Kunst en Wetenschap
Sociale Berichten.
Uit den Omtrek
STADSNIEUWS.
den, die door geheel Nederland zijn
verspreid, genoegen doen, indien
wij hen aan dezen datum herinne
ren. Want behalve in de Sociëteit,
waar hij vooral als professor in de
wijsbegeerte en leeraar in de Fransche
laai heeft gearbeid, werkte pater
Hendrichs daarbuiten, [als confe
rencier op predikstoel en in open
bare leeszalen, als medewerker aan
de voornaamste Katholieke dagbla
den, als moderator van G. en W.
te Breda en in de laatste jaren als
voorzitter van Geloof en Wetenschap
te Amsterdam. Daar ontwikkelde
hij, naar het oordeel der bestuurs
leden, een reuzenkracht en in de
weinige jaren, dat hij er werkzaam
is, bracht hij de vereeniging tot een
nieuwen en ongekenden bloei, re
organiseerde hij ze, richtte hij een
geheel nieuwe bibliotheek op en
leeszalen voor dames en heeren, in
gericht naar de hoogste eischen van
onzen tijd. Daar verricht hij een
werk, waar niet alleen het Katho
lieke Amsterdam, doch het geheele
Katholieke Nederland de vruchten
van plukken zal.
Of zou het voor onze Katholieke
samenleving van geen belang zijn,
hoe het kader wordt opgevoed?
En dat kader wordt immers ge
vormd aan onze Universiteiten, aan
de openbare universiteiten, niet het
minst aan die van Amsterdam, dat
steeds een groot aantal Katholieke
studenten trekt.
Maar niemand zal wel beweren,
dat onze Katholieke studenten aan
de openbare Universiteiten door een
Katholieke opvoeding worden opge
leid tot de mannen die straks onze
ii an voerders zullen zijn. Mr. Aalber-
se heeft het bij de Hooger Onder
wijsdebatten zoo duidelijk gezegd,
dat de Katholieke studenten na hun
dagelijkschen arbeid voor de colle
ge's nog halve nachten moesten
doorwerken om de neutrale weten
schap aan te vullen door het be-
studeeren van Katholieke auteurs.
In dat aanvullingswerk helpt de
gereorganiseerde vereeniging G. en
W. te Amsterdam met alie kracht.
Daartoe dienen haar bibliotheek, hare
studieboeken en tijdschriften, haar
conferenties, in een woord, haar Ka
tholieke, wetenschappelijke opvoe
ding. En als men nu bedenkt, dat
er jaarlijks een 150 studenten te
Amsterdam komen en gaan, dan
begrijpt men, van welk een belang
deze arbeid der Vereeniging G. en
W. voor het Katholieke Nederland
is.
Iedereen is het erover eens, dat
de reorganisatie van G. en W., door
Pater Hendrichs ondernomen, de ver
eeniging op een hoogte heeft ge
bracht, waardoor zij ten volle aan
het beoogde doel beantwoordt. Van
daar het geregelde en drukke be
zoek aan bibliotheek en leeszalen,
vandaar de algemeene samenwer
king rond de bezielende leiding van
dezen moderator. Vandaar ook de
instemming, waarmede het plan van
het Bestuur is ontvangen om het
a. s. jubilé van Pater Hendrichs
feestelijk te herdenken.
't Spreekt vanzelf, dat wij van
de plannen voor 1 December geen
bizonderhedeu kunnen mededeelen.
Maar velen zullen toch het naadje
van de kous willen weten, vooral
zij die het belang voor 't Katho
lieke Nederland inzien van de ver
eeniging G. en W. te Amsterdam.
En wij meenen niet onbescheiden
te wezen, wanneer wij, zij het on
gevraagd, belangstellenden 0111 na
dere inlichting zenden naar den
heer M. H. Smedding, penningmees
ter der vereeniging G. en W., Sin
gel 131, Amsterdam.
Inbraak.
In verband met de gepleegde
inbraak te Muiden, meent de po
litie eenig spoor der vermoedelijke
daders in handen te hebben.
