Dinsdag 18 Dec. 1906.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Uit de „streng neutrale"
Opr. Haarl. Courant.
De familie Fromentier.
BUITENLAND.
efkë
ABONNEMENTSP^jft»»*^;
Per 3 maanden voor Haarlem 1.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco pejjpPft1.65
Afzonderlijke nummers0.05
BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
DIT
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426. - HAARLEM.
De Parijsche briefschrijver der
„Oprechte Haarlemsche Courant"
schijnt jaloersch geworden op zijn
collega van de „N. R. Ct.", die zoo
lieerlijkjes zijn anti-clericalisme kan
luchten.
In zijn jongsten brief (zie „Opr.
Haarl. Ct." van Maandag 17 Dec.)
vertelt hij een en ander over den
Kerkstorm, dat om zijne „strenge
neutraliteit" als anderszins wel even
onder het oog onzer lezers mag
worden gebracht.
Nu weten we 't. Niet de Loge,
die straks dertig jaar de Katholie-
keKerkinFraukrijk den oorlog aan
doet, is de groote schuldige. Alle
partijen willen den vrede, ook de
Regeering. De Kerk plagen, kwel
len, knevelen en knechten? Zij
denkt er niet aan. Heelemaal niet
Rome, Z. H. de Paus, die wil den
oorlog. Hij is de schuld van alle
kwaad, burgeroorlog wil hij en op
roer.
De briefschrijver verzekert het
met de volgende woorden
Is het niet kostelijk niet kin
derlijk naief? Al zouden de stee-
nen roepen, of de feiten getuigen
gelijk hier het geval is, het anti-
clericalisme van dit soort brief
schrijvers gelooft niet, omdat het
niet gelooveu wil, of liever, omdat
zij in hun blinden haat de waar
heid verdraaien en verkrachten
moeten. i r
Luisteren we verder. De brief
schrijver, nog wel doctor in liet
Recht, als we ons niet bedriegen
orakelt voort
We konden onze oogen nauwelijks
gelooven, toen we deze enormiteit
zagen. Niettegenstaande de herhaal
de verklaringen van Z. Heiligheid,
van al de Katholieken van naam en
beteekenis, wordt hier zonder meer
de drieste leugen neergeschreven,
FEUILLETON.
Na door deze redeneering weer tot
haar onderwerp teruggekomen te zijn
vond -mevrouw Maloutre de gelegen
heid gunstig er een einde aan te ma
ken, en slechts aan de dooden den
kend, om die als een getuigenis tegen
de levenden op te roepen vervolgde zij
Ja, deze Fromentiers! Men kent
ze niet, als men ze alleen ziet. Onder
hun kalm uiterlijk is eene woeste
kracht verborgen. Het zijn bommen,
die springen, op het oogenblik, dat
men er het minst op bedacht is.
Gij hebt in den afgeloopen nacht er
een voorbeeld van gehad met Luc
Zij zou nog langen tijd verder heb
ben kunnen spreken.
Aiiette had zich omgekeerd en bet
gelaat in de dekens verborgen. Geen
woord ontsnapte haar. Zij lag roerloos.
alle regelen
welke men in de laatste aanhaling
lezen kan.
Nu is het voor de afwisseling de
Kerk, die niet wil.
Och, klaagt de man verder, mi
nister Briand meende het toch zoo
goed met de Katholieken. Tót het
onmogelijke schier heeft hij beproefd,
om de Katholieke K< rk maar tevre
den te stellen.
Is het niet om wee te worden
Arme Briand. miskend door de zij
nen, miskend door de Roomschen,
die hij uit pure liefde dood
zocht te drukken in zijne armen.
Dat komt er van, als men onder
handelen wil en marchandeeren met
Rome.
„Verpletter den Eerlooze!" riep
de godsdiensthaat in Frankrijk kort
vóór de groote Revolutie.
