Zaterdag 2
Febr
1907.
No. 6517. 31ste Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Rood dn Zwart oi Rood aiiosn
BUITENLAND.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem1.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post.1.65
Afzonderlijke nummers0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS. BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère:-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
De Duitsche regeering had niet
enkel tegen het socialisme, maar
tegen Centrum èn Socialisme het
harnas aangetogen 't ging tegen
Rood en Zwart.
Met Von Bülow en Dernenburg
predikte bet heele liberale profes
sorendom den heiligen krijg tegen
de „Ultramontanen" en de socia
listen.
De gansche vrijzinnige pers met
„Kölnische Zeitung" en hetjoodsche
„Berliner Tageblatt" aan het hoofd
liep dagen en weken telkens weer
storm tegen de sterke vesting van
het Katholieke Centrum als bond-
genooten daarbij kwamen in de
achterhoede een groepje liberaal-
Katholieken.
Sinds jaren en jaren woedde de
verkiezingskoorts niet meer met
zulke heftigheid door het trage
Duitsche bloed in een harer laatste
oproepingen of ophitsingen, als gij
wilt, herinnerde de liberale „Köln.
Zeitung" aan Canossa en de Ker
kelijke tirannie, hief zij de strijdleus
aan tegen Rome, tegen het Centrum.
En al kenden wij de hechtheid
van het Katholieke Duitsche bol
werk, de kracht van het Centrum,
menig onzer vroeg zich niet zonder
bezorgdheid afHoedanig zal de
uitslag wezen
Dien uitslag kennen wij thans, 't
Is niet rood èn zwart geweest, maar
rood alleen. Ja, rood alleen heeft
klappen gekregen en zeer gevoelige
klappen. Twintig zetels zijn bij eerste
stemming voor de socialisten ver
loren gegaan en de herstemmingen
kunnen aan den toegebrachten slag
weinig of niets veranderen.
Ook onze socialisten droomden
van nieuwe zegepralen hij de
stembus en zwoeren, dat hunne
Duitsche partijgenooten minstens
10 nieuwe zetels veroveren zouden.
Met 'n buis aan kwamen ze thuis,
'n geducht buis. Overmoedig ge
worden door hunne vroegere over
winningen scheen een nederlaag
hun een onmogelijkheid. Nu valt
ze dubbel zwaar.
En het Centrum Volgens de
„Germauia" werden bij eerste stem
ming reeds 92 zijner leden gekozen,
terwijl de herstemmingen hoop
geven op nieuwe voordeelen. Er is
alle kans, dat liet Centrum sterker
dan vroeger naar den Rijksdag
terugkeeren zal.
Lachwekkend is bij dien uitslag
de houding der anti-clericale pers
en der anti-clericale schreeuwers.
Zóó luide jubelen zij over het
„rood verliest"; zóó juist becijferen
zij tot op één stemmetje nauwkeu
rig de kansen van hun candidateu
en het lot der socialisten bij de
herstemmingen, dat er geen tijd
overblijft, om zich even het Cen
trum te herinneren, en naast het
„rood verliest" neer te schrijven
„zwart wint".
Was dan tegen „zwart", tegen
het Ultramontanisme, tegen het
Centrum niet alles op haren en
snaren gezet? Was er niet gezegd
en herhaald, dat het Centrum ver
zwakt en verminderd uit de wor
steling komen zou Zeggen en doen
zijn twee en de heeren zaten o zoo
leelijk verlegen met de zegepraal
van het Centrum, en zij zwegen, ja,
als het geen Duitschers waren, zou
den we schrijven, dat ze zwegen
als moffen.
Zelfs de „Kölnische" wist niet,
hoe hare anticlericale verlegenheid
te verbergen.
Het eenige, wat zij er op vond,
waren de liberaal-Katholieken. Het
optreden dezer tegen het Centrum
was liet bewijs, dat de Centrum
toren afbrokkeldeen zou het
Centrum al niet in getalsterkte
verloren hebben, aan prestige ver
loor het ongetwijfeld niet weinig.
Een schrale troostWie zijn vij
and zoekt te verpletteren en geen
ander succes behaalt dan dat hij
zelf met een stukgeslagen neus
thuis komt, zou zich op dezelfde
manier kuunen troosten.