Zondagavond zijn te Muiden drie
personen gezien,, als heeren ge
kleed, die naar Weesp wandelden,
alwaar zij ongeveer 8 uur in een
sigarenwinkel sigaren hebben ge
kocht van -1 cent per stuk.
Op hunne vraag, hoe laat zij per
spoor naar Amsterdam konden ver
trekken, scheen hun de tijd van
vertrek te lang toe en besloten zij
- per rijtuig te gaan. Zij hebben zich
toen door den stalhouder Th. Ko-
perdraat doen wegbrengen, wien zij
bij aankomst f2.50 fooi hebben
gegeven.
Hiervan is aangifte gedaan bij
de politie te Muiden, die nu bezig
is van deze inlichtingen gebruik
te maken; tot dusver echter nog
zonder gevolg.
Nader vernemen wij nog, dat,
volgens de persoonsbeschrijving, de
man, die te Weesp de sigaren kocht,
een bekende van de politie moet
zijn en er alzoo wel kans bestaat
hen te vinden
Een insluiping.
In den nacht van Dinsdag op
W oensdag hebben insluipers hun
slag geslagen in Tavenu's Boek
handel, Leidschestraat 103 te Am
sterdam, welke zaak een filiaal is
van de firma Abrahamson en Van
Straaten in de Kalverstraat.
Toen men gisterochtend den win
kel binnentrad, werd daar op een
tafel een geldkistje gevonden, dat
men gewoon was weg ie sluiten
in de achterkamer. Bij onderzoek
bleek de inhoud, ongeveer twee
honderd gulden, verdwenen te zijn.
Men begreep, dat dieven hier een
bezoek hadden gebracht.
Aan de straatdeur werd niets ver
dachts bemerkt; het slot werkte
als altijd goed, zoodat, waar ook
elders niets werd gevonden waarop
geweld was toegepast, mocht wor
den aangenomen, dat hier inslui
ping was gepleegd, waarbij gebruik
is gemaakt van valsche sleutels.
Naar wij vernemen, is de eigenaar
verzekerd bij de Nederl. Lloyd.
Ongelukken.
Nabij de bierbrouwerij „De Klok"
te Groenloo, is een van de groote
leggers bij het pikken met een
vreeselijken slag uit elkaar en in
brand geslagen. De brouwersknecht
H. aldaar, beliep daarbij eene been-
en eene hoofdwond en verstuikte
bij zijn haastige vlucht den enkel.
De brouwer, die zelf tegenwoor
dig was en op het laatste oogen-
blik nog gewaarschuwd had voor
het aankomende gevaar, werd aan
den arm gekwetst.
Tot ver in den omtrek dreunde
de grond en werd de slag gehoord.
De landbouwer P. v. B., tc Don
gen (N.-Br.), die een {paar dagen
geleden door het op hol slaan van
een paard ernstig werd verwond,
is thans overleden, eene vrouw met
zes kinderen achterlatende.
Uit Edam meldt men aan de „N.
E. Crt.
In den morgen, toen [het nog ge
heel donker was, is een paard van
den landman \V. de J. alhier de
spoorlijn van Edam naar Yolendam
opgeloopen. De machine van den
vroegtrein greep het beest dat ver
pletterd werd. De spoortrein derail
leerde, doch alles liep goed af. Een
conducteur die te water viel werd
dadelijk gered.
Een kandidaat-journalist. Een ge
dagen geleden stond er een adver
tentie in ons blad van den volgen
den inhoud: „Journalistiek. Aan
een Katholiek dagblad kan iemand
ter opleiding geplaatst worden."
De volgende sollicitatie kwam in
„Mijnheer,
„Ik had gevraagd aan uw kran
tendragers, wat of dat was „Jour
nalistiek" en nu zij hij mij, dat
ik maar 's aan uw moest schrijven,
dat uw het mei zou laten weten,
dus nu hoop en vertrouw ik spoe
dig antwoord te mogen krijgen,
want lang wachten kan ik niet
want dan moet ik naar wat anders
uit zien, dus liever morgen dan
overmorgen tijding terug, laat mij
alles goed weten.