Die leuze was brutaal, doch op
haar manier ten minste eerlijk. Die
methode scheen de Loge echter
gevaarlijk en zij maakte er van
„Laten we het Katholicisme heime
lijk zoetjes aan naar
der kunst verworgen.
Jaren en jaren heeft zij daaraan
besteed. Het oogenblik achtte zij
nu gekomen, om de laatste verra
derlijke grepen te doen.
Maar Rome waakte en een paar
woorden van den „eenvoudigen"
Pius X volstonden, om de moord
dadige plannen te verijdelen, het
groote gevaar te bezweren."
Weet deze correspondent dan niet,
volstrekt niet, hoe 't verloop dezer
gansche geschiedenis geweest is?
En hij zit midden in de beweging
Hij is daar, om als oog- en oorge
tuige eerlijk zijne bevinding mee te
deelen, en zijne lezers op de hoogte
te houden van alles.
Of moeten wij aannemen, dat
hij wetens en willens de feiten ver
draait en vervalscht? Zelfs een
schrijver als Harduin van de „Matin"
als Jaurès van de „Humanité",
anti-clericale onverdachte getuigen,
weerspreken door hunne verklarin
gen zijne woorden.
Zijn geheele voorstelling is on
waar en logenachtig en als hij be
sluit met
dan hebben we het volle recht om
den man toe te roepen
Lees, hetgeen de bladen in de
stad uwer inwoning melden, ook die
bladen, waarin de godsdiensthaat
dagelijks aan het woord is, en gij
zult u schamen over uw leugen-
achtigen onzin.
Hoe jammer, dat de „Stads-Edi-
tie" dezen brief niet overnam't Is
zoo'n stichtelijke lectuur voor hare
Katholieke lezers en zoo streng
neutraal". L.
ITALIË.
De godsdiensthaters te Rome, wien
minister Giolitti, het genoegen ontzei,
om eene groote betooging te houden,
waaruit hunne sympathie voor de
Fransche kerkstormers moest blijken,
hebben toch nog in de Eeuwige Stad
gemanifesteerd.
Zondag 1.1. j waren zij op het Campo
dei Fiori saamgestroomd, voor het
standbeeld! van den „martelaar" Gior
dano Bruno.
In 't voorbijgaanhet woord „mar
telaar" is van de „N. R. Ct." en is te
mooi, om het onvermeld te laten.
,,'t Waren bijna allen anarchisten,
die daar te hoop liepen." verklaarde
ministerj^Giolitti in de Kamer. Een
ander soort „martelaars" en even
achtenswaardig als die van de „N. R.
Ct."
Met het oog op mogelijke wanor
delijkheden waren al de bruggen over
den Tiber, die het centrum der stad
verbinden met de zoogenaamde „Citta
Leonina", waar het Vaticaan zich
verheft, door troepen afgezet, evenals
het Farnese-plein.
Bovendien stonden 10,000 soldaten
in de kazerne gereed. Tegen twee uur
begonnen de manifestanten hun tocht
om Bruno's beeld. Daarbij hielden zij
brandende kaarsen in de hand, hie
ven spottend het „Miserere" en „De
Profundus" aan, terwijl zij de verzen
ondermengden met spotkreten tegen
Z. H. den Paus en minister Giolitti.
Toen de manifestanten talrijk ge
noeg meenden te zijn, besloten zij
naar het Farneseplein te gaan, waar
de Fransche gezant woont. Op het
San Pantaleoneplein stieten zij op de
„bersaglieri", het keurkorps der Ita-
liaansche soldaten.
Herhaalde malen poogden de an
archisten de vijfdubbele soldatenrij te
doorbreken, telkens werden zij terug
gedrongen. Toen zij al te onstuimig
hun aanval herhaalden, kregen de
bersaglieri bevel tot eene voorwaarts-
sche beweging, die zij uitvoerden met
het geladen geweer op de menigte
gericht.
