Woensdag 31 Oct. 1906.
No. 6440.31s,e Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
De er
us
it
Allerheiligen.
efi
ei
De familie Fromentier.
BUITENLAND.
3.
eren.
zen.
sions
ng.
an
paal'
eid
ABONNEMENTSPR
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fra'
Afzónderlijke nummers
Sr postal#*.
„0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montnaartre.
m
Wegens den
feestdag van Al
lerheiligen zal ons Blad
morgen NIET verschijnen.
RT.
ie.
„Verheugen wij ons allen in den
Heer, terwijl wijdden feestdag van
alle Heiligen vieren, over wier ver
heerlijking de Engelen-zelven zich
verblijden en den Zone Gods lo
ven
Die blijde woorden klinken bij
den aanvang der H. Mis op dezen
feestdag onder de gewelven onzer
kerken.
Tot ons allen zijn zij gericht
En wie onzer zal durven beweren,
dat hij geen behoefte gevoelt nu en
dan, om krachtiger dan gewoonlijk
er aan herinnerd te worden, dat hij
den blik omhoog moet heffen dat
hij moet opzien naar de eeuwige
Stad, het einddoel zijne aardsche
pelgrimsreize
Millioenen zijn ons voorgegaan
op den weg, dien wij bewandelen;
millioenen genieten reeds het loon,
dat ook ons in eeuwigheid is weg
gelegd.
Onze Moeder de H. Kerk wijst
ons heden op die harer kinderen
welke reeds tot de heerlijkheid des
hemels mochten ingaan. De roem
rijke Bloedgetuigen, de Belijders,
de Maagden, de ontelbare Heiligen
en Zaligen, die nu als overwinnaars
lofzingen om den troon van het
Lam.
En die Heiligen zijn onze broe
ders, zijn ledematen derzelfde H.
Kerk, onze Moeder. Als onze voor
sprekers en vrienden smeeken zij
Voor ons, spreken zij ten beste voor
ons, „ballingen, kinderen van Eva,
zuchtend en weenend in dit dal van
tranen".
Bij ervaring kennen zij al onze
ellenden, onzen strijd en ons lijden.
En vol medelijden vragen zij voor
ons Gods hulp en Gods genade,
opdat ook wij eenmaal deelgenoo-
ten mogen worden van hunne za
ligheid.
Al het aardsche gaat voorbij
rijkdom, grootheid, eere en geluk.
Maar het eeuwige blijft, onvergan
kelijk als God zelf.
AVaarom dan zouden wij als het
dier ter aarde gebogen gaan? Om
hoog den blikj omhoog de harten!
Weldra zal ook voor ons de ure
der vergelding aanbreken de ure,
dat ook ons de stem des Allerhoog-
sten klinken zal: „Treedt in de
Vreugde uws Heeren!"
Na lijden komt verblijden, na
den strijd wacht ons de kroon, de
zaligheid des Hemels, het geluk
der Heiligen. Lezeressen en Lezers,
moge dat geluk eenmaal U en ons
ten deel vallen.
Naast de zegepralende de lijden
de Kerk
Allerheiligen is als de vooravond
van AllerzielenEene goede Moe
der gelijk, die geen harer kinderen
vergeet, vergeten kan, brengt de
H. Kerk ons in herinnering, dat
er duizenden en duizenden zielen
zijn, welke met smachtend verlan
gen naar de heerlijkheid Gods uit
zien duizenden, onder welke al
licht bloedverwanten en vrienden,
die ons toeroepen: „Ontfermt u
onzer, gij tenminste onze vrienden
Bespoedigen kunnen wij hun
heil door onze gebeden, door het
H. Misoffer vooral.
Geven wij dan gehoor aan de
roepstem der IJ. Kerk. Dat vuriger
dan ooit op Allerzielen onze smee
kingen ten hemel opstijgen.