„Na Vele Groete enz."
Wie kan dezen kandidaat-jour
nalist gebruiken De vakature van
bovengenoemde advertentie is reeds
vervuld.
„Dgbld. v. Nbr."
Nederlanders te Rome.
De scnilder A. J. Derkinderen, pas
benoemd tot hoogleeraar directeur
der Kon. Akademie van Beeldende
Kunsten te Amsterdam, bevindt zich
tijdelijk in de Eeuwige stad.
Zegt het voort!
„De vrouw moet maar bij haar
pappot blijven", is de redeneering
van sommige dwarskijkers. De bes
te weerlegging van deze redeneering
is het tallooze goede, door zoovele
Katholieke vrouwen-vereenigingen
bewerkt.
De beste propagandist voor de
Katholieke Pers is hij, die kalm,
maar voortdurend blijft ijveren. Die
heden en morgen en overmorgen
enz. lezers en adverteerders zoekt
te winnen voor de „Nieuwe Haar-
lemsclie Courant.
De grootste levenmakers dringen
zich naar vorende leeghoofden
deelen al te dikwijls de lakens uit
terwijl de waarlijk verdienstelijke
mannen bescheiden op den achter
grond blijven en zich door de bruta
len laten overvleugelen. Verkeerd
Zondigen de Roomschen niet meer
door te groote dan te weinig beschei
denheid
Rechtvaardigheid en liefde. Zoo
wel bij werkgevers als bij werkne
mers ontbreken die beiden al te
dikwijls, omdat de echte Katholie
ke beginselen meer en meer ver
geten worden.
De volgende week Woensdag zal
de heer II. Z. Zegers de Beijl uit
's ó'ravenhage optreden in eene
van de Vereeniging voor winkeliers-
en handelsbelangen alhier uitgaande
openbare vergadering met debat.
Het doel is een krachtig protest
uit te brengen tegen den woeker
in liet algemeen en tegen de pand
jeshuizen in het bijzonder.
SCHOTEN. Door de politie is in
beslag genomen een dolkmes, waar
mede gedreigd werd naar aanlei
ding van een ruzie in de Cronjé-
straat.
Tegen den dader is procesverbaal
opgemaakt.
De onlangs vermiste heer Jacob
Sonttag is Donderdag j. 1. het laatst
gezien op de Paul Krugerkade te
Schoten, waar hij zijn zaken nog
deed in een sigarenwinkel.
Ofschoon politie en familie alles
in het werk stelden, is het nog niet
gelukt na dien datum, eenige gege
vens te krijgen. Nu wordt door de
familie zijn portret aan de verschil
lende gemeente-politie's toegezonden.
In de agenda Raadsvergadering,
gisteren door ons opgenomen, staat
onder I. 0. m. „en voorname stra
ten". Dit moet zijn „en overname
straten".
BLOEMENDAAL. —Verkocht -
De villa aan den Zandvoortschen
weg te Aerdenliout, in eigendom
toebehoord hebbende aan mevrouw
Grol te Leiden is thans verkocht
voor den prijs van f 50000 aan
een Amsterdamschen staalfabrikant.
Inbraak. Door midel van
het indrukken van een glasruit
heeft men zich toegang verschaft
tot een directie-keet, staande bij
een in aanbouw zijnde villa in het
park Kweekduiifi te Overveen. Aan
gezien niet veel zaken van waarde
aanwezig waren, heeft men zich te
vreden moeten stellen met een eind
gulta perchaslang en eenige sigaren.
In de zalen van den Kennemer-
landschen kunsthandel, Molster en
Boeda, zijn van heden tot na Kerst
mis dagelijks te zien een 120-tal
schilderijen, van de hand van den
schilder C. M. L. Kouw.
Jaarfeest R. K. Volksbond.