Alles liep zonder bloedstorten af;
alleen een kapitein werd gewond. Op
het Campo dei Fiori beproefde de
socialistische dagbladschrijver, die
den schilderachtigen naam Podrecca
den zijne mag noemen, de menigte
op een toespraak te vergasten. De
politie deed hem gauw zwijgen.
Over een en ander is minister Gi-
oletti in de Kamer reeds geïnterpel
leerd. Hij verdedigde zich met de
verklaring, dat -hij van de Fransche
Ambassade zelf het verzoek had ge
kregen, om iedere manifestatie te
beletten, maar dat hij ook zonder dat
dergelijke betooging verboden heb
ben zou.
FRANKRIJK.
De kerkstormers aan 't werk.
Gelijk wij reeds zeiden, is de
87-jarige Kard. aartsbisschop van
Parijs gisteren gedwongen zijne
verblijfplaats te verlaten, zijn paleis
te verwisselen tegen de hem aan
geboden woning bij den heer Denys
Cochin.
Schande over het
sectarisme,
dat zich niet geschaamd heeft op
een zieken grijsaard zoo'n maatre
gel toe te passen; hem gedwongen
heeft, die reeds met den éénen voet
in het graf staat, tot zulk een pijn
lijke verhuizing.
Wat wij gisteren als zeer waar
schijnlijk aankondigden, namelijk
dat het
eene groot sc heKatholieke
betooging
zou worden, is letterlijk uitgekomen.
Indrukwekkend is de manifestatie
geweest, die de Parijsche dames en
de Parijsche jongelingschap de
zen Martelaar gebracht heeft.
Duizenden vulden den omtrek
van het paleis, waar het een warre
ling van hoofden was, een men-
scbelijke zwerm. De politie had de
wijste partij gekozen. Doodbedaard
hield zij zich, alles vermijdend, wat
de Katholieken prikkelen of verbitte
ren kon.
Geen enkele maal heeft zij tus-
schenbeiden behoeven' te komen.
Toen Kardinaal Richard, uitge
mergeld, gebogen en gebroken,eer
een geraamte dan een gewoon
mensch gelijk, in zijn rijtuig gehol
pen was, ging er een algemeene
kreet uit de menigte op.
De JeunesseCatholique" (vereeni-
ging „De Katholieke Jongeling
schap,") drong naar voren,
spande de p a ajr d e n van
het rij tui g
en trok het voort door de menigte,
ten prooi aan verschillende aandoe
ningen.
Hier juichte men van geestdrift
over de edelmoedige voortvarendheid
der jeugd; daar stortte men tranen
over den uitgedrevene, die zegenend
de hand opheffend door de dicht-
opeengepakte menigte reed. Allen
moeten op dat oogenblik wel ge
voeld hebben het afschuwelijke en
harteloos-wreede van den godsdienst
haat, die zich aldus vergreep
aan een afgeleefde n,
zieken grijsaard.
Ieder wilde het rijtuig volgen,
wilde mee naar de woning van
Denys Cochin. Hier was voor de
politie geen sprake r ieer van te
genhouden. Vooruit ging het met
de volle kracht van duizenden op-
dringenden, die den tegenstand van
enkele honderden breekt, 't Was
ongeveer drie uur, toen de Kardi
naal zijn nieuwe woonplaats bereik
te. Onstuimiger, onweerstaanbaar
werd het opdringen, en
^Jde politie overrompeld,
j verdrongen,
kon niet beletten, dat de geloovigen
als stormenderhand Cochin's huis
veroverden.
Opnieuw gaf de kardinaal her
haalde malen zijn zegen, terwijl de
menigte daarna optrok na rr de kerk,
waar Mgr. Amette den zegen geven
zou met het H. Sacrament.
In den namiddag geleidde eene
geestdriftige menigte Mgr. Ame'te,
Coadjutor van den Parijschen Aarts
bisschop naar zijne woning, waarbij
een
hevige kloppartij met de
politie
ontstond, die er ruw op insloeg
maar met gelijke munt betaald werd.