Nu het opgejaagde stof nagenoeg
gevallen, de kruitdamp opgetrokken
is, neemt men nog veel zonderlin
ger verschijnsel waar. Dit namelijk,
dat in het liberale kamp de uilge
laten geestdrift hoe langer hoe
meer vermindertdat de toekomst
zich minder hoopvol en rooskleurig
doet aanzien dan voorgespiegeld
werd. Het eerst zoo dappere en
strijdlustige „Berliner Tageblatt"
geeft nu te lezen, dat in liberale
kringen gevreesd wordt voor een
zeer reactionairen nieuwen Rijks
dag, terwijl de liberale afgevaar
digde Schrader de bekentenis aflegt
„alles te zamen zijn het de rechtsche
partijen, die de vrucht der verkie
zing plukken".
De llnksche groepen zijn ver
zwakt, zoodat de „National Zeitung"
vol bekommering zucht:,, We zijn be
ducht, dat in den nieuwen Rijksdag
eene zuiver conservatieve en clericale
meerderheid zal zetelen". Dat luidt
geheel anders dan de vroegere
overwinningsliederen. Wie te vroeg
victorie kraait, is wel eens meer
met de kous op het hoofd huis
waarts gekeerd.
Rood is dus verslagen, maar niet
zwart. Yoor het rocialismo is de
verkiezing noodlottig geweest, niet
voor onze geloofsgenooten, de leden
van het Centrum.
De gezworen vijanden van de
Hohenzollernsche monarchie hebben
klop gehad, maar de Centrumtoren
staat hecht en onverwrikf.
De phalanx van het Centrum
geducht en beroemd als de Mace
donische der Oudheid, zal de Re
geering weder tegenover zich vin
den.
Misschien echter, dat de ontstane
klove nog te overbruggen valt en
Centrum en Regeering een eerlijken
vrede sluiten. Het groote Duitsche
Vaderland kan er niet anders dan
wel hij varen. L
frankrijk.
Er heeft zich Woensdag 1.1. in
de Fransche Kamer een socialist
zekere Wilm, doen hooren, die niets
minder vroeg dan dat de burge
meesters voorlaan de bevoegdheid
zouden hebben, om de kerken aan
alle burgers tijdelijk af te staan,
om er openbare bijeenkomsten
te kunnen houden.
Wat de heer Wilm bedoelde,
leert het voorbeeld zijner vrienden
uit Toul. Die hebben tot den bur
gemeester het verzoek gericht, om
de stedelijke kathedraal tot publieke
markt in te richten.
Zoo komt de sectarische aap
reeds uit de mouw. Gelukkig heb
ben de geloovigen zich op zijn
verschijnen verwacht en zullen zij
hem op waardige manier begroeten
Door de anticlericalen te Parijs
was besloten, om bij gelegenheid
van vastenavond geestelijkheid en
Kerk bespottelijk te maken op den
publieken weg. De prefectuur van
politie heeft nu bekend gemaakt,
dat er geen verkleeding of vertoo
ning op straat geduld zal worden,
die de godsdienstige overtuiging
der burgers kwetsen kunnen.
Sommige burgem. hebben zich
direct bereid verklaard, om met
bisschop of pastoor een contract te
sluiten, overeenkomstig den eisch
der prelaten in hunne gemeenschap
pelijke „verklaring"
e Regeering heeft hieromtrent
nog geene beslissing genomen.
Zeker is 't dat de onbeschofte
uitlating van Clémenccau ten op
zichte der genoemde „verklaring"
hij alle gematigden, ook anticleri
calen, een zeer ongunstigen indruk
gemaakt beeft.
Dat bewijzen de dagbladen, die
over het algemeen Clémenceau's
optreden scherp veroordeelen.
DU1TSCHLAND.
De „Zeit" publiceert het onder
houd, dat een harer redacteuren met
deu leider der Duitsche socialisten
(Bebel) over de jongste verkiezingen
had
In den loop van het gesprek zei
Bebel o.a.:
„Wij danken onze nederlaag aan
verschillende oorzaken.
Eerstens heeft de nationale kwestie
alle hartstochten ontketend. Zij
schudt de onverschilligen wakker,
en menigeen, die zich tot dusver
absoluut niet met politiek bemoeide,
verbeeldt zich eensklaps het vader
land te moeten redden.
„Dilu hebben we den strijd tegen
de syndicaten, die hoe langer hoe
heviger wordt.
„Vele kleine werkgevers en aan
nemers, die vroeger tot onze partij
behoorden, stemmen thans tegen
ons. De klassenstrijd wordt met den
dag grooter.
„In de provincie heeft de strijd
tegen duurte van het brood ons
veel nadeel berokkend, en dan
werd er meer dan ooit pressie uit
geoefend".
