Dinsdag 25 Sept. 1906.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Gelieve dit vooral
te lezen!
De Nieuwe Haarlemsche Courant.
No. 6408. 31s,e Jaargang
Neutraal.
P Jyt>
BERICHT.
BUITENLAND.
De familie Fromentier.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZQH->
1.20
05
ESTDAGEN.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel, No. HAARLEM
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Gedurende eenigen tijd zal onze Courant iederen dag gratis
ter kennismaking tuorden toegezonden aan die Ka
tholieken onzer stad, welke nog niet geabonneerd zijn.
Maar wij duruen uerwachten, zal deze kennismaking uelen
aansporen, om alsnog trouwe lezers te worden uan het
eenige Katholieke dagblad te dezer stede:
Week-Abonnementen worden aangenomen a 10 ets. per week.
H. H. Adverteerders! uoor U eene bijzonder
gunstige gelegenheid, wijl ons blad in duizenden en
duizenden gezinnen uerspreid wordt.
Zij, die zich te
gen I OCTOBER
a.s. opjonsBLAD
abonneeren,ontvangen de
tot dan verschijnende
nommers GRATIS.
Een paar malen reeds hebben we
gesproken over het A erkiezings-
krantje, Vrijdag j.l. door de „Liberale
Unie" in district I verspreid. De hee-
ren, die het in elkaar gezet hebben,
zijn allerminst Jesuieten", al loopen
er onder hen misschien nog,die zweren
bij de fabel, dat de leus der Jesuieten
is „Het doel heiligt de middelen".
Die leuze hadden de heeren intus-
schen wel als motto boven hun
krantje kunnen plaatsen, want zoo
ergens, dan dringt zij hier op de
meest brutale wijze naar voren.
Doch laten we het Liberale-Ume "-
verkiezings-pamflet verder rusten.
Deze verkiezingsmanoeuvre van
1) Wegens plaatsgebrek moest dit
artikel gisteren blijven liggen.
„De rol der Katholieke dagbladpers
is zeer verheven, en nooit kunnen wij
haar genoeg bemoedigen, ondersteu
nen, aan hare verbreiding medewer
ken."
(Pastoor Blanc.)
allerslechtst allooi ging van de libera
len uit. Niet zonder een tikje nieuws-
gierigheidsloegen wij Haarlem'sDag-
blad" Zaterdag open, want den ge-
heelen dag had ons de vraag op de
lippen gebrand„Wat zal onze
NEUTRALE Collega er wel van zeg
gen?
Hoedanig was onze ervaring? De
zelfde, die men telkens en
telkens weer opdoet: Neutraliteit is
een niet onaardig woordeke, even
goed als de Nederlandsche vertaling
„Onzijdigheid". Een kostelijk woord
ook,om aan onnadenkende, kortzich
tige menschjes zand in de oogen te
strooien.
„Nu ja", zeggen ze, „Katholiek is
Haarlem's Dagblad niet en soms
oordeelt het over Katholieke aan
gelegenheden als een onnoozel keu
terboertje over de meest ingewikkel
de der stoommachines; er staan
wel eens advertenties in, welke de
viezigheden (letterkundige s.v.pl.!)
van Zola aanprijzen, maar toch,
nu ja, hoe zal ik 't zeggen, het is
neutraal, weet u!"
AVij geven gaarne toe, dat als
er in Haarlem's Dagblad af en toe
'een anti-clericaal slakje kruipt,
waarop zout gelegd dient te worden,
het beestje er bij vergissing tus-
schen geslopen zal zijn.
De vrees voor de abonné's is het
beginsel der wijsheid, voor een
z.g. „neutraal" blad in de allereerste
plaats.
Doch hoe lang zullen velen on
zer zich neutrale knollen voor ci
troenen laten verkoopen Letten
wij eens aandachtig op de lading,
welke bij bladen als Haarlem's Dag
blad door de neutrale vlag gedekt
wordt, vooral bij gelegenheid van
verkiezingen.
Wat zal dan onze ervaring we
zen Dat het bloed lcruipt, waar
het niet gaan kan. Vraagt gij naar
een bewijs Wij nemen het nora-
mer van Zaterdag 1.1. (gedateerd
Maandag 24 Sept.),. waarnaar we
zoo nieuwsgierig waren. Daar lezen
we onder de rubriek „Stadsnieuws"
RAADSVERKIEZING.