„Zalig de barmhartigenklonk
het eenmaal uit den mond van
onzen Heiland! Beoefenen wij de
barmhartigheid ook ten opzichte
der Overledenen, opdat de barm
hartige God, Die een dronk water
zelfs niet onbeloond laat, zich ook
onzer erbarmeopdat ook anderen
eenmaal voor ons herhalen mogen
„Het eeuwige licht verlichte haar!
Dat zij rusten in vrede!"
Gaven we gisteren de vroolijke,
heden moeten we de ernstige zijde
der quaestie even bezien, en som
mige stoute, hoogst onvoorzichtige
beweringen van Bennebroeksclien
Pauw even aan de waarheid toet
sen.
Volgens P. is er niets, waardoor
de „Stads-Editie" minder aanbeve
lenswaardig zou wezen voor Ka
tholieken. Laten we zien.
De man, die ons gebrek aan ad
vertenties verwijt een verwijt,
waarop onze Katholieken het ver
diende antwoord zullen geven, ho
pen we vergeet ééne zaak, na
melijk dat we meer advertenties
konden hebben, als we maar klakke
loos opnamen alles wat ons wordt aan
geboden. Dat doet de „Stads-Editie".
Schaamtelooze aankondigingen over
nieuw-malthusianisme en adressen
die zaken betreffende, worden zelfs
door vele liberale bladen, die fat
soen bezitten, openlijk geweigerd,
niet door de „Stads-Editie". In 't
nummer van Zaterdagavond, waar
in „de Pauw aan 't schreeuwen
was, kunt ge er niet minder dan
vier aantreffen.
Met dergelijk geld der onzedelijk
heid willen wij ons niet verrijken;
en het ergert ons telkenmale als
wij, naast die adressen in de „Stads-
Editie" zien pronken de namen
van Katholieken, die hun koopwa
ren aanbiedenDat ze zich niet
schamen in dergelijk gezelschap ge
zien te worden
Ja maar, zoo praat de Pauw voort,
er is toch heusch geen reden,waarom
de Katholieken de „Stads Editie"
zouden opzeggen om een Roomsche
courant te nemen. Heusch 't is nog
nooit aangetoond,dat er iets kwaads
in de „Stads-Editie" stond.
„Verkeerd is 't niet de „Stads-
Editie" te lezen" wordt ons verze
kerd, en zoo ze weer eens kwaad van
de Stads-Editie vertellen, dan moeten
de menschen naar naar den „Pauw"
gaan, dan zal hij ze wel antwoorden.
Nu is 't waar, dat van „den
Pauw" niet kan worden geeischt,
dat hij zoo heel precies weet, wat al
dan niet voor Katholieken onge-
wenscht moet worden geacht.
Toch kost het ons moeite te ge-
looven aan zooveel naiveteit, dat
de schrijver niet zou begrijpen, wat
ons in bladen als de Stads-Editie zoo
tegenstaat.
Ziet, omdat er voortdurend in dat
blad advertentiën staan, waarvan wij
boven spraken, daarom willen we
de „Stads-Editie" niet in Roomsche
huisgezinnen.
We willen aan onze jongelingen
en jonge dochters den weg naar
de onzedelijkheid niet leeren.
Omdat er in de „Stads-Editie"
schunnige feuilletons staan, zooals
onlangs die vertelling „de Kroon",
waarover Kapelaan Van der Wal
in onze courant schreef, daarom
willen we de „Stads-Editie" niet voor
onze Roomsche menschen. We wil
len niet,dat hunne hoofden en harten
worden verpest door dergelijke vieze
lectuur.
Omdat ook in de cor respon
dent ën zoo dikwerf de waarheid
wordt verdraaid en Katholieke
personen en instellingen gehoond
worden, ook daarom willen wij de
Stads-Editie niet.
