Dinsdag 4 Sept. 1906.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
De Indische
Begrooting.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
De familie Fromentier.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
e^'
1.20
1.65
0.05
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per posL.'ö»^
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZO#^N FEESTDAGEN.
mhsfa
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel, No. 1426. - HAARLEM.
PRIJS DER ADA
Van 16 regels
Elke regel meer
Groote letters worden berekend
.ontant) 0.50
'„0.10
-atsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Er mag van bekwamen spoed
gesproken, wat betreft de indiening
der Indische Begrooting voor 1907
en van deze zelf kan gezegd, dat
zij gunstiger is dan met hare
onmiddellijke voorgangstershetgeval
was.
Minister Fock is er echter di
rect zelf bij, om te boog gespannen
verwachtingen tot hare juiste afme
tingen te herleiden.
Enkele getallen mogen een denk
beeld geven van de eindcijfers der
begrooting.
De uitgaven in Nederland worden
gesteld op 24,328.521 gld.; die, ver
meerderd met de 137.759.708 gld.
in Indië, een totaalcijfer geven van
166,088,229 gld.
Voor Nederland worden de mid
delen begroot op 27.389.063, voor
Indië op 138.010.803 gld. te zamen
165.309.866 gld., zoodat de uitga
ven de middelen met de onbedui
dende som van 638.363 gld. over
treffen.
Wij zeggen onbeduidend, niet
om de som zelf, maar in verge
lijking met de tien of vijftien mil-
lioen gulden, die de tekorten der
laatste jaren gewoonlijk bedroegen.
Als men in aanmerking neemt,
dat de raming der vroegere tekor
ten dikwijls bijzonder meevieldat
b. v. die van 1905 op 18 ÈL 19mil-
lioen geschat werd en nu ".elfs de
11 millioen niet zal overschrijden,
mag zonder al te groot optimisme
voor het jaar 1907 op een batig
saldo gerekend worden.
Uit de groepeering der cijfers
mag veilig opgemaakt, dat de Mi
nister wel degelijk rekening heeft
gehouden met de onzekerheid, wat
de opbrengst der Indische produc
ten betreftKoffie, kina, tindie
den Staat voordeelen opleveren.
Ombiliën-steenkoolvelden en de
gutta-percha waren tot nu meestal
schadeposten.
Aan de koffie-cultuur zal meer
zorg besteed worden. Er is 700.000
gld. meer uitgetrokken dan ten
vorigen jare.
Aangemoedigd door de gunstige
resultaten, door de Engelsche na
buren bekomen met het aanplan
ten van de para-rubber-plant, wil
de regeering op vrij groote schaal
daarmee proeven nemen op Suma
tra's Oostkust, zoo mogelijk aldus
eene nieuwe Rijkscultuur in het
leven te roepen.
Met hare plannen ter invoering-
van eene directe belasting voor Su
matra's Westkust, waar de finan-
ciëele draagkracht der bevolking
over het algemeen grooter is dan
op Java, en die desondanks tot nu
van alle directe belasting verschoond
bleef, is de Regeering nog niet ge
reed en overlegt zij nog met de
Regeei'ing in Indië.
De algemeene inkomstenbelasting
die lo. Januari 1908 ingevoerd zal
worden, is beter gevorderd.
Daar zij echter bij haar in werking
treden vergezeld gaat met de af
schaffing van het uitvoerrecht op
de Deli-tabak en andere belastingen
of tot dan geheven rechten, waar
schuwt de regeering nu reeds tegen
de hoop op aanzienlijke vermeerde
ring van inkomsten, welke sommigen
zich daarvan misschien voorstellen.
En hetminder vroolijk slot luidt: on
danks de mooie cijfers der begroo
ting zal er ook nu weer voor Indië
geleend dienen te worden; om en om
de 7 millioen. Dat vorige dienstjaren
daarvan oorzaak zijn, die wetenschap
is een schrale troost.
„Zoo gij het volk het voedsel der
Katholieke dagbladpers onthoudt, zal
hef de hand uitstrekken naar het gif
der slechte dagbladen."
(Ernest Hello.)
FRANKRIJK.
