Vrijdag 14 Sept. 1906.
No. 6399. 3Pte Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
buitenland.
Waar men
komen wilde?
BINNENLAND.
De familie Fromentier.
BERICHT.
■6.® 5^
ABONNEMENTSPRIJS: 2P
Per 3 maanden voor Haarlem f
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poster JPT. 1.65
Afzonderlijke nummers^"Vr 0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEIIALj^^ON-^FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel, No. 1426. - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Zij, die zich te
gen I OCTOBER
a.s. oponsBLAO
abonneeren, ontvangen de
tot dan verschijnende
nommers GRATIS.
Of men zijn doel bereikt langs
den koninklijken weg ofwel langs
meerdere sluippaadjes, langs slink-
sclie wegen en met slinksche stre
ken, daarover bekommert zich de
staatkunde allerminst. Zij lacht im
mers al te dikwijls met eerlijkheid,
en bedrog noemt zij slimheid, schee-
ve voorstellingen der feiten, ver-
valsching van stukken, looze tre
ken der hoogere politiek.
Het wil ons voorkomen, dat de
Vereenigde Staten bezig zijn in de
Cubaansche woelingen zoo'n beetje
een vreemde rol te spelen.
Eerst maakte men er zich niet
bezorgd over den opstand op Cu
ba. President Palma zou dat wel
schikken, en gauw en goed ook
't beteekende niets. Doch vooral
werd de nadruk gelegd hierop de
Vereenigde Staten zouden zich met
die vechterijen niet inlaten, zoo
althans dat noemt men een ach
terdeurtje openhouden, niet waar
zoo althans de tinanciëele of de
handelsbelangen der Yankees geen
gevaar liepen.
De opstand had het verloop,Jjdat
hij hebben moest, en de Vereenig
de Staten bleven schijnbaar onver
schillig toeschouwer.
Uit de berichten, die elkaar re
gelmatig opvolgden kon men ech
ter zeer goed opmaken, dat Oom
Sam slechts de gunstige gelegen
heid bespiedde, om tusschen beiden
te treden zonder zich al te zeer
bloot te geven en zijne eigenlijke
plannen te verraden, vóór de ge
schikte tijd gekomen was, dat er met
open kaart gespeeld kon worden.
Die tijd schijnt nu gekomen.
Nu wordt er in de New-Yorksclie
bladen geschreven, dat de toestand
op Cuba de Amerikaansche re
geering aanleiding is tot ern-
„Dat eenieder zijn Katholiek dag
blad zooveel mogelijk doe lezen, en in
dien hij daardoor eenig dwaalbegrip
uitroeit, de eene of andere waarheid
doet kennen, heeft hij een goed werk
verricht."
(De Sarous.)
stige bezorgdheid. De ambtenaren
aan het ministerie van buitenland-
sche zaken, die voor een paar da
gen nog verklaarden, dat president
Palma gemakkelijk in staat zou
zijn den opstand te dempen, ver
klaren thans met bedenkelijk ge
zicht, dat de toestand met den dag
ernstiger wordt.
't Spreekt van zelf, dat er na dit
pessimisme moet volgen nu is de
Regeering der Vereenigde Staten
wel gedwongen hare lijdelijke hou
ding te laten varen en handelend
op te treden.
En te Washington is men, waar
men wilde wezen, zonder al te zeer
het dubbel spel te verraden.
Kranige, handige kerels, die Yan
kees.
Nieuwe oorlogsschepen gaan naai
de Cubaansche wateren, waar de
sterrenvlag weldra waaien zal van
de „Denver", de kanonneerboot
„Marietta", en den kruiser „Taco-
ma.„
Van den kruiser „des Moines"
schreven wij gisteren reeds, dat hij
naar Key West vertrokken is. Eer
ste station voor Cuba kunnen wij
zeggen.
Aan de Pers verklaart de onder
staatssecretaris van Buitenlandsche
zaken, „dat de Regeering enkel een
paar schepen zendt om de Ameri
kaansche belangen op Cuba te kun
nen beschermen."