De Kiesvereeniging Liberale Unie geeft
een verkiezingscourant uit ten gunste
van de candidatuur-Levert en waarin op
de eerste bladzijde, het portret van dezen
candidaat is afgedrukt.
Wijzende op de goede keuze, die in
dertijd gedaan is met het stellen van
Mr. Thiel, wijzen de samenstellers der
courant in een woord vooraf er op, dat
de heer Levert in diens lijn zal werken.
Hij is, zeggen zij in een levensbeschrij
ving, geen partijman, maar gevoelt veel
voor den tijdstroom, die in democratische
richting voert. Overigens wordt hij ge
schetst als een doorzettend man, zoowel
in zaken, als in het publieke leven. Tot
staving daarvan wordt gewezen op den
ernst en de energie, waarmee hij in de
Kamer van Arbeid voor de Voedings
middelen opgetreden is.
In „een stukske Geschiedenis" wordt
o. a, gecritiseerd de neiging van den
Gemeenteraad, om achter B. en W. aan
te loopen en die maar zelden een ener
giek pogen toont, om den vooruitgang
te schragen en te steunen. Sedert de
verkiezing van Mr. Thiel toont weliswaar
de Baad meer vrijheid van bewegen dan
voorheen. De groep der vooruitstreven-
den verwerft, ook al is haar aantal nog
klein, geleidelijk een steeds groeienden
invloed.
De courant bevat verder nog enkele
kleine stukken, 'waaronder een aanval op
de E. K. Kiesvereeniging en een bestrij
ding van de candidatuur-Schreuders.
AVat zegt de lezer daarvan De
neutrale vlag is er wel, maar is de
lading ook neutraal
De neutrale krant zelf zegt niets
zij geeft aan het verkiezings-cou-
rantje van de Liberale Unie het
woord. Haarlem's Dagblad zou schrij
ven, dat de R. K. Kiesvereeniging
den vooruitgang haat, star-conser
vatief is; dat Mr. Thijssen en de
zijnen „genadiglijk afdalen tot den
werkman Smulders, die nu wat men
noemt de vuile wasch mag doen"
Neen, meneer, duizendmaal neen!
Aan Haarlem's Dagblad is men
„neutraal" n-e-u-t-r-a-a-1neu
traal
En daarom geeft men in dat stuk
je „Raadsverkiezing" heel neutraal
de liberale meening, de liberale
aanprijzing van den candidaat Le
vert, zoowat op de manier als twee
paardenkoopers, die 't samen eens
zijn en waarvan de een bij het paard
blijft staan als de verkooper en de
ander zich onder het kooplustig
publiek mengt en daar rondfluistert
„Mij kan 't niet schelen. Sta er bui
ten Neutraal weet uMaar een
vmooi beestje is 't. Geen ge
breken! Zie die pootjes'ns! En die
borstlijn en die schoften. Enfin,
moet zelf weten. Gaat mij niet aan.
Puik beestje!"
In Haarlem's Dagbladis 'tprecies
hetzelfde. Levert is Mr. Thiel, Mr.
Thiel is Levertwerken in diens
lijn: geen partijman, tijdstroom, de
mocratische richting doorzettend
man, zoowel in zaken als in 't pu
blieke leven. VoorbeeldKamer
van arbeid voor de voedingsmid
delen. Zoo gaat het verder, het
liberale stroompje door de neutrale
bedding.
Over de „leugen-lastertong", als
Vondel zeggen zou, die in het ver-
kiezingskrantje tegen de R. K.
Kiesvereeniging en haar Bestuur
aan 't woord is, nóg geen vier en
een half regeltje, en vooral geen
woord van afkeuring of protest.
Als dat niet NEUTRAAL is, wat
mag dan neutraal heeten
Nobel
Er is in Frankrijk een pastoor,
de ZEIL Delarue plotseling spoor
loos verdwenen. Een ijverig pries
ter was 't, onberispelijk van gedrag.
AVeken en weken zijn over liet
voorval heengegaan. De bebloede
hoed van den pastoor is gevonden;
zijn rijwiel, dat in het struikgewas
verborgen was, is ontdekt en door
den rijwielhersteller als dat van
pastoor Delarue herkend. Door de
rechtbank is dezer dagen na onder
zoek vastgesteld, dat hier aan moord
gedacht moet worden en een be
paald persoon, onvindbaar tot heden,
wordt als de pleger van de misdaad
genoemd.