Om een voorbeeld te noemen
voor een paar maanden, 't was
vóór de algemeene kamerverkie
zingen in België, besprak de Bel
gische correspondent de sch ooitoe
standen aldaar. En hij wist te ver
tellen, dat in den, nu sinds jaren
volstreden schoolstrijd de priesters
niet alleen de huisvaders niet ab
solveerden in den biechtstoel, als zij
hun kinderen niet naar katholieke
scholen stuurden, maar ook de huis
moeders niet, ook als zij niet daar
aan medeplichtig warenen hij ver
kondigde dat op de lagere scholen
in Vlaanderen,waar onderwijs wordt
gegeven door broeders en zusters
bijna niets anders wordt geleerd
dan gebeden en wat Bijbelsclie ge
schiedenis. Wat zegt ge wel, lezer,
van al dat fraais! Maar als van
den anderen kant, door een anti-
clericaal blad in België de loftrom
pet wordt gestoken over de Bel
gische nonnenkloosters voor mid
delbaar onderwijs, en dat bericht
circuleert dan in de Nederlandsche
bladen (ook onze courant deelde
het mede) denkt ge dat de Stads-
Editie ook dien lof eens zal mee-
deelen? Neen dan zwijgt dit blad
als een mof! Het is immers neu
traal
Moeten wij nog meer redenen aan
geven, waarom we bladen als de
Stads-Editie voor Katholieken onge-
wensclit achten?
En dan is er nog zooveel, wat
een Roomschekrant zijn lezers geeft,
maar wat een liberale of neutrale
krant hun niet geven kan. Nooit
een aansporing om deel te nemen
aan Katholiek leven en Kath. ver-
eenigingen; nooit eens een echt
Roomsche beschouwing over Kath.
feesten en kerkelijke plechtigheden,
nooit een opwekking om ook in 't
maatschappelijk leven Gods eer
hoog te houden, om, bij verkiezin
gen, de candidaten der Roomsche
kiesvereeniging te stemmen. Dat
kan niet anders; het is volkomen
waar, maar toch ook daarom moet
een Katholiek een katholieke courant
lezen, want ook de pers moet dienen
om onze beginselen te verdedigen,
ze dieper in te prenten in de harten
der onzen en ze steeds meer te
verspreiden.
„Het Volk" verweet onlangs aan
de bladen der burgerlijke partijen,
dat 't maar kapitalistische instel
lingen waren met geen ander doel
dan geld te verdienen. Van zulk
een verwijt behoeft een katholieke
courant zich niet veel aan te trekken:
die wordt niet opgezet en daarvoor
wordt niet geijverd om „de centen",
maar om 't beginsel.
Maar als een „Stads-Editie". zou
willen volhouden dat zij niet anti
katholiek, niet anti-christelijk is
maar een „neutraal-familieblad,"
dan is 't inderdaad moeielijk te zeg
gen, op welk beginsel zij dan steunt
behalve op 't beginsel geld maken
Den Bennebroekschen Pauw zit het
blijkbaar dwars,dat ook de geestelijk
heid zich inspant om onze Roomsche
courant binnen te leiden in de Room
sche huisgezinnen. Hij meent,dat op
die wijze, „de ondernemers" van
de „N. H. Courant" eens „goed
koop profiteeren van hen, die in
den regel bij onze menschjes nog
al wat in d'e melk te brokken heb
ben." De man begrijpt blijkbaar
niets van de roeping en het ambt
onzer priesters.
Als zij werkelijk overtuigd zijn,
dat het voor de hunnen, om hun
geestelijk welzijn, noodig is Katho
lieke bladen te lezen, dan zijn zij
ook overtuigd, dat 't hun plicht is
de Roomsche bladen op alle moge
lijke wijze te steunen, en het katho
lieke dagblad wil niets anders dan
de priesters helpen in het werk, dat
hun is toevertrouwdhet volk te
leiden op den goeden weg.
Meer willen we hiervan niet zeg
gen dan ditden steun en
FEUILLETON.
«n en
PI.
Gij zoudt niet weten, wat gij met
Laar doen moest? Het beste is dus,
itscfl^at wij een braven jongen voor haar
boeken, die rijk is en haar geluk ver
zekeren kan en ons tevens van allen
ast af helpt. Hebt gij mij nu begre
pen cn zult gij mij langer tegenspre-
en
Luc antwoordde niet. Zijne ziel
Wam bij deze woorden in opstand,
Wider dat hij evenwel de logika van
l't bewijs kon ontkennen, de waar
heid, die in zulke weerzinwekkende
poorden gesproken werd.
