Vrijdag 21 Dec. 1906. Dagblad voor Noord- en No. 6483.31ste Jaargang. Zuid-Holland. BERICHT. BUITENLAND. BINNENLAND. BUREAUX: St.JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.50 Elke regel meer0.10 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE k CONTANT ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland franco per'ppi. Afzonderlijke nummers DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN. Die zich metingang van 1 J anuari op de „Nieuwe Haarl. Courant" abonneeren, ontvangen de tot dien dag verschijnende nommers GRA TIS. KAMEROVERZICHT. Nog grooter was de toeloop gister, vooral gister-middag, dan voorgiste ren. De openbare tribunes waren stampvolals haring stond men er opeengepakt en vooral de militairen waren talrijk vertegenwoordigd. Officieren van alle, vooral de bereden wapenen, stonden en zaten er in menigte, velen in burgerkleeding. En dat zij minister Staal een kwaad hart toedragen, bleek al te duidelijk uit hunne gesprekken. Voor minister Staal was t een harde dag. Gedurende vijf uren bijna heelt hij staan spreken, staan pleiten, staan pleiten voor eene verloren zaak allicht. Welsprekend was het niet, maar voor een Minister van Oorlog al heel knap, heel flink en frisch. Naar 't schijnt hebben deze Excel lenties aan welsprekendheid 'n broertje dood. Aandachtig van het begin tot het einde schier heeft de Kamer naar den minister geluisterd, die, met zijn pinee-nez op het tipje van den neus, de „vijanden" van rechts met zijne tegenargumenten poogde dood te slaan. Eerst kwamen weer het burger pak en de ministerie el e paraplu ter sprake; de critiek daarop noemde de minister kleingeestig, wat misschien niet zoo heel bezijden de waarheid is. Nu had de minister het over de Landweer, die er zijns inziens veel te slecht is afgekomen. Als weermacht had de Landweer- vrij wel voldaan. Mocht men spreker gelooven, dan heeft de Landweer onze „beroem de" schuttterij verre overtroffen, en was het veelal laster, wat over die Landweer was uitgestrooid. Bij mobilisatie kunnen wij op haar vertrouwen. Vijanden verslaan zal zij niet heerlijke mededeeling! zij heeft ^alleen de cavalerie bij het mobiliseeren te steunen. Dat de geweren meegegeven wa ren met de landweermannen, vond de minister ook niet veroor- deelenswaardig. Het geweer eischt niet veel zorg van onderhoud er zou bij inspectie bijzonder op ge let worden, of de manschappen hun wapens voldoende onderhielden. Bleek, dat zij dit niet deden, dan zou er niet anders opzitten, dan in degrootere steden de geweren in bepaalde gebouwen te bewaren. Verder zeide de minister strenge straf toe, aan wie misbruik zouden maken van hun vuurwapens. En zou men bij oproer die geweren niet keeren tegen de handhavers der orde? De minister had te groot ver trouwen in ons volk, dan dat hij voor iets dergelijks vreezen zou. Daarmee was een der hoofdpunten afgehandeld. „Men" bleek er niet bijzonder tevreden over rechts en onderbrak nog al eens, zoodat de ministertafel, die geheel bezet was, afwisseling genoeg, soms te veel kreeg. In het tweede gedeelte besprak de heer Staal zijn plannen verkorting van diensttijd en vermeerdering van het getal voor den dienst opgeroepenen. Heel kort daarover alleen dit: bij de onbereden wapenen komt een gedeelte, d&t niets hoegenaamd van exercitie enz. weet, gedurende 8i/o maand onder de wapenen; een ander gedeelte, dat van vooroefening pro fiteerde komt twee maanden later op en dient maai 6'/2 maand. Eene derde groep, waartoe zij behooren, die bewijzen van geoefendheid gegeven hebben, komen er met 4 maanden af. Na de groote manoeuvres gaan allen, die maar eenigszins gemist kunnen worden, naar huis. Bij de bereden wapens beoogt de minister in te voeren een oefent