Vrijdag 14 Dec. 1906.
No. 6477.31ste Jaargang.
afÖ voor Noord- en Zuid-Holland.
BUITENLAND.
De familie Fromentier.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem«jP^. 1.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post. 1.65
Afzonderlijke nummers0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVf'zON- EN FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère:-
G. L. DAUBE Co., JOHIV F. JONES, Succ., Paris, 31 bis Faubourg Hontmartre.
Een die 't weet!
't Socialistisch hoofdorgaan „Het
Volk" geeft in zijn laatste nommer
ook een en ander over „Rome en
Frankrijk". Daaruit lichten we het
volgende dierbare stukje:
De paus heeft beslist, dat de pastoors
geen aangifte mogen doen van hun
voornemen om godsdienstige bijeen
komsten te houden in de kerken. Als
gevolg daarvan had de regeering zich
voorbereid op het opmaken van 40.000
processen-verbaal tegen de pastoors,
die zich aan wetsschennis zouden
schuldig maken. Ten slotte is het daar
toe toch niet gekomen. Slechts tegen
3 parijsclie pastoors is een vervolging
ingesteld; de leeken hebben den uit
weg gevonden, dien de paus aan de
geestelijken had afgesneden. Twee ge
trouwen van de kerk, de heer Martinet
directeur van den Renaissanceschouw-
burg, en de heer Felix Robin, hebben
voor alle parijsche kerken de vereischte
aangifte gedaan.
Deze heele passage is onjuist,
grootendeels onwaar en bovendien
belachelijk.
De drie pastoors worden niet
vervolgd om hetgeen „Het Volk"
vertelt. En weet gij, waarde Leze
ressen en Lezers, wie de „twee ge
trouwen der Kerk" zijn? Luistert
even
Martinet is een anarchist en ge
lijk in zijne eigen officiëele verkla
ring ter prefectuur te Parijs te le
zen staat „directeur van een blaadje
„La Renaissance."
Nu heeft mexr aau „het Volk"
wel eens gehoord schijnt van het
„théatre de la Renaissance" te Pa
rijs en raak schrijvend, zooals ge
woonlijk in Katholieke zaken, ma
ken de socialistische penvoerders
van den anarchist Martinet, hun
naasten bloedverwant dus, „een ge
trouwe der Kerk" en een schouw
burg-directeur.
„Een die 't weet," mochten wij
dus wel boven deze regels zetten.
Voegen wij er bij, dat Martinet
eeu grappenmaker schijnt te wezen;
er wordt ten minste gezegd in de
Parijsche bladen, dat aan het door
hem opgegeven adres, no. 63 rue de
Chabrol, geen Martinet woont.
DU1TSCHLAND.
De Rijksdag is op Keizerlijk be
sluit ontbonden.
Opnieuw had de begrootingsconi-
missie de kleine 30 millioen mark
afgewezen, door Dernberg gevraagd
voor de onderdrukking van den op
stand in Zuidwest-Afrika. Het Cen
trumslid Spahn lichtte met een enkel
woord de beraadslagingen der Com
missie toe.
Daarop nam rijkskanselier Von
Bülow het woord en zeide
Het voorstel om ons bepaald voor
het begrootingsjaar 1907 aan een
FEUILLETON.
85.
Luc trok voorzichtig zijne hand te
rug, die Aliette nog steeds vast hield
en stond op.
Zijne taak was geëindigd,
Als zij wakker werd, zou Aliette
haar volle bewustzijn weer herkregen
hebben en zijne aanwezigheid zou haar
dan onverdraaglijk zijn.
Misschien zouden zij elkander nooit
weerzien
Aliette nooit weerzien!
Eenmaal reeds, heel lang geleden
had hij ook voor deze beslissing ge
staan.
Toen hij in een klooster wilde gaan.
had Aliette lachende tegen hem ge-
z'gd:
Gij kunt dus besluiten, om mij
nooit weer te zien?
sterk verminderd aantal troepen t
binden, is onaannemelijk.
