Zaterdag 17 Nov. 1906.
No. 6454.31ste Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
't Gaat om den „Wijden gever."
mm
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Sociale Berichten.
Kunst en Wetenschap
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHAj^EZO
FEESTDAGEN
1.20
1.65
0.05
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE CONTANT.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426.
i r
HAARLEM.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère :-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Het korte, welsprekende woord,
door den hoogeerwaarden heer ka
nunnik Bosman onlangs over het
abonneeren op ons Katholiek dag
blad gesproken, had terecht veel
van een reveillegeblaas. En toen
heeft de Katholieke Sociale Actie
nog eens ferm „verzamelen" getoe
terd. Nu ziet natuurlijk heel het
Roomsche Holland uit, hoe het
roemruchtige Haarlem 'zich houden
zal.
Want, de hoogwaardige heer ka
nunnik liet dit aanhoudend terecht
doorschemerenMEN KAN, ALS
MEN WIL.
Waarom ook niet?
Het is hier, evenals in andere
steden, waar een Katholiek dagblad
wordt uitgegeven,slechts een kwestia
van Roomsche hartelijkheid.
Hoort hier eerst eventjes profes
sor Broere over den rechten aard
van een Roomsche.
Dj liefde, zoo zegt Broere (a)
schept eenen anderen mensch en
eene andere wereld. De Katholiek
is nederig, opgeruimd, openhartig,
communicatief, heeft iets kinderlijks,
want hij is lid van de groote maat
schappij der liefde, heeft de kerk
.tot Moeder en God tot Vader.
Als wij (bijv.) Hugo de Groot
hooren spreken van de „kin
deren der Kerk", hebben wij ge
noeg en zeggen Gij zijt onze broe
der.
Nu, zóó is het in de praktijk,
zelfs opzichtens de nieuwe courant
te Haarlem.
Men kan beginnen met te zeggen
in Katholieke kringen: lieve hemel,
alweer zoo'n bladl En op wie komen
de lasten? Op ons, op dezelfde bij-
dragenden van altoos. En dan span
nen de geestelijken er zich voor
Och! och, hoe moeilijk.
Maar (men vergeve ons hier de
viijheid van zeggen) maar, men
spreekt dan in zulk geval meer dan
koud, rechtuit-gezegd: flauw-Katho-
liek Want de vurige zegt: natuur
lijk, broeders, het Roomsche buis-
houden groeit in Haarlem en ge ziet
in Frankrijk maar al te wel, hoe
lek ge kunt varen, als gij de „heer
ooms" niet bijtijds zijt gevolgd.
En wat zoude dat nu hier
voor moeilijks wezen, als wij,
A. B. en C„ wij, die „een bree-
den mg" van den hemel kregen, en
toch ook driedubbel „van het
houtje" zijn, als wij heel die cou
rant (die nog wel een dagblad is)
eens voor goed in het zadel hiel
pen Zeker, er komt alle dagen van
Roomsche zijde iets bij, wat hulpe
vraagt, maar er kan heel wat ko
men, voordat wij er niet aan geven
kunnen. En anders deelen wij onze
gaven; doch al wat van Roomschen
kant komt, het raakt ons wel de
gelijk het hart. Broere had gelijk:
wij staan dankbaar aan den war
men en lichtenden kant des levens,
ons interesseert het minste schuur-
kerkje, waar ter wereld ooit gezet,
want 't is van onze Moeder; ons
interesseert dan toch zeker onze
eigene Roomsche Pers
Evenzoo de gewone burger. Wat
drommelEr sterven en huwen
zegt hij, onder ons toch evengoed
lieden als bij de anders gezinden.
Waarom dan bij ons zoo weinig
advertentiën Kooplui moeten toch
ook reclame makenNu, ik wil
wel laten zien, dat ik kleur durf
bekennen; de Laodiceërs moeten
maar weten, hoe zij als leden der
strijdende kerk, hun eeuwig uitwij
ken eenmaal zullen goedpraten
wij komen juichende voor die kerk
op ook in de courant.
Eindelijk nog dat dierbare, dat
heilige penningske der weduwe,
niet in zooverre dit ziet op het
weggeven van de nooddruft, maar
fa) In zijn werk: Terugkeer van Hugo
de Groot tot de Kath, Kerk, pag. 3.
wel in zooverre de zegening Gods
ook bijzonder aan de kleintjes is
verbonden. Als om hier
eens in de praktijk te gaan over
zes weken, eenige honderden klein
tjes in onze courant eens Nieuw
jaar wenschten, vroolijk onder elkaar
zeggende: „het Paapje, weet je, het
Paapje, o hemel, neen, dan is er
geen plaats voor zaniken, knibbe
len en zuchten, maar in groote
vreugde zullen zij Nieuwjaar vieren
en de courant behoeft met geen
bang gezicht de wissels der kosten
van het afgeloopen jaar af te wach
ten.
