Woensdag 8 Aug. 1906.
No. 6368. 31"e Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Drieste Aanmatiging.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
LIEFDE EN PLICHT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 8 maanden voor Haarlem 1.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post„1.65
Afzonderlijke nummers0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Telefoon No. 1426. - HAARLEM.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meerv 0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE CONTANT.
Hoofdagenten roor het BuitenlandCompagnie Générale de Publioité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, Slbis Faubourg Montmartre.
Dat de Encycliek des H. Vaders
aan de Italiaansche Bisschoppen niet
Welkom wezen zou aan de vrijzinnige
bladen, zal niemand verwonderen,
de tegenstanders evenmin als de
partijgenooten.
En dat de oude argumenten, een
Weinigje opgepoetst, weder dienst
zouden doen, om critiek te oefenen
op 's Pausen voorschriften en be
velen, mag evenmin iemand onzer
Verbazen.
De Tribuna, het joodseh-maconnieke
hoofdorgaan van Rome, betitelt
bedoelden omzendbrief als een stuk,
„dat de vorming, de verstandelijke
Vorming der geestelijkheid belem
meren zal."
't Is hartroerend en het zou schier
tot dankbaarheid stemmen jegens
de Tribuna, dat zij zich in die ma
te bezorgd toont voor de verstan
delijke vorming der Priesterschap.
Alleen maar Tribuna en consor
ten in alle landen, ons goede Neder
land niet uitgezonderd, schermen
onophoudelijk met de liberale on-
Hoozelheid, dat de geestelijkheid het
Volk dom zoekt te houden niet alleen,
'naar dat ook bij haar-zelve Mi-
herva niet thuis ligt en hare ach
terlijkheid het best bestempeld wordt
met „middeleeuwsch.", U weet wel
„de duistere middeleeuwen."
Bovendien zou aan Tribuna en
dergelijken onder het oog kunnen
gebracht, dat zij de uitdrukking
„kerkelijke of geestelijke inmen
ging" op de lippen bestorven heb
ben dat zij 't veroordeelen, scherp
on beslist, wanneer de Clergé een
boordje meespreekt in niet streng
Kerkelijke aangelegenheden.
En ziedaar liberale organen, wier
mdacties over het algemeen de Kerk,
hare leer, hare instellingen en ge
bruiken beoordeelen gelijk de blind
geborene oordeelt over de kleuren
redacties, welke het beneden zich
échten, om zich op de hoogte te
Hellen van hetgeen de Kerk be
treft en die boudweg aan het Hoofd
her Kerk, aan den Vader der
gansche Christenheid de bevoegd
heid ontzeggen, om te beoor
delen, wat voor de geestelijkheid
afkeurenswaardig en gevaarlijk is,
Wat niet alle kracht dient tegen
gegaan.
Weer zoo'n staaltje van de zelf
genoegzame laatdunkendheid van
het „denkend deel" der menschheid.
Die afkeuring op zich zelf be-
Wijst, dat 's Pausen waarschuwende
Hem op den juisten tijd geklonken
tjleden vooral, nu zooveel slechte
geschriften het licht zien, verdient eene
vereeniging voor de goede Pers allen
lof.»
(Mgr. Willi.)
en dat de H. Vader den vin
ger gelegd heeft op eene hoogst
gevaarlijke wondeplek.
Terecht schrijft kanunnik Igna-
zi dienaangaande in de „Osserva-
tore Romano" Het liberalisme is
beducht voor de priesters, gevormd
volgens de roeping des H. Geestes,
ervaren in de Kerkelijke weten
schappen, gestaald door eene ge
zonde wijsbegeerte, vol ijver, tot
het martelaarschap toe, voor de
eer van God en Zijne Kerk. Daar
om verheft de liberale Pers zich
tegen 's Pausen Encycliek, welke
streeft naar de vorming van zulke
priesters.
De uitspraken der Iverk-vijandige
organen kunnen ons overigens vol
strekt koud laten.
Onbevoegd om in dezen te oor-
deelen, wijl zij der zake niet kun
dig zijn te veel behept met aller
lei vooroordeelen, buitendien ver
blind door den haat, zijn hunne
penvoerders allerminst de geschik
te personen, om een billijk vonnis
te wijzen.