ij d van 12 maanden. De herhalingsoefeningen blijven gehandhaafd, maar verkort, flinker gehouden. De landweerwet zal dusdanig her zien worden, dat de hoogere aan voering beter tot haar recht komt. Wat de Landweer dus uitstekend zal worden. Misschien zal zij tegen 's ministers verwachting later toch nog den vijand verslaan en den minister onsterflijk makend, hem een standbeeld bezorgen, dat ook zijne paraplu vereeuwigt. Over het blijvend gedeelte, het critieke punt, was de minister vrij uitvoerig. De zaak met generaal Smeding kwam ter sprake. Bij het naar huiszenden der manschappen beoogde de minister niet enkel zuinigheid, maar ook verlichting vanlasten. De heer Van Karnebeek kreeg nu een paar vegen uit de pan, waarmee de minister o.i. zijn zwen king in eene geheel andere richting dan die van 't vorig jaar heelemaal niet goed praatte. Generaal Smeding, prees hij als een bekwaam generaal. Zijne fout was echter geweest, dat hij, ondergeschikte, den minister niet steunde, toen liet bleek, dat hunne meeningen verschilden om trent de legerhervormingen. Deze redeneering is ongetwijfeld juist. Maar generaal Smeding is een onzer beste cavaleristen een man van de hoogste verdiensten. Ge lijk alle andere bevoegde mannen in het leger keurde hij af, wat deze infanterist, minister Staal, met de be reden wapenen voorhad. E11 liever dan de mede-verantwoor delijkheid te dragen voor den jan boel, dien deze infanterist van onze bereden wapenen en het geheele leger maken wil, ging hij heen. Menschelijk was 't, ofschoon wel een beetje plat-burgerlijk voor een generaal, dat hij achter zich hard de deur dichtklapte toen hij ontslag nam. Daarbij han delde Smeding niet correct. In zijn betoog over het blijvend gedeelte werd de Minister blijkbaar met wei nig welwillendheid door de recht- sche Kamergroep aangehoord. Zoo hij struikelt, dan zal dat vooral het struikelblok wezen. De minister zeide, dat de manschappen, die nu naar huis ge zonden worden met klein verlof gaan, en dus weer binnen 24 uur in de kazer ne geroepen kunnen worden. Gingen ze met groot verlof dan zou voor de oproeping een Koninklijk be sluit noodig wezen. Wat voeren de mannen eigenlijk uit als zij afgeëxerceerd zijn? En de minister noemde een en ander op, dat, het moet gezegd, eer door huisknecht of dienstmeid moet ver richt worden dan door een zone Mars. „Ik poets nu al zelf m'11 knoo- pen", hoorden we een ritmeester nijdig achter ons mopperen tegen een collega van de Jagers. Met de oefeningen ook bij de be reden wapenen zal 't wel losloopen, zei de minister, daarbij het woord „pèrd,, telkens uitsprekend, dat Bilderdijk en Alberdingk Thijm er over in de wolken geweest zou den zijn, indien zij dit woord „pèrd,, hadden mogen genieten. Maar zijn redeneering over„pèrden'scheen min der gelukkig. De ritmeester, van wien ik zooeven sprak, zeide althans halfluid, zoodat zijne kameraden een kwartbeweging links (in zijne rich ting) met het hoofd maakten en hooren konden als wij „de kérel weet er geen blvan". Ondanks dat vernietigend vonnis ging de minister voort met de com binatie bij de infanterie tot model te geven voor de bereden wapenen. Waarover de cavaleristen op de tribune in een ruiterlijk lachen los barstten. Wat de minister aanvoerde over de zoons des eenen, die diensten moe ten verrichten voor die des anderen, vonden we een heel dun argument. Ging die redeneering (tegen het kamerlid Van Vlijmen) op, we zou den de geheele maatschappij moeten veranderen en telkens blijven ver anderen. Of zal niet altoos de zoon van den een, de ondergeschikte zijn van den andere? De minister eindigde met de Ro meinen er bij te halen en de zwaard vechters. Zich vergelijkend met de zwaardvechters, die hun keizerplach- ten