De opstanden zullen natuurlijker
wijs op onze andere koloniën over
slaan en een algemeen verzet tegen
de overheersching der blanken tot
gevolg hebben.
De weinige bezettingstroepen zul
len tegen zulk een beweging niet
opgewassen zijn. Wij zullen dan
voor de vraag staan, of wij de ko
lonie met onevenredig groote offers
weder veroveren of voor altijd ver
liezen willen. Het betreft de laatste
inspanning om aan onze koloniën
bestendige rust en veiligheid terug
te geven. Als wij voor deze laatste
offers terugdeinzen, zullen wij ons
aan een ernstige nalatigheid en een
zonde jegens de natie schuldig maken
Ik kan mij niet denken, dat de Rijks
dag zulk een in financiëel en mili
tair, in politiek en nationaal opzicht,
betreurenswaardig en bedenkelijk
besluit zal nemen. Mocht ik mij
hierin vergissen, dan zou ik als
verantwoordelijk leider van de aan
gelegenheden des rijks voor het
Duitsche volk en de geschiedenis
niet in staat zijn zulk een capitu
latie te onderschrijven.
Von Bülow putte al zijne welspre
kendheid uit, maar het Centrum
bleef vasthouden aan zijn plan
tegenstemmen.
Bij de stemming over het regee-
ringsontwerp bleken 168 stemmen
voor, 178 tegen, zoodat het ontwerp
verworpen werd.
Toen rees de rijkskanselier op en
zeide, dat hij een keizerlijke bood
schap had voor te lezen, Daarop
las hij de boodschap voor, waarbij
de Rijksdag ontbonden wordt. Na
de jjvoorlezing van de keizerlijke
boodschap weerklonken er storm
achtige toejuichingen, die zich ook
op de tribunes voortplantten. Balie-
strem, de voorzitter, stelt een „hoch"
op den Keizer in, waarmede het
Huis vol geestdrift instemt.
De Regeering tegen het Centrum 1
Daarbij kan alleen het socialisme
zijde spinnen. De opkomst in den
Rijksdag was buitengewoon groot.
In de liberale pers gaat een luide
juichkreet op, nu de Regeering te
gen het Centrum front maakt.
Ook hier, verwachten wij, wordt
te vroeg gejuicht en zal het einde
minder vroolijk wezen, ofschoon
niet voor het Centrum. Of de Keizer
boos is over de stemming, is eene
vraag van ondergeschikt belang.
ITALIË.
Het officiëele pauselijk orgaan, de
„Osservatore Romano" beoordeelt
in een heftig artikel van 's avonds
den 12en dezer de uitzetting van
Mgr. Montagnini. Clemenceau heeft
zich daardoor voor goed ontmas
kerd, meent het blad.
Zijn daad is eene on verschoonbare
geweldpleging- Z.Heiligheid zou niet
Toen had hij gevoeld, dat dit oftër
zijne krachten te boven gmg.
Hoe speet het hem nu, dat hij zijn
voornemen niet ten uitvoer gebracht
had! Het was een geringe zaak ge
weest in vergelijking van nu, of hij
had er toen den omvang niet van ge
weten, onbewust als hij was van het
geen er in hem omging en dat zonder
dezen ongelukkigen samenloop van
omstandigheden daar misschien ook
altijd was blijven sluimeren.
Nu was het in zijne ziel een ver
schrikkelijke chaos; al zijn© stellingen
omvergeworpen, al zijne principes ver
nietigd, de ondervinding van een gansch
leven in een enkel oogenblik gelogen
straft, zijn wil machteloos gemaakt,
zgn verstand gebroken.
En te midden van dezen chaos slechts
een enkel lichtend punt, maar als de
zon, die in een storm opgaat.
