Donderdag 23 Aug. 1906.
No. 6380. 31ste Jaargang
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
liefde en plicht.
Valsche Leuzen.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
J
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 1 -20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per postLbo
Afzonderlijke nummers'-'•OS
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
main tien dra»
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Telefoon No. 1426. - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN P. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Gisteren hebben wij de vertaling
gegeven van het treffend schrijven,
door het Belgisch Episcopaat aan
het Fransche toegezonden, als een
woord van bemoediging, opbeuring,
als een opwekking tot vertrouwen
in de goddelijke Voorzienigheid bij
den naderenden strijd.
Die daad van Christelijke liefde
heeft de liberale pers en de lager-
staande socialistische aanleiding ge
geven, 0111 op meer of minder hef
tige wijze de Hoogwaardige Brief
schrijvers aan te vallen.
Een dezer bladen noemt Mgr.
Mercier een revolutionair, wat den
Prelaat weinig derexi zal, daar hij
het vocabulair dezer lieden kent en
hunne hebbelijkheden.
Duiden zij onzen goddelijken
Heilandsoms nietaan als den eersten
socialist'?
De liberale Indépendance, die tijdens
de Affaire aanhoudend den neus
stak in zuiver Fransche aangele
genheden is wel zoo vriendelijk het
goed recht der Bisschoppen in deze
zaak te erkennen. In allen ernst,
zalvend-vermanend, voegt zij er
echter aan toe, dat zich onthouden
van zulke betoogingen en betuigin
gen grooter wijsheid zou zijn.
Aansporen tot weerstand is aan
sporen tot gewelddadig verzet,"
schrijft zij. „Het voegt Mechelen s
Aartsbisschop en een Belgisch Kerk
vorst niet, zulk een raad te geven
en zich te mengen in de aange
legenheden van een ander land.
Het geval is te ernstig, wijl ver
ondersteld zou kunnen worden, dat
onze clericale Regeering dezelfde
gevoelens is toegedaan als de Aarts
bisschop
Vreeselijk
De schrijver dezer regelen heeft
ongetwijfeld al eenige nachten niet
geslapen, of wel benauwde droo-
ttien hebben hem gekweld de stap
Van voortschrijdende soldaten, het
donderen der kanonnen, paarden
getrappel, krijgsmuziek en de He-
biel weet, wat al meer, onder het
Angstwekkend geroep „de Franzo-
sen
Het Fransche leger, misschien
aangevoerd door den grooten vriend
der „Indépendance", generaal Pic-
cpiart, kwam genoegdoening eischen
Voor den smaad der Fransche Re-
Publiek aangedaan door het ge-
„Naar de mate onzer middelen en
v®n onzen invloed moeten wij de wer
den begunstigen en ondersteunen, die
2'<Ji ten doel stellen, om door middel
v®n de goede Pers de goede leer te
Afbreiden."
(Pater Ramiëre.)
sprokene op het Eucharistisch Con
gres, door het bewuste schrijven
der Belgische Bisschoppen.
Doch gekheid ter zijde.
Even goed als wie ook, weet de
schrijver in de „Indépendance, we
ten de schrijvers in de andere libe
rale en roode bladen, dat hunne
beschouwingen, onderstellingen of
rauwe verwijten woorden in de
lucht zijn dat zij met een blaas
balg en een emmer water hünne
lezers een storm op zee willen ver
beelden.
Zelf gelooven zij geen woord van
al de vreeselijke mogelijkheden,
waardoor zij de goê-gemeente om den
tuin pogen te leiden en de meening
trachten te vestigen, d.at hier, zooal
niet iets onwettigs, dan toch afkeq-
renswaardigs geschied zou zijn.
De Kerk is ééhe groote maatschap
pij. En met vrij wat meer recht dan
de revolutionnaire leugenaars, onder
wier vaandel de „Indépendance" op
trekt, kan zij spreken van „Broe
derschap",
Hare millioenen kinderen erken
nen allen dezelfde Moeder, hetzelf
de Opperhoofd. En het zou den ge-
loovigen van het eene land niet
geoorloofd zijn deernis te toonen
met, troost in te spreken aan de
geloovigen uit een ander land, als
zij om wille van hunne godsdien
stige overtuiging vervolgd en ver
drukt worden?