Maar nu nog iets anders
Het steunen is bij ons dan een
kwestie van hartelijkheid, maar de
verwoester daarvan is volstrekt bij
velen nog de afkeer niet, maar de
sloffigheid.
Vele jaren geleden kapelaan zijn
de aan één der kerken van Rotter
dam zag een priester de Meimaand
vieren.
Er was een busje voor het noo-
dige Waslicht ter versiering der Mei
maand opgehangen, en op crediet
van dat busje, waren er reeds een
legio kaarsen ontstoken. BestHet
busje gaf de eerste week betaling
der kaarsen in overvloed. En hoe
meent men, hoe was het de derde
week? Acht centen in de bus!
Nu zoudt ge meenen: dat zaakje
loopt op zijn laatsten adem. Zeer
zeker ware dit geweest, als men de
goede en vrome kinderen van Maria,
die zóó getrouw naar het dage-
lijksch lof kwamen, niet had ge
waarschuwd. Maar op den derden
Zondag kwam in het lof een pries-
LC: der parochie het geval niet
broed bespreken, wel neen, dat
no hoofde niet eens. Doch vóór den
nan vang der preek zeide Zijn Eer
waarde: „Beminde geloovigen, ik
_,heb een klein voorwoordje. Wat
meent gij, dat in deze tweede
„koopstad van Nederland, als het
„vin uwe bijdragen in het Mei
na, tandbusje ging, de heilige Moe-
d er Gods thans op haar al taal
zonde hebben? Slechts één olie
lichtje van acht centen. Weest
„dus goed, en denkt nog eens be
ater om het busje"!
Na dit puntje, daar was alles
weer als in de eerste weekgeld en
licht, plus het mooie offer der
schaamte
Doch, wat had hier den besten
X'i ooi gestoofd?
Niet de vasthoudendheid, veel
minde.' de onwil, maar.... het
duiveltje der sloffigheid.
Zoo gaat het vaak ook tegen
over onze Roomsche bladen. Jon
gen ja, ik moet die courant toch
ook eens nemen, zegt men bijv.
op 15 November van dit jaar;
maar een ander jaar zegt men half
November: „Christenen-zielen ja,
nu heb ik nog die „courant niet"
Een ander beloofde in den zomer
de herfst-annonces van het wol
len goed. Hij dacht echter, toen
in den herfst het najaarsgoed voor
honderden en duizenden aankwam,
volstrekt niet meer aan dat ééne
tientje, of aan die vier of vijf tien
tjes, welke hij zoo van goeder
harte, aan de courant, voor adver
tentiën had beloofd. Mogelijk eerst,
als hij zijn balans opmaakt en
zegt: „Kijk, dat wintergoedjelegde
me geen „windeieren", mogelijk
zegt hij dan eerst: He ja, nu heb
ik die zwoegers van Jansstraat no.
1 vergeten. En een derde! Hoort,
hij sprak van propaganda en „reken
u maar op mij", doch later is dit
heer finaal Oost-Indisch doof ge
worden, wat zeker een groote ramp
mag heeten
Ge ziet intusschen, goede lezers,
hoe'n leedvermaak een Haarlemsch
duiveltje der sloffigheid bij zuike
toestanden heeft. Ziet ge, zoo grin
nikt hij dan zelfs hoogen geestelij
ken toe ziet ge wel, wie het wint
met de courant Doet nw best
maar! Het gaat toch nietIk werk
u tegen.
De liefde schept bij den Katho
liek eenen anderen mensch en eene
andere wereld, zoo sprak de emi
nente professor Broere. Op deze
daadzaak rekenende, heeft de bis
schopsstad zich een Katholiek dag
blad aangeschaft.
Wie zoude het niet met ons ne
men en begunstigen, ten spijt van
de sloffigheid, ter bevordering der
broederschap
Want men moet altoos bedenken,
dat als men de broederschap en
eenheid niet helpt bevorderen, on
tijden kunnen komen, zóó droevig
dat de eigene teekenen der eenheid
juist de teek ens der scheuringen
worden.
Zoo is zelfs de Eucharistie
zeide altréurende reeds Hugo de
Groot in plaats van den band
der eenheid, het teeken geworden
van alle partijschappen, (a)
LEIDEN.
