No. 6301.
Dinsdag 15 Mei 1906.
31ste Jaargang.
ïïaaBlaó voor éftooró- en Suió-diollanè.
Onze wettenmakerij.
Een gewezen Luitenant.
B V i T L A a
BUMMLlND.
AJBOnrBMBVTSPBIJft
Per 3 maanden voor Haarlem i 1
Voor de overige plaatsen io Nederland franco per poet
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummert
Dit blad venohjjnt dagtlykt, behalve Zon- en Feeatdagen
Hoofdredaoteu r-D i r e ot e u r W. K UPPERS.
BUREAU St. Janaatrant. Haarlem.
t 1,20
1,50
2,90
0,03
VBUB DBBADVSBTHHTMB.
Van 1—6 regelt30 Cent»
Elke regel meeri 7l/t 9
Groote lettert worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbieding n 25 Cents per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PubUeité, Etrangèm
org Monti
acute MA WON AGITATE ö- L. DA IJ BE Co JOHN., B. JONES Snee- Parit 3 1 bit Faubourg Montmartre
Op het Haageche Binnenhof heeft men
het in deze dagen zeer drak met het ma
ken van wetten. Er wordt hard gewerkt,
er wordt gedelibereerd en geredeneerd, dat
't een last ie, maar ving opachieten doet
men niet. Daar heeft men na weer het
ontwerp-arbeidscontract. Pat ding willen
eenige heeren verschuiven omdater, zeg
gen 70, tot afdoening over te gaas.
Over den gang van zaken denkende,
kwam onB een artikel in banden waarin
Nurks zegt, dat hg waarlgk niet de eer-
ste is die klaagt over den eeuwigen duur
welke bjj ons de eenvoudigste wet schjjnt
te vorderen om tot stand te kannen ko
men.
Men zou zeggen, zoo gaat hg voort,
dat eene wet nog niet zooveel levensdag
gea telt als fabriekatiedagen.
Neem de wetten, die in den laatsten
tgd gemaakt zgn, eens onder het ver
grootglas.
Wat heil verwacht men van de drank
wet
Hoe lang duurde het, eer de wetge
vende macht dat kluwen zoodanig in de
war had gebracht, dat de knapste advo
caat er niet meer uit wjjs kan worden
Hoeveel bladzgden in folio zgn vol-
gekletst over dat onuitvoerbaar wetstuk.
Ga eens op de dorpen en zie eens het
resultaat van die drankwet.
la h6t begin wordt het den een en
ander, vooral in een gecombineerd be-
drgf wat lastig gemaakt, evecalB met
haar zusje van voor twintig jaren, waar
van nog sporen bestaan van twee deuren
een aan café en een aan winkel, die nu
na lange ruste weer beiden openstaan
wegens de vergunning. Maar voor hoe
lang?
Op het oogenblik geeuwt, om niet iets
gruvera te zeggen, het gansche land over
de in bewerking zjjnde wet op het ar
beidscontract.
En als die wet klaar is, dan zal het
bljjken, dat eg onuitvoerbaar is, dat er
niet alleen kleine en groote mazen in zgn,
maar dat er schearen in voorkomen zco
groot, dat er zelfs een olifant door kan.
Die wet is wel geen dotdgeboren kind
maar zg Ijjdt aan de tering in haar laat
ste stadium.
Daarvan is niets te verwachten.
Daar bestaan ook nog wetten en ver
ordeningen op het bedelen, op de land-
1EI/ILLETON.
(Vervolg.)
Na acht dagen was hjj zoover, dal hem
een paar aanvangklaasen toevertrouwd werden.
Met allen ijver, met echte innerlijke bevre
diging wjjdde hij zich aan zjjn nieuw be
roep.
Zgne bewondering voor de methode van
mijnheer Beeli'S nam toe, naarmate hjj ze
beter leerde kennen, ja, ze steeg tot een soort
van vereering. Hoe vernuftig en wel door
dacht was deze leergang in elkander gezet,
hoe verbazingwekkend de resultaten, die de
onderwijzer er mee verkreeg.
Eu dat Beelitz methode opgaDg maakte
bleek het duidelijkst uit het aantal scholieren.
