezelligst gedineerd.
Er waren nog een 80-tal genocdigden
aan tafel.
Na een paar toosten op koning Ed-
wa-d en op het welzjjn der Fransche
Republiek werden de volksliederen ge
speeld.
Koning Edward zal heden middag van
Calais naar Dover vertrekken..
Afrika.
't Is in Marocco nog alles verre van
»pais of vree,zooals Joo3t van den Von
del zou zeggen.
Aan de Petit Parisien* ontleenen we
het navolgende
»De telegrafische berichten, welke ons
van de Maroccaansche kast bereiken, be
helzen eene mededeeling, dat een tame
ly k sterk eavalerie-detachement van den
magbzen, hetwelk op verkenning nit was
aan de oevers van de Moulaye, door troe
pen van den troonpretendent is aange
vallen en op de vlocht gedreven.
Voortdorend hebben er schermutselin
gen tuiscben de twee vy'andige partgen
plaat», masr er kan niets groots onder
nomen worden wegens het ongunstige
ge'Ö-
De contingenten van de aaneengeslo
ten stammen verbeiden met ongeduld het
oogenblik, dat zjj de Monlaya kannen
oversteken en den aanval beginneD.
Duitachland.
Vorst von Bnlow isacht-en-vyftig jaar
geworden.
Zyn verjaring bracht uit alle dealen
van het Rjjk telegrammen en brieven
van gelnkwensch.
De Keizer zond hem, getjjktjjdig met
zyn potret, eene zeer kostbare porselei
nen vaas, terwyl de Keizerin, die nog
buiten Berijjn iv, een allerhartelijkst te
legram van gelakwensch heeft gezonden.
'e Namiddags, te 5 ure, arriveerde
Keieer Wilhelm in hoogsteigen persoon
per automobiel aau het paleis ven den
Kanselier.
Deze is nog steeds ljjdende en bljjit
nog een week of drie te Berljjnalsdan
vertrekt hg naar Baden-Baden.
De Keizer vertoefde een vol nnr bij
von Bulow.
Hongarije.
Het heeft Diet veel te beteekenen,zagt
De Amerikaan hoestte even, aarzelde een
oegeublik en zeide dan op zjjn bedaarden,
regelmatigen toon
Wel, kom morgen middag op mgn bu.
reau, Hoe en Campagoie, 124 Grand
Ik wil zien, wat ik voor u doen kan.
Hjj zeide dat met zoo'n bedaard, onver
schillig gelaat, dat men er aan twijfelen kon,
of hjj het slechts zeide, om van den verzoe
ker af te komen, of uit werkeljjk verlangen
om te helpen. In Er wins hart steeg zoo'n
gevoel van dankbaarheid op, dat hjj met
vochtige oogen en met overdreven dankbetui
gingen aan zjjn hart lucht begon te geven.
Mister Hopkins echter wenkte afwerend met
de hand «Good-Morning, sir*. En haastig
vervolgde bjj zjjn weg.
Den volgenden morgen, voor Erwin zich
naar Hopkins 'oegaf, zocht hjj de eenige fst-
soenljjke jas op, die bjj nog had. De laatste
weken was hem al meer en meer de lust ver
gaan voor een fatsoenljjk uiterljjk te zorgen.
Nu echter schrikte hjj, toen hjj zag, dat zijn
jas geheel kaal en de knoopsgaten uitgescheurd
waren. Dit laatste gebrek verhielp bjj zoo
goed hg kon met naald en draad. Zjjne schoe=
nen poetste hjj zorgvuldig en >aar het leer
opengebarsten was, zoodat de witte kousen
zichtbaar werden, smeerde hij wat inkt. Den
rand van zijn hoed wreef hij met een natten
doek af, voor hjj het huia verliet.
Wordt vervolgd.)
Milt ÜIIRllï.