De vaste commissie der Bisschoppen.
Zondagmiddag om half drie heeft
de vaste commissie der Fransche pre
laten te Parijs in de zalen van het
aartsbisschoppelijk paleis hare eerste
vergadering gehouden.
De 18 leden, wier namen reeds de
vorige week door ons vermeld zijn,
waren allen aanwezig.
Slechts drie namen moeten gewij
zigd worden. Voor de (Kerkelijke)
provincie Reims is niet Mgr. Latty,
Bisschop van Chftlons afgevaardigde,
maar Mgr. Lugon, aartsbisschop van
Reims voor Rennes, Mgr. Dubillard,
bisschop van Quimper en niet Mgr.
Gouraud, bisschop van Vannes. Voor
Mgr. Hautin, aartsbisschop van Cham-
béry (ernstig ongesteld) treedt op Mgr.
Campiston, bisschop van Annecy.
Om kwart vóór vijf werd de ver
gadering gesloten. De vergadering
zou 's Maandags om half tien weer
samenkomen en waarschijnlijk ook
om half drie 's middags.
Naar verluidt zou op de eerste ver
gadering vooral besproken zijn de
staat der kerk in Frankrijk, gelijk
die na de encycliek „Gravissimo"
bepaald kan worden.
Den eigen morgen (Zondag) had
ZEm. Kard. Richard met Mgr. Amette
(Coadj utor) en twee vicarissen gene
raal de documenten bijeengebracht,
die zoowel de vaste commissie als de
algemeene vergadering kunnen dienen.
Besliste Tegenspraak.
Mgr. Fulbert—Petit, aartsbisschop
van Besangon, die volgens Temps en
consorten (in Frankrijk en elders) zoo
krachtig ten gunste der godsdienstige
vereenigingen zou opgekomen zijn bjj
de eerste vergadering der Fransche
prelaten en die daarvoor zelfs een plan
van organisatie ontworpen zou hebben,
spreekt thans al die beweringen beslist
tegen.
Geestelijken en leeken noodigt hij
dringend uit, om zich toch niet te
laten bewegen door de beschouwingen
eener pers, sprekend zonder gezag in
geestelijke aangelegenheden en vooral
niet door de openbaarmaking, kort
geleden, van onjuiste stukken en val-
sche verslagen over het verhandelde
in de vergadering der bisschoppen.
De Prelaat spoort allen aan tot stipte
gehoorzaamheid aan Hem, die als
Opperhoofd der Kerk alle macht ont
vangen heeft.
Zullen Temps en consorten deze
verklaringen ook weer „sofisterijen"
noemen
ITALIË.
De overbrenging van wijlen Paus
Leo's stoffelijk overschot is op begin
October bepaald. Van Sint Pieter naar
de kerk Sint Jan van Lateranen heeft
de stoet zes kilometer af te leggen.
In grooten getale zullen al de katho
lieke Romeinsche vereenigingen ver
tegenwoordigd zijn.
Z. Em. kardinaal Rampolla zal de
plechtigheid leiden.
Het monument van den grooten voor
ganger van Pius X bestaat uit eene
eerbiedwaardige vrouwenfiguur, den
godsdienst verbeeldend. In hare hand
draagt zij de encycliek „Rerum nova
rum", die zij aan een werkman toont.
Het monument is het werk van den
bekenden meester Luchetti.
Voor de algemeene vergadering van de
Nationale democratische Liga, die van
15 tot 18 September in de Marken
gehouden zal worden, zijn o. a. de
volgende punten ter behandeling vast
gesteld: Kiesvereenigingen, werk lieden-
organisatie, sociale wetgeving. Volgeng"
Giornale d' Italia zou men aan de werk-
lieken-organisatie op neutralen grond
slag de voorkeur geven, ten einde ook
niet-Katholieken tot toetreden te be
wegen.
Markies Gallarati-Scotti zal waar
schijnlijk tot eere-voovzitter gekozen
worden en de openingsrede uitspreken.
En don Rornulo Murri zal schitte
ren door zijne afwezigheid. Dat hij de
ziel is en blijft der Liga en door zijn
adjudanten de noodige orders zal. laten
overbrengen, behoeft zeker niet door
ons verzekerd.