Dat zij zich desondanks als
rechters opwerpen, getuigt alleen
van de drieste aanmatiging van hen
die, leeken, in dubbelen zin, von
nis durven wijzen in zuiver Ker
kelijke zaken en aangelegenheden.
Staatkundig Overzicht.
De heer Etienne, minister van Oor
log der Fransche Republiek, heeft het
voorbeeld van zijn collega Clemenceau
gevolgd, wat het zenden eener circu
laire betreft. In een geheel anderen
geest echter. Etienne schrijft aan de
militaire gouverneurs van Parijs en
Lyon en aan de aanvoerders der ver
schillende legercorpsen, dat de stem
ming onder sommige militairen, toe
komstige officieren, hem met bezorgd
heid vervultIn woord en daad
prediken zij het anti-militarisme.
De minister wenscht die noodlot
tige propaganda tegen te gaan en ver
zoekt daarom opgave der namen van
die officieren, welke onder dit opzicht
mochten misdoen.
Daarop komt de inhoud in het
kort neer.
„Wat willen wij er aan doen
zouden de generaals-opperbevelheb-
bersjhem kunnen antwoorden. „Gij en
uwe vrienden oogst, wat gij zoo over
vloedig hebt gezaaid."
Wie heeft het leger in Frankrijk
vernield Vernield in dezen zin, dat
het nu wemelt van officieren, die en
kel op bevordering bedacht zijn en
voor geen middel terugdeinzen om
bevorderd te worden. Geen militaire
vriendschap meer, geen beoefening der
militaire deugden. De liefde, de gene
genheid, de geestdrift voor den wa
penhandel, de studie, gingen bij de
meesten te loor.
„Wat hebben wij er aan vragen
zij moedeloos.
Wie Vrijmetselaar is, komt wel
vooruit, terwijl een braaf Kathol iet
officier, of zelfs een Katholiek zoo,
zoo, maar bij de Jesuïeten opgevoed,
op geen bevordering behoeft te reke
nen.
Gedemoraliseerd is het leger, dank
zij Waldeck-Rousseau en Combes, dank
zij André, den burgerlijken militair,
dank zij Berteaux den zoogenaamden
militair en burger en socialistischen
millionair.
Wij betwijfelen den goeden wil des
heeren Etienne niet, maar vinden zijne
circulaire voor een minister, die jaren
„in de beweging" is, wel bijzonder
naief.
Weet hij niet, dat een officier, die
met zijne echtgenoote naar de Mis
ging en een officier, die met veel ijver
de loge bezocht, beiden een streepje
achter hun naam hadden bij zijn voor
gangers een zwart en een rood krab
beltje
Zoo'n krabbeltje besliste over de
gansche carrière. Wat is een soldaat
zonder eergevoel, zonder liefde voor
zijn stand Sluipers en kruipers moes
ten er met het stelsel André-Vadecard
(de klikkersbriefjes) gekweekt; de
nieuwe teelt is er. Militairen naar het
hart der Loge, naar 't hart der man
nen, die als minister van Oorlog zich
laten inhalen en „huldigen" met de
„Internationale", het lied des oproers,
der anarchie.
Etienne had zijne moeite kunnen
sparen. Met eene circulaire geneest
men niet zulk een kanker
TURKIJE.
De verheven Porte heeft haar gezant
te Parijs gelast, de Fransche regeering
er op te wijzen, dat Dsjanet, eene
afdeeling is van het vilajet Tripoli;
dat het altoos aan Turkije behoord
heeft en niet tot het achterland van
Tripoli, gelijk de Franschen beweren,
die er eene troepenafdeeling heenzon
den en het zonder meer schijnen te
willen behouden.
Wederom een ernstig geschil te
duchten
Turkije zal zijne rechten met hand
en tand verdedigen, herhaalt men in
regeeringskringen te Constantinopel.
Geruimen tijd geleden heeft de Porte
een militaire expeditie naar Dsjanet
gezonden. Als deze expeditie de plaats
van bestemming bereikt, zal ze er
Fransche troepen vinden.