Waarlijk, bladen als de Indépen
dance wij zwijgen van de kleine
scheidblaadjes moesten bedenken,
dat wie in het glazen huis der vrij
metselarij woont, zich wel een-en
andermaal bedenken mag, alvorens
in een geval als het onderhavige
het Belgisch Episcopaat met steenen
te werpen.
Huichelarij en boerenbedrog dus
al dit geschrijf van lieden, die zich
voortdurend op onbeschaamde wijze
mengen in de bimieiilandsche aan
gelegenheden van andere landen
de internationale Loge doet het on
ophoudelijk en die den Belgischen
Bisschoppen de vrijheid ontzeggen
zouden, om, met Sint Paulus' woor
den, het lijden van het oogenblik
voor de Fransche vervolgden te ver
zoeten door de verzekering en het
vooruitzicht der toekomstige zege
praal
Staatkundig Overzicht.
De heer Moret, vroeger voorzitter
van het liberale Spaansche Kabinet,
is gestruikeld over zijne eigen liberaal
program,dat den jongenKoning te kras,
te gewaagd voorkwam, en te zeer strij
dig met de ware Katholieke beginse
len, den monarch door zijne vrome
moeder ingeprent.
Heel voorzichtig, schijnt het, wil
ook het huidige liberale ministerie
uitkomen met hetzelfde program.
Maar heel voorzichtig, langs een
langen omweg van voorbereidende
schuldelooze hervorminkjes de li
beralen in alle landen zijn simpele
duiven zoowat op de manier van
Waldeck-Rousseau, poogt het zijn doel
te bereiken.
Als hoofdnommers komen op het
bewuste program voorzekere maat
regelen tegen de kloosterorden en de
quaestie van het burgerlijk huwelijk.
Volgens eene overeenkomst, tusschen
den H. Stoel en Spanje aangegaan,
toen ZEm. Kardinaal Rampolla daar
nog nuntius was, werd bepaald, dat
na de inzegening van het kerkelijk
huwelijk het echtpaar op straffe van
boete verplicht was kennis te geven
van zijn huwelijk aan den ambtenaar
van Jen burgerlijken stand.
Hoedanig de nieuwe eischen van
het liberaal Kabinet luiden, wat be
treft het burgerlijk huwelijk, ligt nog
in het duister. De bedoeling kap ech
ter geene andere zijn dan hot zich
nog losser maken uit de Kerkelijke
banden
Daar echter alle maatregelen in dien
geest strijdig zijn met de overtuiging
yan ']e overgroote meerderheid der
bevolking, zou het liberalisme daarom
alleen reeds uit eigen beginsel van iets
dergelijks behooren af te zien.
Er is eene andere, nog meer drin
gende reden aan te voeren.De Koningin
is een bekeerlinge en daarom bij de
door en door Katholieke Spanjaarden
altoos nog onder dat opzicht min of
meer niet ia geur van Katholieke
heiligheid staande.
Op haar zal misschien een gedeelte
der verantwoordelijkheid terugvallen,
onrechtvaardig en onverdiend, van
maatregelen, die den godsdienstigen
Spanjaard tegenstaan en geen genade
vinden in zijn oogen.
't Is de vraag', of het liberale Ka
binet, dat altoos zeer zwak heeft ge
staan, den tijd zal hebben, om zijn
boos opzet te volvoeren, betzij op de
manier van Waldeck Rousseau of van
Combes of naar eene nieuwe methode.
sj»
RUSLAND.
Het blijft in Rusland nagenoeg op
het oude, uitgenomen in Lijfland en
Koerland, waar de woelingen weer het
vroegere gevaarlijke karakter dreigen
aan te nemen.
Aan politieke misdaden geen gebrek.
De offioiëele statistiek dienaangaande
geeft als lijstje van de vorige week:
72 moorden op ambtenaren42 aan
slagen, waarbij ambtenaren zwaar ver
wond werden.