Naar gemeld wordt hebben niet te
veel priesters de Liga als lid verlaten,
nadat Z. Heiligheid het bekende rond
schrijven tegen Murri deed verschij
nen. Geen priesters, maar vooral lee
ken zoekt de Liga tot zich te trekken.
RUSLAND.
In den nacht van Vrijdag op Za
terdag is er te Libau tusschen de
troepen en de revolutionairen formeel
slag geleverd.
Het gansche stedelijk garnizoen
moest er aan te pas komen, eer het
oproer gedempt kon worden,
Van mitrailleuses, zelfs van veld
geschut moesten de troepen gebruik
maken tegen de opstandelingen, die
goed gewapend zich in de huizen ver
scholen hielden.
Er moeten vele dooden en gewon
den zijn. Het juiste cijfer wil de Re
geering niet geven.
Enkele politieke moorden vallen
weder te vermelden.
De lieer Remezoff, president van
het gerechtshof te Toela is door een
onbekende op zijne villa doodgescho
ten. Als gewoonlijk wist de moorde
naar te ontkomen.
Zondag, juist op het middaguur,
hebben onbekenden in de Nouryska-
straat tot driemaal toe op generaal
Tmiedkoff geschoten, die uit het bui
tenland kwam en op weg was naar
Riga.
De generaal is gevaarlijk gekwetst
ook deze booswichten wisten te ont
snappen.
ENGELAND.
Volgens de Belfast Telegraph zou in
de eerstvolgende zitting van het Huis
der Afgevaardigden een wetsontwerp
ter sprake komen, waarbij aan Ierland
tot op zekere hoogte zelfbestuur ver
leend zou worden.
De tekst der wet heet al ontworpen
en ter goedkeuring aangeboden te zijn
aan den leider der Iersche nationali-
tische partij, John Redmond.
De voornaamste punten betreffen de
overdracht aan een regeeringslichaam,
zetelend te Dublin, van de administra
tieve aangelegenheden, die enkel op
Ierland betrekking hebben, zooals b.v.
politie en gendarmerie.
Tot nu behooren deze uitsluitend
tot de bevoegdheden van den onder
koning.
DUITSCHLAND.
Particuliere en andere telegrammen
uit Berlijn brengen de tijding, dat
erfprins Von Hohenlolie zijn ontslag
beeft ingediend als directeur van de
Koloniale afdeeling.
Ovèr de opvolging wordt nu on
derhandeld met Bernard Dernburg,
directeur van de Bank voor handel
en nijverheid te Darmstadt. Dernburg,
zoon van den bekenden redacteur
Dernburg van het Berliner Tageblatt
staat bekend als een zeer krachtig en
omzichtig organisator; in de bankiers
wereld heeft hij een bijzonder goeden
naam en door het weder op de been
helpen van eenige lijdende onderne
mingen heeft hij zich nader leeren ken
nen. Een deel zijner opleiding als za
kenman genoot hij in Amerika. De
openbare meening heeft alleen tegen
hem, dat hij nog wat jong is: pas 40
jaar, voor zulk een hooge en voorname
betrekking.
AMERIKA.
De Cubaansche opstand.
De landbouwende bevolking in de
provincie Pinar del Rio begint leelijk
te lijden onder den opstand. Tegen
papieren geld. dat na de zegepraal der
revolutie waarde zal krijgen, worden
onder meer hare paarden opgevorderd.
Uit Havana telegrafeert men van
Zondag hl., dat ook de regeering den toe
stand vrij somber begint in te zien. Een
der gouvernementeele bladen, dat tot nu
met den opstand den spot dreef, is
totaal van meening veranderd en richt
nu een oproep tot al de Cubaansche
patriotten, ze bezwerend, dat ze toch
al hunne onderlinge vechterijen staken
en aldus de tusschenkomst der Ver-
eenigde Staten en hun eigen onder
gang voorkomen.
Aardbeving in Chili.
Uit Valparaiso komen berichten in
over nieuwe, zwaardere aardschokken.