Als men bedenkt, dat het geschil
niet alleen loopt over de oase Dsjanet,
maar dat de Porto voornemens is de
Turksclie vlag te hijschen in het ten
noorden van het Tsjadmeer gelegen
landschap Kanem, dat bij de Frarisch-
Engelsche overeenkomst van 14 Juni
1898 toegewezen is aan de Fransche
invloedsfeer en dan ook reeds vier
jaren een Fransch bestuur heeft, heeft
men volle recht om de zaak vrij duis
ter in te zien.
Turkije dat zich jaren lang om Tri
poli en Afrika niet bekommerde, is
thans door het langzame maar gesta
dige voortdringen van Frankrijk uit
zijn onverschilligheid opgestaan.
Of het niet beter ware geweest rus
tig voort tedommelen moet de toekomst
leeren.
SPANJE.
De schipbreuk der Sirio.
De Daily Telegraphontvangt uit
Cartagena verschrikkelijke bijzonder
heden over de schipbreuk van de „Si
rio". De Italiaansche opvarenden seliij-
nen het zeer bont gemaakt te hebben
gedurende de ramp. Met messen en
zelfsrevol vers,bemeesterden zij de zwem
gordels. In hun beestachtigheid ont
zagen zij vrouwen noch kinderen. Zoo
iets was alleen mogelijk door de al-
geheele onbekwaamheid van de be
manning.
De gezagvoerder, een man van bijna
zeventig jaren, was dadelijk het hoofd
kwijt, sprong het eerst met eenige
officieren in een reddingsboot, zonder
zich te bekommeren om de reizigers.
Het gerucht is verspreid dat hij dadelijk
zelfmoord gepleegd zou hebben, doch
dit schijnt onjuist te zijn. Volgens de
laatste berichten is hij gevangen ge
nomen, daar werkelijk de oorzaak van
de ramp toegeschreven wordt aan zijne
verregaande onachtzaamheid om een
korteren, doch zeer gevaarlijken weg,
te kiezen.
Van leiding geven aan het reddings
werk was onder deze omstandigheden
geen sprake. Werkelijke hulp werd
eerst verleend door schepen die in de
buurt van Bajas Ilormijas stoomden,
de „Maria Luise" uit Oran en een
Duitsch schip. Door hun toedoen wer
den 550 menschen gered. Het aantal
slachtoffers bedraagt volgens de laatste
telling 345. De geredden verkeeren in
troosteloozen toestand. Velen hunner
zijn gewond door vallende balken en
«tukken hout en ijzer,, en
door messteuen, want cie italianeïi
schijnen niet alleen met geweld zich
meester gemaakt te hebben van de
zwemgordels, doch ook op dezelfde
ruwe wijze zich plaatsen veroverd te
hebben in de reddingsbooten, waarvan
er eenige door het woeste optreden
zonken.
De „Sirio" is totaal verloren. De
ketel sprong dadelijk. Het schip zonk
zoo vlug, dat nog vele menschen op
de brug stonden, toen het in de gol
ven verdween.
Een Italiaan, te Barcelona woon
achtig, was met zijn gezin aan boord
van de „Sirio". Hij redde drie zijner
zoons en negen medereizigers. Zijn
dochter van achttien jaren redde twee
kinderen, van wie de ouders niet meer
te vinden zijn. Een gezin, bestaande
uit vader, moeder en zes kinderen is,
op den vader na, die krankzinnig
werd, omgekomen.
De Italiaansche consul te Cartagena
heeft gastvrijheid verleend aan een
Italiaansche, Brigeda Morelli, die ver
telde dat zij haar huwelijksreis maakte.
Haar man en zij werden door den
schok uit de kajuit in zee geworpen.
Eindelijk, na lang drijven, gelukte
het een kabel te grijpen. Op dit
oogenblik verdween de man in de diep
te, en sinds dien-heeft men niets meer
van hem gehoord of gezien.
De Spaansche minister van binnen-
landsche zaken heeft dadelijk een
krediet aangevraagd voor de slacht
offers van de „Sirio".
