Donderdag 6 Sept. 1906.
Nó. 6392. 31ste Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
De Toestand
in het Tsarenrijk.
BUITENLAND.
De familie Fromentier.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE
1.20
1.65 .-
0.05
AGEN.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel
HAARLEM.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0-10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
ii.
Het andere lioogst gevaarlijke
element in de Russische binnenland-
sclie aangelegenheden is de boer,
de moesjik, een wezen geheel ver
schillend ,van den landbouwer ten
onzent of in de overige Europee-
sclxe landen.
Als bewijs voor die stelling het
volgende, waarmee de „Gazeta Pols
ka" zeer juist den gemoedstoestand
der landelijke bevolking teekent.
't Is een gesprek tusschen landheer
en arbeider.
L. Wat goed nieuws is er, Jan?"
A. Geen ander dan slecht, zeer
slecht nieuws. Er komt revolutie.
Dan zullen wij het land den grond
bezitters afnemen en het onder ons
verdeelen."
L. „En wat zal er dan van ons
geworden
A. Dat weet ik niet. Doch er wordt
overal rondverteld, dat de grond
bezitters vermoord zullen worden."
L. „Waarom En gij zoudt me
willen vermoorden
A. „Liever niet, Waarom ook
Neen, God beware me, mijnheer,
liever niet. Maar ik loop met de
anderen mee, en die komen naar
dezen kant."
Er zit in die naïeve bekentenis
van Iwan, van dezen boerenarbei
der, die bot-koelbloedig de komst
der revolutionaire moordenaars aan
kondigt, iets huiveringwekkends,
dat eeDe koude rilling over 't lijf
doet gaan.
Vermoorden wil hij zijn heer en
meester niet, God bewareMaar
als de anderen voor zulk eene kar
wei optrekken, mag hij immers niet
achterblijven.
Doet het roofdier anders
De bekende schrijver Iwan Tur-
genjew verhaalde kort voor zijn dood
aan zijne vrienden een droom, die
hem 'snaclits uit den slaap had doen
opschrikken, een droom, die nu
werkelijkheid geworden is.
Niet meer te Parijs, maar op zijn
landgoed bij Tula (Rusland), waar
hij zijne kinder- en jongelingsjaren
doorbracht, meende hij weder te ver
wijlen. 't Was een heerlijke zomermor
gen. In zijne veranda, met de hop
plant omrankt, zou hij zijn eenvoudig
ontbijt gebruiken.
Plotseling bemerkte hij, dat een
„Niet helpen, om het Katholieke dag
blad te steunen, wanneer men dit ver
mag, is op zich zelf een schuldig ver
zuim, dewijl men op die wijze aan den
godsdienst een steun ontzegt, waaraan
hij behoefte heeft."
(Mgr. Parisis.)
troepj e boeren met'langzame schreden
zijn woninkje naderden en op den
weg nu en dan stilhielden om te
beraadslagen. Daarna gingen zij
weder verder en toen zij den grond
eigenaar (Turgenjew) ontwaarden,
namen zij reeds op grooten afstand
eerbiedig den hoed af.
Lachend riep Turgenjew hun een
„goeden morgen" toe. Verlegen
aarzelden de boeren, drongen zich
tegen elkaar en schenen niet de juiste
woorden te kunnen vinden, om hun
verlangen uit te drukken.
„Nu, spreekt eens op, wat verlangt
gij vroeg hun de dichter.
Toen trad een der boeren uit den
troep naar voren, en zich buigend
tot den grond zeide hij verlegen
„Vergeef ons, vadertje, dat wij u
durven storen. Maar wij zijn gekomen
om u op te hangen
Zoo is ons bevolen Vergeef ons,
maar wij moeten u ophangen I"
Hoeveel punten van overeenkomst
heeft de droom van Turgenjew
een droom reeds van ouden datum,
daar de romanschrij ver-dichter leefde
van 1811 tot 1883 met hetgeen
de „Gazeta Polska" als de huidige
stemming onder de boeren geeft.