toe te roepen„Caesar, die sterven gaan', groeten u," alvorens zij den strijd in de arena begon nen, die groet herhaalt ook hij. Moet hij sterven, als minister wel te verstaan, hij zal 't kloek en blij moedig doen; hij zal vallen, voor wat hij zijn plicht acht en zijne overtuiging. Dat slot was niet kwaad, en links juichte toe. Maar dat slot klonk valseh, omdat het een man gold, wiens mee ning in een jaar tijd, totaal omge keerd was, en die dus, als die weelde mogelijk was, wel ieder jaar voor zijne overtuiging, telkens eene andere, in de Kamer zou kunnen sneven. Na den minister spraken De Waal Malefijt, Talma, Van Dedern, Van Eland, v. Vlijmen en Schaper. Vooral Talma was kranig, forsch en flink in zijne argumenten als in houding en stem. Onder enkele op zichten herinnerde hij ons, vol weemoed aan den maclitigsten onzerjkatholieke woordvoerders, aan wijlen DrSchaep- inan. Hoewel de heer Talma weinig tijd gehad had, om zich in de nieu we mededeelingen des ministers te verdiepen, kwam hij toch zoo wèl beslagen ten ijs, dat zijne Excellen tie, die vlak bij spreker was komen zitten, het soms wel erg benauwd gehad moet hebben. Jammer genoeg beschikken we over te weinig ruimte, om meer van Talma's redevoering te zeggen dan dit: Zij was kloek, zak e lij k,'Left ig, en op den man af, maar degelijk en heeft den minister een leelijken knauw gegeven ook. De zaak bleef verder onbeslist. De avondvergadering was gewijd aan Waterstaat. Naar verzekerd wordt, zal links vóór den minister stemmen, rechts tegen. Links zullen de socialisten (uitgenomen Schaper misschien) ook tegenstemmen, terwijl rechts Arts (katholiek) en nog eenige andere ond^r zekere voorwaarden vóór den minister stemmen zouden. „S taaiter dood veroordeeld?" werd ons die vraag gesteld, we zouden niet aarzelen met een be vestigend antwoord. Maar dan gaat het lieele Ministerie, zegt men. Dit gee:t misschien te verwachten, dat Staal, op de manier van Cohen Stuart, zich het veege lijf redt. Ofschoon deze Ministerieele zwaard vechter liever een eervollen dood moest kiezen. Ten slotte nog eene vraag: Waarom waarde de heer Goeman Borgesius, de natuurlijke vader van dit zon derling Kabinet, zoo onrustig °.1?1 'le Kamer gister? wijl hij zijn kindje in groot gevaar acht Door een betreurenswaardige achteloosheid zijn in het eerste ge deelte van het „Kamer-Overzicht" van gisteren ter zetterij de aange wezen fouten niet verbeterd. FRANKRIJK. De Kerkstormers aan 't werk. Gisteren heeft de Regeering een vertrouwelijk schrijven toegezonden aan de Rechtbanken, waarin dezen bevolen wordt gevolg te geven aan het proces-verbaal, tegen duizenden priest ?rs opgemaakt, die zooge naamd zonder „kennisgeving" de H. Mis 7azen. Is 't, omdat tal van pastoors vr ij gesproken waren en iedere vrijspraak een oor veeg meer was voor de vrijheid minnende Regeering Ook dat mis schien. Er is iets anders. Nu geeft de Rëgeering zelf het bewijs, dat zij opnieuw gedwaald heeft en dat de kerkdiensten niet onder ééne rubriek gebracht kunnen worden met „open bare bijeenkomsten". En daarom was de heele politie op de been dagen en dagen lang, in heel Frank rijk en hadden de boeven vrij spel Wat heerlijke wettenmakers die Ja- cobijnenWeldra zullen onze liberale Parijsche briefschrijvers wel weer een lofzang aanheffen op Briand en Clemenceau en al hunne andere sectarische afgoden. Lekkernijer, die we hun, om met Vondel te spreken, geenszins be- nijen. Te Nantes is Mgr. Rouard niet zonder moeite uit het groot semi narie verdreven. Het paleis had hij reeds verlaten, toen de prefect ver scheen met zijne mannen. Terwijl de deuren van dit gebouw verz^ geld werden, stonden meer dan 2000 personen buiten te zingen en te roepen „Vrijheid, Vrijheid!" Bij