P. M. BOTS,
R.-K. Pr.
(a) Broere, als boven, pag. 300.
FRANKRIJK.
Viviani heeft gisteren in den Se
naat, toen het krediet ter prake
kwam over zijn ministerie van
arbeid, in liet voorbijgaan er aan
herinnerd, dat hij socialist was, en
minister Clemenceau niet.
Deze gaf daarop ten antwoord
„Neem me niet kwalijk, ook ik be
weer socialist te zijn." De linkerzijde
barstte bij die verklaring in een luid
gejuich los. De heer Viviani zeide
verder, dat de samenstelling van
het nieuwe kabinet slechts een
afspiegeling was van den politieken
toestand van het land. Het is niet
de taak van den minister van arbeid
om de sociale revolutie te verwezen
lijken, die taak zal alleen strekken
tot uitbreiding van de vrijheid der
vakvereenigingen.
Een later telegram meldt, dat het
kredietontwerp voor het ministerie
van den arbeid is aangenomen met
237 tegen 12 stemmen.
ENGELAND.
Er is in 't Parlement ge
debatteerd over de zedeloosheid der
Koelies in de kampen aan den
Rand.
Geen woord hierover in de Uni
onistische pers. De Times alleen
gewaagt ervan en zegt deze zede
loosheid te verfoeien en ervan te
walgen.
Velen willen om hun wangedrag
deze Koelies naar hun vaderland
terugzenden. Maar hiertegen waar
schuwt de Times, 't Is een prijsge
ven van het Koelie-stelsel," schrijft
het blad in een artikel, en zulks
om praktijken welke ook elders,
zelfs in Europa, bestaan.En „En
geland gebruikt vele koelies."
Jamrner, dat de Times, na opsom
ming barer bezwaren, niet een mid
del aan de hand geeft, om de ze
deloosheid dezer menschen te be-
teu elen en uit te roeien.
cr
RUSLAND.
In de Russische Staatscourant ko
men eenige beslissingen voor van
den Senaat. Deze beslissingen zijn
genomen op bevel „van den Tsaar
en autocraat aller Russen", waarbij
van het kiesrecht worden uitgeslo
ten verschillende categorieën van
boeren, arbeiders en kleine rente
niers, die bij de eerste Doema-ver-
kiezing nog mochten medestemmen.
Het is onmogelijk met juistheid
aan te geven, hoe groot het aantal
burger,s aan wie het kiesrecht wordt
onthouden, thans isvolgens de
„Times" echter staat het vast dat
aan honderdduizenden arbeiders en
een buitengewoon groot aantal klei
ne grondbezitters genoemd recht is
ontnomen. Alleen in het district
Skopin hebben 3000 personen dit
recht verloren.
ZUID-AFRIKA.
Omtrent Ferreira, wiens mislukte
inval in de Kaapkolonie onzen
lezers bekend is, vernemen we na
der, dat hij 30 jaar oud is en tij
dens den oorlog bij de Transvaal-
sche macht gediend heeft.
Zijn aanhang moet voor meeren-
deel bestaan uit mannen c ie als
„National Scouts" tegen hunne
landgenooten hebben gestreden. Deze
berichten komen uit Prieska.
Een nadere bron wordt niet aan
gegeven.
Nu echter drie van Ferreira's
mannen gevat zijn, zal men mis
schien spoedig voldoende inge
licht zijn.
Naar een telegram uit Londen
meldt, wordt er eene sterke genie-
afdeeling te Alderschot gereed ge
houden, voor onverwijlde inscheping
naar Zuid-Afrika.
Of deze maatregel in verband
staat met Ferreira's aanslag is tot
beden niet bekend.
Hofberichten.
H. M. de Koningin-Moeder denkt
tot het laatst van deze of uiterlijk tot
het begin der volgende maand óp het
Loo te vertoeven en dan naar de re
sidentie terug te keeren.
De prinsessen van Bentheim deden
een rijtoer door het koninklijk park
en brachten een bezoek aan Hoog-
Soeren.
Z. K. H. de Prins is gisterochtend
per jachtwagen naar de Woeste Hoe
ve vertrokken, waar van paarden ge
wisseld werd; vandaar is de Prins naar
Arnhem gereden, waar hij in den
Duitschen trein gestapt is, op weg
naar Rudolstadt.
De Prins blijft tien dagen weg en
is vergezeld van zijn adjudant van
Heemstra.