Naast de slaafsche onderworpen
heid aan den meester, den landheer,
eene blinde gehoorzaamheid aan de
raddraaiers der revolutie, wier val-
sche waarheden en boosaardige
drogredenen niet tot de onbesle-
pen hersenen dezer lieden kunnen
doordringen,
Alleen dit begrijpen zij hun
toestand is ellendig, hij moet en zal
beter worden. Hoe Door de grond
eigenaars op te ruimen en de lan
derijen onder elkaar te verdeelen.
Minder prettig moge dit zijn voor
genoemde eigenaars, doch er is
geen andere weg, zeggen de revo
lutie-predikers, die zich de dragers
eener moderne Goede Tijding, van
een nieuw Evangelie noemen.
En dus, verschooning vragend
met muts of hoed in de hand,
wordt de wettige eigenaar door hen
vermoord, na veelal eerst gemar
teld te zijn op de allerbarbaarschtë
manier.
De revolutie heeft er voor ge
zorgd, dat de quaestie der grond-
verdeeling door de boeren als de
eenvoudigste en de meest gewone
zaak der wereld beschouwd wordt.
Vooral sommige leden der oude
Doem a hebben zich daarbij schul
dig gemaakt aan boerenbedrog in
dubbelen zin. Gouden bergen be
loofden zij zij schilderden den boer
eene toekomst, dat hij vergat den
mond te sluiten en zich een para
dijs op aarde voorstelde.
Zeker, een ongemeen zware fout
heeft de Regeering begaan, een
staatkundigen misgreep, jaren en
jaren lang, telkens herhaald, door
den boer aan zijn lot over te laten
en dit hoogst gewichtig vraagstuk;
eene quaestie van leven en dood
voor dynastie en vaderland, te la
ten wachten op de dringend ver-
eischte, spoedvorderende oplossing.
De droom van Turgenjew kon
reeds tientallen jaren her voor
waarheid gelden, en de schrijver,
die het Russische volksleven in zijne
romans schilderde, gaf een schets
der werkelijkheid.
Er klonken waarschuwende stem
men genoeg. De hofkliek en de bu
reaucratie stopten zich de ooren.
De maatschappelijke wonde werd
gevaarlijker en gevaarlijker; het
bederf vrat dieper en dieper in,
tastte de beste en edelste deelen
aan.
En wie durft met eenige zeker
heid verklaren, dat staal en wit
gloeiend ijzer thans nog met hoop
op een goeden uitslag kunnen aan
gewend worden bij zulk eene won
de?
Schuldig moge de Regeering in-
tusschen zijn door hare zorgelooze
nalatigheid, duizendmaal schuldiger
is de revolutie.
Nu de Regeering ernstig toont,
dat zij verbeteren wil op verstan
dige, geleidelijke manier, komt de
revolutie-partij en zegtEr is slechts
ééne keuzerevolutie of tirannie
Dat hamert zij er bij de hardleer-
sche boeren in als eene onomstoot
bare waarheid.
Geen verbetering wil zij, maar
vernietiging, het ideaal van schier
alle revoluties. Ook in Rusland als
in het Frankrijk van 1789 wil zij
haar pad teekenen met puinhoo-
pen en bloed en dreigt zij een
vloek der menschheid te wezen,
niets anders.
In een slotartikel komen wij na
der op ons onderwerp terug.
ITALIË.
Er is al menigmaal gesproken van
een conflict tusschen het Vaticaan en
de Spaansche regeering.
De „Osservatore Romano" van den
4en dezer schrijft, dat er niet het
minste conflict bestaat tusschen den
H. Stoel en de Spaansche regeering,
zelfs niet het geringste meeningsver
schil omtrent het burgerlijk huwelijk.
Er bestaat slechts een quaestie
naar aanleiding van enkele practische
gevallen, betrekking hebbend op het
kerkelijk huwelijk. Die quaestie is in
't leven geroepen door het ministerieel
besluit van den heer Romanones.
De quaestie zal spoedig opgelost
zijn, meent de „Osservatore," wijl
beide partijen zeer goed gestemd zijn.
