No. 6308.
Woensdag 23 Mei 1906.
31ste Jaargang.
HbagËlaó voor eSlooró- en Suió-diollanó.
Van 't Binnenhof.
Een gewezen Luitenant.
BV ITEM A SS 1).
ABomniianrTBPBUBi
Per S maanden voor Haarlem .1.1
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poet
Voor het buitenland
Afzonderlijke nummer»
Dit blad verschijnt dagelij kt behalve Zon- en Feestdagen
Hoofd re daoten r-D irectenr W. KÜPPER8.
BUBIAU St. Janaitrant. Haarlem.
f 1,20
1,50
2,90
0,03
PBUB DBBADVSBTSHKJn.
Van 16 regel»50 Cent»
Elke regel meer71/»
Groote letter» worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cent» per advertentie h Contant
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangèm
O. L. DAUBE Sr Co JOHN., f. JONES SueeParit S 1 bit Faubourg Montmartrt
De Kamer heeft de vorige week in de
eerste plaati bepaald, dat men zjjn io-
wonecden arbeider dienstbode, huis
knecht, boerenarbeider enr. in g6val
van ziekte of ongeval zoolang de dienst
betrekking daurt, doch uiterlijk tot een
tjjd van zes weken, een behoorlijke ver
pleging en geneeskundige behandeling
moet bezorgen io of buitenshuis, voor
zooverre daarin niet nit anderen hooide
is voorzien. Men is gerechtigd de kosten
op den arbeider te verhalen, doch voor
zooveel betreft die der eerste vier weken
alleen dan, wanneer de ziekte of het on
geval door diens opzet of onzedelijkheid
veroorzaakt of het gevolg is van een
lichaamsgebrek, waaromtrent de arbeider
bg het aangaan der overeenkomst den
werkgever opzettelijk valsche inlichtin
gen heelt gegeven.
Elk beding, waardoor deze verplich
tingen des werkgevers zonden worden
Bitgesloten of beperkt, is nietig.
Nu richtten ïich de bezwaren vooral
tegen dit laatste zinu9tje, wjjl daardoor
wordt bepaald dat het voorschrift der
wet onder alle omstandigheden verplich
tend is,
Welgestelden, zoo zeiie mr. Lohman,
zul'en weinig of geen last van het voor
schrift ondervinden, maar degenen, voor
wie het houden eenerr dienstbode een
noodzakeljjkheid iszullen gezwegen
nog van bijzondere omstandigheden, zoo
a's ongewenschte bevallingen vaak
zoo weinig in de gelegenheid wezen aan
de wet te voldoen, dat zjj eenvoudig een
dagmeisje zullen gaan nemeneen wjjze
van dienstbetrekking, welke spr. heel
weinig in het belang der zedelijkheid
vond. Laat eenvoudig, zoo concludeerde
spr. van wien men zich ongetwijfeld
de poging herinnert om de dienstboden
geheel uit ds wet te lichten laat een
voudig op dit stok de maatschappij haar
vrge beweging; leg haar geen zedelijke
verplichting» op bjj de wet. Da Kamer
deed het echter wel. Een amendement-
Heemskerk, tol 't wegvagen van het dwin
gend recht, werd na een ietwat onstui
mige gedachtenwisseling tusschen de hn.
Heemskerk, Drucker en van Raalte over
de deugdelijkheid van het artikel, volgers
eerstgenoemde alles behalve aangetoond,
verworpen met 46 legen 28 stemmen.
Weinig tjjd kostte de bepaling, dat de
Vervolg.)
Janicke glimlachte vergenoegd.
Heel eenvoudig, mjjuheer luitenant,
antwoordde bjj. Toen ik mjjn tjjd bjj het re
giment uitgediend had, kreeg ik een brief
van mjjn oom, een broeder van mjjn vader.
Die schreef mjj zooveel schoons over Amerika
en dat hier iemand, die niet bang van weiken
was, veel beter zjjn brood kon verdienen,
dan bjj ona in Pommeren.
En het reisgeld zond hj) mjj ook, en dat
hjj koopman was en dat bet hem goed ging
en dat ik de zaak bjj hem kon leeren, als ik
wilde. Toen heb ik de reis aanvaard en drie
maanden ben ik nu al hier in den winkel.
Maar gj), mijnheer luitenant P
Hjj liet zjjn oogen onderzoekend over het
uiterlgk van zjjn vroegeren overste gaan, die
verlegen de oogen neeis'oeg.