HEEMSTEDE. Onze afdeel ing
van den N. R. K. Volksbond gaf
Maandag-, Dinsdag- en Woensdag
avond haar jaarfeest. Door de Too-
neel vereen. Door Eendracht Sterk"
werd opgevoerd „De giftmenger of
het offer eens Vaders". Drama in
6 bedrijven. De hoofdrollen werden
vervuld door de heeren J. C. Toledo
als Brandhorst, rentenier, J. J.
Ilageman als zijn neef Hetiri, Bart
Halm, als oude knecht van Brand
horst, den heer II. Leuven en F.
Gooseling als Gerard Halm, zoon
van Bart.
Brandhorst en vooral zijn neef
Henri gaven een degelijk spel te
zien; jammer dat Brandhorst in het
begin van het eerste bedrijf bij de
alleenspraak wat zacht sprak, Bart
Halm was in de eerste 3 bedrijven
als oude knecht wel eenigszins vlug
in handelingen en manieren, doch
in de volgende bedrijven was
hij geheel op zijn plaats. Gerard
Halm was in de rol van krank
zinnige ook zeer goed. Het geheele
stuk behaalde overigens veel suc
ces, dit bewees het applaus, waar
mede de acteurs werden begroet.
Onder de pauze werden eenige
kranige stukjes vertoond door de
Gymnastiek vereeniging „Willen is
Kunnen".
Het blijspel „Joost Uilenspiegel"
viel bijzonder in den smaak, vooral
door het optreden van den huis
knecht Joost, den heer J. Glabbeek,
die de lachspieren der aanwezigen
onophoudelijk in beweging wist te
brengen. Twee voordrachten, „On
beschaafde Negers" en „De sport
van Biego", voorgedragen door J.
C. Toledo, verwierven ook zeer veel
bijval. Piano en viool luisterden
de avonden op, die voorzeker goed
geslaagd mogen heeten.
ZANDVOORT. In de gisteren in
het Poolsch Koffiehuis te Amster
dam gehouden buitengewone aan
deelhouders-vergadering van boven
genoemde maatschappij werd met
algemeene stemmen aangenomen
het voorstel van directie en com
missarissen, om nog dezen winter
over te gaan tot een belangrijke
verbouwing en uitbreiding van het
z. g. „Groote Badhuis" en annexen
alhier.
De Veiserpont.
VELSEN. De Velser is gisteren
weer in dienst gesteld. De Kenne-
merland ligt stil.
BEVERWIJK. Nationaal mu
ziekconcours. Voor het groot na
tionaal concours van harmonie- en
fanfarecorpsen (dilettanten), door de
Beverwijksche Harmoniekapel uit
geschreven, zijn do inschrijvings
biljetten en de voorwaarden verzon
den aan een honderdtal zusterver-
eenigingen. Het concours zal plaats
hebben op Hemelvaartsdag, 9 Mei,
en den daarop volgenden Zondag
voor barmoniegezelschappen en voor
fanfarekorpsen, elk in drie afdee-
lingen. Voor alle afdeelingen te za-
men zijn 20 medailles beschikbaar
en voor den eere-wedstrijd, waaraan
alleen kan worden deelgenomen
door de vereenigingen, die in iedere
afdeeling den eersten prijs hebben
behaald, zijn twee eereprijzen uitge
loofd, nl. een prix d'honneurzil
veren lauwerkrans met f100, en
een verguld zilveren eere-medaille
me f f 50.
Reeds vóór de rondzending der
circulaires hadden enkele korpsen
zich aangemeld, en zoowel de bui
tengewoon fraaie prijzen als de prix
d'honneur in den eere-wedstrijd,
waaraan mooie bedragen in contan
ten verbonden zijn, doen verwach
ten, dat deelname van de. bestcHi-
lettantengezelschappen ni'ef ih bur'
tengesloten.
De aanmelding voor dit concoure"
moet plaats hebben vóór loHJjm.
1907.