Zeer diplomatiek
„De Amerikaansche belangen",
dat is een zeer rekbaar iets. Daar
mee kunnen immers even goed be
doeld zijn de tinanciëele belangen,
welke de Amerikanen meer dan de
Spanj aarden of andere nationaliteiten
op Cuba te verdedigen hebben of
ook de handelsbelangen van Noord-
Amerika.-
Maar het denkbeeld kan ook
veel ruimer opgevat worden. Of
mogen de Vereenigde Staten niet
verklaren, dat zij er het hoogste
belang hij hebben, dat alles op
Cuba ordelijk en rustig toegaat?
Mogen zij later nog niet een stap-
je verder gaan, gelijk zij nu reeds
deden, nu zij zeidenPalma speelt
het alleen niet klaar"? Wat belet
hun naderhand te komen met de
verklaring: „Cuba is niet rijp voor
zelfbestuur, 't Is noodig, dat het
eenige jaren opnieuw onder onze
voogdij staat." En die voogdij, naar
de Engelsche methode opgevat,
staat die niet gelijk met anexatie?
Daar, gelooven we, zoeken de
Vereenigde Staten te komen.
ENGELAND.
Toen Engeland meer dan een eeuw
geleden het eiland Malta in bezit nam,
beloofde het onder andere, dat het de
Katholieke Kerk als Staatskerk zou
blijven beschouwen, en de andere
godsdiensten enkel geduld zouden wor
den.
Tot heden heeft het die belofte ge
stand gedaan.
Er loopen nu echter geruchten, dat
de aartsbisschop van Malta aan het
Vaticaan bericht zou hebben, dat En
geland het plan heeft een algemeene
godsdienstvrijheid op het eiland toe
te staan. Deze maatregel is in strijd
met de verplichtingen bovenge
noemd.
Volgens een bericht van het Laffan-
agentschap heeft de Paus den aarts
bisschop van Malta uitgenoodigd zich
tegen dezen maatregel te verzetten,
en heeft hij daarbij zijn steun toege
zegd. Vermoedelijk zal de quaestie
langs diplomatieken weg worden op
gelost.
DUITSCHLAND.
Men weet, dat een gedeelte van
het Duitsehe leger thans om Breslau
hoogst belangrijke legeroefeningen
houdt, waarbij de Keizer en meerde
re zijner zónen tegenwoordig zijn.
Als een bijzonderheid dient daarbij
vermeld, dat de Keizer niet onder
eene tent verblijf houdt, maar zijn
intrek genomen heeft in een draag
baar huis van amiant (asbest) Dit
huis heeft een salon, een slaapka
mer, een hadkamer en een keuken.
TURKIJE
De verheven Porte schijnt niet van
plan het in Bulgarije er bij te laten.
Zij heeft aan hare buitenlandsche
gezanten een schrijven doen toekomen,
dat aan al de mogendheden overhan
digd moet worden. Doel van dit
schrijven is, de mogendheden voor te
bereiden op de krachtige militaire
maatregelen, die de Porte wil nemen.
Turkije verklaart, dat liet niet lan
ger kan dulden, dat Bulgarije oorlogs
toebereidselen maakt en dat het be
sloten heeft, die met maatregelen van
den zelfden aard te beantwoorden.
Wij mogen er wel bij zeggenIn
dien de mogendheden daarmee genoe
gen nemen, wat wel eens niet het
geval kon zijn.
ITALIË.
Met een enkel woord maakten we
reeds melding van de gebetenheid dei-
Italianen op de Oostenrijkers. De
vechterijen welke tuschen Kroaten en
Italianen hebben plaats gehad en de
vijandige houding in het algemeen
der eersten tegenover de laatsten be
ginnen in Italië meer en meer kwaad
bloed te zetten.
Een ministerraad is bijeengeroepen
om zich in het bijzonder bezig te
houden met de conflicten tusschen
Iialianen en Kroaten in Oostenrijk
en met de interpellaties, die daarover
in de Kamer tj wachten zijn.