De „Sirio" van de „Navigazione Ge
nerale" is in 1883 te Glasgow gebouwd,
had 4141 ton waterverplaatsing, was
119 meter lang en 12.80 meter breed.
De snelheid bedroeg 15.86 knoopen.
Het schip vertrok den 2en Augustus
met 20 reizigers eerste klasse, 28 tweede
en 570 derde klasse van Genua. In
Barcelona werden nog reizigers opge
nomen. De bemanning telde 118 man,
die allen gered schijnen te zijn.
BELG1E.
De nieuwe burgemeester van Ant
werpen is voorgisteren plechtig inge
huldigd. Er was een talrijk publiek.
Om drie uur kwam de Raad binnen
en sprak de heer Hertogs voor den
presidentieelen zetel staande eene lange
U-ede uit.
Hij huldigde Jan Van Rijswijck,
zijn voorganger, en deed ten slotte
zijne liberale belijdenis.
Reeds dadelijk waren de leden van
den Raad met elkaar aan 't harrewar
ren over Van Rijswijck en Desguin,
die volgens Coremans uit de Loge het
wachtwoord ontvingen.
Coremans werd daarop voor jesuiet
en „poesjenel" gescholden.
De briefschrijver van de N. R. Ct.
eindigt zijn relaas over deze inhul
diging even wijsgeerig met deonderstel-
ling, dat burgemeesterHertogs gedacht
heeft misschien
Beter benijd dan beklagd,
Als 't God behaagt,
wat een waar woord is in vele om
standigheden des levens.
RUSLAND.
Het kost moeite, doch Stolypine
schijnt ondanks alles met zijn Ka
binet gereed te komen. Volgens hem
werkt bij den Tsaar, maar Trepof
ontkent en zegt, dat hij geen kui
per is.
Stolypine blijft bij zijne meening
die hij met bewijzen staven zal.
Zeker de rechte methode, doch nog
beter ware het een stel geschikte
ministers te vinden.
Het bericht dat eenige dagen ge
leden acht agenten van politie te
Petersburg door arbeiders werden
vermoord wordt bevestigd. Er ver
schijnt geen enkele krant. De Nowoje
Wremya, aan welk blad de zetters
eerst niet staakten, verschijnt thans
in kleiner vorm, daar ook hier een
gedeelte der zetters het werk neer
legden.
Het schijnt zoo goed als zeker te
zijn dat de algemeene staking toch
door zal gaan in de hoofdstad. Het
officieuseTelegraafagentschap bracht
in het ochtendblad de bevestiging.
Dit is dan waarschijnlijk geschied
in navolging van Moskou, waar
volgens den Berl. Lok. Anz. giste
ren de algemeene staking begon
nen is. In alle fabrieken en bedrij
ven is het werk neergelegd. Het
spoorweg-personeel besloot 's mid
dags te staken, behalve op de Ni
kolai- en Brest-lijnen, waardeamb-
tenaren zeer bevreesd zijn voor
strenge vergeldings-maatregelen.
Daar de bakkers ook staken wil
len, worden de winkels bestormd.
Volgens het besluit van het sta
kingscomité zal brood uitgereikt
worden, op bepaalde plaatsen, aan
de arbeiders, niet aan de „burger
lijke" bevolking.
De stemming onder de stakers is
vrij gedrukt, daar zij weinig hoop
hebben op slagen.
Voor de woning van wijlen pro
fessor Herzenstein te Moskou is het
gisteren tot een groote betooging
gekomen. Een dertigduizend perso
nen trokken er voorbij onder de kre
ten „Leve de Doema! Weg met
de tyrannic Weg met Stolypine
De politie zag alles lijdelijk aan.
En het eerste was wel verdiend
Immers Herzenstein wgs^. naar ver
zekerd wordt, een zoogènaamd be
keerde jood, die zich met schache-
ren in landerijen verrijkt had en
zich de weelde veroorloofde om het
revolutionairtje te spelen.
Volgens een bericht uit Stockolm
heeft de Russische regeering in een
nota aan de Westersclie mogendhe
den kennis gegeven, dat de militaire
maatregelen op de Aland-eilandeu
slechts een tijdelijk karakter heb.
ben en gericht zijn tegen den smok.
kelhandel in wapenen naar Fin
land.