Het bestuur vleit zich, waar de
reisgelegenheid naar Beverwijk niets
te wensclien laat, dat de lieflijke
omgeving, de schoone ligging en
de goede naam, dien Beverwijk heeft
voor het organiseeren van soortge
lijke wedstrijden, zullen bijdragen,
dat zijn pogen van alle kanten zal
worden gesteund.
HILLEGOM. Dinsdagavond werd
door de Mariavereeniging en het Kruis-
verbond een algemeene vergadering
belegd met den Weleerw. Pater J.
Reijnenberg als spreker. Devoorz. van
het Kruisverbond, de heer J. H. M.
Balvers, heette den spreker, de wel
eerw. heeren kapelaans der parochie
en het publiek welkom. Do eerw.
spreker het woord nemende wees er
op, dat ook de allerverderfelijkste der
alcoholische dranken, de absinth in
ons land zijn intocht gedaan had. Het
is aan ons drankbestrijders te zorgen,
dat deze vijand, die nog niet gesteund
wordt door de drie bondgenooten, het
kapitaal, het algemeen gebruik door,
en de sympathie van het publiek, geen
vasten voet krijgt. De aangewezen weg
is, de hulp van den wetgever hier in
te roepen.
Achtereenvolgens zette spreker uit
een, dat de drankbestrijding een
noodzakelijk hulpmiddel is voor allen,
zonder onderscheid, om den strijd om
het bestaan, „the struggle for live"
te kunnen voeren. Daartoe stelde spr.
glashelder in 't licht, dat de alcohol den
lichamelijker), geestelijken en maat-
schappel ij ken ondergang veroorzaakt,
daarbij duidelijk latende uitkomen
het Kath. beginsel omtrent de drank
bestrijding, dat zicli niet kant tegen
elk alcoholebruik.
In het tweede gedeelte zijner rede
noemde spreker als machtige actie-en
propagandamiddelen de Annavereeni-
gingen, het openlijk dragen der insignes
het trouwe vergaderingbezoek.
Het slot was een krachtige en
gloedvolle peroratie over de geheel
onthouding, die in Dr. Ariëns ten
onzent zulk een krachtig verdediger
gevonden had.
Eenige opmerkingen en vragen door
een paar aanwezigen gesteld, beant
woordde spr. zeer ten genoegen tier
vergadering.
De voorz. bracht spreker en allen
die aanwezig waren dank, er nog eens
de nadruk opleggende, dat wij Ka
tholieken op tie eerste plaats uit hoo
ger motief den strijd tegen het alco
holisme moeten aanbinden. Daarom
riep hij allen op, om in dien kamp te
arbeiden ter eere Gods, tot glorie der
Kerk en voor het welzijn der maat
schappij in 't algemeen.
BENNEBROEK. Kunst na Arbeid.
Dinsdagavond gaf het Harmonie-
korps „Kunst 11a Arbeid" in de
zaal van den heer C. van Konijnen
burg een uitvoering. Er werden een
8-tal nummers ten gehoore gebracht,
die vrij goed werden gespeeld. Het
duettistenpaar Voget uit Haarlem
hield ter afwisseling eenige voor
drachten, die ook zeer in den smaak
vielen van he,t talrijk opgekomen
publiek, vooral na de voordracht
„Het vertrek van den recruut" viel
den voordragers veel applaus ten
deel.
Te water. Gistermorgen on streeks
12 uur viel een kleine jongen uit
de school komende, die langs den
slootkant zat te spelen er in. Op zijn
hulpgeroep kwamen eenige mannen
die daar in de nabijheid werkten toe
geschoten en staken hem een stok
toe, ua eenige oogenblikken stond de
knaap bibberend op den kant. Aan
schreeuwen geen gebrek.
NOORD WIJK. N oordwijlcsehe
Stoomtramweg-Mij. De Commissie-
bank te Amsterdam is gemachtigd
voor een zeker aantal aandeelen
in bovengenoemde maatschappij in
uitzicht te stellen, een bedrag van
f 47,50 per aandeel, waaromtrent
uiterlijk op 1 Januari a. s. een be
slissing zal worden genomen.