Te Curico zouden thans groote petro-
leummijnen ontdekt zijn.
Verschillende gevallen van pokziekte
hebben zich voorgedaan. Nog altoos
zijn duizenden handen bezig met het
wegruimen der lijken, die onder het-
puin begraven liggen en een voort
durend gevaar zijn voor de bevolking.
Uit de Hofwereld.
De voorzitter van „Vreemdelingen
verkeer" te Leeuwarden heeft thans
van H. M. de Koningin-Moeder me-
dedeeling ontvangen, dat Zij voorne
mens is H. M. de Koningin te verge
zellen bij de onthulling van het
standbeeld van Graaf Willem Lodewijk
van Nassau op 15 September a.s.
De Leeuw. Ct. deelt mede, dat Za
terdagmiddag Prof. Bart van Hove,
met het standbeeld is aangekomen.
H. H. M. M. de Koningin en de
Koningin-Moeder zullen Zaterdag, 15
September, bij gunstig weer, de reis
naar Friesland over zee doen en dus
Hoorn en Enkhuizen passeeren.
Luitenant-generaal Von Moltke is
na zijn terugkeer uit Den Haag, door
Keizer Wilhelm in bijzondere audiëntie
ontvangen, om verslag van zijn ont
vangst te doen.
Maandag 17 dezer, aldus meldt de
Avondp., komt de Koningin voor een
drietal dagen naar de Residentie. H.
M. zal de zitting van de Staten-Gene-
raal persoonlijk openen. Daarna gaat
de Koningin eenigen tijd naar 't
buitenland.
Naar de V. Ct. verneemt zal het
nieuwe pantserschip Jacob van Heems-
kerck, het grootste schip van onze
marine, den 28sten dezer te Amster
dam op 's Rijkswerf te water worden
gelaten door Z. K. H. Prins Hendrik.
Diocesaan-Katlioüekendag te Delft.
In ons nummer van Zaterdag 18
Augustus deelden wij de conclusies
mede, welke door den Z.Eerw. Hooggel.
Heer Dr. Th. M. Vlaming en den Hoog-
edelgestr. Heer Mr. E. R. H. Regout
zijn gesteld met betrekking tot de
door hen op denDelftscbenKatholieken-
dag in te leiden onderwerpen.
De Voorzitter van het uitvoerend co
mité, Mr. J. N. J. E. Thijssen, heeft
ons thans uitgenoodigd mededeeling
te doen van de bij hem ingediende
amendementen op bedoelde conclusies,
welke amendementen hierna volgen
Amendementen op de conclusie van
Dr. Vlaming.
I. De heeren J. W. Smit en B. Lam-
mers, beiden te Amsterdam.
de vierde alinea te doen vervangen
door: „spreekt de noodzakelijkheid
„uit, dat door allen, die zich daartoe
„geroepen gevoelen of als aangewezen
„kunnen beschouwen, spoedig en met
„kracht die middelen worden ter hand
„genomen, welke kunnen strekken tot
„meerdere algemeene en wetenschap
pelijke ontwikkeling der Katholie
ken, en erkent als middelen daartoe
1. enz.
2. enz.
3. nieuw in te lasschen„het be
vorderen der toetreding van genoem-
„de -jongelingschap, na het verlaten
„der patronaten tot de afdeelingen van
„den Ned. R.-K. Volksbond of der
„St.. Josephs-Gezellen-Vereeniging"
3. wordt 4.
4. wordt 5.
II. De heer P. H. Snijders te
Rotterdam.
In te lasschen tusschen nos. 2 en 3
„Het meer algemeen inrichten van
„klassen voor voortgezet of uitgebreid
„onderwijs naar de plaatselijke behoef
den van handel en industrie."