Nu eerst zag hjj in welken, treurigen toestand
zich deze bevond.
-—Wat ziet gjj er uit, heer luitenant I riep
bjj onwillekeurig uit. Gaat het u dan niet
goed t Men zou zeggen, dat het ia net,
alsof
arbeider zjjne aanspraak op het overeen
gekomen naar tjjdruimte vastgestelde loon
niet verliest, indien hg bereid wat den
bedongen arbeid te verrichten, doch de
werkgever daarvan geen gebruik heeft
gsmaakt, hetzjj door eigen schuld of zelfs
tea gevolge van hem persoonlijk betref
fende, toevallige verhindering*.
Aangezien dit artikel uiet slaat op ge
vallen, waarin door overmacht de arbeid
stil staat, verdedigde Dh. Rays de Bee-
renbroack een amendement, om den ar
beider «gedurende eeu betrekkelijk kor-
tsn tjjd aanspraak te geven op het halve
loon, indien hg bereid was den bedongen
arbeid te verrichten, doch de werkgever
daarvan door overmacht geen gebruik
heeft gemaakt.*
Door de heeren Van Nispen en Druc
ker bestreden, als zijnde een sprong in
't duister*, werd ^het amendement ver
worpen met 43 tegen 18 stemmen.
Langer duurden de debatten over het
artikel, voorschrijvend, dat fde arbeider,
wiens loon geheel of voor een fideel a'-
hangt van gegevens, welke uit des werk
gevers boekhouding moeten kannen bljj-
ken (m. a. w. een arbeider, die aan
deel heeft in de winst of een percentage
van den verkoop geniet) het recht heeft
mededseliog te verlangen van de noodige
bewijsstukken.
Hiertegen had Dh. Plate -ernstig be
zwaar. Groot voorstander als hjj is van
het tantième-stelsel, vreesde hg terecht,
dat van dat stelsel meerden meer zal wor
den afgeweken, indien het de mogelijk
heid opent, dat de weiknemer er docr
recht zal erlangen op inzage in de boe
ken zjjos patroons, zelfs indien hgeen
haudelereuiger b. v. de betrekking
reeda mocht hebben verlaten, zich mis
schien als concurrent mocht hebben ge
vestigd, en nog een winst-aandeel heelt
te vorderen. Geen patroon zal gaarne
deze risico van openbaarmaking zjjner
boeken loopec, zoodat hg voorstelde voor
gevallen van winstdeeling uitzondering
op het artikel toe te staan.
De heer Plate stelde dit voor in de on
derstelling, dat het artikel een «dwin
gend recht» wat, d.w. z. in alle omstan
digheden verplichtend. De minister kwam
evtnwel verzekeren, d»t zulke uiet het
geval wa». O, zoo sprak Plats, dan trek
ik mjjn amendemest weer ia. Halt, riep
daarop de heer Talma, dit amendement
is eea veel te mooie tusschenweg ik
neem het over. Ea toen kwam dit zon-
Met mjj gaat het slecht, Janicke, be
kende Erwin. Ik heb mjjne betrekking ver
loren en sedert drie dagen ben ik
Verder kwam hij niet.
Lieve hemel I riep Janicke uit, pakte
zonder verdere praatjes den voor hem s'aande
bjj den schouder en trok hem mee naar de
woonkamer achter den kruidenierswinkel,
waar de familie van zjjn oom juist aan het
ontbjjt zat. Met een paar woorden had hjj de
verbaasde bewoners de zaak opgehelderd dan
duwde hjj Erwin op een stoel en ging zelf
voor hem halen wat maar voor de hand
Ing. Brood, boter, eieren, ham, worst en
kaas.
Erwin liet zich niet nooden, maar tastte
wakker toe, en hoe greoter de bres werd in
den voor hem opgestspelden voorraad levens
middelen, des te vergenoegder werd de glans
op Janickes vol gelaat, en des te langer wer
den de gezichten van den winkelier en zjjne
vrouw, die hun onverwachten gast van ter
zjjdc aanzagen.
XIII.
Erwiu was vooreerst geholpen. Janicke
was er trotsch op, en gevoelde ïich ge
lukkig, dat hjj in de gelegenheid was, iets
voor zjjn luitenant te Coen. En hoewel
zjjn oom hem onder vier oogen zeide, dat zjj
in de zaak eigenljjk niemand noodig hadden
hjj bleef er op staan met zjjn vroegen n
meester, die hem den harden militairen
darlings te gebeoren, dat de Kamer, door
verwerping met 37 tegen 22 stemmes
van een amendement-Limburg, eerst ver
klaarde, dtt het artikel niet van dwingend
recht was ea daarna met slechts 9 stam
men tegen toch aannam het amendement
Talma, voorheen Plate, hoewel dit feite
lijk overbodig was gewordea.
