Dinsdag 15 Jan. 1907.
No. 6501. 31s,e Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
van IH Pius X.
Jongste Encycliek
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS0^^
V*'
a*
A?>
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poster
Afzonderlijke nummers
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
1-20
1.65
0.05
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE k CONTANT
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426. - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Ktraugère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Aan Onze eerwaardige Broeders
de Kardinalen, Aartsbisschoppen en
Bisschoppen van Frankrijk, aan de
Geestelijkheid en het Fransche Volk
Pius X, Paus,
Eerwaardige Broeders, Welbeminde
Zonen, heil en Apostolischen Zegen.
(Slot.)
Wat de Kerkelijke goederen be
treft die wij zouden hebben prijs
gegeven, verdient de aandacht, dat
die goederen voor een deel bet erf
goed der armen zijn, bet nog heili
ger goed der overledenen waren.
Die goederen prijs te geven was de
Kerk dus evenmin geoorloofd als ze
over te leveren. Zij kon zich die
goederen enkel laten ontnemen door
geweld. Niemand gelooft dan ook,
dat zij die goederen opzettelijk heeft
prijs gegeven, maar alleen gedwon
gen door de meest dreigende rede
nen. Het waren immers de goede
ren, die haar waren toevertrouwd,
en die z(j noodig had voor de uit
oefening van den eeredienst, voor
het onderhoud der gewijde gebou
wen, voor de vorming der semina
risten en het onderhoud harer be
dienaren. Op de meest schande
lijke wijze is zij gesteld voor de
keuze tusschen stoffelijk nadeel en
een door haar goedgekeurden aan
slag op hare Constitutie, die van
goddelijken oorsprong is, en zij heeft
Ïeweigerd, met de armoede zelfs in
et verschiet, liever dan te gedoo-
gen dat Gods Stichting werd aan
gerand. Men heeft haar dus hare
goederen ontstolen, niet Zij is het,
die ze heeft prijsgegeven. Behalve,
de Kerkgoederen vacant verklaren
jn een of ander bepaald tijdstip,
terwijl de Kerk in haar midden
geen nieuw organisme heeft in het
leven geroepen; een nieuwe instel
ling onderwerpen aan voorwaarden
die in openlijken strijd zijn met de
goddelijke inrichting van die Kerk,
aldus in de noodzakelijkheid gesteld
om ze te verwerpenvervolgens
die goederen toewijzen aan derden,
alsof die goederen onbeheerd waren
en ten laatste verklaren, dat men
aldus handelend niet de Kerk be
rooft maar alleen beschikt over
goederen, die zij heeft prijsgegeven,
dit is niet alleen een sophisme maar
een sj otternij, gevoegd bij den wreed-
aardigsten diefstal. Een diefstal ove
rigens die niet te loochenen is en
die men tevergeefs zal pogen te
bemantelen, door het zeggen, dat
er geen enkel zedelijk lichaam was,
aan wie deze goederen konden wor
den toegewezenwant de Staat is
bevoegd rechtspersoonlijkheid te
geven aan wie het algemeen be
lang eischt, dat zij gegeven worde
aan Katholieke instellingen, zoowel
als aan anderen, en in ieder geval
zou het dien Staat gemakkelijk zijn
geweest de oprichting der godsdien
stige vereenigingen niet te binden
aan voorwaarden, die in directen
strijd zijn met de goddelijke Con
stitutie der Kerk. Die vereenigingen
immers moesten er juist zijn om
in dienst te staan van de Kerk.
Nu, dit is het juist wat men heeft
gedaan betrekkelijk de vereenigin
gen van den eeredienst. De wet
heeft ze zóó georganiseerd, dat haar
maatregelen daaromtrent rechts-
streeks indruischen tegen de rech
ten, die, voortvloeiende uit hare
instelling, tot het wezen der Kerk
behooren, met name wat de ker
kelijke hiërarchie betreft: onschend
bare basis waarop de Goddelijke
Meester Zijn werk gegrond heeft.