Aanbiedingen, die tot 31 Decem
ber a. s. zullen worden gestand
'gedaan, worden, vergezeld van aan
deelen, waarvoor door de Cornmis-
siebank ontvangbewijzen zullen wor
den uitgereikt, ten haren kantore
ingewacht.
Schaken.
ZAANDAM. In de schaakclub
„Zaandam, alhier zal Dinsdag 27
November a.s. de heer L. Gans van
Amsterdam een simullaan-séance
geven. Aanvang 's avonds 8 uur
in café „Suisse" aldaar.
GROOTE IJPOLDER. Gister
middag tusschen 1 en 3 uur is al
hier ingebroken in twee perceelen
die op ongeveer 200 M. van elkan
der verwijderd staan.
Beide woningen waren tijdelijk
verlaten, wijl de bewoners naar het
werk of naar de stad waren. Bij
den een werd vermist een spaarpot
met ruim f40, bestemd voor winter
provisie, benevens een zilveren ket
ting. Ten nadeele van den ander
werd ontvreemd een bedrag van
f 650,dat door den bewoner bij
kleine sommetjes tegelijk geduren
de een tijdsverloop van 14 jaren
was bijeengegaard.
Beide benadeelden behooren tot
den arbeidenden stand. Omtrent
daders verkeert men in het
Vermoeden bestaat tegen
011, die even te voren aan
woningen had gevraagd, of
pen te koop waren, en
gezien, heeft, dat de vrouw des
huizes zich gereed maakte, uit te
gaan. (Tel.)
Lezeressen en Lezers der
„Nieuwe Haarlemsche Courant",
doet bij voorkeur uwe inkoopen
tegen Sint Nicoiaas bij winkeliers
en in magazijnen, die in ons blad
adverteeren.
Datnes, indien U niet kunt
slagen met Confectie, neemt dan
eens een kijkje in het Dames-
Confectiemagazijn
TH. LOHMAN,
Groote Houtstraat b/d Anegang.
Provinciale Staten van Noord-Holland.
(vervolg.)
De heerdr. J. Timmer wijst er op,
diit deze vereeniging een veel wijder
arbeidsveld heeft dan dat der genees
kundige armenzorg. Zij bestrijdt de
tuberculose als volksziekte, niet het
minst door baar consultatiebureau.
De cijfers voorkomende in het rapport
der commissie, geven spr. aanleiding
om er op te wijzen, dat een groot deel
van den propagacda-arbeid om niet
wordt verricht. Dat de post voor pro
paganda op de begrooting klein is,
is uit de gratis bewezen diensten te
verklaren. De vrees, dat er zooveel
andere aanvragen zullen komen, deelt
spr. niet. Witte Kruis en dergelijke
vereenigingen hebben een geheel ander
doel en kunnen niet doen wat deze
vereeniging wel kan. Kwamen ook
andere plaatsen met een dergelijke
actie, dan zou dit, naar den maatstaf
der nu gevraagde subsidie, voor de
geheele provincie slechts op f 10,000
komen, en ter bestrijding van de slui
pende ziekte, die ieder jaar meer
slachtoffers vraagt dan de cholera in
de vreeseiijke jaren 1818 en 1849, is
dit niet te 'veel.
Na de pauze bestreed ook do heer
P. Ij. Tak het afwijzende advies van
Ged. Staten, betoogende, dat het voort-
sluipen der tuberculose, nu men haar
goed kent, als een noodstand moet
worden beschouwd. Voor de eenvou
dige goedkoope methode van tuber
culosebestrijding, als door de subsidie-
aanvragende vereeniging in practijk
wordt gebracht, wordt slechts f 1000
gevraagd, een som, die deze vergade
ring nog niet aan het schrikken behoeft
te brengen.