de uitdrijving der seminaris ten was Mgr. Renouard tegenwoor dig om te 'protesteeren. Na afloop van een en ander trokken honderden manifestanten,Tfmeest vrouwen en meisjes door (Je stad, waarbij het herhaalde malen tot botsingen kwam met de politie. ITALIË. Den 19en dezer ontving Z. Hei ligheid een prelaat uit Piëmont, die van eene korte reis in Frank rijk terugkeerde. Toen de gebeur tenissen in laatstgenoemd land ter sprake kwamen, zeide PiusX:„De Voorzienigheid zal zich niet onbe tuigd laten!" Z. Heiligheid voegde er bij, dat zijne voornaamste zorg voor 't oogenblik was, om eene degelijke regeling te vinden voor de aalmoe zen en vrijwillige giften, die van alle zijden voor „zijne broeders in Frankrijk" (de utigeschudde en be stolen priesters)^ op het Vaticaan bijeenstroomen. In verband hiermee staat waar schijnlijk ook het persoonlijke ver zoek van Pius X aan alle kardi nalen, te Rome verblijvend, om een gedeelte hunner inkomsten sommige noemen twee derden van dat inkomen af te staan voor de Fransche geestelijkheid, aan welk verzoek allen hebben voldaan. Zeer aanzienlijke giften zijn bij den H. Stoel reeds ingekomen. In verschillende Italiaansche ste den worden door de katholieken betoogingen op touw gezet tegen de Fransche kerkstormers. Nog een treffend feit is het vol gende. Gisteren opende de oud-minister professor Luzatti aan de hoogeschool van Rome zijn college in 't publiek Recht. Tot onderwerp had hij gekozen: „Godsdienstvrijheid" Een uitgelezen publiek, waaron der de voornaamste vertegenwoor digers der staatkundige en parle mentaire wereld, was tegenwoor* dig en juichte den spreker herhaal delijk toe. Was deze Israëlitische professor dan hatelijk? Neen, maarhij zei de waarheid aan de kerkstor mers. Onder meer riep hij uit: „Een staat, die zich vergrijpt aan de godsdienstvrijheid berokkent zich de grootste rampen." Of onze liberale Pers die uitspraak enz. ook verbreiden zal? ENGELAND. In den Oranje-Vrijstaat zijn de Boeren al even ingenomen met de nieuwe gronwet al3 in Transvaal. De goede indruk, door de wet ge maakt, wordt niet weinig verhoogd door de aangename wijze, waarop zij is afgekondigd. Zoo schrijft de „Standard". Maar wie is zoo onnoozel bij de Britsche pers om advies aan te kloppen om de stemming der Boe ren te leeren kennen? Wat de bevolking van de ingelijfde repu blieken van de pas genomen maatre gelen denktdientmenimmerswijselijk langs anderen weg uit te vorschen. De grondwet voor de Oranjeri vier-kolonie is nagenoeg dezelfde als die voor Transvaal. Het aantal leden voor de Wetgevende Verga dering, 38 n.l., is veel geringer dan onder het vrije bestuur. Voor de eerste maal worden de leden be noemd door den gouverneur. Precies dus als in Transvaal. De bevolking van de kolonie is sedert den oorlog met ruim de helft vermeerderd, maar op deze 143.000 menschen drukt een schul denlast van niet minder dan 120 millioen gulden. Wel eene reden voor de „Stan dard", om van ingenomenheid te gewagen! BELGIE. Er is in het ministerie van ar beid een dienst ingericht, geheel gewijd aan de belangen van den middenstand. Deze dienst verzamelt inlichtin gen over de omstandigheden, waar onder kleine ambachten en han- delbedrijven worden uitgeoefend en voorts ons den economischen toestand van de middenstanders. Verder worden er enquêtes inge steld naar De beroepsopleiding in school, in werkhuizen, winkels en tehuis; De technische manier van wer ken en de gereedschappen Den aankoop der grondstoffen Den verkoop der waren De economische ^ereenigingen onder handwerklieden, bedienden, kleine bazen en handelaars De credietinstellingen en de geldmiddelen De concurrentie De belastingen en De belemmeringen in het beroep. Korte Berichten. Voor