Een Milaneesch blad „la Sera"
meent te weten, dat een hooggeplaatst
geestelijke naar Madrid gezonden zou
zijn, om met koning Alfonso over
den inhoud eener encycliek te spre
ken, welke de H. Vader tot de Spaan
sche geestelijkheid richten zou.
Ook zou hij in opdracht hebben
enkele netelige vraagstukken uit den
weg te ruimen, die wrijving kunnen
doen ontstaan tussschen den H. Stoel
en Spanje.
Behalve de onvertrouwbaarheid der
„Sera" hebben wij een andere nuch
tere reden om dit bericht zeer, zeer
te wantrouwen: er is in Spanje een
nuntius, die de aangewezen persoon
is voor dergelijke opdrachten en het
afvaardigen van een „hooggeplaatst
geestelijke" schijnt ons bijgevolg ge
heel overbodig.
TURKIJE.
Naar verluidt zou de Sultan een
zijner secretarissen met een geheime
zending belast hebben aan de Kanse
larijen van verschillende Europeesche
mogendheden.
Die zending, dus wordt verzekerd,
staat in verband met de troons
opvolging.
De gezondene des Sultans heeft in
opdracht, om het groote gevaar uiteen
te zetten, dat de mogendheden loopen,
indien zij Rechad, neef des Sultans, of
Abdoel Aziz zijn oudsten zoon zouden
steunen, wijl beiden liberaal zijn.
Bijzonder moet hij vervolgens in
het licht stellen, dat alleen de candi-
datuur van des Sultans derden zoon
alle revolutionaire moeielijkheden
zal voorkomen.
SPANJE.
Er was gemeld dat de radicale heer
Perez Caballero tot Spaansch gezant
bij het Vaticaan benoemd zou wor
den. Van dit voornemen heeft de Re
geering afgezien.
Tengevolge van oneenigheden, die
voorgekomen zouden zijn tusschen de
heer Romanones, minister van Justitie,
en den lieer Gullan, minister van
buitenlandsche zaken, wordt eqp mi-
nisteriëele crisis zeer mogelijk geacht.
RUSLAND.
Toen gouverneur-generaal Stoepine
met vrouw en zoon Dinsdag 1.1. door
een der straten van Nicolaïw reed, heb
ben twee personen revolverschoten op
hem gelost. Gelukkig werd niemand
geraaktde schuldigen zijn gevan
gen genomen.
Generaal Trepof, die aan borstziek
te lijdt, zal naar het buitenland ver
trekken en zijn post van commandant
der keizerlijke residenties aaneen an
der overdragen.
Wie voor dien gevaarlijken post in
aanmerking komen zal, is nog niet
bekend.
De krijgsraad te Riga heeft 24 re
volutionairen veroordeeld tot dwang
arbeid, en twee voor 15 jaren. Twee
vrouwen zijn vrijgesproken.
Te Girardow vergezelden enkele dui
zenden arbeiders het lijk van een hun
ner kameraden naar het kerkhof, toen
er een schot viel. Daarop antwoordden
de Kozakken direct met een salvo.
Tien personen werden gedood, twin
tig gewond.
De groote Poetiloff-fabrieken te Sint-
Petersburg hebben 500 werklieden
moeten afdanken wegens het uitblij
ven van bestellingen. In de wagon-
werkplaatsen wordt slechts drie da
gen in de week gearbeid.
Uit versehillende districten komen
berichten in over het vernielen, plun
deren of verbranden van particuliere
eigendommen.
FRANKRIJK.
Vergadering der Bisschoppen.
Dinsdag om 10 uur ving de eerste
zitting der algemeene vergadering
der Bisschoppen aan.
Reeds om negen uur stond de
groote poort van het aartsbisschoppe
lijk paleis open; vele nieuwsgierigen,
op een afstand gehouden door de
agenten, hadden in de nabijheid een
plaatsje gekozen.
Om kwart over negen kwam ZEm.
