Donderdag 6 Dec. 1906.
No. 6470.31s,e Jaargang.
Dagblad voor Noord-
en Zuid-Holland.
Sint Nicolaas an z'n vriend
Valerius.
BUITENLAND.
De familie Fromentier.
ABONNEMENTSPRIJS
Per B maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per pos
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE
V'E ZONDEN FEEST
1.20
„1.65
0.05
FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 1—6 regelsf 0.60, (eontant) 0.50
Elke regel meer0-10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE CONTANT.
BUREAUX: St.JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. Wo. 1426. - HAARLEM.
De Amsterdamsche „Valerius"
van de „Oprechte Haarlemsche Cou
rant" en de „Stads-Editie" heeft
zijne lezers niet vergeten bij gele
genheid van het Sint Nicolaasfeest.
De volgende wijsheid heeft hij hun
in den vorm eenerja,
voor sommigen mogen wij wel zeg
gen in den vorm eener surprise
thuis gezonden.
En geene surprise als die bij Pa
ter Van Meurs, eene vroolijke* en
oolijke is het geweest, maar eene
diepzinnige, eene geleerde, eene
hooggeleerde, professorale, den naam
„Valerius" eere doende.
Zoo Sint Nicolaas zijn „vriend"
Valerius eene gard rijden mocht;
zoo de man die roede in slee van
den „koek" uit het bekende
„Ziet de maan schijnt door de
boomen,"
in zijn schoen gevonden heeft, dan
voorzeker loopt de „gotde Sint
groot gevaar zijne gevestigde repu
tatie van „goedheid" er bij in te
schieten.
Doch geven wij eerst aan Vale
rius even het woord. Das schreef
zijne wijsheid
Hebben wij overdreven? Is Va
lerius niet een man, die zijn gewicht
in goud waard is? Geen diepzin
nig denker en kundig, keurig ken
ner van de Sint Nicolaas-,,legen
den" en dergelijke?
De man heeft niets tegen „de
heele Santenkraam" en zijne zachte
hand schrijft 't woordeke „Paap
sche" met eene hoofdletter, zijne
behoedzame pen klemt het boven
dien veelbeteekenend tussclien aan-
halingsteekens.
Te voorzichtig wezen kan men
niet! Vooral als men zich op 't
oorlogspad begeeft.
Goed gewapend natuurlijk, want
een man als Valerius komt zoo
maar niet als de eerste betweter
de beste onzen Sint Nicolaas op 't
l'jf vallen met Wodan en zijn wit
ros, met klaasjes en oude offerkoe
ken, met klaasjes in den vorm van
varken en rad, „echt Heidensche
herinneringen". fDe hoofdletter bij
„Heidensche" is van den ieder-het-
zijne-gevenden Valerius). En ge
looft nu niet, dat Valerius als een
„beschaafde" heiden den tijd der
„wilde Heidenen" betreuren zou.
Neen, de man doet het niet van
wege de anti-paapschigheid. 't Hin
dert hem, dat het volk nog zoo
klakkeloos den Sint met Wodan
verwart en de „Heidensche" var
kens met de laten we zeggen niet-
heidensche.
Duidelijker nog zal ons dat wor
den, als wij ons andermaal tot
luisteren zetten aan de voeten van
dezen „geleerde".
En een weinig verder:
Men lette vooral op het slotzinne
tje: „waarop volgens het verhaal
de wereld geschapen zou zijn."
Heeft er soms „legende" gestaan
voor dit vage „het verhaal"? Die 't
zeggen kan, zal 't hoogst waarschijn
lijk verzwijgen.
Met dit proelje willen wij eindi
gen
Deze laatste aanhaling leert, dat
Valerius, die „Paap" en „Heiden"
over denzelfden kam scheert; Sint
Nicolaas van het ros poogt te wer
pen, dat volgens hem, Valerius,
Wodan's ros is; die niet in een
klaasje kan bijten, .zonder dat
o doornen der „geleerdigheid" 1
de bijsmaak der „oude offerkoeken"
hem tong en gehemelte foltertdie
zeer vrijgevig is met hoofdletters
en mild met aanhalingsteekens, een
grrrrroot geleerde is en. in eigen
oogen, een zeer onpartijdig man.