Daarenboven geeft de wet aan deze
vereenigingen bevoegdheden, die tot
de uitsluitende competentie van het
kerkelijk gezag behooren, hetzij wat
de uitoefening van den eeredienst
betreft, hetzij wat aangaat het be
zit en de administratie der goede
ren.
Eindelijk worden niet alleen deze
vereenigingen van den eeredieust
aan de kerkelijke jurisdictie ont
trokken, maar zij worden ook nog
door het burgerlijk gezag gewettigd.
Ziedaar de redenen, die er Ons
in Onze vorige Encyclieken toe
geleid hebben, om deze vereenigin
gen van eeredienst te veroordeelen,
ondanks de stoffelijke offers, die
deze veroordeeling na zich sleept.
Wij zijn nog beschuldigd van
partijdigheid en inconsequentie. Er
is gezegd, dat Wij geweigerd heb
ben in Frankrijk goed te keuren,
wat in Duitschland goedgekeurd is.
Maar dit verwijt mist allen grond
en alle rechtvaardigheid. Want, of
schoon de Duitsche wet op zeer
vele punten veroordeelenswaardig
is en men ze slechts geduld heeft,
om grooter kwaad te voorkomen,
zijn toch de toestanden geheel
en al verschillend, en de Duitsche
wet erkent uitdrukkelijk de Katho
lieke hiërarche, wat de Fransche
wet niet doet.
Wat de jaarlijks af te leggen ver
klaring betreft, voor de uitoefening
van den eeredienst geëischt, bood
zij niet al de wettige zekerheid, die
men met recht kon verlangen. Niet
temin ofschoon in beginsel het
samenkomen der geloovigen in de
kerken geen enkel der constitutieve
elementen bevat, aan de openbare
vereenigingen eigen, en het inder
daad een hatelijke maatregel is het
aan deze te willen gelijk stellen,
zou de Kerk, om grooter kwaad te
voorkomen, er toe hebben kunnen
geleid worden om deze verklaring
te dulden. Maar door vast te stel
len, dat, „de pastoor of de kapelaan
in hun kerk niet meer zouden zijn
dan een, die ze zondereenigen rechts
titel gebruikt, dat hij het recht niet
zou hebben, om eenige daad van
administratieven aard te verrichten,
zijn de bedienaren van den eere
dienst, in de uitoefening van hun
ambt zelf, in een zoo vernederenden
en onzekeren toestand geplaatst, dat,
onder dusdanige omstandigheden,
de verklaring niet kon worden aan
vaard.
Blijft over de wet, pas door de
Kamers aangenomen. Ten opzichte
van de geestelijke goederen is deze
wet een roofwet, een wet van de
verbeurdverklaring en zij heeft de
algeheele plundering der Kerk vol
trokken. Ofschoon haar goddelijke
Stichter arm geboren is in de krib
be en arm gestorven is aan een
kruis ofschoon zij zelf de armoede
van het begin van haar bestaan af
heeft gekend, zoo behoorden toch
de goederen, die zij in handen had,
haar niettemin geheel-toe als haar
eigendom en niemand had het recht
haar die te ontnemen.
Deze eigendom die onder geen
enkel opzicht haar te betwisten viel
was bovendien door den Staat nog
officiëel bekrachtigd; hij mocht dat
recht bijgevolg niet vernietigen.
Wat de uitoefening van den eere
dienst betreft heeft deze wet een
voudig de anarchie georganiseerd.
Wat zij inderdaad voortaan brengt
is de onzekerheid en de willekeur.