Er gaat geen zitting voorbij of er
komen nieuwe aanvragen voor vak
scholen. Waarom zegt men nu met
een bang harter zullen meer aan
vragen komen Zijn de lasten op
particulieren en bestuursinstellingen
verdeeld, dan zal de provinciale bij
drage nooit zoo hoog behoeven te zijn,
dat dit argument behoeft af te schrik
ken, vooral niet, waar tegenover een
zoo betrekkelijk groote som zulk een
groot nut staat. De provincie moet
dus deze subsidie verleenen en ook
klaar staan, wanneer andere gemeen
ten volgen, dan zal althans iets gedaan
worden tegen den geesel der mensch-
heid.
De heer dr. Schippers herinnert aan
den tijd, toen de medicus hulpeloos
stond tegen deze verschrikkelijke
ziekte. Nu is er echter verandering
gekomen. Er is richting gekomen in
de bestrijding en een goed denkbeeld
vooral is uitgewerkt in do consulta-
tiebureaux. Men moet alle middelen
aanwenden om deze ziekte te bestrij
den en men moet niet vragen naar
do kosten, maar in het oog houden de
spreuk van CiceroSalus populi
suprema lex. (Het welzijn des volks
is de hoogste wet.) Spr. zal daarom
tegen het voorstel van Ged. Staten
stemmen.
De lieer Van Hamel betreurt de wij
ze waarop deze belangrijke aangele
genheid voor de Staten gebracht is 111
dezen zin, dat deze principieele quaes-
tie hier vastgemaakt is, aan het adres
dezer vereeniging van locaal ka
rakter. Een beslissing ten gunste van
Haarlem acht spr. een beslissing zonder
systeem, maar eveneens acht spr.
afwijzing een beslissing zonder systeem.
Spr. wijst er op, dat do voorstan
ders niet op één standpunt staan. De
heer Boreel sprak van een geneeskun
digen dienst door de provincie als in
België, de heer Timmer daarentegen
legde er den nadruk op, dat de pro
vincie niet meer zou doen dan hoog
stens f 10,000 voteeren.
Spr. wijst er op, dat hij de bestrij
ding dezer volksziekte veel lean wor
den bereikt met weinig middelen; het
standpunt der commissie is, dat de
arme gemeenten moeten worden ge
steund. Maar het eigenaardige is, dat
de gemeenten minder kunnen doen
dan de particulieren. Het subsidiëe-
ren van een gemeentebestuur acht
spr. dus niet zoo goed als het helpen
van particuliere vereenigingen.
Zoo ver als de heer Boreel wil spr.
niet gaan, omdat wij hebben een
klein land en een centrale regeering,
die veel doet. Bovendien doen de ge
meenten veel. Spr. wijst op den voor-
treffelijken gezondheidsdienst van Am
sterdam.
Naar aanleiding van wat de heer
Tak zei de over andere gemeenten,
merkt spr. op, dat de Ainsterdamsche
vereeniging slechts wacht op dit vo
tum om liaar adres in te dienen..
Toch zou zij dit waarschijnlijk doen
zonder subsidie van de gemeente en
alleen daarom zou spr. toch zulk een
aanvraag niet willen afwijzen. De al
gemeene beslissing zou spr. dus niet
willen.
Bpr. wijst er op, dat de verschillen
de vereenigingen hier te lande zoeken
een centraal verband. Komt dat tot
stand, dan kan men overzien wat
Rijk en Provincie hebben te doen.
Stemt spr. dus togen Haarlem, dan
wil dat niet zeggen, dat hij niet voor
bsmoeiïng der provincie gestemd is.
De heer Hubrecht, rapporteur der
commissie, zegt dat in deze zijn taak
niet gemakkelijk is, vooral niet waai
de heer Van Hamel een zoo wijd ge
zichtspunt heeft geopend. Spr. ver
dedigt uitvoeriger de motieven die
do meerderheid hebben geleid tot
haar besluit, om zich met het voor
stel van Ged. Staten te vereenigen.