Kard. Coullié in een rijtuig met twee
prachtige zwarte paarden bespannen;
een paar minuten later volgde Mgr.
Ardin, aartsbisschop van Sens, en
ZEm. Kard. Lecot, aartsbisschop van
Bordeaux.
Verschillende prelaten kwamen te
voet.
Om 5 minuten over tienen ging de
poort dicht.
De schikking der zittingzaal is de
volgende
Tegen de tuindeur is eene verhe
venheid aangebracht voor de drie
Kardinalen. Kard. Richard in 't
midden, Kard. Lecot rechts van hem,
Kard. Coullié links. Onder hun ge
meenschappelijk presidium zullen
de besprekingen gevoerd worden.
Rechts en links van de verhevenheid
van de Kardinalen is een tafel voor
de leden der vaste Commissie.
Links zijn gezeten: Mgr. Fulbert-
Petit, aartsbisschop van Besancon
Mgr. Germain, aartsbisschop van
Toulouse; Mgr. Lugon, aartsbisschop
van ReimsMgr. Amette, aartsbis
schop van Sida, coadjutor van Parijs.
Rechts zittenMgr. Ardin, aarts
bisschop van Sens; Mgr. Mignot,
aartsbisschop van Albi; Mgr. Bon-
nefoy, aartsbisschop van Aix-en-
Provence; Mgr. Enard, aartsbisschop
van Auch.
Aan de hulptafels, welke voor de
deuren van de belendende zalen ge
plaatst zijn, hebben de pas gewijde
bisschoppen plaats genomen: Mgr.
Lobbedey, bisschop van Moulins,
Mgr. Labeuche, bisschop van Belley,
Mgr. Morelle, bisschop van Saint
BrieucMgr. Laurans, bisschop
van Cahors; Mgr. Castellan, bis
schop van DigneMgr. Lecoeur,
bisschop van Saint-Flour. Aan het
einde der vijf groote tafels zijn
stoelen gereed gezet voor: Mgr.
Villard, bisschop van Autun; Mgr.
Lemonnier bisschop van Bayeux;
Mgr. Ohesnelong, bisschop van Ro-
dez en .Mgr. Dessanti, bisschop
van Ajaccio.
In het geheel telt Frankrijk thans
84 aartsbisschoppen en bisschoppen,
behalve de coadjutor van Parijs,
Mgr. Amette.
FEUILLETON.
Deze rust van het werk en van de
winst, deze gedwongen afleiding van
zijne gewone bezigheden, deed hem
gedurende eenige uren zijn wat hij
altijd geweest was zonder zijn harts
tocht voor het geld, die hem langza
merhand overmeesterd had en zijne
goede hoedanigheden en gebreken ver
stikte en zijn leven buiten den gewo
nen weg voerde.
Als gierige zoon van een verkwis
tend vader vond hij bij den dood zijner
ouders zijn erfdeel aanmerkelijk ge
slonken. Nog op jeugdigen leeftijd had
hij het bestuur over de boerderij Ron-
ceray op zich genomen. Zich niet om
den schijn bekommerende, afstand
doende van zijn gewoonten en familie
tradities, begaafd met eene groote
mate van zelfstandigheid was hij een
soort boer geworden, die leefde van
berekeningen, arbeid en ontbering, die
om niets meer dacht, dan de vermeer
dering zijner goederen, de opbrengst
zijner velden en zich langzamerhand
aan elke genegenheid, aan elk genoe
gen onttrok.
Als kort na de geboorte van hun
zoontje de moeder stierf, had hij van
zijn kind nooit iets anders gevraagd,
dan hem geene kosten te veroorzaken.
Na hem zoo goed en zoo kwaad als
dat ging in een goedkoope school te
hebben laten opvoeden, had hij liein
op zestienjarigen leeftijd toegestaan
onder dienst te gaan. Als hij hem nu
vrij snel zag opklimmen en voor de
verleiding van het officiersleven begon
te vreezen, had hij hem gedwongen
ontslag te nemen en onder het ouder
lijk dak terug te keeren.