Onzekerheid of de gebouwen voor
den eeredienst. altijd voor niet toe
wijzing (aan den eeredienst) vatbaar,
ondertusschen ter beschikking van
de geestelijkheid en de geloovigen
zullen gesteld worden of niet. On
zekerheid, of zij hun zullen bewaard
blijven of niet en voor hoe lang
het administratief scheidsgerecht,
dat de voorwaarden van het vrucht
gebruik regelt, buitengewoon moei
lijk gemaakt
Wat den eeredienst betreft, zou
den er zooveel verschillende toe
standen in Frankrijk zijn als er
gemeenten zijn. In elke parochie is
de priester aan de genade van het
gemeentelijk bestuur overgeleverd,
en bijgevolg een tweestrijd moge
lijk gesteld van het eene einde van
het land tot het andere.
Daarentegen, verplichting om
allen, zelfs den zwaarsten lasten
het hoofd te bieden en terzelfder
tijd draconische beperking in wat
de hulpbronnen betreft, bestemd om
aan die lasten tegemoet te komen.
Deze wet, pas aangenomen, heeft
reeds ontelbare en scherpe critieken
uitgelokt van den kant van man
nen, die zonder onderscheid tot alle
politieke partijen behooren en tot
alle godsdienstige richtingen en deze
critieken alleen zouden reeds vol
doende zijn om haar te veroordee
len.
Het is gemakkelijk te consta-
teeren uit wat Wij U, Eerwaar
de Broeders en welbeminde Zo
nen in herinnering brachten, dat
deze wet de Scheidingswet ver
scherpt en Wij kunnen haar der
halve slechts verwerpen.
De vage en dubbelzinnige be
woordingen van sommige artikelen
dezer wet werpen een nieuw licht
op het doel, dat Onze vijanden zich
gesteld hebben. Zij willen de Kerk
vernietigen en Frankrijk ontchris-
tenen, gelijk Wij reeds hebben ge
zegd, maar zonder dat het volk
daar te veel acht op slaat of daar
aan om zoo te zeggen zijn aan
dacht schenkt. Als hun onderne
men werkelijk was in het belang
des volks, gelijk zij voorgeven, dan
zouden zij niet aarzelen bet met
open vizier voort te zetten en daar
van vol fierheid de geheel verant
woordelijkheid op zich te nemen.
Maar, wel verre van die verant
woordelijkheid te willen dragen,
weigeren zij haar; zij stooten ze
van zie" af en, om beter te slagen,
werpen zij haar terug op bun slacht
offer, de IJ. Kerk. Dit is het meest
welsprekende onder al de andere
bewijzen, dat hun noodlottig werk
niet beantwoordt aan de wenschen
des lands.
Het is overigens vergeefsch dat zij,
na Ons in de wreede noodzakelijk
heid gebracht te hebben, de door
hen gemaakte wetten te weigeren
ziende het kwaad dat zij over
het vaderland hebben doen neder
dalen en gevoelende de algemeene
verontwaardiging die als een lang
zame vloe 1 tot hen opstijgt be
proeven de publieke opinie te mis
leiden en de verantwoordelijkheid
voor het kwaad op ons te doen
terugvallen. Hun poging zal niet
gelukken.
Wat ons betreft, Wij hebben
Onzen plicht gedaan, zooals ieder
Roomsche Opperpriester zou gedaan
hebben. Het hooge ambt, waarmee
de Hemel Ons heeft willen beklee-
den, niettegenstaande Onze onwaar
digheid, en het geloof aan den
Christus zeiven, een geloof, dat Gij
met Ons belijdt, schreven Ons dit
gedrag voor. Wij zouden niet anders
hebben kunnen handelen, zonder
Ons geweten met voeten te treden,
zonder den eed te breken, dien Wij
gezworen hebben, toen Wij den
Stoel van den H. Petrus beklommen,
en zonder de Katholieke Hiërarchie
te schenden, dien grondslag, door
Onzen Heer Jesus-Christus aan de
Kerk gegeven. Wij zien dus zonder
vrees het oordeel der geschiedenis
te gemoet.
