Woensdag 19 Sept. 1906.
No. 6403. 31ste Jaargang
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Gelieve dit vooral
te lezen!
De Nieuwe Haarlemsche Courant.
Staten-Generaal.
BERICHT.
Magertjes
De Kerkelijke strijd
in Frankrijk.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
De familie Fromentier.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALV
1-20
fri*„1.65
„0.05
RUSTDAGEN.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. No. $426. - HAARLEM
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE CONTANT.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Gedurende eenigen tijd zal onze Courant iederen dag gratis
ter kennismaking morden toegezonden aan die Ka
tholieken onzer stad, tuelke nog niet geabonneerd zijn.
Haar tuij duroen uerioachten, zal deze kennismaking uelen
aansporen, om alsnog trouwe lezers te morden uan het
eenige Katholieke dagblad te dezer stede:
Week-flbonnementen morden aangenomen a 10 ets. per meek.
H. H. Adverteerders! uoor U eene bijzonder
gunstige gelegenheid, mijl ons blad in duizenden en
duizenden gezinnen uerspreid mordt.
Zij, die zich te-
gen I OCTOBER
w a.s. oponsBLAD
abonneepen,ontvangen de
tot dan verschijnende
nommers GRATIS.
Gisteren heeft de belangstellen
de lezer zijn hart kunnen opha
len aan den tekst der Troonrede.
Wie dat deden, zullen met ons ge
tuigen, dat de Regeering zich min
der mild betoont met beloften
die beloften bleven dan het vo
rige jaar.
Geschillen zullen door het Kan
tongerecht wat minder omslachtig,
met bekwamer spoed worden uit
gemaakt de nachtarbeid en de ar
beidsduur zullen nader geregeld,
arbeids- en veiligheidswetten her
zien worden ook landweer- en rai-
litiewet zullen wijzigingen onder
gaanvoor de banken van leening
zal eene wettelijke regeling komen,
de woningwet en het recht op ver-
eenigingen en vergaderingen wor
den mede aan wijziging onderwor
pen.
Ziedaar het nieuwe. Onbelangrijk
„Dat ieder Katholiek zich beijvere
om de Katholieke dagbladen zooveel
mogelijk te doen lezen."
(Anonymus.)
zijn de nommers op zich zei ven niet
maar belangrijke, hoogst belang
rijke wachten nog op afdoening.
In het regeeringsprogram is geen
sprake van Armenwet of Vakon
derwijs, van de voorwaardelijke
veroordeeling evenmin als van de
administrative rechtspraak de vroe
gere grootsche militie-plannen wor
den evenmin genoemd als de op
heffing der Tienden.
Misschien wil het Ministerie juist
het tegenovergestelde doen van het
vorige jaar. Toen waren het rijke
beloften, gevolgd door een schra
len oogst van daden, zal het nu een
riike oogst wezen na karigheid in
beloften
De titularissen van Oorlog en
Marine schijnen of geen nieuwe
plannen rijk wat misschien een
zegen is, daar het veld der proef
nemingen reeds in zooveel richtin
gen doorkruist werd 6f wel zij ach
ten den tijd daartoe nog niet ge
komen.
De bescheiden proeve met het
oog op een eventueel te onderne
men drooglegging der Zuiderzee
mag een der meest interessante
punten genoemd op dit weinig in
teressant, hier en daar zeer vaag
regeeringsprogram.
Zal het ministerie in de gelegen
heid wezen, om tijdens zijn tweede
regeeringsjaar die plannen ten uit
voer te leggen, welke in de troon
rede genoemd werden?
Wij vreezen met groote vreeze.
Hoe 't zij, ook in de toekomst
zal het ministerie heel wat meer
moeten presteeren dan het tot nu
gedaan heeft, wil het zelfs in de
schaduw kunnen staan van het even
fol gehate als fel gesmade minis
terie Kuyper.
Onder dezen titel publiceerde de
Oprechte Haarlemsche Courant gister
avond een artikel van bijna ander
halve kolom over lo.liet Convent der
Fransche vrijmetselaars, waaraan
400 afgevaardigden deel nemen en
2o. over een andere, die het blad
aldus bij zijn lezers inleidt
De tweede bijeenkomst daarentegen
was er eene van Roomsche priesters
e.a., gehouden ten huize van den journa
list Henri des Houx en ten doel heb
bende een bond van gfeestverwanten te
vestigen tot instandhouding van den
kerkelijkeneeredienst,de weldadigheids
instellingen enz., door zooveel mogelijk
vereenigingen van eeredienst te stich
ten, om overeenkomstig de wet kerke
lijke goederen over te nemen. De heer
des Houx werd voorloopig tot voor
zitter dier „Katholieke Liga" gekozen
en eene door hem opgestelde oproeping
aan de geloovigen eenstemmig goed
gekeurd.