Er werden verder 12 geheime druk
kerijen ontdekt en 120 bommen ge
vonden. Geplunderd zijn 13 staatsslij-
terijen, 18 staatskassen. Die plundering
kostte aan 22 ambtenaren het leven
of wel verwondingen.
Een onbekende heeft te Samain den
bevelhebber van het Borissof-regiment
in zijne woning vermoord. Demoor
denaar heeft daarna het lijk met
spiritus in brand gestoken.
Golcef, hoofd der politie te Siedlee
in Polen, is gisteren door een bom om
het leven gekomen. Bij dien aanslag
werden ook twee politie-agenten en
eene vrouw gewond.
Aan grootvorst Nicolaas heeft de
Tsaar zijn groote tevredenheid be
tuigd over de troepen, die te Krasnoje
Selo de manoeuvres meemaakten.
Skalon, gouverneur van Warschau,
op wien de vorige week een hommen-
aanslag gepleegd werd, verkeert in
zorgwek kenden toestand. Gevreesd
wordt, dat hij verlamd zal blijven.
Veertig personen zijn gevangen geno
men als verdacht van medeplichtig
heid aan dien aanslag.
ITALIË.
Don Rua, die wijlen Don Bosco als
hoofd der Salezianen verving, heeft
last gegeven, dat alle ouderloos ach
ter gebleven kinderen van de „Sirio"
in de gestichten zijner Congregatie
opgenomen moeten wopden. Dit zelfde
is kort geleden geschied met de kin
deren, die bij de aardbeving in Ca-
labrië hunne ouders verloren.
Sinds eenigen tijd heerscht er onder
de Italiaansche matrozen een zeer
slechte geest; ook zij zijn van 't so
cialistische hondje geheten.
De Avanti meldt, dat de zeelui bin
nenkort op zee-eigenaardige wijze van
hunne ontevredenheid blijk zullen ge
ven en wel door bij de- op handen
zijnde manoeuvres de bevelen zóó
langzaam uit te voeren, dat manoeu
vreeren bijna oanogclijk wordt.
Waarschijnlijk herinneren zich de
lezers, dat ook het spoorwegpersoneel
zoo'n vermoorde staking beproefde.
Wij zijn benieuwd, wat de officieren
van dien „bekwamen spoed" zullen
zeggen-
AMERIKA.
Aan een feestmaal te Buenos Ayres
heeft Root, de Amerikaansche minis
ter van buitenlandsche zaken, ver
klaard, dat de Vereenigde Staten nooit
hun leger of vloot beschikbaar zou
den stellen, om schulden van andere
regeeringen of particulieren te innen.
Zulk een optreden zou tot specula
ties en oorlogen leiden. De voorkeur
was te geven aan scheidsgerechten en
alle andere middelen, die zonder na
deel voor den vrede toegepast kunnen
worden. Het volk moet ontvankelijk
worden voor de denkbeelden van
menschelijkheid en billijkheid tegen
over anderen, zoodat de regeeringen
geen oorlogspolitiek kunnen volgen,
welke de hoogere belangen van de
menschen schaadt.
Tegelijk wordt uit Rio de Janeiro
gemeld, dat het Panamerikaansche
Congres deze door Root bepleite Drago-
ïeer erkend heeft-, door overeenkom
stig de voorstellen van de commissie
te besluiten dat de verschillende re
geeringen haar op de Haagsche con
ferentie zullen verdedigen.
De Aardbeving in Chili.
Nu meldt een telegram uit Santiago
de Chili, dat berichten uit Valparaiso
het aantal dooden verscheidene dui
zenden schatten. Er worden zeer uit-
eenloopende getallen genoemd tusschen
de twee- en twaalfduizend. De stad
heet voor het grootste gedeelte verwoest
en wat er nog recht staat is geheel
onbewoonbaar.
De laatste berichten geven een
juister denkbeeld van den omvang
van den ramp, die vooral Valparaiso
getroffen heeft.