Zij zal getuigen, dat Wij, de oogen
onafgewend gericht op de hoogere
réchten van God, dieWij verdedigen,
geenszins er op uit waren, de we
reldlijke macht te vernederen, maar
het onaantastbaar werk van onzen
Heer en Meester Jesus Christus heb
ben willen beschermen. Zij zal
getuigen, dat Wij u Ons verbod heb
ben gege ven met aide kracht vauOnze
onmetelijke teederheid, welbeminde
Zonen dat Wij voor de Kerk, wier
oudste dochter de Kerk van Frank
rijk is, den eerbied hebben opge
vorderd en blijven opvorderen voor
hare hiërarchie, de onschendbaar
heid van haar goederen en hare
vrijheid; dat, als men Ons verzoek
had ingewilligd, de godsdienstvrede
in Frankrijk niet zou verstoord zijn,
en dat op den dag, dat men Ons zal
willen hooren, die zoo vurig verlang
de vrede zal wederkeeren.
Zij zal te» slotte getuigen, ,'dat
indien Wij, van te voren overtuigd
van uwe heldhaftige edelmoedigheid
niet geaarzeld hebben, totu te zeg
gen, dat het uur van 't offer geslagen
is Wij dat deden om de wereld
er in den naam van den Maker al
ler dingen aan te herinneren, dat
de mensch hier op aarde hoogere
belangen te verzorgen heeft dan
die van de vergankelijke behoeften
dezes levens, en dat de hoogste
vreugde, de onschendbare vreugde
van de menschenziel hierop aard1
bestaat in de bovennatuurlijke ver
vulling van zijn plicht ondanks alles,
waardoor God tegelijk wordt geëerd
gediend en bemind boven al.
In het vertrouwen, dat de Onbe
vlekte Maagd, Dochter van God den
Vader, Moeder van 't Woord, Bruid
van den Heiligen Geest, voor u
van de Allerheiligste en Aanbidde
lijke Drieëenheid betere dagen ver
krijgen zal, als voorteeken Van de
kalmte, die op den storm zal vol
gen, verl Wij van heeler harteOnzeer
Apostolischen zegen aan U, Eer
waarde broeders, alsook aan uwe
geestelijkheid en het geheele Fran
sche volk.
Gegeven te Rome, bij St. Pieter
op het feest van Driekoningen, den
6en Januari 1907, het vierde jaar
van Ons Pontificaat.
FRANKRIJK.
Wederom brengt de „Neue Freie
Presse" (Weenen) een artikel van
oud-minister Combes. De vroegere
premier leest Briand op ongemak
kelijke wijze de les in het eerste
gedeelte van zijn artikel, en toont
aan dat minister Briand geen jota
kent of begrijpt van de leer der
Roomsche Kerk
en het tweede gedeelte van zijn
betoog ontwikkelt Combes zijne
denkbeelden omtrent eene scheiding
tusschen Kerk en Staat. Andermaal
neemt hij de partij op voor Z. H.
Pius X en toont hij aan, dat de
Paus krachtens zijn ambt niet an
ders kon en mocht.
Daar een Combes ons daarom
trent niet behoeft te overtuigen,
vergenoegen wij ons met de mede-
deeling van het feit.
Combes beweert, dat3/4, misschien
zelfs 4/5 van het Fransche volk af
gerekend heeft met alle geloof,
„eene kleeding, die hun te nauw
gewerden is."
Laten we besluiten mette zeggen,
dat Combes in zijn stuk een krijgs
plan ontwikkelt tegen de Kerk,
dat naar zijne meening stellig tot
de zegepraal moet voeren.
Zeker, sluwe Combes, maar de
rechtvaardige God is er ook nog,
en de belofte aan Christus' Kerk
gedaan, zal ook in dezen bachelijken
strijd geen ijdele belofte blijken.
Met God hebben mannen als
Combes afgerekend naar hun zeg
gen. Zij mochten wenschen, dat
God ook met hen afgerekend
hadde!