Breed werd vaa gedachten gewissald
over het artiksl, volgens hetwelk beslag
onder den werkgever op het door dezen
aan den arbeider verschuldigd loon, in
dien het ia geld vastgesteld looa vier
galden per dag of minder bedraagt, niet
verder geldig is dan tot een vjjfde van
het in geld vastgesteld loon.
De bedoeling hiervan is, werkaemers,
die schulden hebban, niet geheel van
inkomsten teontblootsn.als lastige sohuld-
eifchers aan het loon gaan tornenaan
viervjjfde deel hiervan mogen dezen nie*
raken, voor zooverre ten minste de schul
denaar niet meer dan f 4 per dag ver
dient.
Wie meer dan 14 inkomen heeft zou
dus op zjjn hesle loon beslag kunnen ge
legd zien.
Dit vonden de heeren Limburg en
Jannink toch wat kras zg wilden vcor
dezulken een derde van het loon voor be
slag vrjjwaren. Dit giug echter mr.Loh-
rnan, die voor de belangen der crediteu
ren opkwam en ook de commissie van
rapporteurs weer te ver; een derde van
een loon hooger dan 1 1200 is b.i. voor
nalatige betalers niet aan te merken als
noodzakelijk levensonderhoud. Deze over
weging leidde tot zoodanige wgziging van
hst amendement, dat, indien het loon
meer dan 1 4 daags bedraagt, slechts op
dat meerdere beslag onbeperkt is toege
laten, zoodat die f 4 voor den crediteer
onaantastbaar zjju.
la dezen vorm werd het aangenomen
met 45 tegen 18 stemman.
Uit de stemmencgfers ziet men, dat de
Kamerleden niet bjjzocder taiigk aanwe
zig warende lust gnat er zelfs zooda
nig uit, dat Vrijdagochtend niet eens de
vereischte 51 leden geteekend hadden,
zoodat de voorzitter eerst te 12 uur kon
beginnen. Toch deed jaist dien dag de
Kamer nog heel wet af. Vooreerst eenige
artikelen betreffende tjjd en wgze vaa
loonuitbetaling, welke wjj laten rusten
om niet te uitvoerig te worden en voorts
een frisch debatje over Zondagsleven. De
heeren Duymaer van Twist, Schokking,
van Asch vau Wjjck en van Vliet stelden
dienst zooveel verl'cht bad, brood en dak te
deelen.
Erwin kon zich niet zoo gemakkelijk in
dezen nieuwen toestand van zaken schik
ken.
Hjj was door de ontbering der laatste da
gen zoo terneergeslagen, dat hjj bljjde was,
ten minste een onderkomen te hebben. Maar
des avonds, als hjj met Janicke naar het
kleine zolderkamertje ging en in het groote
Amerikaansche ledikant zich naast zjjn vroe
geren oppasser ter ruste legde, kwam hem
het verschil nu en vroeger overweldigend
voor den geest, en dit werd nog erger, als
Janicke allerlei verhalen nit zjjn soldaten-
leve® begon uit te kramen.
Op dit punt was zjjn gewezen oppasser on
uitputtelijk, en hjj geraskte daarbjj soms zoo
in vuur, dat hjj met zjjne ruwe stem het een
of ander soldatenlied begon te zingen. En
het maakte een eigenaardigen indruk, als het
hier op Amerikaanschea bodem in den stillen
nacht weerklonk
«Broeders, men wordt er vroolijk van
«Leve de reserveman«.
Dan werd Erwin dubbel krachtig door d®
herinnering aan hetverleden aangegrepen, dat
hem als lood op het hart lagen als Janicke
van vermoeidheid uitgeput plotse'ing afbrak
en in een diepen slaap viel, dan drukte Er
wiu zjjn gelaat in het kussen en bleef nog
lang slapeloos 1 ggen, gekweld door de ge
dachten aan het verleden.
Het werk, dat hjj in den winkel verriektte
o.l. voor, dit welsprekend artikel in de
wet ia te lasschen«De uitbetaling van
in geld vastgesteld loon mag allesn op
werkdagen geschieden.»
