Dinsdag 6 Nov. 1906.
No. 6444.31stc Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Zondagsrust.
De familie Fromentier.
BUITENLAND.
BINNENLAND
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per pojt^A^L
Afzonderlijke nummers
)N?EN
1-20
1.65
0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZONTEN FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0.60, (contant) ƒ0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT.'
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426. - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicilé Etrangère :-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Suca, Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
„En den zevenden dag rustte Hij",
staat er in den Bijbel, waar ons
verhaald wordt, hoe God hemel en
aarde schiep.
Een voorbeeld zóo hoog, van den
Schepper zelf komend, wordt door
de winzucht onzer dagen maar al te
zeer vergeten.
Lichtzinnig spot men wel eens
„Ja, Onze Lieve Heer kon zich de
weelde veroorloven, om den zeven
den dag uit te rusten."
Indien wij een artikeltje schreven
over de heiliging van den Zondag,
zouden wij er ongetwijfeld met na
druk oj) wijzen, dat arbeid op
Zondag nooit welvaart of geluk
aanbracht.
Doch in deze regels willen wij
alleen met een enkel woord uit
eenzetten, dat Zondagsrust, voorge-
geschreven bij de Wet, bijna eene
noodzakelijkheid is.
Druischt eene wet in tegen de
volkszeden, dan heeft zij weinig
invloed en kracht. Met meer recht
evenwel kunnen wij zeggende
diepst ingewortelde zeden loopen
gevaar zoetjes aan door andere ver
drongen: te worden, indien de Wet
er niet als eene wachteresse bij
waakt.
Wie tegen de wet op de Zon
dagsrust gekant zijn, beroepen zich
al te dikwijls op Engeland, waar
tot overdrijving schier de bevol
king den Zondag heet te heiligen.
Onder menig opzicht mogen wij
dit beroep op Engeland eene door
de traditie gevestigde dwaling noe
men.
Om dit aan te toonen zullen wij
ons allerminst beroepen op den Hol
landsehen matroos, die bij kris en
kras volhield, dat ondanks het sim-
ten der drinkgelegenhederi, te Lon
den op Zondag nog stouter gepooid
werd dan op andere dagen. En
men weet, dat de Engelschman en
zelfs de Engelsche vrouw niet ver
vaard zijn voor een „sneeuwbal
letje".
Er zijn beter, vertrouwbaarder
gegevens. Wij laten er enkele vol
gen. De kruideniersvereeniging
in de districten Manchester en Sal-
ford verklaarde, dat in genoemde
districten de handel op Zondag na
genoeg algemeen wasdat de
enkele neringdoenden, die op Zon
dag sluiten, weldra verplicht zul
len wezen, het voorbeeld der an
deren te volgen.
Kunnen zij anders doen dan het
meerendeel hunner concurrenten?
Wil men enkele cijfers?
Te Glasgow zijn er op de 16,651
winkels 3.040 geregeld open des
Zondags. Die verhouding is nage
noeg dezelfde in de overige steden
van Schotland.
Ongeveer 12 mijlen rondom Man
chester bedraagt het getal winkels,
die s Zondags geopend blijven, on
geveer 15 duizend, terwijl een per
soneel van 25 duizend man daar
door de Zondagsrust moet derven.
Waar de handwerksman en de ge
wone arbeider door elkaar 52 uren
's weeks werken, zijn de winkelbe
dienden menigmaal gedwongen, om
80 tot 88 uren per week in het
gareel te blijven.
Deze ondergeschikten hebben
dus volle recht tot klagen en alleen
zij, die niet weten wat arbeiden is
die op vilten muiltjes kalm hun
levenspaadje afwandelen,' zullen die
klachten ongegrond noemen.
Doch ook de patroons, de bazen
vinden dien toestand minder pret
tig. Beschouwen zij de zaak van
bet standpunt winst-behalen, dan
wijst een onlangs te Londen inge
steld onderzoek uit, dat de winsten
nu op Zaterdag en Zondag behaald
nog minder zijn dan die vroeger
op Zaterdag alleen verkregen wer
den.
