No. 6308. Woensdag 23 Mei 1906. 31ste Jaargang. HbagËlaó voor eSlooró- en Suió-diollanó. Van 't Binnenhof. Een gewezen Luitenant. BV ITEM A SS 1). ABomniianrTBPBUBi Per S maanden voor Haarlem .1.1 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poet Voor het buitenland Afzonderlijke nummer» Dit blad verschijnt dagelij kt behalve Zon- en Feestdagen Hoofd re daoten r-D irectenr W. KÜPPER8. BUBIAU St. Janaitrant. Haarlem. f 1,20 1,50 2,90 0,03 PBUB DBBADVSBTSHKJn. Van 16 regel»50 Cent» Elke regel meer71/» Groote letter» worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cent» per advertentie h Contant Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Génerale PublicitéEtrangèm O. L. DAUBE Sr Co JOHN., f. JONES SueeParit S 1 bit Faubourg Montmartrt De Kamer heeft de vorige week in de eerste plaati bepaald, dat men zjjn io- wonecden arbeider dienstbode, huis knecht, boerenarbeider enr. in g6val van ziekte of ongeval zoolang de dienst betrekking daurt, doch uiterlijk tot een tjjd van zes weken, een behoorlijke ver pleging en geneeskundige behandeling moet bezorgen io of buitenshuis, voor zooverre daarin niet nit anderen hooide is voorzien. Men is gerechtigd de kosten op den arbeider te verhalen, doch voor zooveel betreft die der eerste vier weken alleen dan, wanneer de ziekte of het on geval door diens opzet of onzedelijkheid veroorzaakt of het gevolg is van een lichaamsgebrek, waaromtrent de arbeider bg het aangaan der overeenkomst den werkgever opzettelijk valsche inlichtin gen heelt gegeven. Elk beding, waardoor deze verplich tingen des werkgevers zonden worden Bitgesloten of beperkt, is nietig. Nu richtten ïich de bezwaren vooral tegen dit laatste zinu9tje, wjjl daardoor wordt bepaald dat het voorschrift der wet onder alle omstandigheden verplich tend is, Welgestelden, zoo zeiie mr. Lohman, zul'en weinig of geen last van het voor schrift ondervinden, maar degenen, voor wie het houden eenerr dienstbode een noodzakeljjkheid iszullen gezwegen nog van bijzondere omstandigheden, zoo a's ongewenschte bevallingen vaak zoo weinig in de gelegenheid wezen aan de wet te voldoen, dat zjj eenvoudig een dagmeisje zullen gaan nemeneen wjjze van dienstbetrekking, welke spr. heel weinig in het belang der zedelijkheid vond. Laat eenvoudig, zoo concludeerde spr. van wien men zich ongetwijfeld de poging herinnert om de dienstboden geheel uit ds wet te lichten laat een voudig op dit stok de maatschappij haar vrge beweging; leg haar geen zedelijke verplichting» op bjj de wet. Da Kamer deed het echter wel. Een amendement- Heemskerk, tol 't wegvagen van het dwin gend recht, werd na een ietwat onstui mige gedachtenwisseling tusschen de hn. Heemskerk, Drucker en van Raalte over de deugdelijkheid van het artikel, volgers eerstgenoemde alles behalve aangetoond, verworpen met 46 legen 28 stemmen. Weinig tjjd kostte de bepaling, dat de Vervolg.) Janicke glimlachte vergenoegd. Heel eenvoudig, mjjuheer luitenant, antwoordde bjj. Toen ik mjjn tjjd bjj het re giment uitgediend had, kreeg ik een brief van mjjn oom, een broeder van mjjn vader. Die schreef mjj zooveel schoons over Amerika en dat hier iemand, die niet bang van weiken was, veel beter zjjn brood kon verdienen, dan bjj ona in Pommeren. En het reisgeld zond hj) mjj ook, en dat hjj koopman was en dat bet hem goed ging en dat ik de zaak bjj hem kon leeren, als ik wilde. Toen heb ik de reis aanvaard en drie maanden ben ik nu al hier in den winkel. Maar gj), mijnheer luitenant P Hjj liet zjjn oogen onderzoekend over het uiterlgk van zjjn vroegeren overste gaan, die verlegen de oogen neeis'oeg. Nu