„Eene aardbeving is het meest schrik
wekkende natuurverschijnsel, dat ik
ken," verklaarde ons eenigen tijd ge
leden een oud-zeeofficier, die langen
tijd als hoofdambtenaar in de West
werkzaam was. „Bij een storm op zee
kan men voorzorgsmaatregelen tref
fen, men kan strijden, al is 't een
wanhopige strijd, om zijn schip, om
zijn leven. Eene aardbeving maakt
alle worsteling onmogelijk. Plotseling
komt zij op en vervult liet hart met
ontzetting. Haar vergezellen allerlei
verschijnselelen, die het schrikwek
kende ten toppunt voeren."
Dat kwam ons te binnen, toen wij
de volgende bijzonderheden onder het
oog kregen:
De nacht van 16 Augustus hing om
zoo te zeggen zwaar van onheilspel
lende gebeurtenissen.
Bliksem en regen, het voortdurend
klokgelui, het afknappen der electri-
sehe geleidingen verhoogde het tra
gische er van.
Op iederen stoot volgden luid gejam
mer der menigte en gemeenschappe
lijke gebeden, waartoe de menschen
zich in het slijk der straten op de
knieën wierpen. De eerste zware aard
schok duurde vier minuten en 50 se
conden; een zoo landurige aardbeving
was tot dusver te Santiago onbekend.
De klokken begonnen vanzelf in de
kerktorens te luiden, en aan de wan
den slingerden de schilderijen heen en
weer.
Het eenige wat Santiago van een
geheelen ondergang gered heeft is het
feit, dat de beweging een cirkelvorm
had. De voornaamste schok ging van
Valparaiso naar Santiago en Melisalla
met Limache als centrum. De beide
laatstgenoemde plaatsen zijn geheel
vernield, evenals Quillota en Llaillai.
De kazerne der lanciers te Limache
stortte in, waarbij twee officieren ge
dood werden.
Sommigen werden van schrik krank
zinnig. Een man in het rood verkon
digde, dat hij de zoon Gods was, en
voorspelde het eind van de wereld. De
politie nam hem gevangen, en ver
hinderde daaidoor dat hij gelyncht
werd.
De firma Hardt Co. te Berlijn
heeft van haar kantoor te Valparaiso
het volgende telegram ontvangenDrie
vierden van Valparaiso en omstreken
liggen in puin. Onze kantoren te San
tiago en Concepcion zijn niet bescha
digd. De spoorweg-, post- en telegraaf
dienst is gestoord.
Uit de „Staatscourant".
De Staatscourant bevat de statuten
van de Christelijke jongelingsvereeni-
ging „Het Mosterdzaadje", te IJmui-
den
van de Afdeeling Sijbekarspel van
de Noord-Hollandsche vereeniging „Het
Witte Kruis'., te Bennebroek
van de Vereeniging tot verfraai in;
van Heemstede en Bennebroek en to
bevordering van het vreemdelingen1
verkeer en het vestigen van vreemde
lingen in die gemeente te Heemstede
van de Zaanlandsche vereeniging var
kantoor- en handelsbedienden, te Zaan- i
dam (Gewijzigde statuten);
En van den Nederlandschen Druk
kersbond, te Amsterdam (Wijziging
in de statuten).
De vraag is gedaan of voor mo
torrijtuigen en motorrijwielen, waar
voor bij gebreke van bewijs, trip
tiek of indentiteitskaart, op grond
van de resoluties van 23 Maart
1906, nos. 69, 70 en 71 (Verzameling
nos. 44 45 en 46) zekerheid moet
worden gesteld voor de invoerrech
ten behalve eene quitantie uit het
register no. 6 (Compt.) ook een tran
sito-paspoort of eenig ander docu
ment moet worden afgegeven.
Bedoelde vraag wordt bij resolu
tie van den minister van financiën
ontkennend beantwoord.
In de quitantie wegens zekerheid
stelling moeten echter zoodanig bij
zondere kenmerken van het mo
torrijtuig of motorrijwiel worden
opgenomen, dat met behulp daar
van de indentiteit van die vervoer
middelen te allen tijde kan worden
vastgesteld. Tevens moet daarin of
op de achterzijde daarvan worden
vermeld, dat de invoerrechten aan
het rijk worden verantwoord, indien
de gestelde zekerheid niet binnen
één jaar na dagteekening der qui
tantie wordt opgeheven.