Misschien denken de meeste
leden van de verdienstelijke Apo
logetische Vereeniging „Petrus Ca-
nisius": „Waarom dien Valerius
van de „Oprechte,, en de „Stads-
Editie" bij de slippen grijpen!
Er wordt zooveel gebazeld en
gefabeld door dergelijke lui, wier
geschrijf daghelder bewijst, dat hun
ne kennis en hun gezag te licht
vallen tegeu het pieterigste klaas
mannetje."
Laten we hopen, dat Sint Nicolaas,
christelijk vergevensgezind, Valerius
des ondanks een Klaasmannetje
(met een hoofdletter) in den vorm
van een snoezigen Krulstaart (ook
met een hoofdletter) thuis gezon
den hebbeL.
ITALIË.
Daar zijn niet weinige Katho
lieken in Frankrijk, die, het voor
beeld volgen van het „naïeve" „Han
delsblad," en van Minister Briand
eene liberale uitvoering der schei-
dingswet verwachten. De Parijsche
Correspondent van de N. R. Ct.
gaat een stapje verder en schrijft,
dat een Fransc-h prelaat gezegd zou
hebben, ,,'t zal nog al losloopen
tusschen Vaticaan en regeering."
De vorm is wel zeer voorzichtig
„gezegd zou hebben."
De „Corriero d'Italia" daarente
gen schrijft zeer beslist, dat zij van
zeer betrouwbare hooggeplaatste
personen van het Vaticaan verno
men heeft, dat er hoegenaamd niets
veranderd is in de verhouding tus
schen Vaticaan en Fransche Regee-
ring. Wat de een of andere minister
zegt of belooft, de II. Stoel houdt er
geen rekening mede.
Zoo er ooit sprake komt van „on
derhandelen" dan moet het zijn met
de „regeering", niet met een minis
ter; dan moet lietgebeuren langs den
gebruikelijken wetlelijken weg. Aldus
de „Corriero".
Minister Briand zoekt de Katho
lieken in slaap te wiegen.
Ten opzichte der geloovigen speelt
hij den liberaal, den verdraagzame
en tegelijk poogt hij de geestelijk
heid dood te drukken, de roepingen
tot het priesterschap te bemoeilijken
enz. Laten we hopen, dat onze
Fransche geloofsgenoten ditmaal
den wolf in schapevacht geen gele
genheid geven, om zijn slag te slaan.
AMERIKA.
Als de president der Vereenigde
Staten spreekt, bij het openen der
nieuwe zitting van het Congres in
de maand December, dan pleegt
de heele wereld te luisteren.
Amerika is een zoo belangrijk
deel van de beschaafde wereld, dat
een gezaghebbende stem van daar
nergens onopgemerkt kan blijven.
En daar komt nog bij, dat de te
genwoordige President een man is
in den besten zin als hij spreekt,
heeft hij ook wat te zeggen.
Deze Presidents-boodsehap is al
tijd een uitvoerig stuk, waarvan de
telegraaf slechts 'n onvoldoend uit
treksel kan geven. Toch is er re
den om op een paar punten van
dat Staatsstuk dat de lezer el
ders verkort weergegeven vindt
even te wijzen.
Roosevelt begint met de verhou
ding van de natie tot het groot
kapitaal een kwestie die hem
na aan 't hart ligt. En dan komt
de verstandige, practische maar ook
eerlijke man naar voren. Geen ge
schetter tegen de kapitalisten, maar
evenmin toegeeflijkheid tegenover
uitzuigers of jegens menschen of
corporatiën die misdrijf beoefenen
als een bedrijf.