eerst zag hjj in welken, treurigen toestand zich deze bevond. -—Wat ziet gjj er uit, heer luitenant I riep bjj onwillekeurig uit. Gaat het u dan niet goed t Men zou zeggen, dat het ia net, alsof arbeider zjjne aanspraak op het overeen gekomen naar tjjdruimte vastgestelde loon niet verliest, indien hg bereid wat den bedongen arbeid te verrichten, doch de werkgever daarvan geen gebruik heeft gsmaakt, hetzjj door eigen schuld of zelfs tea gevolge van hem persoonlijk betref fende, toevallige verhindering*. Aangezien dit artikel uiet slaat op ge vallen, waarin door overmacht de arbeid stil staat, verdedigde Dh. Rays de Bee- renbroack een amendement, om den ar beider «gedurende eeu betrekkelijk kor- tsn tjjd aanspraak te geven op het halve loon, indien hg bereid was den bedongen arbeid te verrichten, doch de werkgever daarvan door overmacht geen gebruik heeft gemaakt.* Door de heeren Van Nispen en Druc ker bestreden, als zijnde een sprong in 't duister*, werd ^het amendement ver worpen met 43 tegen 18 stemmen. Langer duurden de debatten over het artikel, voorschrijvend, dat fde arbeider, wiens loon geheel of voor een fideel a'- hangt van gegevens, welke uit des werk gevers boekhouding moeten kannen bljj- ken (m. a. w. een arbeider, die aan deel heeft in de winst of een percentage van den verkoop geniet) het recht heeft mededseliog te verlangen van de noodige bewijsstukken. Hiertegen had Dh. Plate -ernstig be zwaar. Groot voorstander als hjj is van het tantième-stelsel, vreesde hg terecht, dat van dat stelsel meerden meer zal wor den afgeweken, indien het de mogelijk heid opent, dat de weiknemer er docr recht zal erlangen op inzage in de boe ken zjjos patroons, zelfs indien hgeen haudelereuiger b. v. de betrekking reeda mocht hebben verlaten, zich mis schien als concurrent mocht hebben ge vestigd, en nog een winst-aandeel heelt te vorderen. Geen patroon zal gaarne deze risico van openbaarmaking zjjner boeken loopec, zoodat hg voorstelde voor gevallen van winstdeeling uitzondering op het artikel toe te staan. De heer Plate stelde dit voor in de on derstelling, dat het artikel een «dwin gend recht» wat, d.w. z. in alle omstan digheden verplichtend. De minister kwam evtnwel verzekeren, d»t zulke uiet het geval wa». O, zoo sprak Plats, dan trek ik mjjn amendemest weer ia. Halt, riep daarop de heer Talma, dit amendement is eea veel te mooie tusschenweg ik neem het over. Ea toen kwam dit zon- Met mjj gaat het slecht, Janicke, be kende Erwin. Ik heb mjjne betrekking ver loren en sedert drie dagen ben ik Verder kwam hij niet. Lieve hemel I riep Janicke uit, pakte zonder verdere praatjes den voor hem s'aande bjj den schouder en trok hem mee naar de woonkamer achter den kruidenierswinkel, waar de familie van zjjn oom juist aan het ontbjjt zat. Met een paar woorden had hjj de verbaasde bewoners de zaak opgehelderd dan duwde hjj Erwin op een stoel en ging zelf voor hem halen wat maar voor de hand Ing. Brood, boter, eieren, ham, worst en kaas. Erwin liet zich niet nooden, maar tastte wakker toe, en hoe greoter de bres werd in den voor hem opgestspelden voorraad levens middelen, des te vergenoegder werd de glans op Janickes vol gelaat, en des te langer wer den de gezichten van den winkelier en zjjne vrouw, die hun onverwachten gast van ter zjjdc aanzagen. XIII. Erwiu was vooreerst geholpen. Janicke was er trotsch op, en gevoelde ïich ge lukkig, dat hjj in de gelegenheid was, iets voor zjjn luitenant te Coen. En hoewel zjjn oom hem onder vier oogen zeide, dat zjj in de zaak eigenljjk niemand noodig hadden hjj bleef er op staan met zjjn vroegen n meester, die