Luc had zich aan den wil van zijn
vader onderworpen en de boerderij
niet meer verlaten, waar hij boven
dien eene kleine plaats innam, omdat
hij door de vaderlijke macht buiten
alle zaken werd gehouden. Als men
dezen jongen man zoo een soort van
plantenleven zag leiden op het goed
van zijn vader, was men er langza
merhand toe gekomen om met de
meening van mijnheer Fromentier in
te stemmen en hem als een „niets-
nutter", een „onnoozele" te beschou
wen, die bij gebrek aan eene persoon
lijke zelfstandige meening onder den
duim gehouden moest worden.
„Een voorbeeld van deugd", noem
de men hem met een spottend mede
lijden, dat dieper trof dan eenig ver
wijt.
Nooit scheen Luc nog aan een
huwelijk gedacht te hebben, nooit liad
hij nog voor een meisje eene bijzon
dere genegenheid getoond, en de oude
Fromentier, die van dezen kant niets
vreesde, was zelfs zoo ver gekomen,
dat hij spotte met het voornemen van
zijn zoon, om een oud vrijer te worden.
Gij liadt in den tijd derTheba-
nen moeten leven, lachte hij meer
malen.
Luc antwoordde niet en voelde ook
volstrekt geen lust om voor zijn vader
zijn hart uit te storten. Daar hij zeer
bedeesd was, liad hij geen gevoel van
eigenwaarde genoeg, bewonderde hij
het verstand van mijnheer Fromen
tier, den toon, dien deze bij zekere
gelehengeden wist aan te slaan, diens
hooghartigheid en welsprekendheid,
terwijl hij zich zeiven in alle opzich
ten den mindere gevoelde.
In de kerk ging hij in het hoekje
der bank zitten, zoo vast mogelijk
tegen den muur aan, in de schaduw
van den preekstoel, zoodat alleen het
fiere voorkomen van mijnheer Fro
mentier en de slanke gestalte van
Aliette in het oog vielen. Hij las
niet en hij zong ook niet. Hij hield
de oogen half gesloten, alsof hij in
gepeins verzonken was of hij keek
voor zich met vagen, somberen pein-
zenden blik, waarin evenveel moede
loosheid als bitterheid lag.
Bij het uitgaan der kerk sloop hij
stil 'weg, terwijl zijn vader nog een
praatje maakte met den burgemeester,
den pastoor en andere notabele inge
zetenen van het dorp, en ging naar
de schuur waar het rijtuig zoolang
werd neergezet, haalde het paard uit
den stal, spande in en herkreeg eerst
zijne gewone kalmte als het hek van
de boerderij achter het rijtuig gesloten
was.
Dan spande hij uit, ging zijndaag-
sche kleeren aandoen en met de uit
wendige verandering was het gedaan
tot den volgenden Zondag.
Mijnheer Fromentier daarentegen
bleef den heelen Zondag in groot tenue
eri in goed humeur. Des middags bij
het diner mocht er eene kip op tafel
komen, en na den maaltijd strekte
hij zich gemakkelijk in zijn armstoel
uit, zooals alleen iemand doen kan,
die van zwaren arbeid uitrust, en las
een Parijsch dagblad, dat hij des mor
gens voor een stuiver van een kran
tenjongen gekocht had, die altijd bij
het uitgaan der kerk m t zijne kran
ten klaar stond. Hij las het van den
eersten tot den laatsten regel, omdat
hij wat voor zijn geld wilde hebben
en vertelde dan den inhoud aan zijne
nicht Florine, waarmede het laatste
bedrijf van- den feestdag eindigde.
Maar dezen Zondag werd het ge
wone programma verstoord. Mynheer
Fromentier was nog niet eens met het
verslag van den Senaat gereed, toen
de klopper van de buitendeur zacht
neerviel.
Alweer een bedelaar! zeide hij.