Het gebroken hart van Luc trilde
voor het eerst van ware liefde. Hij ge
voelde smart, maar ook een nieuw
leven. Zijn wezenlijk bestaan was in
dezen rampspoedigen nacht begonnen,
en nadat hij zoo vurig naar het einde
er van uitgezien had, wilde hij hem
nu tot eiken prijs verlengen, jaren
eens een archivaris te Parijs mogen
hebben.
Verder zegt de „Osservatore": Het
Concordaat is nooit opgeheven; voor
het Vaticaan bestaat het nog altoos.
Overigens overlaadt het gebeurde
niet den Paus, maar de Fransche
Regeering met schande, besluit het
Romeinsche blad.
't Wordt nu bevestigd, dat het
pauselijk Staats secretariaat een nota
zenden zal aan de Hoven, waarin het
alle verantwoordelijkheid van zich
afschuift, over de schennis door de
Fransche Regeering van stukken
der Mogendheden, vroeger met de
Fransche nuntiatuur gewisseld en
in de Parijsche archieven bewaard.
FRANKRIJK.
Zelfs onder de vrienden van Cle
menceau en Briand begint bezorgd
heid te ontstaan ov<rr het verloop
van de openlijke vervolging. De
sensatie-berichten over de papieren,
die op de voormalige nuntiatuur
te Parijs in beslag genomen zijn,
achten wij de bespreking niet waard.
De grootste misdadiger wordt
eerst gehoord en daarna veroordeeld;
Mgr. Montagnini is zonder meer
over de grenzen gezet; een vijan
dige regeering neust in zijne pa
pieren en maakt er met haar ge
woon besef van eerlijkheid alles
vaD, wat zij wil.
Dat Clemenceau geen staatsman,
maar een onhandig doortaster is,
blijkt uit de gebeurtenissen van
den jongsten tijd.
Mgr. Montagnini was enkel be
waarder der archieven op de vroe
gere nuntiatuur. Nadrukkelijk ver
klaarde hij opnieuw, nooit de tus-
schenpersoon geweest te zijn bij
Vaticaan en Fransch Episcopaat
Een zwerm journalisten uit Parijs
waren Mgr. tot aan de grenzen
nagereisd. Ieder interview weigerde
hij. Te Turijn aangekomen werd
hij door de Italiaansche journalis
ten vervolgd, die echter ook geen
woord uit hem kregen. In genoem
de stad vond Mgr. Montagni
ni een telegram van den Kardinaal-
Staatsscecretaris, waarin hem bevo
len werd onmiddellijk door te rei
zen naar Rome, aan welk verzoek
Mgr. Montagnini voldeed.
In 't voorbijgaanOprechte Haarl.
Courant en Stads-Editie hadden 't
gisteren over zekere Mgr. Montag
nini". Laten we daarom even ver
melden, dat die zekere Mgr. vro,-
ger secretaris was van den Nuntius
te Parijs, Mgr. Lorenzelli, en bij
diens vertrek achterbleef, om de
archieven der Nuniciatuur te be-
heeren.
In de Parijsche kerken worden
Zondag a.s. opstootjes verwacht.
Wij kennen de Parijzenaars vol
doende, om reeds te durven voor
spellen hoogst waarschijnlijk zul-
van zijn leven geven om eenige minu
ten te kunnen voegen bij die, welke
nu voorbij gingen.
In plaats van heen te gaan, bleef
hij staan, aarzelend als door eene mag
netische kracht aangetrokken. Hij kon
de oogen niet van het gelaat van
Aliette, die zoo rustig sliep, afhouden,
zijne voeten niet losmaken van de
plaats, waar hij haar nog zag. De zon
kwam eindelijk op en die zou haar
spoedig wekken.
Het was het laatste, kostbare oogen
blik voor hem.
Niet langer weerstand kunnende
bieden, en van een oogenblik profi-
teerend, dat Florine de kamer uit was,
zonk Luc op de knieën neer.
Eenmaal ten minste wilde hij haar
zijne liefde, zijn lijden en zijn waan-
zin toeroepen. Dan zou hij voor altijd
verdwijnen.