De familie van Bentheim is gister
middag om half een naar Duitschland
vertrokken. De Koningin bracht haar
gasten met een A la Daumont be
spannon rijtuig naar het station.
TWEEDE* KAMER.
De Kamer heeft gisteren de behan
deling van de Indische begrooting
voortgezet.
Na afdoening van de tegenwoordige
agenda zullen eenige wetsontwerpen
en conclusiën in openbare vergadering
behandeld worden.
Zoo o. m. de ontwerpen betrekkelijk
de enquête naar den toestand van het
tramwegpersoneel; de invoering van
den nikkelen stuiver; onteigening te
Beerta en wijziging van de wet, hou
dende bepalingen omtrent den accijns
op gedistilleerd enz.
Een gedeelte van deze vergadering
is gistere» in de loge van den voor
zitter, bijgewoond door den heer
Hjalmar Bran ting, sociaal-democra
tisch lid van den Zweedschen Rijks
dag. Mr. Troelstra verstrekte hem in
lichtingen.
Na de pauze werd gisteren overge
gaan tot het opmaken van de nomi
natie voor de vervulling van de Raads
heer-vacature Hoogen Raad mr. A.
M. van Stipriaan-Luicius.
Tot eersten candidaat is gekozen mr.
J. H. van Goor, Raadsheer te Am
sterdam.
Tot tweeden candidaatmr. A. J. L.
Nijpels, Raadsheer te Arnhem, en
Tot derden candidaatmr. PC.
'T Hooft, Raadsheer te Arnhem.
Deze nominatie wordt schriftelijk
aan H. M. toegezonden.
In de afdeelingen der Kamer werd
's ministers medewerking ingeroepen
ten opzichte van den strijd tegen ruwe
taal en zeden en verslapping van het
gevoel voor godsdienst en tucht. Waar
om is het plan ingetrokken om de
R. Kath. militairen te Ede aan een
gelegenheid voor godsdienstoefening
te helpen Anderzijds meende men,
dat de Regeering zich met dergelijke
zaken niet had te bemoeien.
Opgemerkt werd, dat de Minister
van Marine wel, die van Oorlog de
militaire Tehuizen niet steunt.
Faillissementen.
Amsterdam. S. J. Schoterman, Cur.
mr. A. Gninemann.
Italiaanscli gezantschap.
De in het Ziekenhuis van den H.
Johannes de Deo te 's-Gravenhage
overleden Italiaanschen gezant zal
van uit deze inrichting Dinsdagoch
tend naar de R.K. begraafplaats worden
gebracht, ten einde in den grafkelder
aldaar voorloopig te worden bijgezet
in afwachting van een later overbren
gen van het stoffelijk overschot naar
Italië.
In het ziekenhuis wordt het lijk
tot het oogenblik der uitvaart geplaatst
in een rouw- en bidkapel, waar Dins
dagochtend om half elf een lijkdienst
voor de zielerust van den overledene
wordt gehouden, in tegenwoordig
heid van de te noodigen diplomatie
ke en anderen autoriteiten.
K. S. A.
Het jongste nummer van bet Ka
tholieke Sociale Weekblad bevateen
artikel van mr. P. J. M. Aalberse
over „Roomsche Sociologie. Emile
Verviers vervolgt zijn studie over
„Vereenigingen met onderlingen
bijstand", en Renó Bruyne zijn bij
drage over De wet op de Zondags
rust in België."
De verdere inhoud is
Uit T ij d s c h r i f t e nDe ver-
zoeningsraad voor de bouwvakken
in de Rijnprovincie en Westfalen II.
Berichten en M e d e d e e 1 i n-
g e nSocialisme en godsdienst. Het
aardsche Paradijs. Vakorganisatie
van ambtenaren. Post-Restante. Ri
sico-premie of woeker? Organisatie
der Katholieke actie in Amerika.
Werkeloosheid onder de timmer
lieden te 's Gravenhage.
Korte BerichtenWerkeloos
heidverzekering Pachtcontrac ten
Rooken verbodenSociale adviezen
G'emeentezorg Gemeentelijke Ar
beidsbeurs Rijkspostspaarbank
Sparen in Frankrijk; Landverhui
zers naar AmerikaPropaganda
van Credo pugno; Collectief ar
beidscontract; onderricht aan zieke
kinderen;Gemeenschappelijke werk
plaatsen BiertrustWoningbouw
De Duitsche Typo'sVerkorting
van arbeidstijd; Ontvangen boeken
Nieuwe boeken.
Zaak Le Fevre de Montlgny
en de Geer.