De publieke opinie wordt krachtig
bewerkt en men begint betoogingen
en bijeenkomsten te organiseeren tegen
Oostenrijk, in den geest van die, welke
onlangs door de studenten te Rome
gehouden zijn.
Brieven en artikelen in de Italiaan-
sche bladen leggen vooral den nadruk
erop, dat dit conflict gewild en voor
bereid zou zijn door de Oostenrijksche
autoriteiten, ten einde een Italiaansch-
Slavisch verhond in zijn geboorte te
smoren.
„Ooggetuigen" verzekeren, dat de
aanvallen op de Italianen door Oosten
rijksche politieagenten werden uitge
lokt. Men beweert zelfs, dat de reis
van den Keizer in Dalmatië slechts
ten doel had, een overeenkomst tus
schen Italianen en Slaven te voor
komen.
Dergelijke verzinsels missen hun
uitwerking niet en doen de opwinding
steeds toenemen, eene opwinding, die
misschien de aanleiding worden kan
tot ernstige verwikkelingen.
Wij komen nog even terug op de
verkiezing van den „zwarten Paus",
gelijk de anticlericale bladen den Ge
neraal der Jesuieten plegen aan te
duiden, en op de verdere verkiezingen.
De paters-afgevaardigden hebben
den 12den dezer vijf algemeene assis
tenten verkozen, voor de vijf interna
tionale afdeelingen waarin de Sociëteit
verdeeld is.
Al de paters, die vroeger met die
waardigheid bekleed waren, ook pater
Preddi, zijn opnieuw gekozen.
Over de verkiezing van den Hoog
eerw. Pater Wernz meldt men thans
uit Rome, dat hij de eerste stemming
Pater Preddi 16 stemmen kreeg, Pa
ter Wernz 23 en de overtge verdeeld
waren over de Paters Vico della Torre,
de la Motte enz.
Bij de herstemming kreeg pater
Preddi eene meerderheid, doch niet
de vereischte meerderheid.
Toen stond hij op en sprak een
kort, krachtig woord van aanbeveling
voor pater Wernz, met liet gevolg, dat
deze bij de derde stembeurt gekozen
kon verklaard.
Naar verzekerd wordt zal de Hoog-
eerw. P. Wernz einde October de in
richtingen der Paters van Deusto (bij
Bilbao) en van Oria (bij Briviesca)
bezoeken. Op Allerheiligen zal hij in
't klooster van Azpeitia (provincie
Guipuzcoa), dat het kasteel der
Loyola's omsluit, met de gewone
plechtigheid gehuldigd worden door
alle provincies. Er wordt verteld, dat
de hooge Spaansche geestelijkheid bij
die gelegenheid eene „ultramontaan-
sclie" manifestatie wil houden.
RUSLAND.
Voor de joden schijnen in Rus
land kwade dagen aan te breken
op vele plaatsen lijkt liet wel, of
zij de slachtoffers zullen worden
van de oproerige, verbitterde be
volking.
Zoo verneemt men uit Odessa,
dat het dorp Koepen, in bet dis
trict Kamenez, door 200 joodsche
families bewoond, door de boeren
uit den omtrek geheel is uitgeplun
derd en verbrand. Naar het bericht
meldt zijn vele dorpsbewoners ver
moord of in de vlammen omgeko
men.
Er is te Odessa zoo meldt Reu
ter althans een oproeping aan
bet Russische volk overal in de
straten aangeplakt. ,In het kort
komt de oproeping neer op „gehee-
le uitroeiing der joden." Naar het
zelfde bureau verzekert, zouden al
de adressen van joden te Odessa
opgeschreven worden. Niet ten on
rechte heerscht er groote vrees, niet
enkel onder de joden, maar ook on
der de Christenen.