In de „N. R. Courant" van lie
den wordt klakkeloos een bericht
uit „de Belgische bladen" overge
nomen, waarin het wordt voorge
steld, of de ZEH. Delarue thans
te Brussel zou wonen, natuurlijk in
gezelschap.
Een priester is even goed mensch
als een ander; vallen kan hij als
ieder zwak menschenkind. Ook deze
pastoor van Chatenay kon zulk on
geluk overkomen zijn. Maar de „N.
R. Ct." weet heter nog dan wij
wijl zij cle Eransché anti-clericale
schimpbladen dikwijls genoeg citeert
of door haar Parijschen correspon
dent laat navertellen, wat er instaat
dat geruchten als nu „DE Bel
gische bladen bevatten" reeds weken
lang door de vuile anticlericale
Fransche pers verspreid zijn.
AVe schreven „nobel?" boven dit
stukje. Doch mogen wij bij zulke
minstens lichtzinnig anticlericaal be
drijf niet veeleer spreken van „wal
gelijk?" De Fransche rechtbank zelf
verklaart: „er is moord gepleegd."
Toch aarzelt de N.R.Ct. niet om zulk
een gerucht te verspreiden als het
zoogenaamde Brusselsche. Nog eens:
walgelijk!
ENGELAND.
Reeds eenigen tijd geleden heb
ben wij gesproken van geruchten,
die er liepen over plannen der
Engelsche regeering, om aan Ier
land een zelfbestuur te geven, d.w.z.
geen zelfbestuur in den ruimsten
zin, maar een administratief zelf
bestuur. John Redmond, de leider
der Iersche partij, heeft gisteren te
Grange bij Limerick een politieke
rede gehouden, en bij die gelegen
heid ook dit regeeringsplan ter
sprake gebracht.
Het Iersche volk zal met dit be
perkt zelfbestuur geen genoegen
nemen, verklaarde Redmond. Het
wil een vrij gekozen eigen Parle
ment en een daaraan verantwoor
delijk uitvoerend bewind. Eene an
dere oplossing voor het Iersche
vraagstuk is niet mogelijk.
Volgens de Daily Mail heeft de
Regeering reeds een home rule
ontwerp gereed, dat spoedig in den
ministerraad nader besproken zal
worden.
BELGIË.
Te Brussel heeft voorgisteren de
gewone j aarlij ksche betooging
plaats gehad ter eere van de helden
van 1830.
Op de Grand' Place vormde zich
tegen elf uur een lange stoet van
oud-militairen, vereenigingen en
officieren van de burgerwacht, allen
met hun vaandels of banieren.
Voorafgegaan door militaire mu
ziek trok de stoet over de groote
boulevards tusschen twee rij en nieuws
gierigen. Toen men op de Place des
Martyrs (Martelaarsplaats) was aan
gekomen, schaarde men zich om het
gedenkteeken en hield burgemees
ter de Mot een redevoering.
Verscheidene palmtakken werden
aan den voet van het monument
neergelegd.
Op de boulevards hielden de „fla
minganten", voorstanders van het
Hollandsch-Belgisch verbond, tegen-
betoogingen en deelden manifesten
rond.
ZWEDEN.
Er is te Stokholm door de poli
tie een groote voorraad dynamiet
in beslag genomen en eene bom-
menfabriek ontdekt. In het huis,
waar deze ontdekking plaats had,
wonen verschillende Zweedsclie so
cialisten, die in verbinding staan
met en huisvesting verleenen aan
Russische en Finsche woelwaters.
In een latafel vond men bij den
boekbinder Larsson o kilo dyna
miet, een partij hulzen voor bom
men en revolutionaire geschriften.
Larsson en zijn vrienden zijn in
hechtenis genomen.
Onnoodig te zeggen, datdebom-
menfabriek werkte voor de revolutie
mannen in Rusland.
TURKIJE.
Er liepen dezer dagen zeer gunstige
berichten omtrent den gezondheids
toestand van den Sultan. Volgens en
kele was Abdoel Hamid II geheel
hersteld. De ware toestand moet geheel
anders wezen, en de Groote Heer is
ten doode opgeschreven. Kort geleden
hebben de geneesheeren een consult
gehouden en daarna vastgesteld, dat
de sultan aan kanker lijdt in de lende
streek een kankergezwel, dat niet te
opereeren is. Binnen het jaar moet
Abdoel Hamid sterven, tenzij de
geneesheeren zich vergissen, wat ook
wel eens gebeurt.