hem den harden militairen darlings te gebeoren, dat de Kamer, door verwerping met 37 tegen 22 stemmes van een amendement-Limburg, eerst ver klaarde, dtt het artikel niet van dwingend recht was ea daarna met slechts 9 stam men tegen toch aannam het amendement Talma, voorheen Plate, hoewel dit feite lijk overbodig was gewordea. Breed werd vaa gedachten gewissald over het artiksl, volgens hetwelk beslag onder den werkgever op het door dezen aan den arbeider verschuldigd loon, in dien het ia geld vastgesteld looa vier galden per dag of minder bedraagt, niet verder geldig is dan tot een vjjfde van het in geld vastgesteld loon. De bedoeling hiervan is, werkaemers, die schulden hebban, niet geheel van inkomsten teontblootsn.als lastige sohuld- eifchers aan het loon gaan tornenaan viervjjfde deel hiervan mogen dezen nie* raken, voor zooverre ten minste de schul denaar niet meer dan f 4 per dag ver dient. Wie meer dan 14 inkomen heeft zou dus op zjjn hesle loon beslag kunnen ge legd zien. Dit vonden de heeren Limburg en Jannink toch wat kras zg wilden vcor dezulken een derde van het loon voor be slag vrjjwaren. Dit giug echter mr.Loh- rnan, die voor de belangen der crediteu ren opkwam en ook de commissie van rapporteurs weer te ver; een derde van een loon hooger dan 1 1200 is b.i. voor nalatige betalers niet aan te merken als noodzakelijk levensonderhoud. Deze over weging leidde tot zoodanige wgziging van hst amendement, dat, indien het loon meer dan 1 4 daags bedraagt, slechts op dat meerdere beslag onbeperkt is toege laten, zoodat die f 4 voor den crediteer onaantastbaar zjju. la dezen vorm werd het aangenomen met 45 tegen 18 stemman. Uit de stemmencgfers ziet men, dat de Kamerleden niet bjjzocder taiigk aanwe zig warende lust gnat er zelfs zooda nig uit, dat Vrijdagochtend niet eens de vereischte 51 leden geteekend hadden, zoodat de voorzitter eerst te 12 uur kon beginnen. Toch deed jaist dien dag de Kamer nog heel wet af. Vooreerst eenige artikelen betreffende tjjd en wgze vaa loonuitbetaling, welke wjj laten rusten om niet te uitvoerig te worden en voorts een frisch debatje over Zondagsleven. De heeren Duymaer van Twist, Schokking, van Asch vau Wjjck en van Vliet stelden dienst zooveel verl'cht bad, brood en dak te deelen. Erwin kon zich niet zoo gemakkelijk in dezen nieuwen toestand van zaken schik ken. Hjj was door de ontbering der laatste da gen zoo terneergeslagen, dat hjj bljjde was, ten minste een onderkomen te hebben. Maar des avonds, als hjj met Janicke naar het kleine zolderkamertje ging en in het groote Amerikaansche ledikant zich naast zjjn vroe geren oppasser ter ruste legde, kwam hem het verschil nu en vroeger overweldigend voor den geest, en dit werd nog erger, als Janicke allerlei verhalen nit zjjn soldaten- leve® begon uit te kramen. Op dit punt was zjjn gewezen oppasser on uitputtelijk, en hjj geraskte daarbjj soms zoo in vuur, dat hjj met zjjne ruwe stem het een of ander soldatenlied begon te zingen. En het maakte een eigenaardigen indruk, als het hier op Amerikaanschea bodem in den stillen nacht weerklonk «Broeders, men wordt er vroolijk van «Leve de reserveman«. Dan werd Erwin dubbel krachtig door d® herinnering aan hetverleden aangegrepen, dat hem als lood op het hart lagen als Janicke van vermoeidheid uitgeput plotse'ing afbrak en in een diepen slaap viel, dan drukte Er wiu zjjn gelaat in het kussen en bleef nog lang slapeloos 1 ggen, gekweld door de ge dachten aan het verleden. Het werk, dat hjj in den winkel verriektte o.l. voor, dit welsprekend artikel in de wet ia te lasschen«De uitbetaling van in geld