Geen wonder derhalve, dat te
Manchester op de 100 slagers-pa
troons 98 voor winkelsluiting op
Zondag zijn. Op de 100 kappers
patroons zijn er 99, die verlangen,
dat men hun de mogelijkheid ver-
zekere, om 's Zondags hunne win
kels gesloten te houden, zonder dat
zij daardoor gevaar loopen (hunne
klanten te verliezen.
In andere plaatsen wees een in
gesteld (onderzoek uit, dat op534
bakkers 32 voor sluiten op Zondag
waren41 slagers op de 49 ver
langden hetzelfdede 24 kleerma
kers-patroons waren allen voor
sluiting.
Een der grootste slagers van het
district houdt des Zondags zijne
zaak gesloten. Dat heeft hij altoos
gedaan en zijne klanten doen ge
regeld 's Zaterdags hunne inkoo-
pen.
Maar och, de kleine winkelier,
die leven moet van de hand in den
tand, waagt het meestal niet den
concurrent eene gevaarlijke gele
genheid tot afsnoepen van klanten
te geven.
Zelf moeten zij blij ven werken, en
zij vorderen daarom van hun per
soneel ook het alleruiterste.
Door den secretaris van den na
tional en Kappersbond werd onlangs
verklaard, dat men te Manchester
al sinds jaren gepoogd heeft win
kelsluiting op Zondag te verkrij
gen. Vergeefs
In één stadsgedeelte lukte het
eenigen tijd de neringdoenden tot
sluiten op den dag des Heeren te
bewegen. Nauwelijksjechter weken
een paar winkeliers daarvan af, of
alles werd als vroeger.
Te Oppenshaw dwingt één kap
per al de andere tot werken op Zon
dag 40 kappers te Bradford, die op
Zondag sluiten wülen, vermogen
het niet, omdat drie andere ook op
dien dag believen te scheren.
FEUILLETON.
57.
Hij begrijpt niets, zijn hoofd is
in de war! zeide men tegen Luc, die
den omstanders gebood, zich stil te
houden.
Toen het hem niet gelukte, zond
hij allen, die hem niet helpen kon
den, naar de aangrenzende kamer.
Florine maakte in de keuken een ge
neesmiddel gereed en hij was nu alleen
met Aliette bij het bed.
Toen kon hij zich niet langer be-
cfvvingen, en zich voor het bed neer
werpend, omhelsde hij zijn vader en
snikte als een kind:
Mijn vader, mijn arme vader!
riep hij uit.
Deze onverwachte gevoeligheid trof
Aliette en maakte haar bijna be
schaamd. Hare smart die oprecht ge
meen was, grensde niet aan deze
hartstochtelijke wanhoop en zij ver
wonderde er zich over, dat Luc zijn
vader zoo lief kon hebben, dezen grijs
aard, die hem vaak met spot en min
achting behandelde.
Mijn arme Luc, geef u zoo niet
aan de wanhoop over, zeide zij, mets
beters wetende om te troosten.
Met een wanhopig gebaar wees luj
haar den grijsaard, die nu weer be-
wegenloos op het bed lag, en hij zei
snikkende:
Dat is alles, wat ik in de wereld
had
Dan, zich opwindend met de be
hoefte om zich zeiven te onderzoeken
en te beschuldigen, dat natuurlijk is
aan gevoelige zielen:
Ik heb niet kunnen voorzien,
wat er gebeurd is, ik heb hem niet
kunnen verzorgen, over hem waken,
hem verhinderen zich te overwerken
Ik heb nem verdriet gedaan. Dezen
morgen nog hebben wij twist gehad.
Dat is misschien oorzaak van alles!
Wel neen, bevestigde Aliette.
