Maandag 14 Jan. 1907.
No. 6500. 31stc Jaargang.
Dagblad yoor Noord- en Zuid-Holland.
Jongste Encycliek
van U Pins X.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
1.65
0.05
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD .VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE k CONTAN T
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426. - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DATJBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Aan Onze eerwaardige Broeders
de Kardinalen, Aartsbisschoppen en
Bisschoppen van Frankrijk, aan de
Geestelijkheid en het Fransche Volk
Pius X, Paus,
Eerwaardige Broeders, Welbeminde
Zonen, heil en Apostolischen Zegen.
Andermaal leiden de ernstige ge
beurtenissen, die in uw edel land
voorvallen, Ons er toe om het woord
te richten tot de Kerk van Frank
rijk om haar te steunen in haar
beproevingen, haar te troosten in
haar smart. Inderdaad, wanneer
kinderen beproevingen overkomen,
dan vooral moet het hart van
den Vader zijne liefde toonen. Nu
wij u dus zien lijden, moeten uit
't diepst van onze ziel stroomen van
teederheid ontwellen met steeds groo-
ter overvloed, en u toevloeien met
grooter bemoediging en meer zoet
heid.
Dat lijden, eerbiedwaardige Broe
ders en welbeminde Zonen, heeftop
■dit oogenblik een smartelijken weer
klank gevonden in heel de Katho
lieke Kerk, maar Wij bejammeren
het nog levendiger, maar Wij lij
den er in mede met een teederheid,
die aangroeit met de beproevingen,
en iederen dag in grootte schijnt
te winnen.
Onder deze wreede beproevingen
heeft de Meester, het is waar, een
troost gemengd, die voor Ons hart
niet kostbaarder wezen kan. Wij
ondervinden dien door uwe onwrik
bare gehechtheid aan de Kerk,
door uw onwankelbare trouw aan
den Apostolischen Stoel en door die
sterke en diepe éénheid, die onder
u heerscht. Reeds te voren waren
Wij zeker van die trouw en die
eenheid, want Wij keDnen al te
goed den adel en de edelmoedigheid
van het Fransche hart, om te moe
ten vreezen, dat midden in den
slag tweedracht zou kunnen sluipen
in uwe rangen. Toch ondervinden
Wij niettemin een ontzaglijk gevoel
van vreugde bij 't prachtig schouw
spel, dat uwe houding op 't oogen
blik biedt en, terwijl Wij u hoogelijk
voor héél de Kerk prijzen, zegenen
Wij daarvoor uit 't diepst van Ons
hart den Vader der barmhartig
heid en den Gever van alle goed.
Zijn toevlucht te nemen tot dien
onmetelijk goeden God is zooveel
temeer noodzakelijk, nu de strijd
verre van te verminderen, in hevig
heid toeneemt en zonder ophouden
zich verder uitstrekt. Men wil niet
glleen 't Christelijk geloof tot eiken
prijs uit de harten rukken, maar
zelfs ieder geloof, dat den mensch
boven den gezichteinder dezer wereld
verheft en zijn moeden blik naar
den hemel doet slaan. Zinsbedrog
is niet meer mogelijk. Men heeft
den oorlog verklaard aan alles wat
bovennatuurlijk is, omdat achter
dat bovennatuurlijke God zich be
vindt en men God wil rukken uit
het hart en den geest van den
mensch.
Die strijd zal vreeselijk wezen en
zonder eenige verhouding van de
zijde dergenen, die hem voeren.
Pat naarmate hij zich ontwikkelen
zal, u beproevingen zullen wachten,
nog bitterder dan gij reeds onder
vonden hebt, ig mogelijk en zelfs
zeer waarschijnlijk. De wijsheid
schrijft dus voor, dat, iedereen van
u zich daarop voorbereidt. Dit zult
gij doen, eenvoudig, moedig en vol
vertrouwen, zeker, dat, hoe hevig
de strijd ook zijn moge, de over
winning ten slotte in uwe handen
blijven zal.
Het onderpand van die over
winning zal uwe eenheid zijn, één
heid voorts ook met den Aposto
lischen Stoel. Die dubbele eenheid
zal u onoverwinlijk maken,- daar
tegen zullen alle aanslagen vernie
tigd worden.