vastgesteld loon mag allesn op werkdagen geschieden.» Zoo oogenschjjnljjk was hiervoor veel te zeggen, zoodat mr. Dracker de grond gedachte van het voorstel dan ook sym pathiek noemde, welke uitdrukking in- tusschen de ergernis opwekte van mr. Troelstra. Deze zag, wjjl er niet verbo den wordt te werkeD, in het voorstel een voudig een politieke demonstratie, welke, bg gebreke van dwingend recht, van geen materieels beteekenii is. Meer practiseh werd het voorstel be sproken door de heeren Lieftinck en Dracker, die weien op bezwareo, welke z<ch in het dageljjksch leven znllen voor doen. Moef, zoo vroegen zg, b.v. een kelln*r, die 's Zondags heeft gewerkt, den volgenden dag om zjjn loon komen, of moet hjj 'tal Zaterdags hebben, op ge vaar, dat hjj des Zondags vsrgeet te ko men. Deze en dergeljjke bezwaren deden mr. Lohman den raad geveD, het amen- demeat in te trekken waarnaar de voor stellers echter geen ooren hadden. Zg gaven alleen deze aanvnlliog, dat de bepaling niet g.ldt vcor loon, met uit sluitend Zondagschen arbeid verdiend. Dit baatte echter niethet voorstel, dat volgens den minister thuis behoorde in de Zondagswet, werd verworpen met 37 tegen 17 stemmen. Nu is das het wachten op de wjjziging der Zondagswet. AU we maar tjjd van le®en hebben. De Kamer heeft nn al meer dan 90 amendementen behandeld; meerandeels verworpen. Er zjjn er intusschen nog heel wa\ ja, steeds worden meerdere inge diend, zocdat da voorzitter groot gelijk heeft, dat hjj zooveel mogelijk vergadert; deze week b.v. ook Maandag, ten einde de schade van den Hemelvaartdag in te halen. Htt eind is intasechen nog niet te Zjjn scharkenstreken werden echter ontdekt en zonder genade werd hjj ver moord, omdat het den revolationnairen gebleken was in hem een voortdurend gevaar te hebben voor hnnpartjj. Eaa andere door geheel de Russische revolationnaire partjj ea zelf orer de grenzen vaa het Czarenrjjk verheerlijkte volksbevrijder Maxim Gorki die zjjae vroaw ia Rasland liet om met eene mia- nares in Amerika de vrjjheid te gaan preken is ontmaskerd. Dezen vrjjheidsheld hebben ds Amerikanen nitgestootsn; van zoo'n sojet moesten zjj niets hebben. Sedert hoort men van dezen volksbedrieger niets meer. Hg heeft intgds te New-York zjjn bie zen gepakt en is spoorloos verdwenen. -w- roorzien. t Helden. Op het wereldtooneel treffen wjj nn en dan mtnichen aan die zich voordoen het algemeen te dienen, maar in den wa ren zin des woords groote schnrken ge noemd moeten worden. Zoo zagen wjj aan het hoofd der Rus sische revolatie geplaatst den pope Ga- pon, een vrgheidspreker en volksvriend, die zich opwierp als een volksbevrijder maar die ten slotte gebleken is een dief en verrader te zjjn geweeat. bestond hierin, dat hjj met Janicke raar de markt ging, om inkoopen te doen of koop waren naar de klanten te brengen, welke deze besteld hadden. Daar deze bezigheid slechts een gedeelte van zjjn tjjd .in beslag nam, had hjj bjj na da gelijks eenige aren vrjj, waarin hjj Ijverig naar eene nieuwe betrekking omzag, want hij zag wel, dat de winkelier en zjjne vrouw hem met afgunstige oogen beschouwden en hem slechts duldden ter wille van hun neef. Erwin was ook naar Schuchman toegegaan, om naar den toestand van den kleinen Henry te vragen en zijn vriend om raad en hulp te verzoeken. Maar hjj trof het slecht. Schuch- man was niet thuis, en vrouw Libby werd zoo geheel en al door haar zieken jongen in aanspraak genomen die nog altjjd niet bui ten gevaar met bleeke, ingevallen wangen in zjjn bedje lag, dat Erwin nauweljjks vjjt mi nuten bleef. Hjj nam afscheid met het ge voel, dat rjjn vrienden