Bebel is van oordeel, dat de her
stemmingen voor zijne partij gunstig
zullen uitvallen, en hij is er
van overtuigd—zegt hijdat het
ontwaakte liberalisme in Duitsch-
land niet van langen duur zal zijn
„Een waarlijk democratisch libe
ralisme is ons volstrekt niet onaan
genaam" aldus besluit hij, „maar
de populaire partij heeft geen ge
schikte (lees: heethoofdige en op
ruiende) lieden aan het hoofd. Hoe
het ook zij, wTe zullen onze mannen
zoo dresseeren, dat we b eventueele
gedeeltelijke verkiezingen weer
nieuwe overwinningen kunnen be
halen."
Bij de herstemming, gisteren te Bre
men, is tot lid van den Rijksdag
gekozen de hr. Hormann van de
vrijzinnige volkspartij met 29,404
stemmen tegen 27,960, uitgebracht
op den socialist Schmalfeld.
ITALIË.
Een hooggeplaatst Romeinsch
geestelijke heeft zich aldus uitge
laten over de verklaring der bis
schoppen
Mocht het blijken, dat de meer
derheid der plaatselijke overheden
bereid is, om aan den weuseh der
bisschoppen gehoor te geven en een
contract te sluiten, dan zullen de
concessies gehandhaafd blijven, door
de prelaten in hunne „verklaring"
to gezegd. Wordt er slechts eene
minderheid voor gevonden, dan zul
len zij onvoorwaardelijk ingetrok
ken worden.
Een der eerste daden van het
Vaticaan ten opzichte van het
nieuwe Spaansche Kabinet is geweest
de aanbieding van een nieuw pro
test tegen het besluit van den vroe-
geren liberalen miuister Romanones
omtrent het burgerlijk huwelijk.
Dat ministerieel besluit, 't welk
met het kerkelijk huwelijk in bot
sing komt, zal hoogst waarschijn
lijk doorRomanoues' opvolger direct
worden ingetrokken.
Korte Berichten.
De Berlijnsche correspondent van
het „Alg. Handelsbl." schrijft in zijnen
jongsten brief, d. 31 Januari, over
het ingesneeuwde Berlijn o.m.:
„Berlijn ingesneeuwd, Berlijn zonder
verkeersmiddelen, Berlijn begraven
onder een dikke mollige vacht, Ber
lijn stil als een kerkhof."
De Belgische Regeering heeft zich
bereid verklaard haren steun te ver-
leenen voor een nieuwen onderzoe
kingstocht van de Zuidpoolstreken.
De Russische minister-president Sto-
lypin heeft tot de gouverneurs-gene
raal, de gouverneurs, de prefecten en
de stadhouders eene circulaire gericht,
waarin hij o.m. verklaart, dat de gou
verneurs-generaal en de gouverneurs
de volle vrijheid der verkiezingen
waarborgen, alleen tegen de revolu
tionaire propaganda ageeren en alle
valsche geruchten over de handelingen
en plannen der Regeering moeten lo
genstraffen.
De zoo droef betaamde abbé Daens,
oud-afgevaardigde voor Brussel, is
ernstig ziek. Zijn toestand is hopeloos.
Tot nu toe zijn ongeveer 150 Ka
tholieken (de Polen medegerekend)
gekozen voor de Rijksdoema.
De dag der overbrenging van het
stoffelijk overschot van Z. H. Leo XIII
naar St. Jan van Lateranen wordt
alsnog geheim gehouden. Naar men
zegt, om eene herhaling van wanor
delijkheden te voorkomen als bij de
overbrenging van het lijk van Z. H.
Pius IX.
De ontruiming van Mandsjoerije
door de Russische troepen is nu be-
begonnen.
Hofberichten.
Prins Hen rik heeft hi t eere
voorzitterschap aanvaard van het
eere-comité van de aanstaande ten
toonstelling der Hollandsche maat
schappij van landbouw.
Prins Hendrik zal den 20 dezer
een diner bijwonen, dat de vice
president va den Raad van State
den leden aanbiedt.
Naar mer. verneemt, hebben vele
leden der Tweede Kamer met hun
ne dames gebruik gemaakt van de
gelegenheid, door H. M. de Koningin
opengesteld tot het bezo ken der
Indische zaal in het Koninklijk Pa
leis aan het Noordeinde te 's Gra
venhage.
Snellere berechting.