III. De Hoogeerwaarde Heer Mgr.
H. L. Spoorman te Delft.
no. 1 te lezen als volgt: „een ge-
„past streven naar meerdere vrijma
king der Katholieke lagere school
„van den geldelijken druk, waaron-
„der zij ligt, opdat haar onderwijs
„in alle opzichten kunne beantwoor
den aan de eischen des tijds, zonder
„van de Katholieken de aanzienlijke
„offers te vragen, die ook nu nog on
ontbeerlijk blijven;"
In no. 2 in plaats van „herhalings-
„onderwijs" te lezen „herhalings- en
„vak-onderwijs;"
In no. 3 achter het woord „instel
lingen" in te voegen: „gelijk bijv:
„de St Radboud-Sticliting
No. 4. te lezen als volgt„meerde-
„re persoonlijke deelneming der Ka
tholieken aan het wetenschappelijk
„Vereenigingsleven in het algemeen."
IV. De heer B. D. Schouten te Am-
sterdam.
No. 2 te lezen als volgt„Het ver
strekken van herhalings-onderwijs
„aan de aankomende jongelingschap
„uit de volksklasse in dien zin, dat
„ook aan de practische opleiding de
„volle aandacht wordt geschonken, om
„alzoo in de toekomst flinke ambachts
lieden te vormen, welke aan de te
genwoordig gestelde eischen kunnen
„voldoen. Om tot dit doel te geraken
„is de eenige wegsamenwerking der
„patronaten met de Katholieke Vak
organisaties."
Amendementen op de conclusie van
van Mr. Regout.
I. De WelEdel Gestrenge Heer lui
tenant F. van der Steen te 's Graven-
hage.
In de 4de overweging de woorden
„bedoelde mededingers hebben be
streden en bestrijden" te vervangen
door: „tegenstanders van coöperatie
zijn" en in plaats „bestaan en groeien"
te lezen: „bestaat en groeit".
De eigenlijke conclusie te doen
luiden: „spreekt den wensch uit:
„le dat zich, waar mogelijk en noodig,
„vereenigingen van den middenstand
FEUILLETON.
6.
Wat zijt gij schoonriep het
jonge meisje in verrukking uit.
Mevrouw Maloutre die op het punt
van complimenten niet meer verwend
werd, glimlachte, keerde zich om,
stak haar voet met zijden kous en
open schoen vooruit en sprak dan,
terwijl zij met hare ringen speelde:
Zoo, vindt gij dat! Ik heb dit
morgentoilet uit Parijs laten komen.
Alleen te Parijs vindt men voorwer
pen van smaak. En kijk, dat valt
niij daar juist in, ik heb ook wat
voor u laten meekomen, ter eere van
den vijftienden Mei I Gij W6et wel,
dat ik uw verjaardag niet vergeet
Marsch, Trilly!
Zij was opgestaan, zette den hond
op den grond en Aliettes oogen be
gonnen reeds te schitteren van blijd
schap als die van een braaf kind, dat
een geschenk ontvangt, toen zij zag,
dat mevrouw Maloutre eene doos van
een spiegeltafeltje nam en zeide:
O, het is niet veel, eene kleinig
heid, die alleen deze verdienste heeft,
dat ze nieuw is.
Dan haalde zij uit een kistje met
rozeroode watten een ouden, verzil
verden armband, die al vijftien jaren
lang in eene la gelegen had en waar
van ondanks alle poetsen e:i wrijven
eenige roestvlekjes niet hadden wilden
verdwijnen.
Êen porte-bonheur voegde zij er
met een innemenden glimlach bij, en
ik hoop, dat hij zijn naam eer zal
aandoen.
O, lieve mevrouw, wat zijt gij
goedriep Aliette uit, die van bewon
dering en genoegen verder geen woord
kon uitbrengen.
Mevrouw Maloutre stak den arm
band, die veel te wijd was, het jonge
meisje om den arm.
Ik heb slecht de maat genomen
riep zij uit, alsof zij zeer verbaasd was.
Maar gij hebt ook zulke fijne armen.
Aliette keek er naar en bemerkte,
dat hand en arm inderdaad zeer dun,
zeer fijn en zeer mooi waren. Dat deed
baar pleizier en nog meer pleizier deed
het haar, toen mevrouw Maloutre er
bij voegde
En welke mooie, kleine handjes!
bijna al te klein voor een groot meisje,
want nu zijt gij in alle opzichten
groot geworden! Achttien jaar! dat is
een heele leeftijd!
Aliette schreeuwde het haast uit
van pleizier.