In het Engelsche tijdschrift „Pu
blic Opinion" komt een open brief
voor aan Z. H. Pius X, waarin
ongeveer hetzelfde betoogd wordt,
wat Dr. A. Kuyper in de protes-
tantsche „Standaard" reeds herhaal
de malen schreef: de oorlog tegen
de Katholieke Kerk, tegen den
Paus is eigenlijk een oorlog tegen
alle geloof, tegen heel het Chris
tendom. Ook in Engeland is dat
gebleken bij den schoolstrijd, zegt
de „Public Opinion." 't Is overal
dezelfde strijd tegen de Katholieke
Kerk en op die manier tegen alle
positief geloof.
ITALIË.
Uit Rome wordt bericht, dat het
nieuws uit Parijs, als zou een ren
bode van het Vaticaan onderweg
zijn om aan ZEm. Kard. Richard
de instructies des Pausen over te
brengen voor de aanstaande alge
meene vergadering der Bisschop
pen.
Wel heeft Z. H. de Paus een zeer
hartelijk schrijven gericht aan den
hoogbejaarden Parijschen Kard.-
Aartsbis schop.
Naast Mgr. Montagnini heeft Je
vroegere nuntius te Parijs, ZEm,
Kard. Ferreta een werkzaam deel
genomen aan het opstellen der
nieuwe Encycliek, welke in het
Fransch en in het Italiaansch ver
scheen.
De bewering, dat Z. H. de Paus
geheel zijn eigen weg zougarn zon
der het H. College te raadplegen bij
de maatregelen omtrent de Kath.
Kerk in Frankrijk, wordt telkens
door de feiten gelogenstraft. Er
loopen geruchten over een pause
lijk schrijven, dat in bewerking zou
zijn. 't Is bestemd voor den „Nati-
onalen Kath. Italiaanschen Kie-
zersbond".
Naar verluidt lal Z. H. in bedoeld
stuk rondweg verklaren, dat hij sterk
gekans is tegen de vorming van een
Katholieke parlementaire partij.
RUSLAND.
Er zijn weder geruchten in omloop
over een anarchistischen aanslag tegen
het leven van graaf Witte.
De „N R. Crt." zegt daaromtrent
het volgende te vernemen:
Twee mannen hadden opdracht ge
kregen het doodvonnis ten uitvoer te
leggen. Maar vrienden van Witte be
zorgden hem portretten van de twee
belagers van zijn leven. Deze gaf daar
op aan de politie kennis, dat hij de
beide mannen, van wie de portretten
genomen waren, dage'ijks voor zijn
ramen zag heen en weer loopen.
Na eenige nasporingen te hebben
ingesteld besloot de politie tot een
huiszoeking in de woningen van drie
werklieden. Daar ondervond zij echter
hevig verzet; de lichten werden eens
klaps uitgedraaid bij haar komst en
werd op haar gevuurd. Twee commis
sarissen en twee agenten werden ge
dood drie agenten gewond. De aan
vallers ontsnapten.
Korte Berichten.
Er komen uit Amerika belangrij
ke geldsommen in voor de Fransche
geestelijkheid.
Cij besluit van koning Eduard
is in Engeland de hervorming van
het leger afgekondigd.
Bij het Pruisische Huis van Af-
gevaardigden is ingediend een voor
stel tot invoering van algemeen,
geheim en rechtstreeksch kiesrecht
in Pruisen.
Dit voorstel gaat uit van het
Bentrum.
De geruchten over de ziekte van
den Sultan van Turkije blijken al
len grond te missen. Abdoel Hamed
moet eene uitstekende gezondheid
genieten.
Volgens de Parijsche „Liberté"
zijn Keizer Wilhelm en de Czaar
overeengekomen, alle beraadslagin
gen over vermindering der oorlogs
toerustingen van het progrom te
doen afvoeren, wanneer de Vredes
conferentie in den Haag bijeen
komt.