En als een waanzinnige, met het
nootd op den kant van een stoel en
in zijn handen de snikken verstik
kend, die uit zijne borst opwelden,
gerhaalde hij:
Ik heb u lief... ik heb u lief...
Deze woorden, die hij nog nooit uit
gesproken had, brandden hem op de
len de rustverstoorders, indien zij
althans niet door de politie gesteund
worden, van een kwade markt thuis
komen.
Overigens gaan de godsdienstoe
feningen in -Frankrijk voort als op
andere tijdenspijt Briand en Cle
menceau en het Groot Oosten.
Korte Berichten.
Uit Hankon (China) wordt aan de
„Times" bericht, dat het oproer zich
uitbreidt over de geheele provincie
Hunon. De opstand is voornamelijk
gericht tegen de lieerschende dynastie.
De onderkoning heeft een afdeeling
van 2000 op Europeesche manier ge
drilde soldaten met zes stukken geschut
gezonden.
De Spaansche senaat heeft het wets
ontwerp op do uitvoering van de akte
van Algesiras goedgekeurd.
De „Standard" bericht, dat onder
de bemanning van de Woensdag naar
Vigo en andere Spaansche havens
vertrokken kanaal vloot onlusten zijn
uitgebroken, wijl de mannen ontevre
den erover waren, dat ze ten derden
male het Kerstfeest in het buiten
land zouden moeten vieren. Een aan
tal manschappen bleef van verlof
achter en deze zullen nu, direct nadat
ze zich weder hebben gemeld, per
kruiser „Portland" naar hun schepen
worden gebracht.
Gisteravond heeft een bende van 20
man het station te Zgierz bij Lodz
(Rusland) bezet, de kas geplunderd
en een officier gedood. De daders zijn
ontkomen.
De geheele materieele schade, aan
gericht door de ontploffing en den
brand bij Annen, is door deskundigen
geschat op 1,027,000 Mark.
De Kongostaat heeft zijn troepen
uit het betwiste gebied van de Bar-
el-Gazal teruggetrokken en de verlaten
posten zijn nu door Engelsch-Soeda-
neesche troepen bezet.
Minister Root heeft voorgister-
avond aan een maal van de Penn
sylvania Society een toespraak ge
houden, waarin hij de noodzake
lijkheid in het licht stelde, dat de
verschillende staten zich hun ver
plichtingen jegens het land in z n
geheel bewust werden. Hij vond,
dat de wetten van verscheidene
staten niet voldoende waren voor
de behoorlijke en rechtvaardige re
geling van het zich over alle staten
uitstrekkende handelsverkeer en
dat het noodig was, de bevoegd
heid om die verhoudingen te rege
len, aan de bondsregeering te bren
gen.
KAMER-OVERZICHT.
Met bekwamen spoed heeft de
lippen; toch herhaalde hij ze zonder
ophouden, gelukkig en wanhopig te
vens, daar hij niets anders in het hart,
in het hoofd, in den mond had, en
zich niet langer inhouden kon.
De zon was door de wolken geko
men, eene straal viel door een reet
der blinden op Aliette's gelaat, die
zacht met de oogleden kniote.
Met één sprong was Luc overeind.
Dan vluchtte hij de kamer uit, zonder
gezien te zijn.
Half ontwakende keek Aliette met
vagen blik om zich heen en stamelde
met een diepen zucht:
Ik droomde.
Zij wist niet goed meer, wat zij ge
droomd had. Eerst had zij een ver
schrikkelijke nachtmerrie gehad. Dan
zoo'n heerlijken droom als nog nooit
in haar leven.
Zij had zich verbeeld, iemand te zien,
dien zij nog nooit zag, wien gelaat
baar echterr bekend was. Met de trek
ken van Luc, maar verjongd en ver
anderd, den teederen blik harer moe
der, den glimlach van Francois Livron,
alle wezens, die haar lief waren in één
zelfden persoon vereenigd, met een
volmaakte, grenzelooze liefde.