Aliette gehuwdAliette gelukkig
"aarom had hij de zaak ook niet van
e^en kant bekeken, waarom had hij
'Es zoo donker ingezien, ten prooi
een hevigen angst, die hem pij
nigde, maarwaarvoor toch eigenlijk
geen enkele gegronde reden be
stond
Hij wilde er de oorzaak niet voor
zoeken. Hij bleef liever bij zijne oude
manier, om de zaken te ibeschouwen.
Eindelijk ^antwoordde hij dan ook
op een toon, zoo snijdend en spot
tend, dat hij er zelf ..verbaasd over
was.
In theorie spreek ik u niet tegen.
Maar met betrekking tot mijnheer
Livron maakt gij illusies.
Het was de eerste maal in zijn
leven, dat mijnheer Fromentier er van
beschuldigd werd illusies te maken.
Zijne verbazing was zoo groot, dat hij
stamelde
Mijmijbehandelen als
een domoor!
En door wien?... Door u!
In zijn toon lag eene onbeschrijf
lijke minachting, en opstaande, zoodat
zijne forsche gestalte boven Luc uit
stak, stroomden de woorden hem uit
den mond, alsof een jaloersche wrok
in hem opgewekt was, die zich als
eene stortbui eensklaps ontlastte.
Ha, ha, is het al zoo ver gekomen
hernam hij met sissende stem. Gij
meent, dat uw vader een oude gans
geworden is, en dat Jgij zijne plaats
moet innemen. Maar gij hebt u ver
gist, mijn zoon. Daarmede moet gij
wachten, tot ik er niet meer ben, maar
nu ben ik er nog. Mijn hoofd is nog
goed en beter dan het uwe. Gij waant
u een man, omdat gij nu zes-en-dertig
jaar zijt. Ja wel, een man, die nooit
op eigen beenen heeft kunnen staan,
een cent verdienen of eene eigen be
trekking verwerven, neen, die zelfs
het leven niet kent
Een bittere lacb deed zijne bruine
tanden zien.
Gij wilt zoo wijs zijn, om mij
raad te geven? Maar daar zijt gij
immers niet toe in staat! Kunt gij
andere menschen begrijpen, anderen,
anderen, die voelen en handelen, die
jong en levenslustig zijn! Aliette is
een mooi meisje. Gij alleen schijnt
dat niet te weten. Is het te verwon
deren, dat men haar bemint!
Evenmin, als dat zij houdt van een
innemenden jongen man, zooals Fran-
gois Livron, een man, die alles bezit,
om haar te behagen, alles, wat gij
nooit gehad hebt
Deze woorden drongen Luc als
scherpe pijlen in het hart, en het
was, of zijn leven wegvloeide door de
wonden, die zij maakten. Met eene
krachtige poging kwam hij nog in
verzet.
En gij meent, vroeg hij spottend,
dat een man, die zooveel meer is dan
anderen, dat mijnheer Livron zijn
zinnrn zal zetten op een eenvoudig,
onwetend meisje
Tegenstellingen trekken elkan
der aan.
Zonder fortuin?
Hij heeft genoeg voor twee.
Mijnheer Fromentier had voor alles
een antwoord gereed.
Maar hij heeft zich toch nog niet
verklaard, zeide Luc dan eensklaps.
Nog niet, maar het zal niet lang
meer duren. Ik geloof, dat wij over
drie dagen zijne aanvraag wel hooren
zullen.
Thans liet Luc zich overtuigen,
maar in plaats, dat deze overtuiging
hem verlichting schonk, verzwaarde
zij zijn hart. Hij gevoelde zich onuit
sprekelijk ongelukkig. Zijn geest, die
tot nu toe altijd helder was geweest
in zijn sombere onrust, scheen met
de medewerking der Geestelijkheid
zullen wij steeds ten zeerste waardee-
ren.
ENGELAND.