Onze vijanden hebben dat overi
gens heel goed ingezien. Van 't
eerste oogenblik af hebben zij met
een groote zekerheid hun doel na
gejaagd: in de eerste plaats om u
te scheiden van Ons en den Stoel
van Petrus, voorts om tweedracht
onder u te zaaien. Sinds zijn zij
niet van taktiek veranderdtelkens
zijn zij daarop teruggekomen met
alle mogelijke middelen, nu eens
met bedekte formules vol sluwheid,
dan weer met brutaliteit en cynis
me. Bedriegelijke beloften, ontee-
rende premies op't schisma gesteld,
heftige bedreigingen, alles is aan
gewend, maar uw helderziende trouw
heeft al die pogingen doen misluk
ken.
Toen zich overtuigd houdend, dat
't beste middel om u van Ons te
scheiden zcu zijn om u alle ver
trouwen in den Apostolischen Stoel
te ontnemen, hebben zij niet ge
aarzeld om van de hoogte der
spreektribune en door de pers wan
trouwen te zaaien omtrent Onze
daden; Onze bedoelingen te mis
kennen en soms zelfs verkeerd
voor te stellen.
De Kerk, zoo wordt gezegd, poogt
in Frankrijk een godsdienstoorlog te
verwekken, en het is zelfs gewenscht,
dat een geweldige vervolging uit-
breke. Dat is wel een zeer vreemde
beschuldiging. Want de Kerk, ge
sticht door Hem, die in deze we
reld kwam om vrede te brengen eu
den mensch met God te verzoenen,
Zij dus, die de boodschap van dien
vrede over de aarde verkondigt, kan
toch zulk een godsdienstoorlog niet
willen, wijl zij aldus haar verheven
zending te schande, haar voor aller
oog tot een leugen zou maken, en,
iedereen daarenboven weet het thans,
dat indien de rust der gemoederen
in Frankrijk verstoord is, dit niet
geschied is door de Kerk, maar door
hare vijanden. De onpartijdige gees
ten, ook al behooren zij niet tot ons
geloof, geven toe, dat in dezen gods
dienststrijd van uw geliefd vader
land niet de Kerk het eerst den
standaard heeft geheven maar wel
haar vijanden, die haar het eerst
den oorlog verklaard hebben. Dien
strijd heeft zij nu ongeveer 25 jaren
lang lijdelijk gedragen.
Ziedaar de waarheid. De verkla
ringen, herhaaldelijk afgelegd en
nog eens afgelegd in de pers, op
congressen, in de bijeenkomsten der
Loge, zelfs in het Parlement, toonen
het duidelijk aan, zoowel als de aan
slagen die men voortdurend en stel
selmatig tegen haar gepleegd heeft.
Dit zijn onloochenbare feiten en
geen woord zal daartegen iets ver
mogen. De Kerk wil dus den oorlog
niet, den godsdienstoorlog nog min
der dan eiken anderen, en die het
tegendeel zegt beloedigt en belastert
Haar.
Zij wil evenmin gewelddadige ver
volging
Zij weet wat vervolging is; -want
zij heeft die geleden in alle tijden
en onder alle hemelstreken.
Vele eeuwen van haar historie zijn
bloedig geweest, en die gaven haar
dus het recht met een heilige fier
beid te zeggen, dat zij de vervol
ging niet vreest en telkens, wanneer
die noodzakelijk blijkt te zijn, die
vervolging zal weten tegemoet te
treden. Maar de vervolging op zich
is een kwaad, want zij is een onrecht
en zij verhindert den mensch God
te dienen en te aanbidden in vrij
heid.
De Kerk kan haar dus niet wen-
schen, zelfs niet met het oog op
het goede, dat de Vooizienigheid
in haar oneindige wijsheid er altoos
uit laat geboren worden. Daarenbo
ven de vervolging is niet alleen
een kwaad, maar zij is ook een
smart, en hier hebt gij een nieuwe
reden, waa.om de Kerk, die de
beste der moeders is, uit medelijden
met hare kinderen die vervolging
nooit zal verlangen.
Die vervolging, welke men aan
de Kerk verwijt als oor haar ge
wild en w .arbij haar vijanden zich
gedragen, als zouden zij die niet
willen, is er in volle werkelijkheid.
Heeft men nkt nog zeer onlangs
de Bisschoppen, zelfs die door leef
tijd en deugd het meest eerbied
waardig zijn, uit hun paleizen
veijaagd, de seminaristen uit de
groote en kleine seminaries gezet,
een begin, de pastoors uit hun pas
torieën te verbannen Heel de
Katholieke wereld heeft met droe
fenis dit schouwspel gezien en over
den naam, die aan dusdanig geweld
past, heeft zij niet geaarzeld.