Meer dan vijfhonderd, van allen leeftijd, van
stand en rang bezochten de school, om hier
Duiiscb, Pransch, Italiaansch, Spaantcb, en
Eugelsch te leeren. Erwin wist niet, wat hjj
bet meeat bewonderen moest, het scherpe,
doordringende verstand en de veel omvattende
kennis der vreemde talen, of het organieeerend
talent van dezen kleinen, scbjjnbaar nietigen
directeur. Er lag iets tegenstrijdigs, raadsel
achtigs in het wezen van dezen man, die zoo
looperg en Joost mag watea wat al
meer.
Wat hebben wjj aan al dien rommel
van wetten, besluiten, verordeningen 1
Een poosje wordt da hand er aan ge
houden en >zg raste in vredede arme
ziel
Maar van bedeLars gesproken Daar
moet ik nog een woordje bjjpassen.
Voor eenige jaran heeft men het Ne-
derlandsche volk gelnkkig gemaakt met
de leerplichtwet, omdat om
dat het zonde en jammer was, dat de
kinderen de koeien hoedden langs de
grachten, in plaats van degelgk en deug
delijk ondarwjjs te gaan genieten.
Ot toen een muilband overbodig zon
geweest zgn 1
Overlading van werk voor schoolop
zieners, voor hoofden van scholen, voor
onderwijzers, voor commissie tot wering
van schoolverzuim en spot van
het publiek. Heel wat last en anders
niets.
flat geval doet zich veelvuldig voor*
dat buitenlieden nu en dan gedwongen
zijn hunne kinderen eenige keeren uit de
school te honden om redenen, die voor
da wet niet geldig zgn, hoezeer zg overi
gens bezorgd zgn, dat hunne kinderen
goed onderwezen worden.
Dit moet door het schoolhoofd opge-
teekend worden, het moet den school
opziener worden medegedeelddan volgt
aanschrijving aan de ouders, bg herha
ling,oproeping voor de wassen neus, alias
schoolcommissie, voor welke niemand
meer verschijntnogmaals herhaling en
er volgt een proces, waarbjj vjjftig cent
of een galden boete.
Een kwaadwillige kan intassehen zgn
kind zoo wat een half jaar uit de school
houden, eer die gansche zaak vanaf het
eerste schoolverzuim tot aan het rech
terlijk vonnis haren weg heeft afgelegd.
En wie zgn die kwaadwilligen
Het zgn de bedelaars, die na het von
nis ook nog geen boete betalen, omdat
op hen geen verhaal ii.
Het is bjjaa overal gewoonte gewor
den, dat op de dorpen evenals in de ste-
ean bedel- en geef dag bestaat.
Bg troepjes komen de luilakken de
deuren bestormen, en tel dan eene de
leerplichtige kinderen die dasrbjj zgn.
Een mooie leerplichtwet, waarover ge
heel Nederland in rep en roer is ge
weest.
De bedelaars nemen die kinderen van
koel overwoog, zoo sluw berekeode, zoo koel
bloedig op zijn voordeel paste, en toch, als
er sprake kwam van zjjue metbode, met bet
vuur der bezieling sprak, waardoor ook de
onverschillige gedwongen werd een warm
voorstander van deze leerwijze te worden.
Door deze afwisselende iudrukken, die hjj
van zgn principaal ontving, en door de in
spanning, die deze nieuwe werkzaamheid van
hem eischte, werd Erwin too geheel en al
in beslag genomen, dat hjj het pijnlijke mat
zijne ontmoetingen van Klara niet zoo ge
voelde, als hjj eerst gedacht bad. Klara had
hoofdzakelijk hare bezigheden op het bureau
en behalve Zaterdagsavonds,als zij den onder
wijzers hun weekloon uitbetaalde, kwam hjj
bjjna nooit in aanraking met baar.
Als het ecVter gebeurde dan Was zij stijf,
ongenaakbaar, hare sten bard, haar gelaat
norsch en afwijzend. Nooit zag zjj hem aan,
ook niet, als zjj persoonlijk met hem sprak.
Haar blik gleed koel langs hem heen, en Er
win moest met een pijnljjk gevoel van berouw
erkennen, dat zjj niets vergeten was, d\t zjj
hem nog haatte met al de kracht barer
ziel.
Op zekeren dag gaf de directeur hem eene
opdracht, waardoor zjjn gevoel geweldig ge
schokt werd. Mjjnheer Beelitz belastte hem
met de taallessen aan zijne boekhoudster,
die zich onder zjjne leiding in het lesgeven
oefenen zou, opdat zjj in staat zou zjjn in
geval van nood een paar der lagere klassen
over te nemen. Erwin wist niet, of hjj daze
beschikking van den directeur als eene wel-
7 tot 12 jaren mede, omdat die ook al
hnn renten afwerpen.