Over deze tweede bijeenkomst
wenschen wij even het onze te zeg
gen. Des Houx zelf deelde voorgis
ter-avond aan de Parijsche pers
het volgende mede
Eene zeer talrijke vergadering werd
heden bij den heer Henri des Houx
104, Rue de Richelieu gehouden. De
Katholieken, die er tegenwoordig wa
ren en behoorende tot alle klassen
der maatschappij, hebben de oprich
ting goedgekeurd van eene „Liga van
de Fransche Katholieken", welke tot
doel heeft in den kortst mogelijken
tijd en in zooveel parochies als maar
mogelijk is, tot de oprichting te ko
men van „godsdienstige vereenigingen"
(door Z. Heiligheid in de jongste En
cycliek veroordeeld. Red.) bevoegd
om volgens de (Schèidings)wet van
1905 de overdracht der kerkelijke goe
deren te aanvaarden.
Met algemeene stemmen heeft de
vergadering den inhoud goedgekeurd
van een adres aan de Katholieken van
Frankrijk, opgesteld door den heer
Henri des Houx, waarin het recht
van bestaan en het pogram der Liga
worden uiteengezet.
Voorloopig is als zetelplaats de
woning van den heer Henri des Houx
aangewezen die eveneens voorloo
pig tot president is gekozen."
Dat luidt al een ietsje anders dan
bij de „Oprechte" die men zie
hierboven van een „bijeenkomst
van Roomsche priesters e.a. spreekt,
waarbij heel bescheiden dat „e. a."
achter de „Roomsche priesters"
komt.
Doch geven wij liever uit zeer ver
trouwbare en niet clericale bron de
ware toedracht dezer zaak. „De zeer
talrijke vergadering"bestonduit veer
tien zegge veertien personen!
Henri des Houx en zijn zoon, twee
afvallige priesters, een dominé, een
andere priester, die wankelend staat
ennu, de overige acht der
„zeer talrijke vergadering" verte
genwoordigden het restje van „al
de standen der maatschappij."
Zóó interessant en nobel is het
doel dezer 14 menschjes, die den
strijd tegen den Paus en de Bis
schoppen gaan aanbinden, dat
staande hunne bijeenkomst een brief
werd voorgelezen van een dominé,
die de uitnoodiging om er aan deel
te nemen beslist van de hand wees.
De OprechtHaarl. Ct. vindt de
oproeping van des Houx c. s. ge
wichtig genoeg, om mot de ver
taling daarvan een halve kolom te
vullen.
Van „politieke partijgroepen en
vooral van Duitsche Jesuieten en
vreemdelingen, die den Paus misleid
hebben; van „Duitsch-Romeinsche
manoeuvres";vaneen„uit den vreem
de inkomend bevel, om een erfgoed
van 400 millioen verbeurd te laten
verklaren" lezen we daar, en van
andere dergelijke zeer Roomsehe
uitingen, gevoelens en meeningen.
Henri des Houx, die in deze
aangelegenheid optreedt als schild
knaap van den heer Bunau-Varilla,
en zijne 12 moderne apostelen
zijn vervaarlijke tegenstanders!!
En als de Kerk niet de belofte
had haars goddelijken Stichters
Toch, Oprechte Haarl. C?.,gelooven
wij niet alleen met u, dat wij hier
staan tegenover „eene heetgebaker
de poging om scheuring te maken",
maar in alle oprechtheid meenen wij
ook, dat de poginkjes van dit goed
dozijn dwergjes nu juist niet een
episode mag genoemd van ,,de(n)
kerkelijke(n) strijd in Frankrijk."
Vooral niet, nu wij weten, lioe 't
eigenlijk geschapen staat met die
„tweede bijeenkomst van Roomsche
priesters e.a."
Wat te wijdluftig en niet heel
„oprecht," zal menigeen denken. Ge
heel ten onrechte?
ITALIË.