genoeg aan hun eigen zorgen hadden. Zoo waren er bjj na twee maanden verloo- pen, toen hjj op zekeren morgen, nadat bjj op het dakkamertje van kleeren verwisseld had, weer naar den winkel ging. Toen bjj de deur naderde, klonken hem driftige stemmen in de ooren en hjj hoorde ook duideljjk zjjnen naam noemen. Onwille keurig bleef hjj staan luisteren. Janicke voerde met zjjn oom in hunne landstaal een heftigen strijd, waarvan Erwin zelf de oorzaak was. Mjjn luitenant, en niets anders, dan mjjn luitenant, hoorde de luisteraar met ho- Rusland. Er was beweerd, dat de Czasr zóó weinig opheeft met de Doema, dat hg zelfs den voorzitter daarvan niet in gehoor heeft willen ontvangen, Luidens mede leeling nit Sint-Petersbnrg is dit echter een verzinsel. Moeromteef, de voorzitter, is wel degel jjk uitgenoódigd Zaterdag te Peterhof het diner bg te wonen ter gelegenheid van den jaardag van Czaar Nicolaae. Het schjjnt, dat de manDen van de uiterste liberale zgde ban heil gaan zoe ken in het nitstrooien van lasterpraatjes, teneinde den geest van ontevredenheid en verzet tegen het gezag er bg hnnne volgzame kndde in te honden. Zeer optimistisch nit zich de «Times» in bare bespreking over de Doema des Rgks. «Wanneer men in het oog houdt schrijft hst blad hoe ingewikkeld, dringend en belangrjjk de problemen zjjn, welke de Djema geroepen ie op te los sen wanneer men zich er rekenschap van geeft, dat deze vergadering in korten tjjd de grondslagen moet leggen voor de Staatkundige sociale en economische her vormingen, die andere Staten eerst in den loop van eeawen tot stand hebben knn- ntn brengen, dan kan men tot de con clusie komen, dat dit nieuwe parlement van een volk, hetwelk nog kort geleden als slechts half beschaafd werd beschoawd, aan de oudste parlementen der wereld een les heeft gegeven in kalmte en ge matigdheid.» De «Dai'y Telegraph»bsvestigt, in een telegtam uit St Petersburg, dat men ia welingelichte kringen heden de uitvaar diging van een oekas verwacht, waarbjj straffeloosheid aan alle politieke gevan genen, met uitzondering van moordenaars, brandstichters en fluiters van het leger, wordt verleend. Deze oekas z»I de Doema wel niet bevredigen, maar behoeft nog niet tot een botsing te leiden. Maar men ver- nende stem uitgeroepen. Gjj rjjt een echte Damok'es met uw lnitenant. Wat gaat ons de kerel aan. Laat hem zalf zien, waar hjj bljjftl Ons geeft ook niemand iets voor niets I Ik zeg u oom ik duld niet, dat gjj zoo over mjjn luitenant spreekt. En als gij zoo'n gierigaard zjjt, dat gjj hem het beetje eten niet gunt, dannu, dan moogt ge mjj ook de deur wjj ten. Het beetje eten f God beter 't mjjn jongen 1 Uw luitenant eet als een dorscher. Als hjj bjj het werk maar half zoo flink was 1 Maar pas op I Dan zorgt hij wel, zjjne vin gers niet vuil te maken 1 Een luide slag weerklonk, waaraehjjnljjk doordat Janicke in zjjne woede met de vuist op de toonbank sloeg. Voor den drommel, oom, nu is het genoeg. Andets dan pak ik mjjn boeltje bjj- een en verlaat met mjjn luitenant uw huis. Niemand kan mji beletten, voor mjjn luitenant te werken, en als 't noodig is mijn laatste stuk brood met hem te deelen. Mjjnentwege, ga, als gij absoluut een ezel zjjt en u wilt opofferen voor iemand, die u uitgeacholden en gepingeld heelt. Oom, gij hebt nooit het soldatenpak aangeaad. En al heeft mjjn luitenant mjj ook dikwjjls uitgescholden, dut mg hooren eQ zien verging, goed was hjj toch, en voo mjjn luitenant loop ik in het vuur. Wordt ver coljd.) HimEME C0DR4IT. AGHTH MA WOWAGITATE IELILLETON. 89

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1906 | | pagina 1