De lastige vrouwtjes van Londen
geven het nog niet op. Twee van haar,
die om hare betooging voor vrouwen
kiesrecht uit het Lagerhuis en in de
gevangenis gezet waren, zijn wegens
ongesteldheid daaruit ontslagen.
In de kranten beklaagde zich San
derson er over, dat zijn vrouw en de
andere gevangenen geen schrijfbe-
noodigdheden kunnen krijgen „om
hare gedachten uit te storten, die dag
en nacht in haar branden en die ze
niet kunnen uiten".
Gelukkige mannenzal misschien
menigeen denken. De Staatk. en
Sociale vrouwenvereeniging heeft een
manifest de wereld ingezonden, waar
het o. m. luidt beginnende met de
„vrouwen", wat niet zeer galant is
ten opzichte van het sterke geslacht
„Vrouwen en mannen van hetVer-
eenigde Koninkrijk! Hoe lang zult
gij nog een Lagerhuis dulden, dat uw
wil weigert te gehoorzamen Hoe
lang zult gij nog dulden, dat vrouwen
naar de gevangenis worden gezonden
omdat zij politieke rechtvaardigheid
verlangen? Mannen! Zijt gij voldaan
over de wetten, die uwe vertegenwoor
digers hebben gemaakt? Dat zijt gij
niet. Gij weet, dat uw kinderen ge
brek lijden. Gij weet, dat oude werk
lieden hun leven in het armhuis moe
ten eindigen. Gij weet, dat arbeidzame
menschen, vrouwen zoowel als mannen,
geen werk hebben. Gij weet, dat thuis
vrouwen werken voor een stuiver in
het uur. Gij weet, dat vrouwen in
haar wanhoop zich op straat verkoo-
pen. Gij weet, dat deze dingen ge
schieden, omdat aan de vrouwen haar
recht als burgeressen onthouden wordt.
En gij hebt van 420 van uw Parle
mentsleden de belofte verkregen, dat
zij die vrouwen het stemrecht zullen
geven. Dwingt hen die belofte te ver
vullen
Het manifest eihdigt met een op
roeping aan alle vrouwen om zich bij
de Unie aan te sluiten. En dat is
hoofdzaak, want een der sterkste ar
gumenten van de tegenstanders blijft,
dat 't niet gebleken is, dat de meer
derheid der vrouwen zeiven 't stemrecht
verlangt.
OOSTENRIJK-HONGARIJE.
Volgens de „N. Wiener Tageblatt"
baart de gezondheidstoestand van
Koning Karei van Roemenië groote
ongerustheid. Professor von Noerden
uit Weenen is door de Koningin ont
boden om een consult te houden.
De dagbladen melden, dat de be
sprekingen tusschen den nieuwen mi
nister van Buitenl. Zaken von Aeren-
thal en Wekerle geleid hebben tot
volkomen overeenstemming in zake
de buitenlandsche politiek.
BELGIE.
Niet den 2en maar den 5en November
zullen de werkzaamheden door de
textiel-arbeiders te Verviers hervat
worden. Een telegram uit Brussel
meldt, dat in de gister gehouden
arbeidersvergadering, het te Verviers
gesloten vredesverdrag tusschen gede
legeerden der werkgevers en der arbei
ders zeer ongunstig werd opgenomen
men beschuldigde de afgevaardigden,
dat zij misbruik gemaakt hadden van
hunne macht. Er heerscht groote
opgewondenheid. De arbeiders eischen,
dat het verdrag door elke vakvereeni-
ging afzonderlijk zal worden goedge
keurd.
RUSLAND.
Gisteren is de verwachte oekaze
over de geloofsvrijheid der niet-leden
van de Staatskerk afgekondigd. De
Oudgeloovigen en andere secten der
orthodoxe kerk krijgen recht, voor
zoover hun leer niet tegen de strafwet
indruist, om gemeenten te vormen,
kerken te bouwen en geestelijken te
kiezen.
Het bestuur der Petersburgsche
universiteit heeft besloten de univer
siteit tot nader te sluiten.