In Yaticaansehe kringen wordt,
volgens een vrij betrouwbaar bui-
tenlandsch dagblad, druk gesproken
over het aanstaande Consistorie,
dat in December a.s. gehouden zal
worden, en dat de verheffing van
nieuwe Kardinalen brengen zal.
Men noemt Mgr. Grasselli, bis
schop van Viterbo (capucijn) als
een der candidaten.
Misschien herinneren zich som
mige onzer lezers nog, dat Mgr.
Grasselli jaren geleden in zijne
hoofdkerk, waar de graaf van Turijn
tegenwoordig was, eene lofspraak
hield op het Huis van Savoye, 't
geen wijlen Leo XIII hem kwa
lijk nam.
Dezer dagen heeft Z. H. Pius
X den bisschop van Viterbo in
audiëntie ontvangen en, naar men
verzekert, hem toen zijne aanstaan
de verheffing meegedeeld.
Mocht dit waarheid blijken
wij deelen een en ander onder het
noodige voorbehoud mee dan
mag het een nieuw bewijs genoemd
voor de toenadering tusschen Vati-
caan en Quirinaal.
FRANKRIJK.
Nog even over het „anarchistisch"
complot tegen president Fallières, eer
het voor altoos den doofpot ingaat.
Er is niet het minste bewijs van zoo'n
complot gevonden. De gevangen ge
nomen anarchisten Cyrilos en Dange-
lo zullen alleen terecht staan wegens
het opgeven van valsche namen, we
gens diefstal en gewelddadigheden.
Dit kroontje ontgaat dus aan pre
sident Fallières; gelukkig wint hij
zich andere, b. v. die der officiëele
welsprekendheid, toen hij zeker bur
gemeestertje van een stadje aan de lijn
ParijsMarseille over de droogte
troostte met de gedachte, dat ook zijn,
Fallières, wijngaarden, dorstten naar
regen.
En als de wijnstokken dezes grooten
mans het hemelnat derven, mag een
gewoon burgemeestertje zich dan be
klagen De anarchistische „aanslag"
heelt afgedaandes heeren Fallières
leven heeft geen gevaar geloopen. Dit
voor onze nakomelingschap.
Een groot aantal Fransche katho
lieken met den heer Henri des Houx
aan het hoofd, hebben een oproep tot
de Fransche katholieken gericht om
deze aan te manen een bond op te
richten tot het vormen van wettelijke
„associations cultuelles". aan welke
geen overheid zou durven verbieden
godsdienstige handelingen' te verrichten
en die zich het bezit van de kerken
en der kerkelijke goederen zouden ver
zekeren.
Aldus het Handelsblad. Wij geven
het bericht zonder commentaar, ver
wijzend naar ons artikeltje tegen de
Oprechte Haarl. Courant.
Het Handelsblad heeft zich niet on
derscheiden bij den anti-clericalen strijd
in Frankrijk als naaste familie van
de kerkstormers gelijk de Nieuwe
Rotterd. Courant. Als zij reeds zoo
schrijft, hoe moeten de andere haar
publiek dan wel inlichten!
RUSLAND.
De keizerlijke familie zal maar kort
op Peterhof vertoeven. Na de begra
fenis van generaal Trepof vertrekt zij
weder voor 7 a 8 dagen naar de Fin-
sche wateren, De huilerige toon in
sommige bladen over de ondankbaar
heid van den Tsaar, die Trepof een
zaam liet sterven, in verlatenheid zou
laten begraven was dus heel en al
onnoodig.
Het „Handelsblad" een zeer ver
trouwbaar getuige als 't in een geval
als dit de Israëlieten geldt, spreekt
het bericht ten stellgste tegen, als
zouden de joden te Siedlce voor veld-
krijgsraden gebracht worden.
Minister-president Stolypine ver
klaarde dit nadrukkelijk aan baron
Gunzburg en advocaat Slosberg.
CHINA.
Uit Honkong komen berichten in
over een geweldigen wervelstorm waar
door drie Britsche stoomschepen zijn
gezonken, en een Britsch, een Ame-
rikaansch en drie Duitsche stoomsche
pen zijn gestrandeen Duitsch schip
werd op het strand gezet, daar men
vreesde dat het zou zinken, nog een
ander is zinkende. Er zijn een aantal
menschenlevens verloren gegaan.
Verder wordt geseind, dat vier Fran
sche officieren omkwamen.
De Engelsche rivierkanonneerbooten
„Robin", „Moorhen" en de torpedo
vernieler „Taku" werden beschadigd.