In de heden gehouden zitting der
Eerste Kamer deelde de minister
van Justitie mede, dat binnen wei
nige dagen aan de Staten-gsneraal
een ontwerp zal worden aangebo
den tot vereenvoudigde berechting
en snellere afdoening van zaken,
den kantonrechter betreffende.
Prov. Statenverkiezing.
Ook de antirev.-kiesvereeniging
te Sloten (N.-H.) stelde den heer
Meetelen candidaat voor de vac.-
Van der Bout in de Prov. Staten.
School en Drankbestrijding.
De afdeeling Amsterdam van de
Nederlandscbe Onderwijzers Propa-
gandaclub voor Drankbestrijding
wil voor de idee der geheelonthou
ding propaganda maken bij allen,
die onderwijs geven.
Dezen winter zal de heer P.
Br. Moll, voor haar een cursus
geven over den Alcohol, gisten en
distilleeren, gehalte van verschil
lende dranken, invloed op de ver
schillende organen van het men-
schelijk li'-haam, gebruik bij kin
deren en de gevolgen voor gezin
en maatschappij.
Deze cursus zal gegeven worden
des Zaterdagsavonds om de 14 dagen
om 8 uur in het lokaal der school
Rapenburgerstraat 6, is geheel kos
teloos en uitsluitend toegankelijk
voor onderwijzeressen aan bewaar
scholen, en die niet meer een vorm
school als leerlingen bezoeken.
Verder kunnen onderwijzers en
onderwijzeressen den cursus even
eens kosteloos volgen.
Voor hen, die zich alsnog willen
opgeven bestaat daartoe de gele
genheid op den lsten cursusavond
op Zaterdag, 2 Februari a. s., om 8
uur.
De belastingontwerpen.
De belastingontwerpen van Mi
nister de Meester moeten in de af-
deelingen van de Tweede Kamer
over 't geheel ongunstig ontvangen
zijn.
En zulks niet enkel van leden,
behoorende tot de coalitie-partijen
rechts, maar ook van vrij-liberale
zijde.
Staking te Rijssen.
Het Steuncomité voor de werk
staking te Rijssen alhier, heeft aan
den Burgemeester verzocht om
toestemming tot het houden eener
collecte langs de huizen ten behoeve
der stakende j ute-arbeiders te Rijs
sen.
Aan dat verzoek heeft adressant
een uitvoerige memorie toegevoegd,
waariu hij wijst op de lage loonen
van de stakende arbeiders, en op
de pogingon door personen en
door een Commissie, bestaande uit
de heeren Hovy, Aa'berse, Talma
en Polak, gedaan om tot een schik
king te komen, evenwel zonder
resultaat. Zelfs een loonsverhooging
van 30 ent. 's weeks wilde de firma
niet toestaan, omdat dit onmogelijk
was wegens de concurrentie.
Dit acht adressant onjuist,
daar de jute-industrie zeer bloeiend
is. De sympathie van het grootste
gedeelte van het Nederlandsche
volk is dan ook, zegt adressant, aan
de zijde der stakers.
Particulieren en vereenigiogen
van allerlei kleur en richting stellen
pogingen in het werk, om hen zoo
veel mogelijk in deze moeilijke
dagen te steunen.
Naar het oordeel van adressant
zal niemand onder deze omstandig
heden aan een collecte aanstoot
nemen.
Het adres en de toelichting zijn
onderteekend door de heeren H.
C. de Zeeuw, als voorzitter, en
K. H. Siemons, als secretaris.
Brand te Rotterdam.
Gisterennacht te twee uur alar
meerde de politie te Rotterdam voor
een uitslaanden brand aan de Ge
dempte Vest, een straat die parallel
loopt aan de Baan en aan de eene
zijde uitmondt aan het Bovmans-
plein. Het vuur bleek te woeden
in het pand, waariu de heer G. van
Andel Cz. een fabriek van choco
lade- en suikerwerken heeft, gren
zende aan de Jan Arendszgang, waar
onder één dak met genoemde fa
briek is opgetrokken de tabaksker-
verij en sigaremnakerij van den
heer G. Bijdcndijk Jr.
Aan de achterzijde van de cho
coladefabriek is een soort binnen
plaats, waarop uitkomt het groote,
pas nieuwe pand van de firma H.
Boekman en Zoon, in glas en aar
dewerk, aan den Schiedamschen
Dijk.