Kamer in hare zittingen van gis
teren Hooger en Middelbaar On
derwijs afgedaan. Belangwekkend
waren de besprekingen juist niet.
Urenlarg heeft men 't gehad over
bijzaken, over punten van onder
geschikt belang.
De hoogeschool van Utrecht,
van Groningen bleven nagenoeg bui
ten beschouwing, over de technische
hoogeschool te Delft en de gym
nasia algemeen zwijgen. Leiden's
Alma Mater kreeg haar beurtje en
wel aangaande het volgende.
Er dienen volgens den minister
een nieuw hei barium en een pleeg
zustershuis bijgebouwd te worden.
De heer De Visser verklaarde,
dat het terrein, voor de stichting
van een nieuw herbarium uitgeko
zen, een ongunstige ligging heeft.
Buiten, een half uur van de stad.
Dat terrein was gekozen, met het
oog op de gunstige gelegenheid, om
er een kruidtuin bij aan te kunnen
leggen.
Maar dat kan in den tuin achter
het tegenwoordig gebouw ook wel
zei de spreker.
Ook de heeren De Stuers tn
Blooker kwam tegen het voorstel
in verzet. De minister nam den
post terug en zou later op deze
zaak terugkomen.
Over het pleegzustershuis was
het lid van Foreest niet te spreken.
Hij noemde 't te. duur, en stelde
voor, om op de aanvraag 5000 gld.
te beknibbelen.
Later scheen hij van meening,
dat herbarium én pleegzustershuis
wat te veel uit den ministeriëelen
schotel zouden doen verdwijnen.
Hij trok zijn voorstel in en 's minis
ters rouw over 't herbarium werd
getroost door de pleegzustershuis-
overwinning.
Bij de besprekingen over het
Middelbaar Onderwijs stal de afge
vaardigde van Winschoten, Dr. Bos,
het hart van onzen Kath. afgev.
Dr. Nolens door zijn warm pleidooi
voor de subsidiëering der bijzondere
Hoogere Burgerscholen. Dr. Nolens
betuigde daarover zijne aangename
verrassing.
Die groeide zeker nog, toen de
minister verklaarde, «lat hij sinds
jaren een voorstander was van sub
sidie aan 't bijzonder onderwijs.
Ondeugend herinnerde Dr. No-
lens in zachte vormen aan het „Za
lig, die zich bekeereii."
Immers ook deze minister vond
op dit punt zijn weg naar Damas
cus.
Na eene opmerking van den heer
Z. v. d. Bergh, over te groote inmen
ging der Regeering bij eene regeling
voor Ambaehtsonderwijs te A'dam,
antwoordde de minister, dat er op dit
punt geen toegeven van regeerings-
zijde te verwachten viel.
Voorwaarden en toezicht zullen
eer verscherpt dan verminderd
worden.
Als dat had kunnen zijn, als het
visioen waarheid bevatte!
Bitter teleurgesteld zag Aliette nie
mand bij zich dan Florine, en om haar
niet meer te zien, om nog verder te
droomen, sloot zij de oogen weer en
sliep weer in. Verscheidene uren later
eerst werd zij wakker, door het open
gaan der deur.
De dokter, die eerst goed uitgesla
pen had, kwam binnen en achter den
hoogen zwarten hoed, die aan zijne
gestalte de normale lengte niet geven
kon, verscheen als een veldbouquet
de strooien hoed en enkele lokken van
de pruik van mevrouw Maloutre.
XVI.
Den geneesheer vooruit snellend, was
zij op Aliette aangekomen en om
helsde haar nu met een treurig ge
baar.
O, mijne arme kleine! riep zij
uit. Ik heb het ongeluk gehoord van
onzen goeden dokter, die bij mij voor
bijkwam, en ik heb hem een plaatsje
in zijn rijtuig gevraagd om te komen
zien, wat er gebeurd is.