De kanonneerboot „Phoenix" en de
Fransche torpedovernieler „Francis-
que" gingen ten gronde. Bij een bot
sing werden twintig personen gedood
en 8 stoomschepen vernield, zes wer
den op het strand geslagen. Alhoewel
de barometerstand laag was, was er
niets dat het opsteken van een orkaan
deed verwachten.
Er werd dus als gewoonlijk gewerkt
met de gewone voorzorgsmaatregelen,
toen de typhoon plotseling opstak, de
tegen het strand geslagen schepen
vernielde en de dokken en kaden uit
eensloeg. De wrakken der oceaan
booten, jonken, sampans, veerbootjes
liggen verstrooid over de straten, de
wegen zijn er door versperd. Het
grootste verlies aan menschenleven
hadden de inlanders van de Paarl-
rivier, wier bootjes op elkaar lagen,
waarvan honderden door den storm
werden omgeslagen.
Het is op het oogenblik nog onmo
gelijk het aantal der omgekomenen
vast te stellen.
De Engelsche regeeringsambtenaren
zijn onmiddellijk vertrokken om de
ongelukkigen te ondersteunen.
Latere berichten melden, dat hon
derd personen het leven verloren heb
ben. Aan de haven moet voor meer
dan 21/2 millioen gulden schade toe
gebracht zijn.
Hofberichten.
Men meldt uit Apeldoorn aan het
Vad.
Het Koninklijk Echtpaar wordt
einde October weer op Het Loo te
rugverwacht en vertrekt in de tweede
helft van December naar Den Haag.
Heden is het Koninklijke park
opengesteld.
De plechtigheid der opening van
de Staten-Generaal was zooals
we nader vernemen ook gisteren
indrukwekkend.
De Koningin was in crème sa
tijnen robe, met het lint van het
Grootkruis der orde van den Neder-
landschen Leeuw de Prins in groot
marine-tenue.
De Voorzitter der Commissie, de
Heer Knol Welt, begeleidde de Ko
ningin, de Heer Van Alphen den
Prins.
FEUILLETON.
19.
Zij stelde zich gerust met het denk
beeld, dat deze man de streek mis
schien al weer verlaten had, en zij
gevoelde daar iets als van spijt over.
Haar leven was zoo eentonig dat
het minste voorval een aangename
afleiding voor haar werd, en in haar
eenzaam leven eene gewenschte afwis
seling bracht. Sedert twee dagen had
zij soms aan deze ontmoeting gedacht;
zij had gaarne geweten, wie deze heer
was, vanwaar hij kwam en waar hij
heenging.
Maar dat zou zij niet te weten ko
men, zij zou nooit iets weten, nooit
iets zien dan vier zwarte muren van
de boerderij Ronceray.
Eensklaps bleven hare dwalende
oogen op één punt gericht. Zij had
iets tusschen de takken bemerkt. Daar
ginds kwam een man aan. Op dezen
afstand kon zij hem niet herkennen;
maar zij raadde, neen, zij was er zeker
van, dat hij het was, en haastig, voor
hij haar nog gezien kon hebben, snelde
zij weg zonder het hoofd om te kee-
ren en bleef eerst staan, toen zij in
den tuin terug was. Zij dacht er niet
aan, dat een scherper blik dan de
hare, haar bespied en onafgebroken
gevolgd had.
Toen zij weg was, verhaastte de
man zijne schreden en sloeg denzelf
den weg in, dien zij genomen had.
Hij zag er, evenals den vorigen dag,
als een eenvoudig wandelaar uit, rookte
zijn sigaret, alsof hij niets beters te
doen had, hield in de eene hand een
wandelstok en in de andere een dag
blad, dat blijkbaar diende om hem
een houding te geven.
Maar voor het oogenblik had hij
daar volstrekt geen behoefte aan.
Mijnheer Fromentier was op het veld
aan den anderen kant van den heu
vel; geen der arbeiders had wat in
het bosch te doen en den armenwas
het streng verboden er hout te sprok
kelen. Zonder dus iemands aandacht
te trekken, kon de vreemdeling tot
aan het tuinhek komen, dat Aliette
in hare overhaaste vlucht opengelaten
had. Hij liet zijn oog gaan over den
onbebouwden grond, de puinhoopen,
den achtergevel van het huis, die nog
bouwvalliger was dan de voorgevel en
kon zelfs Florine onderscheiden, die
nog steeds aan hare waschkuip bezig
was en het oude gescheurde linnen
op gespannen touwen te drogen ge
hangen had.