Ga eens zeggen, dat men hem weg
stuurt, Aliette. Ik houd niet van die
Wegens gezondheidsredenen zijn
verhinderd: Mgr. Sonnois, aarts
bisschop van KamerrijkMgr. Hau-
tin, aartsbisschop van Chambéry
en Mgr. Catteau, bisschop van Lu-
gon Mgr. Monnier, medehelper van
Kamerrijk, vervangt Mgr. Sonnois.
Mgr. Andrieu, bisschop van Mar
seille was te Parijs ziek geworden
en kon niet komenMgr. Dizien,
bisschop van Amiens, was om drin
gende redenen verplicht Dinsdag in
zijn dioces te blijven en is eerst
Woensdag te Parijs gekomen. Mgr.
Sueur, aartsbisschop van Avignon
en Mgr. Dessanti, bisschop van
Ajaccio kwamen eerst om kwart
na elf (Dinsdag), wijl op de lijn
Lyon-Parijs door het ontsporen van
een goederentrein de expres uit
Marseille vertraging had, en zij dus
laat te Parijs arriveerden.
De eerste zitting werd gesloten
om kwart voor twaalf,
Om 5 uur 35 minuten nam de
middagzitting een eind, welke om
drie uur begonnen was.
De vergaderingen van gisteren
werden voorafgegaan door korte
bijeenkomsten van de leden der
vaste Commissie, of liever van de
daaruit gevormde sub-Commissies.
Mgr. Mignot, aartsbisschop van
Albi met Mgr. Dadolle, bisschop
van Dij on en Mgr. Gouraud, bis
schop van Vannes, op de eerste al
gemeene vergadering tot secretaris
gekozen, verzocht daarvoor thans
niet meer in aanmerking te ko
men.
In zijne plaats is gekozen Mgr.
Rumeau, bisschop van Angers.
De Katholieke vereenigingen van
Bergamo; (Italië)die juist hunne jaar-
lijksche bijeenkomst hielden, hebben
den prelaten een telegram doen toe
komen vol sympathieke betuigin
gen en goede wenschen. Aan graaf
Medolago, onderteekenaar van het
telegram, heeft kard. Richard na
mens het Fransche episcopaat op
dezelfde manier dank betuigd. Gis
teren ving om 10 uur de ochtend
zitting aail.
Uit de Staatscourant.
Ter kennis van belanghebbenden
wordt gebracht, dat blijkens bekend
making van den opper-president der
Rijnprovincie, het steiger werk in den
hoofddoorgang van de rechter opening
der in aanbouw zijnde brug over den
Rijn tusschen Ruhrort en Homberg
op 14 Sept. a.s. zal zijn opgeruimd,
zoodat, met ingang van 15 dezer, de
beide openingen weder zullen zijn
opengesteld zoowel voor de stroomop-
en stroomafwaarts varende schepen
als voor de vlotvaart.
De onderkant der brug ligt op 9.1
M. boven den hoogs ten waterstand
bij welken gevaren mag worden.
Ingevolge het vorenstaande treden
menschen, die om de huizen heen-
sluipen.
Wat moet ik hem geven, neef?
vroeg het jonge meisje, dat gaarne
een arme hielp.
Florine zal hem wel wat overgeble
ven eten geven!
Overgebleven eten bestond echter
slechts in de verbeelding van Fromen
tier, maar daar bekommerde hij zich
weinig om en het volgende oogenblik
zat hij weer in zijne krant verdiept.
Het is geen bedelaar, zeide
Aliette terugkomend. Het is mevrouw
Maloutre
Bij dezen naam sprong de grijsaard
van zijn stoel op, knoopte zijn overjas
dicht, bracht zijn das in orde, streek
met de hand het weinige", haar, dat hij
nog had naar achteren, en de wanorde
der eetzaal ziende, sprak hij:
Laat haar in het salon.
Maar mevrouw Maloutre verscheen
reeds met haar met git versierden
mantel en hoed met lilalint in de deur.
Ah! mijnheer Luc! riep zij aller
eerst uit, welk een zeldzaam genoe
gen, u weer eens te treffen
(Wordt vervolgd
NIEUWE
MAlN'i'lF.NniUr
flOITE Mfl HON AGITATE.
jJ-