Maar, zal men zeggen, de menscben
moesten niets geven aan die kinderen.
Jawel, zeg dat earn aan een boeren
huisvrouw, die hart heeft voor de kin
dereu. Eerder zal zjj de groote bedelaars
wegjagen, zonder hun iets te geven, dan
iets te weigeren aan die kinderen. Htsr
moederziel bsgrgpc niet, dat zg door die
handeling meewerkt tot het grootbrengen
van gespnis, opgroeiend in de leerschool
van alle ondeugd.
Laat ik maar zwjjgea over moeders
wij, mannen, hebben er geen begrip van,
hoe alle moeders de kunst verstaan hnn
eigen en acdermans kinderen te beder
ven nit en door looter liefde en goed
heid.
Maar, om op mgn thema terng te bo
men, vraag ik: waartoe al dat harrewar
ren en dagen, weken en maanden Bprekem
wikken en wegen en beslaiten over wet"
ten, die toch maar een blauwen Maandag
in werking big ven?
Eu men zon me nog vragen, of ik
niet eens aan de Regeering mocht vra
gen om een model van een nienw soort
muilbanden voor de wetgevende macht?
Die Nurks, zal men zeggen, denkt er
vlug over heen, maar wjj denken precies
hetzelfde en waar Nurks zegt gewend
te zgn aan verwgtingen, die bg op het
ocdpapieirak zet, hebben we veel mooier
dingen te verduwen, die wjj in onzen
rariteiten-trommel opbergen.
Zalke dingen worden heel wat waard.
Rusland.
De Rassische Regeeriog heeft naar ond
gebruik nog geen vast richtsnoer.
Op den Wög naar het Taaiische paleis
kwamen de afgevaardigden langs de ge
vangenis, uit welker kleine vensters zjj
begroatiDgen en eiachan vernamen.
Da vensters zonden 'eiig zijn geweest,
indien de Regeering de kamt had ver-
s aan de liefde van het volk te verwerven,
doch zjj schenen bezet als nooit te vo
ren.
In de lacht zweelde het eene in de
Troonrede ontbrekende woordamnes
tie.
Edoch, het adres van da Rjjksdoema
aan den Czaar zal luidens betrouwbare
mededeeling de noodzakelijkheid bepleiten
van eena amnestie, van verleening van
burgerljjke en politieke vrijheden aan alle
burgers en van eLchaffiog van den Rijks
raad, den scheidsmuur tusschen'monarch
en Doema.
kome gelegenheid moest begroeten, om zich
met Klara te verzoenen, of vragen, hiervan
vrjgesteld te morden. Hij kon geen besluit
nemen, en liet de zaak ap hear beloop. Het
eers'e uur weid bepaald. Door mjjnhee- Bee
litz vergezeld, trad Klara het schoolvertrek
b nnen, en Erwin, met moeite zjjne ontroe
ring bedwingend, moest met het onderwjjs
beginnen.
Gelukkiger wijze hielp de aanwezigheid van
den directeur, die de les scheen te willen
bjjwonen, over de eers'e pjjnljjke minuten
heen en dwoDg hen beiden tot kalmte en
zelfbeheersching. Nauwelgks echter hadden
zjj hunne bedaardheid eenigzins herkregen of
mjjnheer Beelitz stond op en verliet de ka
mer.
Erwin begon te slameltn en te stotteren
en brak lotsaling midden in een zin af. Er
ontstond een oogenblik van pjjuljjk zwjjgen,
waarin beiden met neergeslagen oogen zich
vergeefs inspanden een uitweg uit dezen be
klemmender» toestand te vindeD. Eindtljjk
verzame'de Erwin al zjjn moed. Liever roHd-
uit spreken, dan dit zwjigen over datgene,
wat als een berg tusschen hen lag I
Met vaste stem en de oogen vast op Klara
gericht begon hjj
Mejuffrouw Klara... juffrouw Wagner,
bet spjjt mij, dat ik u eene oitmoeting niet
besparen kon, die, zocals ik heel goed begrjjp
u ongewenscht, ja pjjuljjk zijn moet. Ik had,
toen ik, hier zag, het gevoel, dat het mgn
plicht was, u van mgn bjjzjjn te versehoonen.