En toch, hernam hij op wanho-
pigen toon, heb ik hem alijd liefge
had. Gij weet niet, hoeveel ik van
hem houd, hoe gelukkig ik zijn zou,
In het Iloogerbuis werd bij de
behandeling der quaestie Zondags
rust door een der sprekers er aan
herinnerd, hoe een neringdoende
tot driemaal beproefd had des Zon
dags te sluiten, doch daardoor bijna
ten gronde gericht werd.
Ziedaar eenige cijfers, die dag
helder bewijzen, hoe 't eigenlijk ge
schapen staat met de hooggeprezen
Zondagsrust in Engeland. Ook zij
is als sommige reputaties bij nade
re kennismaking valt zij leelijk te-
gen.
Zou het geen zegen zijn voor al
deze handeldrijvende en neringdoen
de middenstanders; voor hun per
soneel, dat nu geheel of gedeelte
lijk tot werken op Zondag verplicht
wordt, indien de Wet de enkele
dwarsdrijvers verplichtte, om zich
te schikken naar de meening der
Qvergroote meerderheid, zich te
schikken naar het algemeen be
lang
Waar Zondagsrust niet of slechts
schijnbaar strookt met de volksze-.
den, mag het o. i. noodzakelijk ge
noemd, dat de Wet ingrijpe en de
heiliging van den Zondag gebiede,
zij 't dan ook alleen met het oog
op de stoffelijke belangen en het
aardsche geluk der menschheid.
L.
BELGIE.
De telegraafagentschappen melden
belangrijk nieuws over de werksta
kingen te Jemappes en Verviers.
Te Jemappes hield gisteren het
mijnwerkers-congres eene geheime
vergadering. De beraadslaging liep
over vermindering van werktijd en
loonsverhooging.
Te Verviers is naar men weet
de uitsluiting opgeheven.
Naar aanleiding hiervan hebben
de Antwerpsche diamantbewerkers,
die de kinderen der werkeloozen
geherbergd hadden, dezen terugge
zonden of liever teruggebracht.
Achthonderd Antwerpenaren waren
meê naar Verviers gegaan.
Dit gaf natuurlijk aanleiding tot
eene geestdriftige betooging.
Zij droeg een echt socialistisch
karakter; de roode vlag en de Mar
seillaise waren hiervan een sprekend
bewijs. Een even geestdriftige ver
gadering volgde op deze betooging.
Maar eilaas, het Maison du Peuple
was gesloten voorde manifestanten
wegens faillissement, zoodat men
zich moest behelpen met het
Manegegebouw. Aan opgeschroefde
toasten en overdreven betuigingen
van dank en broederschap natuurlijk
geen gebrek.
Ongeregeldheden, in de beteeke-
nis van storing der openbare orde,
•zijn er gelukkig(niet voorgevallen,
zoodat de vreedzame bevolking van
Verviers zich alleen te ergeren heeft
gehad over de roode vaan en de
Marseillaise.
Te Tourcoing heeft eene bijeen
komst van den Bond van vakver-
eenigingen tot ernstige ongeregeld
heden, schrijven)'; we liever hand
tastelijkheden, geleid. Politieke te
genstanders kwamen de vergader
zaal binnendringen en beletten de
voortzetting der besprekingen. Ge
volg heftige woordenwisselingen,
handtastelijkheden en eindelijk
schoten, die gelukkig hun doel niet
troffen.
Het einde van het liedje was een
inval der politie en arrestatie op
ruime schaal.
Zoo dient men lands- en volks
belangen.
RUSLAND.
In een garenfabriek te St. Peters
burg zijn drie Engelsche beambten
doodgeschoten. Mislukte afpersing
schijnt hiervan de reden, zoomeenen
wij uit een der telegrammen dien
aangaande te kunnen besluiten.
De drie slachtoffers hadden vooraf
-naar gebleken is dreigbrieven
ontvangen.