De President keurt zoowel afliet
optreden van hen die den klassen
strijd prediken tegen de rijken, als
de handelingen van die menschen,
voor wie het land een groot exploi-
ta ie-terrein is, waarop zij fortuin
maken, onbekommerd over het
welzijn van hun medeburgers. Con
trole blijft noodig, zegt de President
elders. Dat slaat op Chicago, en op
zooveel andere misbruiken, door
groote (en kleine) ondernemers ge
pleegd in een Staat, waar zooveel
„rotten" is, bij zeer veel voortref
felijks.
Hervorming van het geldwezen
en invoering van een moderner
belastingstelsel houden het hoofd
der Unie klaarblijkelijk bezig uit
detelegraphischesamenvattingblijkt
echter niet, dat hij dienaangaande
reeds vaste en weldra te verwezen
lijken denkbeelden bezit.
Van belang is ook, wat Roosevelt
van de buitenlandsche betrekkingen
zegt.
De Japanners krijgen een pluim
pje. Geen wonder, men ligt met een
machtigen buurman overhoop, voor
al niet, wanneer men zelf aanleiding
gegeven heeft tot geharrewar. De
stoute jongens van Oom Sam aan
de Californische kust zouden hun
land heel wat schade doen, i dien
door hun schuld de goede betrek
kingen tusschen Amerika en Japan
duurzaam werden verstoord.
Nu heet 't in de Boodschap
„Japan is thans een der grootste
beschaafde mogendheden."
Die woorden zijn gesproken door
den President der machtige Repu
bliek, zes jaar, nadat de Britsche
Regeering een bondgenootschap
sloot met den nog vaak geminach-
ten „Jap", tien jaren na Keizer
Wilhelm's geruchtmakenden oproep
aan Europa's volkeren, om de hei-
igste goederen te beschermen tegen
het Gele Gevaar...
Zoo veranderen de tijden en
wij mee.
Over Zuid-Amerika is de Presi
dent maar kort. Dat kan ook zijn
beteekenis hebben, hoewel ze voor
't oogenblik nog niet duidelijk is.
Maar de Cubanen krijgen e«rn
scherpe berisping. Voor hen geen
koek ach, slechts de gard.
Een paor maanden geleden heette
't„Und bist du nichts willig, so
brauch' ich Gewalt
Thans: „Kunt gij uw onafhan
kelijkheid niet bewaren, dan kan
uw onafhankelijkheid niet blijven
bestaan."
Ook dat klinkt anders dan 't
Cuba libre de leus, waaronder
President Mac Kinley den oorlog
tegen Spanje begon.
RUSLAND.
De „Simbirski Westnik" en andere
bladen uit het Wolga-gebicd hangen
droevige tooneelen op van den hon
gersnood in die streken.
Het heette eenigen tijd geleden,
dat die zelfs zoo erg was, dat de
boeren hun dochters verkochten.
Onlangs werd dit tegengesproken
maar nu wordt het andermaal staan
de gehouden.
In en om Simbirsk leven tallooze
gezinnen .op niets anders dan aard
appelen; alle vee is verkocht en
koren is met 40 cent per poed (on
geveer 17 K. G.) gestegen. De Tar
taren aan den buitenkant zijn er
zoo mogelijk nog erger aan toe.
In het distriet-Tetyoesji moet het
nu gebeurd zijn, dat jonge meisjes
aan slavenhandelaars uit den Kau-
kasus zijn verkocht tegen prijzen
wisselende van f 127.50 tot bijna
f 200 dezen slavenhandelaars ge
beurt het niet alle dag, dat zij op
blanke koopwaar de hand kunnen
leggen.
De ouders verontschuldigen zich
met te wijzen op den honger hun
ner andere kinderen en van zich-
zelven.
Ook Samara lijdt bitter onder de
gevolgen van misoogstin het ge-
heele gouvernement woedt dan ook
hongersnood.
Als wij ons niet vergissen was
vooral voor deze provincie een groot
deel van Lydwalll's befaamd ge
worden graan bestemd.
Het onderzoek naar het graan-
leverantieschandaal schijnt inder
daad met kracht te worden voort
gezet.