Te Heidelberg is de vorige week
de algemeene sluiting der winkels
's avonds te 8 uur in werking getre
den volgens de bepalingen van de
Rijkswet.
De Sultanstroepen in Marocco zet
ten onverdroten hun tocht tegen Rai-
eoeli voort.
Het aantal kiezers te Warschau it
volgens de Corr. Russe 22000 minder
dan verleden jaar. 't Bedraagt thans
79000.
De Russische ministers van Bin-
nenlandsche Zaken en van Justitie
zijn tot leden van den Rijksraad be
noemd. Zij blijven tevens minister.
Uit de Hofstad.
Zondag, de begrafenisdag van den
Shuh van Perzië, was aan de wonin
gen der meeste vreemde gezanten bij
ons Hof de vlag halfstoks ontplooid.
Het buitenlandsch bericht, dat H. M.
Koningin Wilhelmina en Z. K. H.
de Prins einde Januari een bezoek aan
Schwerin zullen brengen, is in zooverre
juist, dat de Prins tegen dien tijd, even
als tot dusver gewoonlijk telken jare,
derwaarts reist om tegenweerdig te
zijn op het verjaarfeest van H. H. de
Groothertogin-Weduwe Marie van
Mecklenburg, zijne moeder, 29 dezer.
Maar H. H. zal de residentie niet
verlaten.
De „N. R. Ct." verneemt, dat het
gehoor van den Commissaris der Ko
ningin in Zeeland bij H. M. de Koningin
en Z.K.H den Prins t n doei had. tiet
Koninklijk Ecutpaar uit te ra
tot een bezoek aan Zeeiaud in den
a. i. zomer.
Willekeur.
Onder dezen aanhef schrijft de
„Msbd."
De Algem. R. K. Propagandaclub
Leo XIII blijft haar actie tegen den
vuilhandel nog steeds onvermoeid
voortzetten, en niet ten onrechte
dan ook stellen dus andersdenken
den onze R. K. propagandisten
ten voorbeeld aan de hunnen.
En die onverflauwde ij ver vraagt
zeker te meer waardeering, omdat
onze colporteurs steeds geheel be
langeloos hun werk doen, in con
trast met de oppositiepartij. Zij
zullen niet rusten, zeggen ze in 'n
biljet, dat ze gratis verspreiden, ze
zullen zich met laten afschrikken
door wie en door wat ook.
Binnenkort zal er zelfs een grooie
protestmeeting tegen den vuilhoudi-1
worden gehouden, waarin sprekers
van alle christelijke partijen, die nog
aan de zedewet houden, zullen op
treden; en bij deze gelegenheid zal
tevens een groot volkspedüonne-
ment op touw worden gezet. Eu bij
zoo'n algemeene adhaesie van ieder
weldenkende, komt ons de willekeur
niet van de politie, maar van som
mige politieagenten zeer jammerlrk
voor, die zonder t-enige aanleiding
onze(Rotterdamsche) propagandisten
Zaterdagavond 11. het colporteeren
beletten, ja zelfs het gratis versprei
den van biljetten.
Toen zich dan ook de president
der propagandaclub deswege aan
't bureau van politie ging bekla
gen, vernam hij zeer natuurlijk,
dat de agenten zulks niet verbieden
konden, tenzij er 'n oploop veroor
zaakt wordt, wat trouwens zeer
wijselijk door de onzen vermeden
wordt.
Algem. Kiesrecht.
Een grootsche (I!) betooging hebben
we eerstdaags te verwachten.
Het Ned. Comité van Algem. Kies
recht vergadert 27 dezer te Utrecht.
Als voorgestelde plaatsen voor de na
tionale betooging in 1907 vermeldt de
beschrijvingsbriefAmsterdam, 's-Gra-
venhage en Utrecht,
Het uitvoerend comité heeft dezen
keer inzake de provinciale meetings
geen bepaald voorstel willen doen
if®
INIIENDRA
AGITE MA HON AGITATE.
ajs