Uit de Staatscourant.
Zaken brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat aan zijn departement
ter inzage ligt een exemplaar van het
Grieksche Staatsblad no. 189, vermel
dende de voorwaarden, in de Fransche
taal gesteld, eener nieuwe aanbesteding
voor de levering van petroleum aan
het Staatsmonopolie, welke aanbeste
ding op 1/14 September 1906 te Athene
zal plaats vinden.
Schietoefeningen op de Harssens.
Reede van Texel. 3de district. Op 3
en zoo noodig ook op 4 September a.
s. zal er een schietoefening worden
gehouden van het fort op de Harssens.
Er zal gevuurd worden met kanonnen
van zwaar kaliber (30 cM.), waarbij
onveilig wordt gemaakt de reede van
Texel tot op 1000 M. van het fort.
Op de dagen, waarop gevuurd wordt,
zal van het fort een roode vlag waaien
van minstens één uur vóór den aan
vang der schietoefeningen tot aan het
einde daarvan, alsmede gekleurde vlag
gen, aangevende de richtingen waarin
gevuurd zal worden.
Bovendien zullen op die dagen groo
te waarschuwingsborden worden ge
plaatst aan den ingang der haven en
op de batterij Vischmarkt, vermel
dende in welke richting dien dag ge
vuurd zal worden, terwijl nabij het
torpedo-magazijn en aan den ingang
der haven borden zullen worden ge
plaatst, waarop is aangegeven de be-
teekenis der gekleurde vlaggen, als
volgtrood en witte vlag beteekent
Noord, wit en zwarte vlag NO., zwarte
vlag Oost.
De data der schietoefeningen zullen
FEUILLETON.
32.
Het meisje merkte dit wel op en
)Herp haar pseudo-vader een dank
ten blik toe. Men nam plaats in
,ed der achterste kabinets, half ver-
£°rgen achter een schoone bloemen-
pïsiering en waar een nabijzijnde
,ürff(iin een aangename koelte ver
beidde.
Op het oogenblik waren er zeer
'rinig bezoekers.
Oo commissaris sloeg voor, terstond
J1'1 den champagne te beginnen,
darmee Schneidewin zich vereenig-
l6'. terwijl ook Hilda toestemmend
bkte.
ha ter wilde zij het schuimende vocht
'do^Wolijks aan bppen brengen,
slin de commissaris wenkte haar ter-
Va *oe' zoodat zij ook haar deel
11 den heerlijken drank gebruikte.
Zoo is het goed, fluisterde Wach
tel haastig, terwijl Scnneidewin zich
even had verwijderd om den ober-
kellner eenige aanwijzingen te geven.
Ik maak u mijn compliment, gij
speelt uw rol uitmuntend.
Oals gij eens wist hoe zwaar
het mij valt, met dien man te schert
sen, terwijl mij het hart bloedt, zuchtte
het lieve meisje.
Denk aan onze spoedige over
winning en drink van den wijn; hij
zal u kracht geven en die zult ge
noodig hebben, want ik denk dat ik
u straks wel een tijdlang met den
kerel alleen zal laten.
Om Godswil, stamelde Hilda,
doodelijk verschrikt, ik bezweer u
Het is in het belang van de
goede zaak, misschien is morgen reeds
de onschuld van uw verloofde zonne
klaar bewezen, gaf de commissaris
haar in overweging.
Een donkere blos kleurde voor een
oogenblik de wangen van Hilda en
zij begon over het geheele lichaam te
beven.
Zij kon niet meer antwoorden, want
Schneidewin keerde juist terug met
eenige Havana-sigaren, die hij aan het
buffet had gehaald en waarvan hij er
Wachtel een aanbood, om er daarna
zelf een op te steken.
Terstond begon hij weder met zijn
grootsprekenzelfs de Havana-sigaren
in Duitschland deugen niet, dat kwam
omdat het werkelijk goede gewas
alleen in Amerika ingevoerd en ge
rookt werd.
De commissaris was het bereidwil
lig met hem eens; het was er hem
voor alles om te doen, den man in
een zoo goed mogelijken luim te hou
den, opdat er geen argwaan bij hem
zou opkomen.