Door het bijzijn van den geneesheer
Hierop trad een strijder in het
vuur, voor den minister vrij wat
gevaarlijker dan v. d. Bergh. De
heer Lohman namelijk.
Hij gaf toe, dat het Rijk, waar 't
subsidie geeft, ook het onbetwistbaar
recht heeft om goed onderwijs te
eischen en bepaalde voorwaarden
daartoe te stellen.
Doch ook dat moet zijne grenzen
hebben. De wijsheid van de amb
tenaren, optredend voor de Regee
ring, moet niet verlammend wer
ken op het initiatief van particu
lieren, dat alsdan groot gevaar zou
ioopen doodgedrukt te worden.
Het Rijk moet zich das bepaalde
grenzen stellen zich niet mengen
in zekere opvoedkundige of gods
dienstige stelsels. In het kort scheen
de heer Lohman voornamelijk dit
te bedoelenGij hebt het recht
voor de toegestane subsidie te
eischen, dat het geschonken geld
zijne renten oplevere aan goed
onderwijs. U mengen in wat we
de huishoudelijke of godsdienstige
aangelegenheden der bijzondere
school zouden kunnen noemen,
ueen, daarvan moeten gij en Uwen
ambtenaren u onthouden.
Deze algemeene bedoeling van
des heerenLohman's woorden scheen
de minister niet goed te vatten, te
oordeelen althans naar zijn ant
woord, dat zoo ongeveer het mis
tasten door één bepaald ambtenaar
behandelde.
Tegen half zes begon de discussie
over het Lager Onderwijs.
De heer Van der Zwaag besprak
in zijn gewonen irant en zeer ge
rekt de treurige werking der Leer
plichtwet door den heer Lucasse
werd het tegenovergestelde betoogd,
terwijl de heeren de Visser en Van
Wijnbergen de subsidieering der
bijzondere kweekscholen ter sprake
brachten.
Toen de klok zes uur wees, be
sloten de heeren het aanlichten
van een nieuwen dag te verbeiden.
Midden in de discussie zetten zij
er een speldje bij, besluitende he
den om 10 uur (en zooveel minu
ten) weder te vergaderen.
Aardappelschillen in de kazerne.
Door den minister van oorlog is
vastgesteld, dat bij het le regiment
vesting-artillerie eeu proef zal wor
den genomen met aardappel machi
nes voor het schillen der aardap
pelen voor de manschappen-mana
ge. Tot dit doel zijn in de kazerne
twee machines aanwezig, die door
middel van een machine in bewe
ging worden gebracht. Gisterenmid
dag is men met deze proefneming
aangevangen. („U. D.")
Weldadigheidspostzegels.
Eerstdaags zullen in gevolge ver
leende machtiging bij Kon. Besluit
van 26 Nov. 1.1., ten behoeve der
moest zij haar ongeduld bedwingen.
Zij moest zich tevreden stellen met
een zacht gefluister met Florine, ter
wijl hij de zieke onderzocht. Hij be
vond haar aanmerkelijk beter, de
koorts was afgenomen en alle veront
rustende verschijnselen verdwenen. Hij
nam den tijd uog om zich zeiven lof
toe te zwaaien en een recept te schrij
ven. Als hij nu wegging, verklaarde
mevrouw Maloutre:
Neen, neen, dezen keer ga ik
niet met u mee. Ik kan hier van
dienst zijn en wil de kleine niet ver
laten.
Zij nam plaats aan het hoofdeinde
van het bed bij Aliette, zonder dat
deze de minste tegenwerpingen maakte.
Beiden schenen het dimaal eens te
zijn, haar ouden wrok te vergeten in
tegenwoordige medeplichtigheid.
Laat eens zien, mijn kind, begon
mevrouw Maloutre op den toon van
iemand, die weet waaraan hij zich te
houden heeft, wat er gebeurd is?
Aliette deed zich dezelfde vraag,
zonder dat het haar gelukte er een
juist antwoord op te vinden.
Wordt vervolgd').
AGITE MA HOM AGITATE.
r\