Inderdaad eene grootsche betoo
ging. Geestdrift is aanstekelijk en wij
verwachten, dat de Regeering binnen
kort nog anders in het nauw zal
zitten, wanneer de katholieken voor
goed ontwaken en het handjevol
vrijdenkers, vrijmetselaars en andere
godsdiensthaters eens flink en man
lijk
op hunne plaats zetten.
Buiten Parijs schijnt alle? verder
rustig gebleven te zijn; wij verna
men althans niets omtrent op
stootjes. Dit teekenende voorval
mogen wij onzen lezers niet onthou
den.
Wanneer is dezer dagen bij eene
kerkelijke begrafenis voor de eerste
maal legen een priester geverbali
seerd?
Toen een grootmeester der Vrij
metselarij, behoorende tot de Loge
„Het overwonnen Vooroordeel", en
op zijn sterfbed bekeerd die
heertjes sterven liefst als de goede
moordenaar I naar de kerk ge
dragen werd. De Vrijmetselaars zul
len toen wel een beetje zijn gaan
twijfelen, of de kerkelijke „vooroor-
deelen" wel inderdaad overwonnen
waren.
DU1TSCHLAND.
Het voorstel van den Brunswijk-
schen Landdag, aan den hertog
van Cumberland gedaan, is niet
onbeantwoord gebleven.
De hertog verklaart zijne aan
spraken op de kroon van Hanno
ver niet te hebben opgegeven, doch
enkel en alleen door een vrije daad
van Ke zer Wilhelm en van het
Duitsche Rijk tot zijne rechten te
willen geraken.
Sprekende over het besluit van
den Bondsraad van 2 Juli 1885
zegt hij nog
„Dit besluit was gericht tegen
mij, niet tegen mijn Huis, zoodat
d6 uitsluiting van mijn jongsten
zoon te eenen male ongegrond was.
De hertog wil, dat het Reichsge-
richt als strafrechterlijk collega in
deze zaak uitspraak doet.
TURKIJE.
Er is onder de matrozen en mari
niers van den Sultan eene formeele
muiterij uitgebroken. En waarom
zult ge vragen.
Twee honderd Janmaats en mariniers,
wier diensttijd om was, eischten ont
slag uit den dienst en betaling van de
achterstallige soldij.
De betooging droeg een ernstig ka
rakter en alle pogingen, om de mani
festanten te kalmeeren, bleven aan
vankelijk zonder gevolg. Er kwamen
eenerzijds steenen, anderzijds sabels bij
te pas.
Het einde van het liedje was: in
williging van de eischen der betoo-
gers.
RUSLAND.
Men hoorde in den laatsten tijd
bijna niet meer van revolutionaire
organisaties.
Nu echter is er weder eene ont
dekt. En wel te Riga.
Het plan der beweging waseen
aanslag op den tijdelijkeu gouver
neur-generaal van de Baltische pro
vincies en op eenige ambtenaren
van de geheime politie.
Men vond het lijstje van de door
de samenzweerders veroordeelden.
De politie rekende zeventig per
sonen in. Naar het heet stonden
de samenzweerders onder comman
do van Peter Bjilajef, zoon van een
Staatsraad en een der gevaarlijk
ste revolutionairen.
De fabriekarbeiders te Lods heb
ben van hunne patroons aanzeg
ging gekregen, dat op 29 dezer AL
LE fabrieken gesloten worden, zoo
zij zich niet vóór dezen fatalen ter
mijn aan de bekende eischen on
derwerpen.
Lodz telt niet minder dan 35.000
fabriekarbeiders.
De bladen melden nog huis
zoekingen en arrestaties te St. Pe
tersburg.