De Geer heeft thans een volledi
ge bekentenis afgelegd. Hij heeft
zoowel de toeëigening van aan de
Hypotheekbank toebeboorende gel
den bekend, als dc valsche boeking
in het kasboek, om deze toeëigening
te verheimelijken.
Een moord?
Gister-ochtend om half zeven is
achter de wagenwerkplaatsen der
M. IJ. S. M. te Amersfoort in een
bosch het lijk gevonden van den
rangeerder H. D.
Deze had Donderdagavond om
vijf minnten voor zes zijn woning
verlaten. Toen hij om zeven uur
nog niet in dienst was, werd een
boodschap naar zijn huis gezonden,
waar men echter niets anders kon
mededeelen, dan dat D. op tijd was
weggegaan. Direct werd een onder
zoek ingesteld, echter zonder resul
taat.
Gisterenmorgen vonden twee ma
chinisten, van hun werk naar huis
gaande, hem op genoemde plaats.
Ongetwijfeld moet hier aan een
moord gedacht worden.
De rechterhelft van de hersenpan
is gelieeel ingeslagen, terwijl het
jukbeen aan die zijde ook verbrij-
zjld is. Bij t linker oog bevindt zich
een diepe snede.
De ongelukkige was 30 jaar oud
en ongehuwd. Hij stond als oppas
send aangeschreven.
De politie heeft direct een on
derzoek ingesteld, waarvan de uit
komsten nog niet bekend zijn.
Zou de wetgever zooiets bedoeld
hebben?
Iemand, die verlof heeft tot bier
verkoop, wil in de localiteit, waar
voor dat verlof strekt, een familie
feestje geven en de genoodigden
ook op een glaasje cognac onthalen
en wil die localiteit zelfs, tijdens
het feestje voor het publiek geslo
ten houden. Op zijne vraag, of dat
met het oog op de Drankwet ge
oorloofd is, antwoordt de Redactie
van het Weekbl, van den Nederl.
Bond van Gemeente-ambtenaren in
haar nummer dezer weekWij
meenen dat het, door het bepaalde
in art. 50, eerste lid, sub 7 der
Drankwet niet mogelijk is in de
bedoelde localiteit op deze wijze
het familiefeest te geven. Ook als
de localiteit tijdelijk voor het pu
bliek gesloten wordt, blijft het een
localiteit, waarvoor verlof is ver
leend en daarin mag geen sterke
drank aanwezig zijn.
Kantoorheeren.
Mereurius, het orgaan van den
Bond van dien naam, deelt het
volgende mee
Een firma te Amsterdam zocht
dezer dagen een kantoorbediende
en stelde hem de volgende vragen:
Zijt gij bekend metFransch?
AntwoordJa.
Met Duitsch en Engelsch
Kunt u stenografeeren
Ja.
Kunt u boekhouden in de
praktijk
Ja.
Onze werktijd is van 's morgens
7,30 uur tot 's middags 5 uur en
van 's avonds 6.30 uur tot 10 of 11
uur, naardat het uitkomt. Als u
met de regeling genoegen neemt
en de bekwaamheden bezit, die u
zegt te bezitten kunt u bij ons in
dienst treden.
En het salaris, mijnheer
f3.50om te beginnen....
De WelEerw. Heer M. J. van
der Burg, kapelaan te Rinnegom,
is benoe nd tot Geestelijk adviseur
van het Kruisverbond aldaar.
Tot Geestelijk adviseur van het
plaatselijk Comité van Katholieke
Sociale Actie te 's-Gravenhage is
benoemd de WelEerw. Heer F. A.
M. LucaseD, Rector van het St.
Maria-Gesticht, aldaar.
Weekblad Sint Bavo.
De aflevering van deze week be
vat als illustratie eene voorstelling
van O. L. Yr. Praesentatie naar
Titiaan.
Verder vermeldt de inhoudsop
gave
Op één trap (vervolg), door J.
F. P; Janssen; De Patriarchaten in
de Katholieke Kerk (vervolg), door
J. H. A. SmitEen nacht bij een
koning (slot), door J. J. G. W.
Donkere dagen (slot), door P. M.
G.Een sterke vrouw, door A. v.
U.Toorops werk voor de nieuwe
Sint Bavo; Diocesaanberich ten
HoogEerw. Heer P. J. Thunnissen
Pastoor J. J. Mes, fUitvaart van
Pastoor Fokkes; Weekkalender en
flQITE Mfl NON AGITATE.
>|c
4c 4c