Toen de brandweer toesnelde,
moest het vuur bepaald reedslang
in de fabriek gewoed hebben, al
thans uit alle ramen van het ge
bouw van twee verdiepingen, zoowel
aan de voor- als achterzijde, sloe
gen met felheid de vlammen, ter
wijl doffe knallen het instorten van
blijken aangaven. Reeds een half
uur later stortte het dak in en
deelde het vuur zich mede aan de
bovenverdieping van de tabaksker-
verij, die mede fel aan het bran
den ging, gevoed door een niet on
belangrijken voorraad tabak en si
garen.
Het blusschingswerk werd belang
rijk vertraagd, doordat het hevig
sneeuwde, waardoor het onmogelijk
was de waterleiding te vinden. Met
3 stoom- en een groot aantal hand
spuiten wordt het vuur bekampt,
dat nog steeds fel voortwoedt. De
chocoladefabriek is totaal verloren
van de tabakskerverij hoopt-men
de benedenverdieping te behouden
van het pand aan den Schiedam
schen Dijk zijn aan de achterzijde
alle ruiten gesprongen. Ook van
daaruit werkt de brandweer.
Tegen een ketting geloopen.
Te Enschede liep de 8-jarige zoon
van den schoenmaker C. tegen een
ketting, waaraan een paard voor
de smederij van den heer H. was
vastgemaakt. Hij viel achterover
en werd bewusteloos opgenomen.
De ter hulp geroepen geneeskundige
constateerde hersenschudding en
de arme kleine is reeds aan de ge
volgen overleden. Zw. Crt.
Werkstakingen.
De aanleiding tot de werkstaking
bij de firma B. W. en H. ter Kuile
te Euschede moet de volgende zijn:
Door een der firmanten werd aan
een arbeider bij de verdeelstoelen
de opmerking gemaakt, dat hij op
meer voordeeliger wijze het werk
zou kunnen verrichten, wat in geen
geval nadeelig voor den betrokken
arbeider kon zijn, omdat deze een
vast weekloon geniet. Deze weigerde,
waarop hem door den patroon zijn
ontslag werd gegeven. Dit was de
aanleiding tot het staken van 26
arbeidsters en 2 arbeiders.
Den-elfden middag kwamen echter
reeds eenige meisjes zich aanmel
den en er werd evereengekomen,
dat allen den volgenden morgen het
werk zouden hervatten. Het ontslag
bleef voorloopig van kracht en de
man was gehouden het werk volgens
het voorschrift van den patroon te
verrichten.
264 Eigen werklieden der firma
H. Ter Horst te Rijssen hebben
gistermorgen den arbeid hervat.
Herhaaldelijk is tijdens de sta
king ter sprake gekomen de on
voldoende hygiënische toestand al
daar. Thans heeft het dag. bestuur
op aandringen van de gezondheids
commissie gelast, dat alle mest- en
plaggehoopen aan de straatzijde
binnen een maand moeten worden
opgt ruimdeveneens moeten alle
open gaten, dienende tot berging
van vuil en afval, worden gevuld
met zand.
Ongelukken.
A. v. H. uit Lekkerkerk, dienst
bode bij den landbouwer J. de Groot,
te Berkenwoude, die bij het boomen
vellen een handje mee hielp, kreeg
een zwaren boomtak op het hoofd
en werd zóo zwaar getroffen, dat
de dood onmiddellijk intrad.
Te Geldermalsen viel Vrijdag
morgen een driejarig zoontje van
Hol in een onbewaakt oogenblik
voorover in een sloot. Het kind
stikte in den modder en werd eenige
oogenblikken later door de beangste
ouders gevonden.
Kennisgeving.
Burgemeester en Wethouders van
Haarlem, brengen ter openbare kennis,
dat bij hen is ingekomen eene uit-
noodiging van Gedeputeerde Staten
dezer provincie, om het volgende be
kend te maken:
lo. dat de gewone Rijks-voorjaars
keuringen van tot dekking bestemde
hengsten in 1907 voor zooveel d<ze
provincie betreft, zullen gehouden wor
den te Haarlem op 19 Februari;
2o. dat de eigenaar of houder, die
een hengst ter keuring wenscht aan
te bieden, verplicht is daarvan ten
minste drie weken vóór de keuring
vrachtvrij eene schriftelijke en onder-
teekende aangifte te zenden aan den
Secretaris der provinciale regelings-
commissie (den Heer W. Teengs te
Alkmaar), met opgave van:
a. naam en woonplaats van den ei
genaar en houder;
b. naam, ouderdom, ras, kleur en
bijzondere kenteekenen van den hengst,
TIEND
AGITE MA HON AGITATE.
j|t
4=
rx
T