Volgens een Reuter-bericht van
het Peterburgsche Telegraafagent-
schap zijn Tsaar en Tsarina met
hunne kinderen aan boord gegaan
van het jacht Standard. Zij gaan
eenige dagen spelevaren in de Golf
van Finland.
Den Tsaar, die met zijne familie
voortdurend in onrust leeft, zal nie
mand zulk eene ontspanning mis
gunnen. Onder de kroondragers is
liij wel de meest beklagenswaardi
ge.
Een buitengewone Raad, te Peters
burg te houden, zal de verschillende
hervormingen onderzoeken, door
Stolypine voorgesteld. Keurt die
Raad de hervormingsvoorstellen
goed, dan zal eene bijzondere com
missie aangewezen worden om
den tekst dier hervormingen op te
stellen.
Volgens de „Nowoja Wremija"
zal men aan de Doema de beslis
sing laten, of het gewenscht zou
zijn aan de boeren dezelfde rechten
toe te staan als aan de andex-e bur
gers, een vraag, die zeer ingewik
keld is door de wetten op het grond
bezit der boeren.
Hetzelfde blad deelt mede, dat
de Doema eveneens het vraagstuk
van de afschaffing der Joden wetten
zal hebben op te lossen. Deze beide
maatregelen zullen daarom niet
onder de wetsvoorstellen van minis
ter Stolypine gevonden worden.
Uit de Hofwereld.
Z. K. II. Prins Hendrik met
eenige heeren van het gevolg heb
ben in het Ivoninkl. Park de eerste
kleine jacht gehouden waarbij een
groot aantal hazen en fazanten ge
schoten werden. Het gezelschap dé-
jeuneerde in de Bad tent.
H. M. de Koningin zal op een
der dagen van de volgende week
den afgetreden Spaansclien gezant,
den heer de Baguer, in afscheids
gehoor ontvangen.
Naar men uit Apeldoorn aan
Het Vad. meldt, zal het Hof na de
openingsplechtigheid der Staten-
Generaal eenige weken buiten Dres
den vertoeven.
II. M. de Koningin-Moeder zal
morgen te 8,52 in een salonrijtuig
der N. C. S. M. op het Loo arrivee-
ren, vanwaar H. M. te 9,3 met het
Koninklijk Echtpaar naar Leeu
warden vertrekt.
Gezondheidscommissiën.
Het voorbeeld, in 1903 door
gemeentebesturen in Noordholland
gegeven, om goedkeuring te ont
houden aan de rekening en verant
woording van gezondheidscommis-
siën, omdat daarop voorkwam een
post wegens reis- en verblijfkosten
van een afgevaardigde naar het
jaarlijksch congres voor openbare
gezondheidsregeling, heeft in andere
provinciën maar al te veel navolging
gevonden, nadat Gedeputeerde Staten
op het door die commissiën bij hen
ingesteld beroep afwijzend hadden
beschikt.
Het ligt voor een gedeelte aan de
onduidelijke bepalingen van art. 36
van het Koninklijk besluit van 27
Mei 1902 (Staatsblad no. 77) ter
uitvoering der gezondheidswet.
Gaat het zoo voort, dan zal het
genoemde jaarlijksch eongre9 al
meer en meer de nadeelige gevolgen
ondervinden. Het is toch van de
leden der gezondheidscommissiën,
die geheel belangloos hun waarlijk
niet gemakkelijke taak vervullen
niet te vergen, dat zij genoemde
kosten uit eigen zak betalen. Het
congres zal dientengevolge veel
minder leden beginnen te tellen en
dus ook een groot deel van zijn
belang voor de openbare gezondheid
verliezen. Waarschijnlijk zal dit op
het heden en morgen hier te
Haarlem te houden congres reeds
blijken.
In de beslissingen der Gedepu
teerden heet het steeds, dat het
deelnemen van de gezondheidscom
missiën aan het congres niet behoort
tot de ambtstaak, haar bij de gezond
heidswet aangewezen. Het is wel een
zeer beperkte opvatting van wat
omtrent deze ambtstaak bij de ge
zondheidswet is voorgeschreven.