ZWITSERLAND.
In het kanton Vaud heeft een re
ferendum beslist, dat absint niet meer
in het klein verkocht mag worden.
Er zijn 32530 vóór het verbod, 15676
tegen uitgebracht. In genoemd kan
ton vonden de Zwitsersche stokers
hunne grootste afnemers. Door het
referendum is hun handel vernietigd,
zeggen zij.
De Zwitsersche katholieken, welke
thans te Freiburg een algemeene ver
gadering houden, zonden aan kardi
naal Richard (Parijs) eene betuiging
van oprechte sympathie voor de
Fransche katholieken. Bij ondervinding
kennen wij de onwrikbaarheid der
rots, waarop de kerk gebouwd is, zeg
gen zij, terwijl ze besluiten met den
wensch, dat Frankrijk weldra weder
den godsdienstvrede moge smaken.
ITALIË.
In de socialistische „Avanti" (Rome)
had de hoofdredacteur van genoemd
blad een hoofdartikel geplaatst, dat
beleedigend was voor de Koningin
moeder.
Een Koningsgezind journalist had
den schrijver van het artikel onder
handen genomen, 't Gevolg was, dat
een tweegevecht plaats had, op den
degen.
Het duel heeft twee dagen geduurd
en is Zondag beëindigd, toen de socia
list gewond was.
Minister Mirabello moet met het
plan omgaan om de Italiaansche ma-
rinepantserschepen te schenken, waar
bij de Engelsche „Dreadnought" 's zelfs
niet vergeleken kunnen worden. De
modellen zijn gereed. Deze zeemonsters
zullen de snelheid hebben van 24
knoopen in 't uur.
RUSLAND.
Een sensatie-nieuws van den eersten
rang wordt door het nieuwsblad Obie-
denenie verspreid.
Het vermeldt, dat de revolutionai
ren besloten zouden hebben om den
5den of 6den October al de gardeoffi
cieren in de straten van Sint-Peters
burg te vermoorden.
Maar, voegt het blad daarbij, die
moorden zullen door geweldige wraak
nemingen gevolgd worden, daar de
soldaten vast besloten zijn, om voor
iederen officier honderd revolutionairen
om hals te brengen.
Laten we hopen, dat de Obiedenenie
haar bericht weldra tegenspreken kar..
Te Odessa blijven de joden aan on
rust ten prooi, wijl er geruchten
loopen omtrent moordplannen,
tegen hen gesmeed.
FEUILLETON.
24.
Des avonds kwam het antwoord.
De bankier van Nevers, de opvolger
van mijnheer Livron, tot wien Fro
mentier zich gericht had zond de ge
vraagde inlichtingen.
F. L., groot vermogen, goeden
naam.
Florine! riep mijnheer Fromen
tier uit, gauw, laat het paviljoen luch
ten en zorg dat tegen morgenmiddag
alles behoorlijk geveegd en gestoft is!
Volgens de vaderlijke raadgeving
had Luc het einde van de markt af
gewacht en eerst den volgenden dag
's avonds laat kwam hij op de boer
derij terug.
Niemand was meer op om hem te
ontvangen. Het onverwacht besluit van
m ij nheer Fromentier, de nog onver-
wachter aanneming van zijn nieuwen
huurder, die te kennen had gegeven
het paviljoen zoo spoedig mogelijk in
gebruik te willen nemen, had den
vorigen dag in het gewoonlijk zoo
kalme huishouden heel wat drukte
te weeg gebracht. Aliette was van ver
moeidheid vroeg naar bed gegaan.
Florine, uitgeput van inspanning en
ergernis, snorkte reeds, en Luc vond
den sleutel der deur op de gewone
plaats onder een omgekeerden bloem
pot.
Toen hij voorbij de kamer van zijn
vader ging, hoorde hij, dat deze hem
riep.
Hebt gij er een gekocht?
Ja.
Voor hoeveel?
Voor twee honderd en zestig
francs, en ik heb een goed beest.
Goed.
Mijnheer Fromentier sliep weder in,
terwijl hij er over nadacht, dat deze
uitgave al weer gedeeltelijk gedekt
was met de honderd franse, die hij
dien dag van zijn nieuwen huurder
ontvangen had.
Hij vond het echter niet noodig om
Luc aanstonds dit buitenkansje mee
te deelen. Morgen zou het altijd nog
vroeg genoeg zijn, om er hem over te
spreken.