(Slot volgt.)
FRANKRIJK.
De dagbladen zijn natuurlijk vol
over de jongste Encycliek.
De „Gaulois" zegt: „De Paus geeft
de ware richting aan. Als plaatsver
vanger van Jesus Christus mag hij de
pogingen om Frankrijk te ontkerstenen
niet gedoogen.
Tegenover het programma van het
materialisme plaatst hij dat van de
bovenzinnelijke levensleer.
In de „Figaro" lezen wij: Krachtig
verwerpt Pius X de wet van de 3en
Januari. Bijgevolg zullen ook de Fran
sche prelaten haar verwerpen zooals
Hij. Daardoor zal andermaal blijken,
dat onze Bisschoppen één zijn met den
H. Stoel, niet enkel wat betreft deze
gehoorzaamheid, welke vereenigbaar is
met die gehoorzaamheid des geestes,
veel moeielijker soms, welke de H.
Ignatius zijnen volgelingen oplegde.
„De „Soleil" noemt 's Pausen Ency
cliek een monument van (Katholieke)
leer, van geloof, van logica en waar
digheid. Die zoo verheven en waardige
houding van de Kerk, van den Paus
tot de Bisschoppen en de minste pries
ters en de nederigste geloovigen, is
het onderpand der zegepraal.
De „Journal des Débats" prijst even
zeer de waardigheid dezer Encycliek.
Maar de zaken uit zuiver mensche-
lijk oogpunt beschouwd, en vergetend,
welk het eenig waardig en mogelijk
standpunt is voor Zijne Heiligheid in
de gegeven omstandigheden, zegt zij
hoofdschuddend, met de menschelijke
omzichtigheid en berekening: „Wat
zal er van zooveel priesters enz. ge
worden?"
In de „Huma..ité" (anti-clericaal)
staat: Gelijk te verwachten was, ver
werpt de Paus alle voordeelige schik
king met den Staat. Hij volhardt
in zijne dogmatische onverzoenbaar
heid, die geenszins grootheid mist.
Hij is de mond, die het „Neen 1" her
haalt.
In de Italiaansche bladen, ook de
anti-katholieke, wordt de Encycliek
naar verdienste geprezen.
Hoe verheffend, dat een hooge daad
als deze van Pius X ontsnapt aan het
duimstokje van het klein, klein men-
schelijk meten.
De Fransche Marine is niet gelnk-
kig met hare onderzeesche booten.
Zooals men reeks weet is de Algéci-
ras" gezonken.
En niet veel heeft het gescheeld,
of ook de „X" had eenzelfde lot moe
ten ondergaan.
En zulks nog wel in volle zee
met bemanning aan boord.
't Was Vrijdag, dat de „X" uit
Cherbourg vertrok voor gecombi
neerde oefeningen met andere sche
pen.
Na afloop der manoeuvre zag men
haar echter niet terug. Uitgetogen
om haar te vinden, wist men haar
na vijf uren zoekens op te sporen.
Zij lag met gebroken schroef in volle
zee.
't Kostte vrij wat inspanning
haar raar de haven te sleepen. De
bemanning is gelukkig ongedeerd
gebleven.
ITALIË.
Over de nieuwe Encycliek kunnen
wij de volgende bijzonderheden ver
melden.
Te Rome is zij Vrijdagmiddag om
3 uur publiek gemaakt door eene bij
zondere uitgave voor der „Osservatore
Romano".
Zaterdag vóór 8 dagen, toen de Con
gregatie de buitengewone kerkelijke
aangelegenheden hare vergadering
hield, werd tot de uitvaardiging dezer
Encycliek besloten.
Er is onder stipte geheimhouding
aan gewerkt, vooral door Mgr. Montag-
nini. Volgens de „Tribune" heeft de
H. Vader de Fransche Regeering de
gelegenheid willen laten, nu eerst eens
voor hare eigenlijke bedoeling uit te
komen.
Die is nu voldoende gebleken. Van
den geniepigen strijd is men overge
gaan tot den openlijke tegen den Kerk.
De maskers zijn afgerukt. Ook dat is
eene groote overwinning van Z. Hei
ligheid, daar laster en leugen onmach
tig zijn, zondra zij in hare ware ge
daante zich vertoonen.
Dat is nu geschied en zal ook in
de toekomst geschieden.
Er wordt verwacht, dat einde Maart
of tegen April een nieuw Consistorie
gehouden zal wordendan zullen hoogst
waarschijnlijk Kardinaalsbenoemingen
volgen.