Maar de drang der omstandigheden was
Er bestaat in werkeijjkheid nog geene
Regeeringer bevinden zich alleen nog
personen in Staatsdienst, die de verscbjj-
ning van eene ware uit de Volksverte
genwoordiging ontstane Regeering tege
moet zien.
Belgie.
Wat gevresed werd is geschied I
In de jongste Kamerzitting is er van
den hr. Coremans in eigen persoon eene
motie uitgegaaD, strekkende om de bespre
king van zjjo wetsontwerp betreffende
het Vlaamscbe onderwjjs in de vrjje open
bar e scholen met het oog op de vele
zakea die de hnidige Kamer oog al te
handelen had uit te stelLn tot na da
verkiezingen van 27 Mei a.s.
Coremans voegde erbjj, dat er maatre
gelen zonden genomen worden om door
de nieuwe Kamer, in November bijeen
komende, deze wet, met zooveel ongeduld
door de Vlaamsche bevolking tegemoet
gezi n, te doen aannemeD, ja, de behan
deling ervan aan 't hoofd te plaatsen
van den nieuwen rooster vaa werkzaam
heden.
Minister de Trooz ondersteunde Core
mans' voorstel en beaamde diens belofte.
De linkerzjjde begroette de toezegging
van Coremans en die des ministers met
den uitroep: «Dat is kissparade
Engeland
De bekende Franschs socioloog Fié-
dé ic Le Play zeida een', over Engeland
sprekende: »De welvaart van dit land
en de ru.t, waarin het zich verbljjdt, zgn
een gevolg van de tronw der Britten aan
ht gebod der Zondagsviering.* Voor de
Zondagsra8t strjjdt dezs natie met be
wonderenswaardige volharding.
Na weer is er te Londen eene verga
dering gehouden ten bate van de Zon
dagsrust, waarbjj mannen van uiteenloo-
psnde gezindten tegenwoordig waren. Men
wilde de werklieden beschermen tegen
den last, dien welvarende en gegoede
menschen gedachterloos en soms baat
zucht g hun opleggen, niet denkende aan
het onnitsprekeljjke kwaad, hetwelk zg
hun aandoen.
Voorwaar menige natie mag zich aan znlk
eene beweging ten bate der Zondagsvie
ring spiegelen.
Amerika.
Op de motie in het Britscbe Parle
ment, ten gunste van vloot- enlegeruit-
gaven (waarvan we in ons vorig nummer
gewaagden) slait waardigljjk het navol
gende aan
Uit Washington wordt vernomeD, hoe
aldaar deze motie in officiësle kringen
met harteljjke ingenomenheid is begroet.
De Amerikaanrche vertegenwoordigers
willen op de Haagsche Conferentie ieder
voorstel tot beperking van de toerustin
gen ondersteunen, doch voor een initia
tief zgn ze niet te spreken.
«Het is niet de zaak van Amerika
aldus heet het aan de Europeesche
mogendheden voor te schrjjven, welke
maatregelen zg tot hare zekerheid moe
ten nemen.
Erg afdoend is o.i. dit argument niet.
Italië.
Een intieme audiëntre, van een meer
familiaar karakter,geheel overeenkomstig
het goeds hart van den H. Vader wordt
door de Romeiosche pers vermeld.
De heer Frans Sartor, een gevierd
beeldhouwer van Cavaso, is te Riesi ge
trouwd met Amelia Parolin, nicht van
Zjjne Heiligheid.
Na de kerkeljjke huweljjksinzegeoing,
waarbjj tal van verwanten en vrienden
tegenwoordig waren, vertrok het jonge
paar naar Rome. Daar waohtte ban ten
Vatican», als verwanten des Paaien, eene
hüffeljjke ontrangst, welke echter voor
een huiseljjk feestje plaats maakte, toen
het jonge paar den Paaseljjken zegen
ontvangen had. In den kring zjjeer fa
milie is Z. EL de Paus dezelfde geestige,
opgeruimde man, als toen hjj eene nede
rige pastorie bewoonde.
Spanje.
Nationale feesten kennen bezwaarlijk
saneDgaan met politieke verwikkelingen.
En vandaar, dat het ministerie kennis
geeft, dat alle Staatkundige kwesties op
geschorst bljjven tot na Alfonso's huwe
lijk. Morst schgnt altjjd nog te hopen,
dan de Cortes te ontbinden.