Zoo oogenschjjnljjk was hiervoor veel
te zeggen, zoodat mr. Dracker de grond
gedachte van het voorstel dan ook sym
pathiek noemde, welke uitdrukking in-
tusschen de ergernis opwekte van mr.
Troelstra. Deze zag, wjjl er niet verbo
den wordt te werkeD, in het voorstel een
voudig een politieke demonstratie, welke,
bg gebreke van dwingend recht, van geen
materieels beteekenii is.
Meer practiseh werd het voorstel be
sproken door de heeren Lieftinck en
Dracker, die weien op bezwareo, welke
z<ch in het dageljjksch leven znllen voor
doen. Moef, zoo vroegen zg, b.v. een
kelln*r, die 's Zondags heeft gewerkt, den
volgenden dag om zjjn loon komen, of
moet hjj 'tal Zaterdags hebben, op ge
vaar, dat hjj des Zondags vsrgeet te ko
men. Deze en dergeljjke bezwaren deden
mr. Lohman den raad geveD, het amen-
demeat in te trekken waarnaar de voor
stellers echter geen ooren hadden. Zg
gaven alleen deze aanvnlliog, dat de
bepaling niet g.ldt vcor loon, met uit
sluitend Zondagschen arbeid verdiend.
Dit baatte echter niethet voorstel, dat
volgens den minister thuis behoorde in
de Zondagswet, werd verworpen met 37
tegen 17 stemmen.
Nu is das het wachten op de wjjziging
der Zondagswet. AU we maar tjjd van
le®en hebben.
De Kamer heeft nn al meer dan 90
amendementen behandeld; meerandeels
verworpen. Er zjjn er intusschen nog heel
wa\ ja, steeds worden meerdere inge
diend, zocdat da voorzitter groot gelijk
heeft, dat hjj zooveel mogelijk vergadert;
deze week b.v. ook Maandag, ten einde
de schade van den Hemelvaartdag in te
halen.
Htt eind is intasechen nog niet te
Zjjn scharkenstreken werden echter
ontdekt en zonder genade werd hjj ver
moord, omdat het den revolationnairen
gebleken was in hem een voortdurend
gevaar te hebben voor hnnpartjj.
Eaa andere door geheel de Russische
revolationnaire partjj ea zelf orer de
grenzen vaa het Czarenrjjk verheerlijkte
volksbevrijder Maxim Gorki die zjjae
vroaw ia Rasland liet om met eene mia-
nares in Amerika de vrjjheid te gaan
preken is ontmaskerd.
Dezen vrjjheidsheld hebben ds
Amerikanen nitgestootsn; van zoo'n sojet
moesten zjj niets hebben. Sedert hoort
men van dezen volksbedrieger niets meer.
Hg heeft intgds te New-York zjjn bie
zen gepakt en is spoorloos verdwenen.
-w-
roorzien.
t Helden.
Op het wereldtooneel treffen wjj nn
en dan mtnichen aan die zich voordoen
het algemeen te dienen, maar in den wa
ren zin des woords groote schnrken ge
noemd moeten worden.
Zoo zagen wjj aan het hoofd der Rus
sische revolatie geplaatst den pope Ga-
pon, een vrgheidspreker en volksvriend,
die zich opwierp als een volksbevrijder
maar die ten slotte gebleken is een dief
en verrader te zjjn geweeat.
bestond hierin, dat hjj met Janicke raar de
markt ging, om inkoopen te doen of koop
waren naar de klanten te brengen, welke deze
besteld hadden.
Daar deze bezigheid slechts een gedeelte
van zjjn tjjd .in beslag nam, had hjj bjj na da
gelijks eenige aren vrjj, waarin hjj Ijverig
naar eene nieuwe betrekking omzag, want hij
zag wel, dat de winkelier en zjjne vrouw hem
met afgunstige oogen beschouwden en hem
slechts duldden ter wille van hun neef.
Erwin was ook naar Schuchman toegegaan,
om naar den toestand van den kleinen Henry
te vragen en zijn vriend om raad en hulp
te verzoeken. Maar hjj trof het slecht. Schuch-
man was niet thuis, en vrouw Libby werd
zoo geheel en al door haar zieken jongen in
aanspraak genomen die nog altjjd niet bui
ten gevaar met bleeke, ingevallen wangen in
zjjn bedje lag, dat Erwin nauweljjks vjjt mi
nuten bleef. Hjj nam afscheid met het ge
voel, dat rjjn vrienden genoeg aan hun eigen
zorgen hadden.