En den volgenden morgen sprak hij
niet zonder eenige verlegenheid tot
zijn zoon en op een toon, dien hij zoo
gewoon mogelijk trachtte te doen
klinken.
A proposje hebt het zeker
al gehoord. Ik heb het pavilj oen ver
huurd.
Luc keek hem verbaasd aan.
Ja, hernam de vader. Ik heb
een origineel gevonden, die het gaarne
wilde huren.
Iemand iemand, die hier bij
ons zal wonen? zeide Luc vragend.
Hij meende eerst, dat zijn vader
deze ruimte aan een van zijn buren
afgestaan had, om er den oogst te
bergen, en de tweede verklaring van
mijnheer Fromentier verraste hem heel
wat meer dan de eerste.
Ja, zoo is het, antwoordde zijn
vader. Weet gij er soms iets tegen in
te brengen? Wij moeten lioogebelas
tingen betalen voor dat gebouw en
hebben er volstrekt geen voordeel van.
Op deze manier zou men gauw geruï
neerd zijn.
Gij, die u niet met de zaken behoeft
te bemoeien, begrijpt dat niet
Maar tot nu toe hadt gij er nooit
aan gedacht hier eenig voordeel van
te trekken?
Ik heb ook nog nooit het geld
zoo noodig gehad, als op dit oogen-
blik gij weet zelf best waarvoor
en bovendien heb ik ook nooit eene
gelegenheid gehad als deze.
Maar wie is dan de huurder?
De neef van mijnheer Livron.
Luc, die zich geen mijnheer Livron
kon herinneren, zeide niets meer.
De jonge man, dien wij Zondag
in het bosch gezien hebben.
Luc sprong van zijn stoel op.
Die jonge man Een onbekende,
dien wij op den grooten weg zijn te
gengekomen. Gij hebt dien toch zeker
hier niet in huis gehaald, vader
Ik heb eerst nog inlichtingen
ingewonnen, en ik ken hem, verklaar
de mijnheer Fromentier zegevierend.
Mijn hoofd is nog goed en als ik een
besluit neem, dan kunt gij gerust ge-
looven, dat het verstandig gedaan is.
Maar hernam Luc half wanho
pig, gij hebt er niet genoeg over na
gedacht een jonge man in
een huis, waar een jong meisje is.
Gij verveelt mij met die laffe
praatjes, riep mijnheer Fromentier uit,
die zich boos maakte, om een verder
gesprek te vermijden. Het paviljoen
heeft een afzonderlijken ingang, 't Is
net als een huis naast het onze. Die
heer gaat 's morgens uit en komt
's avonds eerst terug. Men zal hem
om zoo te zeggen nauwelijks zien, en
al zag Aliette hem al eens een enkele
maal in de paar weken, die hij hier
blijft, dan zou dat nog geen ongeluk
zijn. Als men u zoo hoort praten, zou
men waarlijk denken, dat mevrouw
Maloutre gelijk heeft en dat [gij van
plan zijt met Aliette te trouwen.
Fraaier is het haast niet uit te den
ken.
Ik? Luc's gelaat drukte zulk
eene verontwaardiging uit, dat mijn
heer Fromentier in een luiden lach
uitbarstte.
Het zou werkelijk iets grootsch
zijn op uw leeftijd. Doch pas maar
op
Luc op deze manier bespotten was
het beste middel om hem weg te krij
gen en mijnheer Fromentier gevoelde
eene levendige voldoening, toen hij
hem zonder verder een woord te spre
ken de kamer zag uitgaan.
De grijsaard had bij zich zelf reeds
dezelfde opmerkingen gemaakt als Luc
er tegen inbracht, maar hij was daar
over gestapt met het oog op de winst
en om hetgeen anderen er van zeggen
zouden bekommerde hij zich al heel
weinig.
Mijnheer zou dat vroeger niet
gedaan hebben, verklaarde Florine,
terwijl zij tegen Luc hare ontevreden
heid luchtte, die zij sedert den vorigen
dag niet meer trachtte te verbergen.
Dat was waar. Mijnheer Fromentier
zag vroeger verder, zoodat hij zich
door een oogenblikkelijk voordeel niet
buiten de grenzen der voorzichtigheid
liet voeren.
Wordt vervolgd).
HAUL
■mi
AlNTl
AQITE MA NON AQITATE.
a|c