Alsof de afgevaardigden der gezond
heidscommissiën bij de behandeling
der belangrijke vraagstukken, die
jaarlijks op het congres worden
behandeld, elkander niet herhaalde
lijk hebben weten voor te lichten
en ook van hen, die in een andere
hoedanigheid het congres bijwonen,
voorlichting ontvangen.
Ten aanzien van de Kamers van
koophandel en fabrieken denkt
althans de minister van landbouw
nijverheid en handel er anders over.
Op diens voordracht toch zijn eenige
dagen geleden bij Koninklijk besluit
twee gedelegeerden der Ned. regee
ring benoemd voor het eerlang te
Milaan te houden internationaal
congres van Kamers van koophan
del. En zeer zeker zullen de ge
meenteraden geen bezwaar maken,
de rekening goed te keuren van
Kamers van koophandel en fabrie
ken, waarop zijn uitgetrokken reis-
FEUILLETON.
15.
Hij verdween in zijne kamer, een
klein vertrek met een paar hoekkas
ten, dat op de eetzaal volgde, en
waarin hij niet gaarne iemand bin
nen liet komen.
Hij sliep heel alleen in het bene
denhuis, wilde niemand in zijne buurt
hebben en vertrouwde de bewaking
er van alleen aan zich zeiven toe.
De ramen waren bovendien van
ijzeren tralies voorzien en een paar
oude pistolen hingen altijd geladen
aan het hoofdeinde van zijn bed.
Aliette en Luc hoorden aan den
muur het rammelen van sleutels en
een paar minuten daarna verscheen
mijnheer Fromentier nog somberder
dan eerst en vroeg met nog treuriger
stem
Hoeveel hebt gij voor dezen aan
koop noodig?
Onder de vierhonderd francs
kunt gij geen bruikbaar paard hebben,
antwoordde Luc beslist.
De grijsaard sprong van zijn stoel
op.
Maar zijt ge nu gek geworden?
Vier honderd francs voor een paard
Meent gij, dat ik een harddraver moet
hebben voor de wedrennen te Long-
champs? Ik moet een stevig beest
hebben, dat werken kan, ziedaar alles
wat noodig is.
Maar het moet ook sterk genoeg
zijn om te werken. Als gij voor wei
nig geld wilt koopen, zult gij een knol
krijgen, die in enkele maanden ver
sleten is, zooals de laatste, en men
moet weer een ander koopen. Dat
zal u geen voordeel zijn, integendeel.
De herinnering aan zijn laatsten,
ongeluklcigen koop deed mijnheer Fro
mentier wat bedaren.
Ik had ook maar twee honderd
francs voor de merrie gegeven, be
kende hij. Met honderd er bij kunt
gij een goed beest hebben. Daar zijn
drie honderd francs.
Niet zonder moeite opende de grijsaard
zijne vingers, waarin hij krampachtig
drie bankbiljetten vasthield.
Zonder verder een voord te spreken,
stak Luc de hand uit en nam ze
aan.
Door deze zwijgende toestemming
had mijnheer Fromentier er reeds
spijt van.
Neen, zoo duur behoeft liet niet
te zijn. Als ik het zelf kocht, had ik
aan twee honderd vijftig francs ge
noeg.
Maar, vader, dan is 't beter, dat
u zelf naar Chateau-Chinon gaat,
want ik kan u niet beloven het zoo
goedkoop te doen.
Neem dan de drie honderd francs,
zuchtte mijnheer Fromentier. De kos
ten van de reis, die niet hoog zullen
zijn, kunt gij er dan ook van betalen
en wat er over blijft, mij terugbrengen.
Nog eenmaal trokken zijne vingers
krampachtig samen, voor hij de bil
jetten aan Luc overreikte met een
herhaaldWat overblijft, terugbrengen.
Wees maar gerust, antwoordde
Luc, die ongeduldig begon te worden.