De politie te Moskou heeft een
rooverbende van 15 man opge
spoord, die uit werkloozen bestond
en langen tijd de spoorwegen in de
buurt en de stad onveilig had ge
maakt. Alle leden van de bende
zijn nu in hechtenis.
FRANKRIJK.
Het eerste optreden van 't mi-
nisterie-Clémanceau is nu juist niet
een succes geweest, al was alles
daarop berekend. Op de tribunes
der Kamer waren alle plaatsen
overbezetgeen enkel was meer te
krijgen. Brisson, de Kamer-presi
dent leidde de vergadering.
De afgevaardigden luisterden koel
toe naar hetgeen Clémenceau als
de ministerieele verklaring te ge
nieten gaf.
Dit ministerie noemde hij geheel
gevormd naar het beeld der volks
vertegenwoordiging.
Van ontwapening kan geen spraak
zijnde buitenlandsche staatkunde
zal op den ouden voet voortgezet
worden in de binnenlandse! e moet
de democratie meer èn meer tot
haar recht komen.
De wijze van kiezen voor de wet
gevende lichamen zal uitgebreid
worden en de invoering van het lee-
kenonderwijs (lees godsdienstloos en
erger) zal binnenkort een voldon
gen feit zijn.
Met kracht beloofde Clemenceau
de inmenging tegen te gaan van
eene buitenlandsche machtde
vrijheid van godsdienst zal gewaar
borgd worden door de wet (op de
scheiding) zonder zwakheid toe te
als ik mij op dit oogenblik in zijne
plaats kon stellen en hem in de mijne
zetten.
Nu hij eenmaal zij ne gewone terug
houding verlaten had, zou hij heel
zijn hart uitgestort hebben, als niet
de komst van een derde hein plotse
ling had doen zwijgen.
Vergeten, of tot nu toe onopge
merkt, verscheen Pranyois Livron eens
klaps in de deur.
Het licht viel vol op zijn bleek
regelmatig onbeweeglijk gelaat, dat in
voortdurende spanning was, als van
iemand, die met aandacht luistert, en
toen Luc hem daar in die houding
zag staan, kon hij een onverklaarbaar
gevoel van toorn en opstand niet be
dwingen.
Juist op dit oogenblik sprak Fran
cois Livron op dien toon, die iemand
deed ontstellen en weer geheel tot
zich zeiven bracht.
Ik geloof, dat de dokter einde
lijk komt.
De brik kwam terug en achter den
koetsier werd een zwarte overjas zicht
baar benevens een hooge hoed.
Luc dacht niets anders dan
De dokter, eindelijk de dokter!
Deze naam had eene nieuwe uit
werking op hem, en de dokter van
het naburige dorp, een jonge, magere
man, dien hij tot nu toe voor een
gewoon personnage gehouden had,bezat
thans in zijne oogen een gewicht en
eene tooverachtige macht.
Hij ging smeekende naar hem toe.
Dokter, het is toch niet zoo erg,
als wij denken, niet waar?
Uitgeput door den vermoeienden rit
begon de dokter langzaam den zieke
te onderzoeken en sprak dan met on
vaste, bijna onverstaanbare stem:
Hoe oud is mijnheer uw vader
Bijna vijf en zeventig jaar
hij is jonger, dan hij er uit ziet en
hij heeft een sterk gestel!
Dat is juist het gevaar! Krach
tige mensclien worden veel sterker
aangetast dan anderen.
Deze stelling scheen den dokter
zelf zeer aangenaam te .zijn, en hij
herhaalde
Veel sterker!
Luc zweeg. Voor de tweede maal
lichtte mijnheer Fromentier de rech
terhand op en eenige onverstaanbare
woorden kwamen over zijne lippen.
Ja, zeide de dokter, eene ver
passen en desnoods nieuwe bepa
lingen daaraan toe te voegen.
De oorlogsverklaring aan Z. H.
de Paus, die aangeduid wordt door
deze „buitenlandsche macht", laat
duidelijk genoeg zien, wat het
ministerie wil.