Al deze dingen schenen hem een
bijzonder belang in te boezemen, want
weggaande keerde hij zich nog van
tijd tot tijd op de teenen om, om over
den muur te kunnen zien.
Dan volgde hij het voetpad, dat in
een cirkel om het huis heen liep, en
vreezere een der ramen van de
tweede verdieping gezien te worden,
a hij zijn courant opengevouwen
en las hij nu met een onverstoorbare
aandacht onder het loopen. Toen hij
nu ongeveer midden tegenover het
terras gekomen was, hief hij als bij
toeval het hoofd op en zag als bij
toeval Aliette, die juist op den muur
was gaan zitten mei het hoofd op
zijde naar de bergen gekeerd. Hij her
kende haar, want hij nam zijn hoed
af en na dit verschuldigde bewijs van
beleefdheid, begon hij aanstonds weer
verder te lezen, tot hij aan deeerste
kromming van het pad gekomen was.
Daar bleef hij voor de tweede maal
staan. Tusschen de verroeste tralies
van het hek door zag men de met
gras begroeide binnenplaats en den
voorgevel van het huis met zijn ver
vallen bordes, zijn paviljoen rechts,
dat op halverhoogte afgebroken was,
en dat aan de linkerzijde, hetwelk
bijna geheel schuil ging onder klim
planten. Aan den eenen zoowel als
aan den anderen kant zag men niets
dan verval en ellende aan deze treu
rige woning.
De jonge man glimlachte, en toen
hij met zijne waarnemingen klaar was,
verdween hij heel handig langs een
klein voetpad, dat hij reeds kende en
naar het dorp voerde.
Bijna op hetzelfde oogenblik ver
scheen Fromentier, die met vermoei
den tred zijne woning opzocht.
Wat men er ook van zeggen mocht,
de grijsaard was in deze laatste maan
den veel verouderd. Als hij alleen was,
vertraagde hij den pas, boog den rug,
leunde zwaar op zijn stok, veegde
hijgend zijn met zweet bedekt voor
hoofd af, richtte zich op en ver
haastte zijn stap, zoodra hij iemand
zag aankomen.
Het aangezicht en gehoor namen in
dezelfde mate af, maar zijn geheugen
bleef sterk, zijn verstand helder, zijn
wil krachtiger, naarmate het lichaam
zwakker werd. Zijn overheerschende
hartstocht scheen nog toe te nemen,
alsof hij nog zooveel mogelijk van de
overgebleven krachten wilde profi-
teeren.
Om het loon van een zijner arbei
ders uit te sparen en de anderen tot
meer vlijt aan te sporen, was mijn
heer Fromentier er toe gekomen zelf
mee naar het land te gaan en de
hooiers te helpen het gemaaide gras,
dat door den regen van den afgeloo-
pen nacht veel geleden had, weer
luchtig over het weiland te spreiden.
Er zal wel vijftig duizend pond
hooi zijn en dat tegen 20 gld. de dui
zend, want ik verkoop het zeker
net zoo duur als het vorige jaar, geeft
eene opbrengst van duizend gld.
Al rekenende was hij bij het hek
gekomen, dat hij opende en de han
den door de tralies stekende, liefkoosde
hij den grooten waakhond, die blaf
fende naar| hem toe kwam springen,
zoodra hij het slot hoorde knarsen.
In de kamer gekomen zonk hij uit
geput van vermoeienis in zijn arm
stoel neer.
De klok in de eetzaal wees juist
twaalf uur aan.
De tafel was gedekt, en Aliette
wachtte ongeduldig op de terugkomst
van haar neef, die misschien eenige
afleiding zou verschaffen voor dezen
vervelenden dag.
Zij gevoelde veel lust, om wat te
praten, maar zij vond geen gehoor.
Mijnheer Fromentier was te hongerig
en te vermoeid om zich tot een praatje
te leenen. Nauwelijks sprak hij onder
het eten eenige woorden over het weer,
dat met regen dreigde, over de al te
groote haast, over de traagheid van
het werkvolk. Dadelijk na het eten
deed hij op zijne gewone plaats in
den hoek bij den schoorsteen met de
kin op de borst zijn geregeld middag
dutje.
Wordt vervolgd
NIEUWE
AARLEMSCHE
MAuiUEN DP A r
AGUE MA HOM AGITATE.
4c