Pruisen is de herstemming voor den Rijksdag bepaald op 5 Fe bruari. De firma Krupp levert voor de Russische Regeering voor 24 millioen roebel pantserplaten. Zij dienen voor den aanbouw van schepen op Russi sche werven. In Kiang Pé (China) heerscht een vreeselijke hongersnood. In groote scharen verlaat de bevolking de ge teisterde streek. Reeds meer dan 50.000 inwoners zijn uitgeweken. Het Britsche Hoogerhuis heeft nu in derde lezing de ongevallenwet aan genomen. De hr. Balfour moet wegens ren aanval van infienza het bed houden. Weldadigheidspostzegels Het „Handelsblad" herinnert er nog eens aan, dat heden (Vrijdag) te Amsterdam de verkoop van Rijkswege van de weldadigheids- poslzegels, ten voordeele van de Amsterdamsche Vereeniging tot Bestrijding der Tuberculose begint. Deze zegels zijn tweemaal zoo groot als de gewone postzegels en verkrijgbaar in de waarden van 1, 3 en 5 cent. Men betaalt eehter het dubbele, n.l. 2, 8 en 10 cent. Ze zijn alleen in binnenlandsch verkeer geldig. Het verschil tusschen de drie postzegels bestaat alleen in kleur en in het waardecijfer. De kleuren van de zegels van 1 en 3 cent komen overeen met de gewone frankeerzegels van die waarden de zegels van 5 cent zijn gedrukt in de kleur van de postzegels van 10 cent, dus lichtgrijs. De weldadigheidszegels worden alleen te Amsterdam verkocht. De directie van het Postkantoor voor ziet grooten toeloop van koopers, waarom, evenals met Nieuwjaar, een speciaal loket in dienst gesteld wordt. Ze worden echter niet uit sluitend aan het hoofd postkantoor verkocht, maar ook aan de bijkan toren en zijn ook aan de kiosken verkrijgbaar. Uit andere plaatsen kan men de zegels nog aanvragen aan het Con sultatie-gebouw der Vereeniging tot Bestrijding der Tuberculose, Vijzel gracht 23 Amsterdam. Bijzondere Hoogere Burgerscholen. In een driestar onder _dit opschrift schrijft de „Standaard" o. m. Ook voor het middelbaar onderwijs komt nu subsidie. Het wetsontwerp er voor was reeds ingediend. Eu wel trok mr. Rink dit in, maar heel de Kamer van Rechts en Links dringt er nu op aan. Desnoods kunnen twee, drie Kamerleden in het winterreces een wetsontwerp gereed maken, dat zeer kort kan zijn; en nog in deze zitting kan de zaak haar beslag krij gen. Dr. M. A. Brants. Men schrijft aan het „Friesche Dagblad Uit zeer goede bron vernemen wij, dat thans binnen zeer korten tijd de afgevaardigde voor 't dis trict Ede, dr. M. A. Brants, zijn mandaat voor 't lidmaatschap der Tweede Kamer in handen der kie zers zal stellen. Een principale beslissing. De commissie van beroep voor onderwijzers aan bijzondere Room- sch-Katholieke scholen te 'sGraven- hage, heeft het ontslag vernietigd, door het bestuur van die school aan de Beeklaan (congregatie „du Sacré Coeur") aan een onderwijzere» gegeven. De onderwijzeres was volgens de akte van benoeming aangesteld voor vast. Art. 13 der akte van aanstelling luidde: „eervol ontslag kan worden gegeven anders dan op eigen verzoek, bijvoorbeeld in geval van vervanging door een religieuse." De commissie heeft beslist, dat dit artikel is in strijd met de wet. De overige redenen, voor het ont slag aangevoerd, worden onvol doende geoordeeld. Deze belangrijke beslis- slis beteekent, dat naar het oor deel der commissie op een akte van benoeming als deze het Rijk geen subsidie kan verleenen. (L. en V.) Controle op verkoop van melk. De afdeeling Gouda van de Hol- landsche Maatschappij zal aan den Goudschen Raad een aires richten met verzoek, om een verordeni ig op den verkoop van melk en melk producten in het leven te roepen. AGITE Mfl HON AGITATE. Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre. A

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1906 | | pagina 1