Meer nog dan de vorige zal het
leven van en voor den godsdienst
haat.
De nieuwe minister van Oorlog,
Picquart, die het leger versterkt
door met één slag de cavalerie als
het ware te vernietigen, beloofde
het leger meer te democratiseeren
en bij de bevordering der officieren
meer de rechtvaardigheid in het oog
te zullen houden. Zelf is de minister,
met schennis van twee wettelijke
bepalingen op de promotie binnen
drie maanden tijd op ongehoorde
manier tot generaal bevorderd.
De man schijnt te denken„Laat
ik stout spreken, misschien over
bluf ik ze".
De minister-president zei nog an
dere dingetjes toe kleinigheden als
pensionneering der arbeiders,naastig
van den Westerspoorweg enz.
Met 395 tegen 96 stemmen keur
de de kamer de verklaring der Re
geering goed.
Die meerderheid, men vergete het
niet, beteekent niet veel, wijl cr geen
discussie had plaats gehad. Tegen
de gewoonte moet de eigenlijke
groote strijd nog volgen.
Hofberichten.
H.M. de Koningin en Z.K.H. de
Prins zijn hedenochtend te 7.35 uur
op het Loo teruggekeerd.
H.M. de Koningin-Moeder zal Don
derdagavond wederom de Wagnér-
uitvoering (Walkure) in den Stads-
schouwbur te Amsterdam bijwonen.
Na terugkomst van H. M. de Ko
ningin te 's Gravenhage zal H. M.
in den loop van dit jaar vier nieuw
benoemde gezanten ter overhandiging
van hun geloofsbrieven hebben te
ontvangen, te weten die van Frank
rijk, den heer Pellet, van Japan, van
het nieuwe koninkrijk Noorwegen,
den heer Hagerup, en van Italië,
hertog de Sal is Latour, die laatstelijk
den po t van Consul-generaal te Boe
karest bekleedde.
Luidens. mededeeling van onzen
Amsterdamschen correspondent zal
primo .Januari a. s. Mr. J. M. van
Hall, Wethouder van Onderwijs te
Amsterdam, als Raadslid en Wethou
der aftreden.
Uit de Staatscourant.
Bij Kon. Besl. is:
le. aan mr. M. J. G. M. Kolkman,
op zijn daartoe gedaan verzoek, eer
vol ontslag verleend als lid der Staats
commissie voor een onderzoek naar
lamming; de heele linkerzijde is aan
getast.
Hij leunde met ontsteld gelaat op
den kant'van het ledikant.
Wat moet er gedaan worden?
vroeg Luc, bij wien de hoop, die voor
eenige oogenblikken opgewekt was,
weer verdween.
Wel, mijn hemel, antwoordde
hij geheel ontmoedigd, ik zie, dat gij
reeds bijna alles gedaan hebt, wat er
met mogelijkheid te doen was. Wat
zal ik zeggen, bij zulke paardenge-
stellen blijven de geneesmiddelen zon
der uitwerking.
Bij zooveel onverschilligheid van
den dokter werd Luc woedend. Hij
ging naar het bureau van zijn vader
en schreef een telegram om den dokter
van Chateau-Chinon te ontbieden. Dan
kwam hij weer bij het bed terug.
De dokter was aan het werk ge
gaan. Voor het gemak had hij zijn
jas uitgedaan. Nu scheen hij nog kleiner
en nietiger. Zijn tenger lichaam en
zijne magere armen leken veel op die
van een kind. Hij had {alle aanwezi
gen geroepen om te helpen en in de
kamer, die vol was van de lucht van
geneesmiddelen, liepen Aliette, Florine
den financiëelen toestand der gemeen
ten en ter voorbereiding van wette
lijke maatregelen, waardoor die toe
stand op duurzame grondslagen kan
worden gevestigd, onder dankbetui
ging voor de in die betrekking be
wezen diensten;
2e. tot lid van die Staatscommissie
benoemd F. M. A. van Schaeck Mat-
hon, burgemeester der gemeente Nij
megen.