Omtrent den aanslag op admiraal
Dubassof verneemt men nader
Toen de generaal een wandeling
maakte in den dicht bij zijne woning
gelegen Taurischen tuin, kwamen
ook 3 onbekende personen den tuin
in. Twee hunner gingen op een
bank zitten en hielden Dubassof in
het oog, de derde ging achter een
hoogte staan en loste, toen de ad
miraal naderkwam, een schot op
hem, dat echter miste. Voordat de
geheime politieagenten, die Dubas
sof op eenigen afstand volgden,
toegesneld waren, losten de op de
bank gezeten personen eenige revol
verschoten en wierpen tegelijkertijd
een bom, die onmiddellijk uiteen-
sprong en den admiraal aan den
voet kwetste. De politie pakte een
der mannen, terwijl de anderen
onder het vluchten nog herhaalde
lijk schoten en nog een bom wierpen,
die echter geen kwaad deed.
Het gelukte ten slotte ook nog
een anderen aanvaller te vatten.
De gevangen genomen personen
zijn jongelieden van ongeveer 20-
jarigen leeftijd; ze'weigerden hunne
namen te noemen.
Ja, ik begrijp u, mijn arm kind,
stort uw hart maar eens voor mij uit,
zuchtte mevrouw Maloutre, wie het
begon te vervelen, dat niemand ge
tuige was van dit toonel. Dat zal u
goed doen en ik zal u troosten. Spreek
dan toch! Uwe ontroering is natuur
lijk, maar bedenk toch, dat dit alles
lang geleden gebeurd en door iedereen
reeds vergeten is. Het feit, dat gij de
zaak nu weet, verandert niets aan uw
lot. Het zou kinderachtig zijn, om u
zoo wanhopig aan te stellen. Gij moet
deze treurige herinneringen van u af
zetten en slechts aan uwe eigen toe
komst denken. Naar uwe arme moe
der kunt gij Luc beoordeelen. Welke
hunne deugden ook zijn, het is niet
goed, zich aan zulke menschen toe te
vertrouwen.
Geloof mij, mijn kind, gij kunt hier
niet blijven!
Aiiette antwoordde niet en verroerde
zich niet.
Mevrouw Maloutre, die zich schijn
baar vol teederheid over haar heen
boog, trachtte in haar gelaat te lezen,
maar met een driftig gebaar trok zij
met krampachtige vingers het laken
over zich heen en kroop zoo ver mo
gelijk achter in het bed.
Mevrouw Maloutre meende van tak-
tiek te moeten veranderen en hernam
op ontroerden toon:
En ik weet het zeker, wanneer
gij buiten deze gevangenis zijt en de
klauwen van uwen tiran, dan zal zich
alles ten beste schikken... ja... alles!
Uw verloofde heeft zich bang laten
maken maar geloof vrij, dat hij
terugkomen zal, en per slot van reke
ning kunt gij toch over uw eigen lot
beschikken. Uw neef is dood. Als gij
van hier wilt gaan, morgen, vandarg
zelfs, dan staat u dat vrij.
En op nog dringender toon ver
volgde zij
Kom bij mij, arm kind, arme,
verlaten kleine. Daar zult gij ten minste
rust vinden, beschermd en bemind
worden. Dit aanbod wordt u van harte
gedaan. Neem het gerust aan.
Deze geniale ingeving, om Aiiette
bij haar in huis te nemen, was eens
klaps bij haar opgekomen. Daardoor
zou zij zich niet alleen eene aange
name afleiding bezorgen, maar ook een
groot voordeel, want Luc zou zeker
goed voor Aiiette zorgen.
Met toenemende warmte herhaalde
zij
Kom toch bij mij, of wilt gij,
dat ik u aanstonds meeneem?
Opnieuw boog zij zich over Aiiette
heen, nam haar in hare groote armen
en nu kon men eerst goed de diepe
plooien van dit grove gelaat zien.
Terwijl Aiiette zich trachtte te be
vrijden, stamelde zij
Neen, neen!
En waarom niet, hernam me
vrouw Maloutre aarzelend.
Laat mij hier, smeekte Aiiette
met nauwelijks hoorbare stem. Neen,
neen, laat mij hier.
Het was niet te verwonderen, dat zij
eerst hare smart wilde uitweenen. In
dien tijd zou Aiiette over haar aanbod
kunnen nadenken en het zeker niet
van de hand wijzen.