Voorloopig is reeds gebleken, dat
een tweetal personen uit hooge
kringen daarbij nauw betrokken is
Prinses Oechtomski en een zekere
Bessen-Boskeli hebben, blijkens een
mededeeling in Duitsche bladen,
profijt getrokken van de voor de
hongerlijdende districten bestemde
graanleveranties.
Hoe het mogelijk was, dat de le
verantie van graan aan de firma
Lid wall is opgedragen, is nog niet
gebleken.
Deze firma was tot nu toe nooit
in dergelijke zaken betrokken maar
insta! leei|£e waterleidingen en
dergelijke.
Volgens een bericht uit St. Pe
tersburg aan de „New-York Herald"
is de datum voor de Doema-ver-
kiezingen bepaald op 1 Januari,
(oude stijl.)
Het beurscomité te Odessa heeft
een door den voorzitter uitgebracht
verslag over den aanleg van een
autonome haven aldaar goedge
keurd.
Volgens dit plan zal de graan-
haven worden verbeterd, hetgeen
volgens de raming 10 millioen Rbl.
zal kosten en zal er een autono
me, het havenbedrijf leidende, ha
venkamer worden ingesteld, belast
met het beheer van de haven en
samengesteld uit de vertegen
woordigers van de stad, het
beurscomité, den handel,de Zemst-
wo en de steden van het district
Odessa, de stoomvaartmaatschap
pijen, de reeders en vertegenwoor
digers van havenbeambten en in
de haven werkzame personen.
De commissie van onderzoek in
de aangelegenheid Goerko-Lidwall
heeft reeds uitgemaakt, dat Goerko,
de adjunct van den minister van
binnenlandsche zaken, lang alvorens
de pers daarvan melding had
gemaakt, had geweten, dat Lidwal
de verplichtingen, die hij op zich
had genomen, niet nakwam en dat
Goerko zoowel voor zijn medewer
kers als voor den minister-president
Stolypin den stand van zaken ver
borgen had gehouden.
De commissie verlangt van Goer
ko ook ophelderingen over de uit
gaaf van een voor publieke werken
bestemd bedrag van 1,600,000 Rbl.
Het is der politie te Charkof ge
lukt door de gevangeneming van
78 revolutionnairen en door beslag
te leggen op hunne briefwisseling
en hunne wapens de strijdorganisa
tie geheel en al machteloos te ma
ken.
Korte Berichten.
De Bondsraad zal in den loop van
deze week over de middelen tot leni
ging van de vleeschschaarschte be
raadslagen.
Komende week zal dan in den
Rijksdag van regeeringswege de inter
pellatie over deze aangelegenheid be
antwoord worden.
De heer en mevrouw Krupp v.
Bohlen und Halbach hebben 20,000
mk. gegeven voor de slachtoffers van
de ontploffing te Annen en Witten.
De fabriek van Krupp te Annen heeft
dezelfde som geschonken.
Geheimrat Mendelssohn-Bart holdy,
FEUILLETON.
79.
De schilderijen waren in hunne om
hulsels gestoken. Het groote doek, dat
Frangois Livron pas voltooid had, ge
makkelijk herkenbaar aan de bijzon
dere afmetingen, rustte in een linnen
overtrek op den schildersezel. De kost
baarste draperieën,de schoonste platen
waren opgerold. De dienstmannen, die
Frangois Livron zou zenden, behoef
den deze voorwerpen slechts op te
laden en konden er de minder kost
bare en minder breekbare bij voegen.
Zoo kon de verhuizing plaats heb
ben bij afwezigheid van den meester,
zonder dat deze bezorgd behoefde te
zijn voor zijne kostbare bagage en
zonder eenig gevaar voor zijn eigen
kosibaar persoon.
De ellendeling! herhaalde Luc,
het vertrek doorloopend.
Mij zio te misleiden!
Hij had Aliette niet weten te be
schermen, hij had zich laten verschal
ken, beleedigen, overwinnen en nu
voerde zijn tegenpartij den triomf ten
top. Zegevierend en ongedeerd had hij
dit huis verlaten, waar hij ellende ge
bracht had.
Alles was hem goed genoeg geweest.