Boterwet.
Het ontwerp tot aanvulling en wij
ziging van de boterwet bevat de vol
gende wetenswaardige bijzonderheden
Handelsboter moet voldoen aan een
zeker vetgehalte, vast te stellen bij
koninklijk besluit.
Margarine mag geen hooger verza-
digingscijfer voor de daarin aanwezige
vluchtige vetzuren aanwijzen, dan 10.
De bedrijven van margarineberei
ders en van margarine- en boterbe-
reiders beide worden geregistreerd.
Margarinebereiders mogen geen bo
ter afleveren, verzenden of ter verzen
ding in opslag hebben.
In de bereidplaatsen voor boter en
de met die plaatsen gemeenscha))
hebbende ruimten mag geen margarine
aanwezig zijn, noch eenig ander vet,
dat zoude kunnen dienen om met
boter te worden gemengd.
Margarine- en boterbereiders beide
zullen ten aanzien der bereid- en be
waarplaatsen van boter aan een bij
zonder en voortdurend rijkstoezicht
op hunne kosten onderworpen zijn.
De bereid- en bewaarplaatsen van
boter en margarine zullen gescheiden
moeten zijn.
Handelaars en winkeliers, welke
mengsels maken van boter met eenig
ander vet, worden geacht margarine
bereiders te zijn.
De ambtenaren, in het bijzonder
belast met het toezicht op de naleving
dezer wet, hebben de bevoegdheid te
allen tijde de bereidplaatsen van boter,
van margarine en van andere vreemde
vetten, zoowel als de bij de betrokken
bereiders in gebruik zijnde bewaar
plaatsen en ruimten binnen te treden
en daar monsters te nemen.
Deze bevoegdheid geldt ook ten aan
zien van winkels, verkooplokalen,
bewaarplaatsen en andere ruimten,
waar boter, margarine of andere vetten
voorhanden zijn of vermoed worden
voorhanden te zijn, alsmede ten aan
zien van de middelen van vervoer.
De scheikundigen, belast met het
gerechtelijk onderzoek, hebben gelijke
bevoegdheid, voor zooverre zulks de
bereidplaatsen der meergemelde vetten
betreft.
Het wetsontwerp bevat een bepaling,
inhoudende, dat bij algemeenen maat
regel van bestuur voorschriften kunnen
worden gegeven ten opzichte van den
invoer van vreemde boters.
Opzettelijke overtredingen van de
voornaamste voorschriften dezer wet
worden uitsluitend met gevangenis
straf of hechtenis bedreigd.
Provinciale Staten N. Holland.
Postvervoer Terschelling.
Thans heeft zich de heer C. Bos
man te Alkmaar tot de Staten ge
wend met een verzoek om f 4000
subsidie per jaar voor den stoom
en alle anderen uit en in, hun best
doende, om de onduidelijke aanwij
zingen te volgen en de tegenstrijdige
bevelen, die achtereenvolgens gegeven
werden, uit te voeren.
Luc liet hen begaan. Zijn eigen hulp
middelen waren uitgeput, maar in deze
autoriteit stelde hij niet het minste
vertrouwen. Al meer en meer kreeg
hij de overtuiging, dat zijn vader er
niet van op zou komenen dit denk
beeld, dat nog nooit bij hem opge
komen was, zijn vader te verliezen en
alleen in het leven achter te blijven,
trof hem zoo smartelijk, dat hij er
verstomd van was.
Hij kon aan niets anders denken;
hij zag niets anders, dat het ingeval
len gelaat op het hoofdkussen. Alle
anderen gingen langs hem heen als
vage schaduwen en hij merkte zelfs
Francois Livron niet meer, die rechtop
bij het raam stond even onbeweeglij k
en met denzelfden blik als voorheen.
Wordt vervolgd).
AGITE MA HOM AGITATE.
T
4»