Bovendien was Florine er ook nog,
om elke tusschenkomst af
te weren. Alleen met de oude dienst
bode zou Aiiette het verblijf op de
boerderij zeker niet kunnen uithou
den.
Omdat gij het wilt, zeide me
vrouw Maloutre, die zich in stilte reeds
gelukwenschte met het welslagen van
haar plan, zal ik u nu verlaten
van avond of morgen kom ik terug
Morgen, stamelde Aiiette, wier
eenigst verlangen op dit oogenblik was,
deze vrouw weg te zien gaan.
Na eerst nog een poos in de kamer
rondgedraaid te hebben, besloot me
vrouw Maloutre eindelijk naar huis te
gaan.
Aiiette hoorde haar de trap afloo-
pen en dan beneden nog redeneeren
met Florine.
Alleen gebleven was het jonge meisje
echter niets van houding veranderd,
zij bleef onbeweeglijk, als versteend
over haar ongeluk nadenken.
Er was niet langer aan te twijfelen.
Voir de eerste maal waren hare ver
beelding, haar verstand en hare her
innering op zekere punten geconcen
treerd en zij bracht onbegrepen toe
spelingen, nauwelijks opgemerkte voor
vallen, die haar nu duidelijk werden,
met elkander in verband.
Hare moeder, hare arme, liev^moe-
der, wier aandenken haar in hare
droefheid zoo dierbaar was. En dit
aandenken was bezoedeld met bloed
en schande,
Hare moeder had zich van het leven
beroofd, en, o, welk eene ontzetting,
haar vader was er oorzaak van, deze
vader, dien zij vereerde, dien zij be
schouwde als een voorbeeld van eer
en deugd.
Deze ontdekking hergaf aan de zaken
hare naakte werkelijkheid. Zij meen
de het erfelijk ongeluk op haar te
voelen drukken; dit treurspel sctieen
haar gansche leven te treffen, nooit
meer zou zij zich als de gelijke van
anderen kunnen beschouwen. En waar
om dit allesWaarom dit verschrik
kelijk ongeluk, dat haar na zooveel
jaren nog trof, voor eene begane on
voorzichtigheid, een opgewekt ver
moeden.
Alles veranderde in haar geest, alles
om haar heen kwam haar onder een
nieuwen vorm voor. Het lot harer
moeder had een somberen weerschijn
op het hare geworpen, en in dit nieuwe
licht begon zij de gebeurtenissen, de
menschen en zich zelve te onder
zoeken.
Ward! vervolgd).
flQITE lAR NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
„Blijkbaar is dit echter niet de reden,
waarom de Paus de kennisgeving ver
biedt. Kerkelijkgezinden en radicalen
schijnen beiden naar eene vreedzame re-
o-elintr van de quaestie te verlangen en
het veroorzaken van dergelijke plagerijen
ligt niet in de bedoeling der Begeering.
Doch Rome schijnt tot eiken prijs den
oorlog te willen en het is duidelijk op
welke manier liet dit tracht te bereiken.
De Paus echter schijnt te hopen,
dergelijke dingen de kerkelijken in
stand zullen doen komen.
Voor elke associatiehetzij politiehof
godsdienstig staan slechts twee wegen
open, of die van het privilege ol die an
het algemeen recht.De Kerk wil noch den
een noch den ander bewandelen, /ij
plaatst zich dus buiten de wet, ot zooa. s
men hier zegt: ze komt thans openlijk m
opstand tegen de Kegeering.
dat
op-
Briand gaf toe, deed het nog eens en
nog eens, zóó zelfs, dat men hem verweet
aan Rome verkocht te zijn. En nu weigert
de Kerk zich te plaatsen op het terrein
van het gemeene recht.
Gaat het zoo door, dan kon het wel
gebeuren, dat wat de Kegeering aan de
Kerk nog wilde besparen, de Paus het
veroorzaakt.