Van alles had hij partij getrokken
de schoonheid van Aliette, haar eersten
glimlach, hare eerste liefde, zoowel
als van den doodstrijd van den ouden
Fromentier en de wanhoop, die hem,
Luc met ijzeren vuist vastgreep. Het
kloppende hart van de levenden, het
kille lichaam der dooden, dat alles,
Livron had hem het immers zelf ge
zegd, was de grondstof, waaruit hij
zijn werk opbouwde.
En dan te denken, dat hij zeil dij-
gedragen hid tot het succes van dezen
man, dat hunne ellende voor hem
eene nieuwe bron van roem en geluk
zou wordenAls een razende liep hij
nu in het ledige vertrek rond. Dan
viel hem in zijn machteloozen toorn
eensklaps een denkbeèld in, dat hem
tot bedaren bracht. Er kwam eene
kalmte over hem, zooals men dat som
tijds bij krankzinnigen ziet in hunne
hevigste aanvallen, en hij begon te
lachen.
Hij had zijne wraak gevonden, en
hij verwonderde er zich over, dat hij
er niet vroeger aan gedacht had.
Frangois Livron had hem getroffen,
in hetgeen hem het dierbaarst was op
de wereld, hij kon hem met gelijke
munt betalen. Nu hij zijn leven niet
kon nemen, wilde hij hem ten minste
eenige jaren er van berooven, hem
zijne ziel uitrukken, zooals Livron hem
het hart uitgerukt had.
Ha, Livron had dit gevaar niet voor
zien en er zich ook niet voor gevrij
waard. Zijn leven, zijn genie, het beste
wat hij bezat, had hij daar in die kost
bare stukken achtergelaten. Zich zei
ven ha,d hij in veiligheid gebracht,
maar zijn werk had hij vergeten.
Buiten barstte het onweder in al
zijne kracht los. De wind dreigde het
bouwvallige dak van het paviljoen
weg te rakken, en twee of drie maal
was een ratelende donderslag gevolgd,
zoo geweldig, dat men duidelijk hoo-
ren kon, dat de bliksem ingeslagen
was.
Luc merkte er niets van.
Midden tusschen de kisten had hij
een koffer manuscripten ontdekt, hij
was daarvoor neergeknield en een mes
met zwaar lemmet uit zijn zak halende,
had hij het slot weten open te krij
gen. Hij lichtte het deksel op en on
derzocht den inhoud.
De koffer was tot boven toe vol
met papieren, die, in pakken saam
gebonden onder hemden van verschil
lende kleur geborgen waren. Luc
maakte er enkele van los en trillend
van vreugde, herkende hij het groot
formaat papier, dat door Frangois
Livron beschreven was.
Anderen bevatten papieren, die haas
tig volgekrabbeld waren, sommige
enkel met potlood; kleine aanteeke-
ningen en plannen, opgeschreven om
niet te vergeten, op het orgenbhk, dat
hij ze waarnam, verder dagblad-arti
kelen, enkele manuscripten brochures,
een onbegrijpelijk werk voor de onin-
gewijden, documenten, voor hun eige
naar van onschatbare waarde, het re
sultaat van lange onderzoekingen, van
studies, droomerijen, ingevingen, die
niet meer terug zouden komen,
Eerst had Luc deze dingen met zijne
gewone onverschilligheid beschouwd,
maar het volgende oogenblik greep
hij met beide handen in den koffer
en zonder verder iets te onderzoeken
haalde hij er handen vol uit.
Een hoop bladen lagen reeds om
hem heen op den grond, en hij wierp
er telkens andere bij, tot de koffer
leeg was.
Met een zenuwachtigen lach keek
hij er dan naar.
Deze zwarte lijnen op het papier,
waren woorden, gedachten, meester
stukken misschien en dat alles ver
dween voor altijd, hield op te bestaan.
Wijl Frangois Livron enkel voor zijne
boeken leefde, mocht hij ze na bewee-
nen, zooals een ander zijne kinderen
beweent 1
Met koortsachtige woede had Luc
zich op zijne prooi geworpen en met
toenemende razernij verscheurde hij
alles, wat hem in handen kwam.