De minister van buitenlandsche
zaken brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat, blijkens bericht van
den consul-generaal te Berlijn, van
1 November tot 12 November e. k.
aldaar een internationale automo
bieltentoonstelling zal gehouden wor
den.
Een exemplaar van het program
ma, het inschrijvingsbiljet en var
den plattegrond dier tentoonstelling
ligt ter inzage op het ministerie van
buitenlandsche zaken.
Melkcontróle.
Burgemeesters en Wethouders van
Hoorn hebben overeenkomstig 't adres
der gezondheidscommissie besloten op
een drietal aanvragen van melkslijters
om in tijden van grooten overvloed
van melk éen of meer kalveren te
mogen houden, afwijzend beschikt op
grond dat de aanwezigheid van kal
veren voor den gezondheidstoestand
niet minder bedenkelijk is te achten
dan de aanwezigheid van volwassen
runderen, en kalveren veel erger nog
dan met koeien het geval is, vliegen
tot zich trekken.
Voorts vereischt het beroep van
melkslijter juist in hooge mate rein
heid en zindelijkheid, die niet tot
haar recht kunnen komen in een per
ceel waar tegelijkertijd rondteventen
melk en kalveren worden aangetrof
fen.
FEUILLETON.
44.
Deze broek is het eigendom van
S^!n> antwoordde zij, terwijl zij op
ADeidewin wees.
Zij liegt! schreeuwde deze, die
Het ftevaar inzag. Zeg toch zelf dat zij
4m 'egt, wendde hij zich pijlsnel tot
u'Ur, die onbeweeglijk bleef staan.
dtJUar de commissaris kwam met een
genei gebaar tusschen beiden.
Stilte! balderde hij.
VJu niet, zeide vrouw Schwartz
\Ya Ik ken die broek heel goed,
tw ik moest haar alle dagen af-
e}en. Het was de eenige, die
Wfewin had en als ik haar schoon-
ijve moest hij zoolang te bed
ijggen en wacht eens zeide zij,
j! zij even nadacht. Op den 13en
Gt (j et toen, wilde ik de broek weer
Warner halen, maar Schneide-
ei> dat ze hem te leelijk werd
en gaf mij geld om in den gemaakte-
kleerenwinkel aan den overkant een
nieuwe voor hem te halen, dezelfde
die hij nu nog aanheeft.
In machtelooze woede balde Sclmei-
dewin de vuisten en knarste op de
tanden.
De commissaris zag hem met door
dringenden blik aan.
Zoudt ge nu die domme, nutte-
looze leugens niet staken en liever
bekennen? vroeg hij.
Arthur keek met verstrooiden, af-
gematten blik voor zich uit, het was
alsof hij van alles, wat er om hem
heen voorviel, niets begreep of er
althans geen acht op sloeg.
De rechter van instructie stond van
zijn stoel op en naderde nu Schnei-
dewin,
Tegenover deze verpletterende
bewijzen zal ontkennen u verder wei
nig baten, zeide hij, of zoudt gij wil
len beweren, dat deze broek op een
andere wijze met bloed bezoedeld
werd
Niettemin bleef de misdadiger even
onbeschaamd rond zich heen zien.
Ik ontken alles, zeide hij hals
starrig. Wat is dat voor een handel
wijze, iemand zoo ongegrond te ar-
restoeren. Ik zal mij bij den Ameri-
kaanschen consul beklagen.
Dat kunt ge gerust doen, zeide
Wachtel kalm. Voor het oogenblik
moet gij echter opheldering geven,
hoe deze broek met bloed bevlekt
komt.
Dat zijn mijn zaken, waar nie
mand zich in te mengen heeft, ant
woordde Sohueidewin op driesten toon.
Wat duivel wilt gij eindelijk van mij
Dat domme wijf bedriegt u, zij is door
mijn vijanden omgekocht om mij in
liet verderf te storten.