Hoe gewoon hij van zijne kindsheid
af was, om zich in alles aan den wil van
zijn vader te onderwerpen, de stoffe
lijke afhankelijkheid was voor hem
bijna onverdraaglijk.
Na zijn meerderjarigheid had hij
van zijn vader geen geld meer willen
vragen en deze dacht er ook niet aan,
hem iets te geven. Maar eenige schul
den, die Luc onder dienst had gemaakt
en die hij voor zijn vertrek met zijn
moederlijk erfdeel wilde betalen brach
ten een geweldige uitbarsting teweeg.
Hij hoorde nu, dat de bruidschat
van wijlen mevrouw Fromentier door
een serie van ingewikkelde operaties
bijna tot nul gedaald was, dat het
weinigje, dat overbleef, voor de op
voeding van Luc gebruikt werd.
Geld leenen, als men niet in
staat is het terug te géven, dat is han
delen als een oneerlijk man, raasde
mijnheer Fromentier na een hevig
tooneel, waarvan Luc nooit de bittere
herinnering verloren had. Ik zal alles
bij elkaar halen, wat ik heb, om uwe
eer te redden, maar ik zal er ook voor
zorgen, dat gij niet weer in een af
grond valt, waaruit ik u voor de
tweede maal niet zou kunnen redden.
Als gij wilt, dat ik uwe schulden be
taal, ga dan daar zitten en schrijf
eene ontslag-aanvrage en anders zal
ik aan uw kolonel de zorg overlaten,
het u te geven
Luc had deze zware straf voor zijne
dwaasheid aangenomen, omdat hij
zich zelf voorkwam als een schuldige
een onvoorzichtige, die voor niets deug
de, die zijn vader arm gemaakt had
door ?ijne verkwisting, en dat hij
daarom zoo bescheiden mogelijk moest
zijn. De ontberingen, die hem opge
legd werden, kostten weinig, omdat
hij er van kind af aan gewoon was,
Luc had deze zware straf voor zijne
dwaasheid aangenomen, omdat hij zich
zelf voorkwam als een schuldige, een
onvoorzichtige, die voor niets deugde,
die zijn vader arm gemaakt had door
zijne verkwisting, en dat hij daarom
zoo bescheiden mogelijk moest zijn.
De ontberingen, die liern opgelegd
werden, kostten hem weinig, omdat
hij er van kind af aan gewoon was,
maar de aanhoudend terugkeerende
rechtstreeksche of zijdelingsche ver
wijten van zijn vader troffen hem diep
en meer dan eens stond hij op het
punt de boerderij te verlaten om elders
in zijn levensonderhoud te voorzien,
maar telkens dwong zijn vader hem
van dit plan af te zien en door eene
onbepaalde gehoorzaamheid de fouten
zijner jeugd weer goed te maken.
Ik heb tegen Fiorine gezegd, dat
zij wat voor u klaar zou maken om
in den trein op te eten, hernam Fro
mentier, die geene enkele bijzonder
heid vergat. Dan behoeft gij niet naar
de herberg te gaan, waar alles zoo
slecht isen duur
Wees maar gerust, vader, ik zal
u niet ruïneeren.
En gij zult derde klasse reizen,
voegde mijnheer Fromentier er ang
stig bij.
Luc knikte toestemmend en keek op.
Pas maar op, dat gij u niet ver
slaapt, hernam Fromentier. Gij kunt
beter te vroeg dan te laat aan den
trein komen. Ik zal u den wekker
halen.
Hij ging en kwam eenige oogenblik-
ken daarna met den wekker terug
dien hij zelf opwond en op vier uur
stelde.
Gij zult wel erg vermoeid zijn,
mijn arme Luc, sprak Aliette, die niet
gaarne vroeg opstond.
Moeriep mijnheer Fromentier
uit. Kom toch, het is goed op zijn
leeftijd vroeg uit de veeren te zijn.
Wordt vervolgd).
lAllLEM
SE COURANT
M A l N' TlENDiUr
flOITE MA NON AGITATE.
1=
-r