De zucht tot vernieling was hem
naar het hoofd gestegen. De dingen
bezaten in zijn oog leven, personali
teit; het scheen hem toe, dat het zijne
vijanden waren en hij gevoelde een
soort van voldoening, dat hij ze in
zijne macht had, de wellust der Wan
dalen om ze te vernietigen en voor
altijd uit den weg te ruimen.
Met één sprong was hij overeind
gekomen. Hij vertrapte deze stukken
met de voeten, scheurde ze nog klei
ner en schopte ze door de kamer heen.
Toen hij er eindelijk mee klaar was,
en er niets meer te verscheuren viel,
hield hij op, maar alleen om nieuw
voedsel voor zijne toenemende woede
te zoeken.
Frangois Livron was niet alleen
schrijver, hij was ook kunstenaar!...
De waanzinnige lach van Luc klonk
opnieuw, terwijl hij de teekenalbums
greep, de schetsen en muziekstukken,
die hij op hunne beurt in honderd
stukken scheurde.
Nu kende hij zich zelf niet meer.
Met geweld buiten zich zeiven ge
bracht, kon hij niet meer tot bedaren
komen. Al het lijden, dat dertig jaren
lang in zijn hart opgehoopt, en in
bedwang gehouden was, barstte te ge
lijk los, verstompte zijn verstand en
rechtvaardigheidsgevoel
Wordt vervolgd*.)
NIEUW
AGITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère :-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, Slbis Faubourg Montmartre.
Wonderlijk, hoe taai het leven van
eene echte volksuiting is. Men weet, dat
het Sinterklaasfeest een verelnistelijking
is van het oude heidensche feest aan
Wodan gewijd. Alles heeft het Roomsch-
Katholicisme gedaan om het Heidensche
door het Christelijke te vervangen, alles
hebben, te Amsterdam ten minste de
hoofden der Gereformeerden op hun beurt
in liet werk gesteld om bet „Paapsche"
Sinterklaasfeest te verdrijven, niets heeft
gebaat het is zooals gezegd in luis-
ter toegenomen, en bewaart, na
eeuwen nog de herinnering, nog liet ge-
zou zijn. Die klaasjes herinneren aan de
oude offerkoeken al zijn ze het niet
de klaasjes, in den vorm van een var
ken, enz. zijn echt Heidensche herinne
ringen.
„Wodan" op zijn wit ros heeft men in
„Sinterklaas" kunnen veranderen, het
rad en het varken, niet, die leven
onveranderd voort uit den tijd der „wil
de" Heidenen.
De heidensche inmengsels van het Sin
terklaasfeest vormen geen verschijnsel op
zich zelf. In een zeer belangwekkende rede
heeft professor Friedrich Delitsch, do
schrijver van „Baliel en Bijbel", op uitnoo-
digingderVereeniging: «Erasmus», inde
kleine zaal van het Concertgebouw, ge
sproken over de groote gevolgen dei-
Babylonisch-Assyrische opgravingen, voor
godsdienst en geschiedenis.
De opgravingen hebben te voorschijn
gebracht steden en tempels van vóór
5000 jaar, versterkingen, waterleidingen,
enz., terwijl desteener. tafelen met Baby
lonisch spijkerschrift helder licht hebben
doen opgaan over de oudste geschiedenis
en de Priesterkoningen, die leefden vele
eeuwen voor den Zondvloed, eeuwen vóór
den tijd, waarop volgens liet verhaal de
wereld geschapen zon zijn.
Wat de zeer oude geschiedenis van
Babel aantoont, schaadt de godsdienstige
verhalen in den Bijhei niet. Integendeel
zij zuivert den godsdienst van vreemde
inmengsels, van heidensche voorstellin
gen.
Want de Babylonische godsdienst heeft
invloed gehad op andere godsdiensten.
De eerste heeft b, v, het geloof aan dui
velen, draken en heksen overgeleverd.
Want de Joodsche godsdienst kende die
niet.