Zoo waren er bjj na twee maanden verloo-
pen, toen hjj op zekeren morgen, nadat bjj
op het dakkamertje van kleeren verwisseld
had, weer naar den winkel ging.
Toen bjj de deur naderde, klonken hem
driftige stemmen in de ooren en hjj hoorde
ook duideljjk zjjnen naam noemen. Onwille
keurig bleef hjj staan luisteren. Janicke voerde
met zjjn oom in hunne landstaal een heftigen
strijd, waarvan Erwin zelf de oorzaak was.
Mjjn luitenant, en niets anders, dan
mjjn luitenant, hoorde de luisteraar met ho-
Rusland.
Er was beweerd, dat de Czasr zóó
weinig opheeft met de Doema, dat hg
zelfs den voorzitter daarvan niet in gehoor
heeft willen ontvangen,
Luidens mede leeling nit Sint-Petersbnrg
is dit echter een verzinsel. Moeromteef,
de voorzitter, is wel degel jjk uitgenoódigd
Zaterdag te Peterhof het diner bg te
wonen ter gelegenheid van den jaardag
van Czaar Nicolaae.
Het schjjnt, dat de manDen van de
uiterste liberale zgde ban heil gaan zoe
ken in het nitstrooien van lasterpraatjes,
teneinde den geest van ontevredenheid
en verzet tegen het gezag er bg hnnne
volgzame kndde in te honden.
Zeer optimistisch nit zich de «Times»
in bare bespreking over de Doema des
Rgks.
«Wanneer men in het oog houdt
schrijft hst blad hoe ingewikkeld,
dringend en belangrjjk de problemen zjjn,
welke de Djema geroepen ie op te los
sen wanneer men zich er rekenschap
van geeft, dat deze vergadering in korten
tjjd de grondslagen moet leggen voor de
Staatkundige sociale en economische her
vormingen, die andere Staten eerst in den
loop van eeawen tot stand hebben knn-
ntn brengen, dan kan men tot de con
clusie komen, dat dit nieuwe parlement
van een volk, hetwelk nog kort geleden
als slechts half beschaafd werd beschoawd,
aan de oudste parlementen der wereld
een les heeft gegeven in kalmte en ge
matigdheid.»
De «Dai'y Telegraph»bsvestigt, in een
telegtam uit St Petersburg, dat men ia
welingelichte kringen heden de uitvaar
diging van een oekas verwacht, waarbjj
straffeloosheid aan alle politieke gevan
genen, met uitzondering van moordenaars,
brandstichters en fluiters van het leger,
wordt verleend.
Deze oekas z»I de Doema wel niet
bevredigen, maar behoeft nog niet tot
een botsing te leiden. Maar men ver-
nende stem uitgeroepen. Gjj rjjt een echte
Damok'es met uw lnitenant. Wat gaat ons
de kerel aan. Laat hem zalf zien, waar hjj
bljjftl Ons geeft ook niemand iets voor
niets I
Ik zeg u oom ik duld niet, dat
gjj zoo over mjjn luitenant spreekt. En als
gij zoo'n gierigaard zjjt, dat gjj hem het
beetje eten niet gunt, dannu, dan moogt
ge mjj ook de deur wjj ten.
Het beetje eten f God beter 't mjjn
jongen 1 Uw luitenant eet als een dorscher.
Als hjj bjj het werk maar half zoo flink was 1
Maar pas op I Dan zorgt hij wel, zjjne vin
gers niet vuil te maken 1
Een luide slag weerklonk, waaraehjjnljjk
doordat Janicke in zjjne woede met de
vuist op de toonbank sloeg.
Voor den drommel, oom, nu is het
genoeg. Andets dan pak ik mjjn boeltje bjj-
een en verlaat met mjjn luitenant uw huis.
Niemand kan mji beletten, voor mjjn luitenant
te werken, en als 't noodig is mijn laatste
stuk brood met hem te deelen.
Mjjnentwege, ga, als gij absoluut een ezel
zjjt en u wilt opofferen voor iemand, die u
uitgeacholden en gepingeld heelt.
Oom, gij hebt nooit het soldatenpak
aangeaad. En al heeft mjjn luitenant mjj ook
dikwjjls uitgescholden, dut mg hooren eQ
zien verging, goed was hjj toch, en voo
mjjn luitenant loop ik in het vuur.
Wordt ver coljd.)
HimEME C0DR4IT.
AGHTH MA WOWAGITATE
IELILLETON.
89