De heer Hubrecht wijst er op, dat
als er zooveel gratis wordt gedaan,
daarvoor toch geen subsidie noodig
is cn voorts, dat de berekening van
dr. Timmer, die tot f 10,000 kwam,
volkomen afwijsbaar is, want de maat
staf die voor Haarlem geldt, kan men
niet aanleggen bijv. voor Kwadijk of
Barsingerhorn.Spr. heeft van de heeren
Talc en Van Hamel vernomen, dat de
bestrijding der tuberculose in de laat
ste jaren juist in de richting dezer
vereeniging wordt gezocht, terwijl hij
ook in het werk van een gezagheb
bend üuitsch medicus een zeer kras
oordeel over de resultaten der sana
toria heeft gevonden.
Bewijs dus, dat mén nog geen vast
systeem in de bekamping dezer volks
ziekte heeft gevonden. En waar mei
nu de noodige zeker leid omtrent den
te volgen weg nog niet heeft, aarzelt
spr. de provincie subsidie te doen
verleenen. Overigens gelooft spr., dat
de richting, door den lieer Van Hamel
aangewezen, do goede is. Zoo zal het
veld te overzien zijn. Op dit oogen-
blik is dat niet het geval.
Het door den heer Talc genoemd
vakonderwijs en deze zaak staan niet
op dezelfde lijn. Aan deze subsidie
wordt geen enkele voorwaarde ver
bonden, terwijl bij het vakonderwijs
tal van waarborgen worden gevraagd.
Bovendien hebben we hier geen nood
lijdende vereeniging, zoodat de drang
om te voorzien in de behoeften niet
zeer sterk is.
Al gaat spr. dus mee met het af-
afvvijzend preadvies, toch heeft deze
discussie in elk geval het nut gehad
dat eenige leden van deze Staten' heb
ben aangewezen in welke richting
men gaan moet, nl. in die van ver
spreiding van kennis omtrent den
aard der te bestrijden ziekte.
De heer J. A. Siffem verdedigt de
voordracht van Ged. Staten, daarbij
voor een groot deel onderschrijvende
wat dc vorige spr. heeft gezegd.
De heer mr. Westerwoudt merkt
op, dat er een ander element in het
debat gebracht is. Spr. schaart zich
persoonlijk aan de zijde van den rap
porteur. Wordt de quaestie beter in
de vergadering gebracht op een wijze
als door den heer Van Hamel aange-
gegeven, dan zal zij zeker hier een goed
oor vinden. (Teekenen van bijval).
De heer Timmer betoogt, dat hij is
uitgegaan van het denkbeeld, dat de
tuberculose-bestrijding moet uitgaan
van centra. Had de rapporteur dit in
het oog gehouden, dan zou hij Kwa
dijk en Barsingerhorn niet hebben
genoemd. Wat de resultaten der sa
natoria betreft, spr. merkt op, dat 111
die tegenstellingen voor 't meerendeel
zeer vergevorderde gevallen worden
behandeld. Vandaar de ongunstig lij
kende resultaten. Hier geldt het voor
namelijk voorkoming en genezing van
jonge gevallen. De heer Van Hamel
wil deze goede zaak ophangen aan
den kapstok van het systeem. Spr.
heeft eerbied voor systemen, maar zij
hebben zoo langen, tijd noodig om
geboren te worden. Daarom zegt spr.
het systeem komt later wel, en dan
zal men zijn voordeel kunnen doen
met de 1111 opgedame ondervindingen.
De heer Tak zegt, dat het hier een
strijd is als óie men zoo vaak heeft
gevoerd, een strijd als van de liberalen,
vol goede principes, maar die toch
als sociale hervormers een volkomen
fiasco hebben gemaakt. (Gelach). Zulk
een strijd heeft spr. nooit bewonderd.
De centrale organisatie, waarover de
heer Van Hamel sprak, bleef gehuld
in een wolk van geheimzinnigheid,
zonder eenige zekerheid, dat zulk een
centralisatie aan de zaak zal ten goede
komen. Brengt men een dergelijk idee
in oen vergadering, dan zal zulk een
vergadering dankbaar zijn, indien haar
-k
una