Te Rome loopt het gerucht, dat de
hertog van Orleans binnenkort door
Zijne Heiligheid in audiëntie ontvan
gen zal worden.
Is dit gerucht verspreid, om 's Pau
sen houding ten opzichte van Frank
rijk verdacht te maken?
De hertog van Orleans is immers
de kroonpretendent in Frankrijk.
DU1TSCHLAND.
De Kolonial-director Dernburg
heeft te Berlijn een redevoering
gehouden over Duitschland's kolo
niale politiek.
Dernburg stelde in liet licht, van
hoe groot belang voor het moeder
land de exploitatie van koloniën is,
wil het moederland zich niet door
concurreerende natiën zien terug
gedrongen.
In een vroegere redevoering had
de leider van de Duitsche koloniale
politiek reeds meer in het algemeen
over het nut van koloniën gespro
ken.
CHINA.
Het Hemelsche Rijk ontworstelt
zich met alle kracht aan den in
vloed van het Westen.
Reeds meermalen hebben we
bewijzen daarvan gegeven. Het vol
gende korte overzicht, aan een
buitenlandsch blad ontleend, somt
nog eens de pogingen van China
op, om zijne zelfstandigheid te ver
volmaken.
„China bouwt havens, verbetert
rivieren en legt spoorwegen aan
maar het doet dat tegenwoordig
zelf, en niet langer door middel
van concessie-verleening aan Wes-
tersche maatschappijen. De tijd, dat
de Europeesche of Amerikaansche
concessie-jagers een rijk jachtveld
bezaten, is voorbij. Buitenlandsche
concesionarissen worden uitgekocht,
de toekomst is aan den Chineeschen
ingenieur, die de openbare werken
zal uitvoeren volgens eigen plan
nen en eigen beheer.
Op het voorbeeld van Japan
gaan ze thans protesteeren tegen
het feit, dat ze in Amerika als
min-waardige vreemdelingen be
schouwd worden."
Korte Berichten.
Ook de Saksische Landdag zal
binnenkort de kiesrechther vor
ming ter hand nemen.
De officiëele opening van de zee
haven te Brugge is op 1 Maart a.s.
bepaald. Koning Leopold zal erbij
tegenwoordig zijn. Verder zullen
vreemde oorlogsschepen deze plech
tigheid opluisteren.
In Alabama (Amerika) is een mijn
ingestort. Een honderdtal menschen
moeten daarbij zijn omgekomen.
De Russische Regeering neemt
krachtige maatregelen tot bestrij
ding van den hongersnood.
Teneinde voorgoed aan de be
moeiing van tusschenpersonen een
einde te maken, wil zij voortaan
directe betrekkingen met de groote
graanmarkten aanknoopen, het
toezicht op den aankoop van graan
verscherpen en het verstrekken
van voorschotten verbieden.
Zij heeft eindelijk nog een be
roep gedaan op de Zemstvo's] en
de instellingen van openbare liefda-
dtgheid.
Een Engelsche dame, die den roo-
verhoofdman Raisoeli indertijd in
Marocco heeft leeren kennen, schrijft
over hem in de „Times"
„Zoolang hij in leven is, zullen de
Giaours (de Europeesche mogendhe
den) het niet wagen troepen naar Ma
rocco te zenden".
Verder schrijft zij over den invloed
van den roover en over den eerbied
dien de Maroccanen voor hem koeste
ren.
De „Westf. Ztg." schrijft indirect
over de verduitsching der Polen in
Pruisen
Zeer wenschelijk zou het zijn o.m.
bij Rijkswet te bepalen, dat het ge
bruik van vreemde talen in openbare
vergaderingen verboden is en de po
litie het recht heeft de uitgifte van
geschriften in vreemde talen of den
invoer daarvan in Duitschland te
verbieden of aan zekere voorwaarden
te onderwerpen.
Geen twijfel, dat hier aan een ver
dekten aanval tezen de Polen gedacht
moet worden.
De Club de Bienfaisance op
de flesch
De »Club de Bienfaisance" in de
Vondelstraat te A'dam „tijdelijk"
gesloten! Zieda.r het nieuwtje van
den dag. Voor een achttal dagen
vervoegde de heer S. Politzer, de
eenige nog hier te lande vertoeven
de bestuurder der club zich bij den
officier van Justitie, mr. Baum-
bauer, om te vragen of er ook be
zwaren bestonden, dat hij zich bui
tenslands begaf.