Dat was dan ook niet te vreezen.
Schneidewin sprak den wijn geducht
aan; in tegenspraak met zijn bewe
ring bewees hij, door den zwaren wijn
te drinken alsof het spuitwater was,
dat hij het niet gewoon was. Weldra
begonnen zijn oogen dan ook door
den bedwelmenden wijn als vuur te
gloeien; hij werd aldoor levendiger
in zijn gesprek dat hij zoo goed als
alleen voerde.
Hij was juist op het punt senti
menteel te worden en zich te bekla
gen over de waardeloosheid van alle
aardsche genietingen, die men alleen
smaakt zonder dat een bemind wezen
daaraan deelneemt, toen een besteller,
met een brief in de hand, binnen
kwam en zoekend in het lokaal rond
keek.
Schneidewin zag hem, de commis
saris scheen daarentegen geen acht te
slaan op den man, die juist met de
roode pet in de hand, den oberkellner
aansprak.
Deze wierp een blik op het adres
van den brief, dien de besteller hem
voorhield, haalde de schouders op en
wees naar het kabinet, waar de com
missaris met zijn gezelschap zat.
De besteller ging met wijfelende
schreden naar het kabinet.
In werkelijkheid had de commis
saris terstond in den besteller een ver
momden politieagent gezien.
Thans keek hij den man die het
kabinet binnentrad, verwonderd aan.
Wat is er? vroeg hij.
Ik heb hier een brief voor mijn
heer Habakuk Hompesch, antwoordde
de besteller. Hij moet uit Regen-
walde zijn; de heer, die mij den brief
te bezorgen gaf, zeide dat ik den ge
adresseerde hier zeker zou vinden.
De geadresseerde ben ik, ant
woordde de commissaris met goed ge
speelde verbazing, maar verdui
veld, ik ben hier wildvreemd.
Hij nam den brief aarzelend van
den besteller aan en bekeek hem van
alle kanten.
Misschien van uw kennis, dien
gij in het „Frauenhof" hebt aange
troffen, zeide Schneidewin argeloos.
Gij hebt hem toch gezegd dat gij hier
heen zoudt gaan.
Dat zou wel kunnen antwoordde
Wachtel, terwijl hij den brief opende
en de weinige regels haastig doorlas.
-Neen, maar wat is dat nu, zeide
hij, terwijl hij den brief boos op de
tafel wierp. Wat beweegt dien
Schulze, mij zoo midden in mijn ver
maak te komen storen.
De heer zeide, dat alles in een
half uurtje afgeloopen kon zijn, sprak
de besteller. Er was hem veel
aan gelegen, dat de zaak spoedig
in orde kwam, daarom moest ik u
terstond naar den notaris Throrer
brengen. Mijn loon heb ik al ont
vangen.
Wat is er dan eigenlijk, vader?
vroeg Hilda.
Daar, lees zelf, zeide de commis
saris misnoegd en, toen hij den nieuws
gierigen blik van Schneidewin waar
nam, verbeterde hij, of lees hem liever
voor, dan kan mijnheer Schneidewin
het ook hooren.
Dit gebeurde.
Het schrijven was werkelijk van
Schulze, die zijn vriend en buurman
Hompesch verzocht hem als getuige
te dienen bij het opmaken van een
notarieele akte. Kort nadat vriend
Hompesch heenging, was er iemand
in het „Frauenhof" gekomen, die een
zaak over te nemen had en daarover
waren zij het nu zoover eens gewor
den, dat alleen de verkoopakte nog
maar door den notaris moest worden
opgemaakt. Daarvoor was echter één
getuige noodig, en daar hij wist dat
zijn vriend Hompesch in de stad en
bij Hellbach was en hij niemand an
ders kende, verzocht hij hem den be
steller te volgen naar het kantoor van
den notaris, die niet ver weg was.
Wat nu? vroeg de commissaris,
met een spijtigen blik op de volle
wijnflesschen die op de tafel stonden.
(Wordt vervolgd).
NIEDWE
LEMSCIECOURANT
AOITE MA NON AQITATE.
ok. a-i- j