Uit Riga wordt bericht, dat de
overheid geheel de bevolking van een
dorp in de nabijheid van Winden bij
eenriep en haar verwittigde dat, zoo
de moordenaars van twee vrouwen
niet onmiddellijk uitgeleverd werden,
de helft der bevolking naar Siberië
zou overgebracht worden en heel het
dorp een zware boete zou te betalen
hebben.
FRANKRIJK.
Het ministerie gaat voort met
zijne vergaderingen. Onder meer
werd besloten tot naasting van den
Westerspoorweg, het wetsontwerp
op de afschaffing van de doodstraf
werd goedgekeurden een begin
werd gemaakt met de bespreking
van het ontwerp op de afschaffing
der krijgsraden. Een telegram kwam
in, meldende dat de toestand aan de
Marokkaansche grens verbeterd was.
Viviani de nieuwe minister
van arbeid, heeft bij de aan
vaarding van zijn werk aldus de
ambtenaren aan zijn departement
toegesproken „Gij hebt een socia-
listiscben minister voor u. Ik ver
lang niet, dat gij u bij mijn poli
tiek zult aansluiten, wanneergij an
dere politieke inzichten hebt. Hier
is er geen politiek, maar alleen
arbeid.
Ik wil echter, dat dit ministerie
het huis van den arbeider zij. Ik
wil, dat zich in de betrekkingen,
die gij met de arbeiders zult hebben
een ruime opvatting, hartelijke te-
moetkoming en sympathie zullen
uiten."
Leve Vivianizullen de werk
lieden wel roepen, al is het te ver
wachten, dat hij even socialistisch
zal doen als de vroegere minister
Millerand die op en top „Bourgeois"
was.
een sluier bedekt. Hij wist niet meer
wat hij dacht en wat hij wilde.
Mijnheer Fromentier klopte hem
zegevierend op den schouder.
Kom, mijn jongen, gij moet niet
doen als de hond van den tuinman.
Gij hadt haar kunnen trouwen, deze
mooie kleine Aliette, maar gij hebt
niet gewild en gij hebt gelijk gehad.
Eene mooie, jonge vrouw, die geen
cent heeft, past voor ons menschen
niet. Laten wij haar daarom aan een
ander over en niet sentimenteel
zijn. Volg mijn voorbeeld. Leef als een
philosoof. Dat is nog het beste middel
om kalm te blijven en het lang uit
te houden.
Na deze redeneering, die aangename
herinneringen in hem scheen op te
wekken, draaide de oude man zich
op zijne hakken om en met de hou
ding van een overwinnaar ging hij
zijn ouden stroohoed halen en zijn
dikken stok die beide op een stoel
lagen.
Gij hebt mij heel wat tijd doen
verliezen met deze dwaze geschiede
nis, besloot hij, en het is tijd om naar
het land te gaan, want het koolzaad
is reeds al te droog. Bovendien heb
ik, dank zij uwe onverwachte terug
komst, geen honger meer.
Hij keek met spijtigen blik naar
zijn soep, maar roerde ze niet meer
aan, er bijvoegende, dat hij de laatste
dagen'door de warmte allen eetlust
verloren had.
Dan, zich het zweet van het voor
hoofd vegende, bromde hij: „Wat een
weer! En werk, en zorg! alles komt
bij elkander, 't Is om er razend van
te worden!
Hij ging voor Luc heen, om het
huis te verlaten en aan een nadruk
kelijk schudden met het hoofd, kon
deze merken, dat zijne komst ook
onder de rampen van dezen dag ge
rekend werd en dat zijn vader hem
naar den drommel wenschte met de
werklieden, die te langzaam waren,
het koolzaad dat te droog was en dui
zend andere onaangenaamheden meer.
Ik had wel zoo goed gedaan, als
ik bij Montaurel gebleven was, dacht
hij bij zich zelf.
Wordt vervolgd).
J>".
NIEUWE
i
MAIN TLENDRTP
flOITE MA NON AGITATË.
il M,
ond1 ]i
k een