De gezondheid van zijn vrouw en
kind lieten te Amsterdam te wen-
schen over en hij wilde daarom
met zijn gezin na ir het buitenland
naar Zuid-Afrika (mevrouw Politzer
is een Afrikaausche Engelsche) of
naar Madera vertrekken.
Mr. Baumbauer verzekerde Po
litzer dat er geen enkel bezwaar
bestond om op reis te gaan. Hij
was vrij man.
De lieer Politzer is daarop met
echtgenoote en kind afgereisd naar
Londen, van het Victoria-Hotel aan
het Damrak uit. Eenige goederen
liet hij achter, met de mededeeling
in het einde dezer maand te zullen
terugkeeren.
De heer Vroom, chef de bureau,
bleef toen alleen in de club achter
en deze vond het onnoodig de zaak
langer open te houden, wijl er
toch niets te doen was. Gespeeld
werd er sinds den inval niei, en
door de herhaa de justitiëele huis
zoekingen waadde geen vreemde
ling het meer zich in de club ts
gaan „verpooien".
De zaak stond dus geruimen tijd
reeds op verloopen en kostte dage
lijks veel geld. Zóó kon wat
tevens uit het kasboek bleek
ook geen „bienfaisance" meer wor
den beoefend.
Thans staat het chic ingerichte
dubbele pand no. 65 en 67 geslo
ten aan de Vondelstraat. Kettingen
om de hekken, de hovengordijuen
neer, de fijne vitrages beneden den
inkijk belettende. Een briefje met
de initialen der club ei het „Ko
ninklijk goedgekeurd" er onder
op de deur met „tijdelijk gesloten".
Of de zaak zal worden heropend?
Niets wijst er op.
Kath. Soc. Weekblad.
Inhoud van No. 2 van den zesden
jaargang
De keer in de internationale
sociaal-democratie, door Joh. C.
Aalberse, Pr.Ambt voor den mid
denstand, door René Debruijne.
Uit tijdschriften Frederic Le
Play II
Berichten en mededeelingen
Voor onze vrienden, Neutrale or
ganisatie en politiek De staking te
RijssenGemengd Christelijke of
federatief Christelijke organisatie
Leugens uit „Het Volk"
Korte Berichten.
Permanente tentoonstelling voor
de ambachtsnijverheidLimburg-
sche Kunstverbondde beperking
van den arbeidsduur in België
ArbeidstreinenCromenaliteit in
Duitschland; Dokters-beroeps ver-
eenigingenZondagrustSecreta
riaat voor R. K. Cacao Chocolade
en SuikerbewerkersGevangenis-
arbeid. Ontvangen Boeken
Nieuwe Boeken.
Gemengd Buitenland
Voorwaardelijke veroordeeling. Se
dert 1 Mei van het vorige jaar is
in het kanton St. Gallen de voor
waardelijke veroordeeiiug mogelijk.
Wordt er iemand veioor ieeid tut
niet langer dan zes maanden ge
vangenisstraf, tot een boete van
niet meer dan 500 francs of tot
deze beide straffen samen, dan kan
den veroordeelde een proeftijd wor
den toegestaan, waarin hij in den
regel zal staan onder toezicht der
politie. Gedraagt hij zich in dien
tijd goed, dan behoeft hij niet de
gevangenisstraf te ondergaan of de
boete te betalen.
Nu werd er laatst iemand door
een rechtbank in het kanton wegens
diefstal veroordeeld tot een boete
van 10 francs. De man stond ove
rigens gunstig bekend, en de recht
bank maakte daarom gebruik van
de voorwaardelijke veroordeeling.
Maar de veroordeelde wil van
deze, door de wet mogelijk gemaakte
weldaad niemendal weten. Hij staat
er op, de boete te betalen, wat
hem aangenamer is dan twee jaar
lang onder politie-toezicht te staan.
De St. Gallensche wet bevat
omtrent deze quaestie geenerlei
bepaling, zoodat nu aan het kan
tonale departement van justitie de
vraag is voorgelegd, of den voor
waardelijk veroordeelde al dan niet
mag worden toegestaan, de hem
opgelegde boete te betalen.
Een oude dokter. Dr. Daviot, het
oudste lid der medische vereeniging
in Frankrijk, is op 99-jarigeu leef
tijd overleden. Tot den dag voor
zijn dood oefende hij de praktijk
uit.
rW
oost.T*
-
TIEN PRAT.
flOITE m HOM AGITATE.