Zoo'n schoft, riep vrouw Schwartz,
ik ben een eerlijke vrouw en
Stil maar, zeide de commissaris,
wat er zoo een zegt, heeft toch geen
waarde.
Waarom vraagt ge mij dan zoo
veel? vraagt Schneidewin spottend.
Ik weet van de geheele geschiedenis
niets meer, dan wat deze heer hier
wees hij op den jongen advocaat
reeds gezegd heeft. Ik verlang mijn
vrijheid terug, waarvan men mij on
rechtvaardig heeft beroofd, of is er
misschien nog een andere moord ge
pleegd, waarover ik mij te verant
woorden heb? voegde hij er hoonend
bij.
Verantwoord u maar eerst over
den moord, dien gij op Frans Wilser
hebt gepleegd, voegde Bock hem toe
op gestrengen toon. Man, ge moest
toch begrijpen, dat uw schuld zonne
klaar bewezen is, wees dus openhartig,
misschien dat de jury dan nog ver
zachtende omstandigheden in aanmer
king neemt en de rechtbank een
zachter vonnis over u uitspreekt. De
vermoorde was uw vriend, hoe zijt
gij tot die verschrikkelijke daad ge
komen
Dat zou ik ook eens willen we
ten, zeide de misdadiger. Zonder be
lang waagt men zijn hals toch niet,
maar vraag dat liever aan dezen man
weer wees hij op Arthur hij
weet wel waarom hij den armen Frans
er om koud maakte, hij had reden
hem te vreezen, ik niet.
Wat meent gij daarmee? vroeg
Bock.
Eenvoudig genoeg, dat de ver-
slagene voor mijnheer den advocaat
Wilser zeer hinderlijk was en voor 't
minst het schitterend huwelijk, dat
deze op het punt stond te sluiten,
had kunnen beletten. De drijfveer
van de misdaad ken ik zoo goed als
iemand.
Bij deze woorden sprong Arthur
met een halfversmoorden kreet op en
naderde den schurk met gevouwen
handen.
Om Godswil houd op, wanneer
er nog iets menschelijks in u is. zei
de hij. Maak mijn zelfopoffering niet
nutteloos.
Meer kon hij niet zeggen, want de
rechter van instructie hield hem terug.
Geen woord meer, zeide Bock, of
ik zal genoodzaakt zijn u naar uw cel
terug te breng6n.
Arthur bleef als versteend en nog
steeds in dezelfde smeekende houding
staan.
Welnu, kerel, wat voor leugens
hebt ge ons nog te vertellen? vroeg
de commissaris, die Schneidewin
spottend aankeek.
Leugens! herhaalde deze. Haha,
de oude Wilser moest uit den weg,
omdat zijn leven een voortdurende
bedreiging voor den advocaat en diens
moeder was, hij wist te veel, die oude,
hahageloof maar vrij, dat mijnheer
de advocaat in zijn positie geen vader
kon hebben, die zijn halve leven in
de Amerikaansche gevangenissen had
doorgebracht en verder
Houd op! riep de advocaat in
de grootste vertwijfeling uit, terwijl
hij zich op den spreker scheen te
willen werpen.
De commissaris, die begreep dat
thans de oplossing van het raadsel
zou volgen, hield hem met zijn ijzeren
vuist terug.
Ga voort, voegde hij Schneidewin
toe, beproef maar eens of ge u kunt
vrijpleiten.
De oude Wilser moest sterven, her
nam de Sneidewin, anders zou het uit
gekomen zijn, dat hij reeds gehuwd
was, toen hij jaren geleden in Duitsch-
land kwam, nadat eenige schurkerijen
hem genoodzaakt hadden, Amerika
te verlaten. Wel was de oude Wilser
de vader van den advocaat, maar hij
was niet de echtgenoot
Op dit oogenblik rukte Arthur
zich met onweerstaanbare kracht van
Wachtel los.In de grootste opgewonden
heid, met het schuim op de lippen
snelde hij op Schneidewin toe.
Wordt vervolgd).
HAARL
flQITE m HON AGITfiTE.
UB «mi -
I