Van den H. Stoel gaat geen bgzonder
gezantschap naar hstjuichend Madrid. De
H. Vader wil zich doen vertegenwoordi
gen door zjjnen apostolisohen nnncius,
mgr. Rinaldini, die eertjjds intarnnncius
in den Haag geweest is. Na het hnweljjk
zal met in-acht-neming van de gebraikp
keljjke ceremoniea de goaden roos ge
zonden worden.
sterker dan mgn wil, dat is mjjn eenige
verontschuldiging.
Zg hield de oogen nog alijjd neergeslagen,
maar de blos, die op eens haar gelaat kleur*
de, en bet zwoegen van baar ademhaling ver*
rieden haar ontroering:
Erwin haalde diep adem en vervolgde
Juffrouw Klara, misschien helpt de
tjjd ons aan eene betere verhouding tusschen
elkander, misschien gelukt het mjj, u te over
tuigen, dat ik het onrecht, hetwelk ik een
maal jegens u beging.
Een driftige beweging van Klara deed
hem verstommen. Zjj was opgesprongen, hare
oogen stonden somber en dreigend, de spieren
van haar gelaat trilden.
Spaar gerust uwe woorden, mijnheer
Hagen bracht zg met trillende stem uit.
Wjj he'obeu elkander persooDljjk niets, niets
mede te deelen. Wjj zgn in dienst van mjjn
heer Beelitz en moeten ons naar zjjne rege-
1 ng schikken. Dat is de eenige verhouding,
waarin wjj tot elkander staan.
Zjj ging zitten, nam haar potlood en boek
en beduidde hem zjjn onderwjjs te vervol-
gen.
Erwin beet zich verbleekend op de lippen.
Zonder veTder een woord te spreken, zette
hjj de les voort, maar zjjne stem klonk ruw
en scherp.
Ook in de volgende uren verdween bjj Er
win de bit te se stemming niet. De koelheid,
die Klara tegenover hem toonde, herinnerde
hem voortdurend aau die kwetsende afwij
zing. Zwaar drukte op beiden de vervulling
Standenscholen. Op de verga
dering van de afd. Amsterdam der Ver-
een'ging van Hoofden van Scholen in
Nederland*, te honden op Zaterdag 19
Mei a.s. in Parkzichtzal de Heer C.
F. A. Zernike eene inleiding honden 0 rei
Standenscholen*. Daarbij zal de inlei
der de volgende stillingen ve dedigen.
1. Bjj eene goede schoolregeliog zgn
tenminste twee soorten van lagere scho
len noodiga. scholen, waar eindonder
wijs gegeven wordt; b. scholen, waar
het onderwijs een voorbt reidend karakter
draagt.
2. De bepaling, welke van deze beide
scholen een kind zal bezoeken, behoort
aan de onders te worden overgelaten.
3. Het beroep van de voorstanders der
algemeene volksschool op de toestanden
en plattenlande heeft evenmin waarde
hunner plicht de minuten slopen onuitstaan
baar langzaam voort en alsvan een ewaren last
bevrjjd, herademden zjj, zoodikwjjls mjjnheer
Beelitz in het schoolvertrek versaheen, om
Erwin af te lossen en zich van de voaderin-
gen der aoholierster te overtuigen. Met de
grootste nauwkeurigheid hield Erwin zich
aau den aangegeven leergang; nooit sprak hjj
een woord, dat deordesen niét voorgeschreven
was.
Einde'ijk, eindeljjk na verscheidene
weken eener onverdrageljjke kwelling, ver
klaarde de directeur Klara's vorming «oor
voltooid.
Weinige dagen hierna was Erwin. juist op
het bureau gekomen om daar eene opdracht
van mjjnheer Beelitz uit te voeren, toen hg
plotseling eene stem hoorde, die hem het
bloed naar de wangen dreef. Het wotgende
oogenblik stond bjj tegenover miss Oaoy
Sumner, die zich op de lijst der scholieren
liet inschrjjven. De jonge Amerikaanacho her
kende bem terstond en stak hem in bljjde
verrassing de hand tqe.
- Ha, mieter Hagen 1 Ze;i verheugd u
te zien. B
Erwin maakte een diepe buiging en be
antwoordde den groet met meer vriendelijk
heid dan hg voor de koelhartjge Amerikaan-
aohe overgehad sou hebben, als 'Klara Wagner
geen getuige van dit voerral was geweest.
Wordt vervolgd.)
HEI WE
SIRE (rtlltllT.
32