Ha, gij zegt het eindelijk!
Dan voegde zij er blozend bij
Thuis willen zij dat niet begrijpen en
er niet van hooren, dat ik nu een
groot jong meisje ben
Al groot en oud genoeg om te
trouwen! hernam mevrouw Maloutre,
wier lichtblauwe oogen begonnen te
schitteren.
Aliette bloosde nog sterker en begon
den hond te liefkozen om hare ver
legenheid te verbergen.
Het huwelijk! Ja, daar had zij reeds
dikwijls genoeg aan gedacht, maar
altijd eenigszins angstig, als aan een
ideaal, nog ver verwijderd en onbe
reikbaar doel in hare stoutmoedigste
droomenen nu zij hare hersenschim
zoo hoorde bespreken, gevoelde zij zich
beschaamd, verheugd en angstig te
gelijk.
Hare verlegenheid scheen mevrouw
Maloutre niet weinig te vermaken en
deze hernam dan ook met een wel-
willenden glimlach:
Wel zeker, het wordt tijd, dat
gij een man krijgt. Wanneer hij ko
men zal, van waar en hoe weet ik
nog niet en gij weet er evenmin iets
van
Aliette scheen er heel en al niets
van te weten, zij zette groote oogen
op en keek mevrouw Maloutre ver
baasd aan als deze vervolgde:
Maar ik sta er voor in, dat hij
komen zal, gij behoort niet tot die
meisjes, welke men in een burcht
opsluit en gij zijt toch niet van plan,
hoop ik, uw heele jeugd op de boer
derij door te brengen tusschen een
ouden neef en zijn ouden zoon. En
niemand anders dan een man kan u
daar vandaan halen. Kom, zet nu niet
zoo'n ontsteld gezicht. Alle mannen
zijn Goddank geen roenscheneters.
Zij wierp een dankbaren blik op
het portret van wijlen mijnheer Ma
loutre, dat op den schoorsteenmantel
stond tusschen een kleinen aap van
Delftsch aardewerk en een barometer,
en dan met een zucht, die uit het
diepst van haar hart scheen op te
wellen, besloot zij
De mijne was niet mooi; dat
geef ik toe! Maar daarentegen had
hij goede hoedanigheden, eene beste
betrekking en een braaf karakter. Ik
wensch u niets minder
Aliette durfde hier niets tegen in
brengen, maar zij vond mijnheer Ma
loutre afschuwelijk leelijk en zijne
verdiensten slechts middelmatig, en
met een lichte uitdrukking van min
achting op het gelaat, beet zij zich
op de lippen.
Ja, ik zie het wel, hernam me
vrouw Maloutre, gij droomt nog van
een mooien man, die u liefheeft en
dien gij bemint, maar deze twee zaken
gaan zelden samen, en ik weet niet,
of dat ook wel noodig is.
Zij zweeg met een tweeden zucht
en dan Aliette aanziende, die ontsteld
naar haar keek, begon zij te lachen
en plotseling van het onderwerp af
stappend, riep zij uit:
Het is vijf uur! Bel eens, mijn
lief kind, dat men thee brenge.
Het was voor Aliette een groot ge
noegen, bij mevrouw Maloutre thee
te drinken uit een mooi klein kopje,
op een mooi klein tafeltje, bedekt
met een mooi, klein servet. En hoe
heerlijk en geurig was die thee, het
leek wel, of er muskus in den thee
pot was geweest, roze water in de koek
jes en honing op de boterham. Dat leek
in het geheel niet op de spijzen, die Flo-
rine gereed maakte, als die harde on
smakelijke pastijen, die alleen geschikt
waren voor de sterke maag en de
scherpe tanden van den ouden Fro
mentier; leek veel op een poppen-
dineetje en de goede dame wist onder
het eten allerlei vertrouwelijke mede-
deelingen te doen uit haar vroeger
leven en grappen te vertellen, die
Aliette niet altijd goed begreep, maar
waaraan zij toch verreweg de voor
keur gaf boven de gesprekken met
haar neef en het somber stilzwijgen
van Luc.
(Wordt vervolgd.)
I
flÜITE mfl HOH AGITATE.
