Dinsdag 5 Febr. 1907.
No. 6515. 31s" Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Werkloosheid.
güjx£NLAND.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post.
Afzonderlijke nummers
1.20
1 .Go
0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer 0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 23 CENT PER ADVERTENTIE k CONTANT
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, latere. Tel. No. 1426. - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère :-
G. L. DAIJBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Hontmartre.
Wie werken kan en werken wil,
vindt altoos te arbeiden. Ook dat
is eene machtspreuk, waarmee de
gemakzucht zich al te gaarne af
maakt van „lastige vragers," die
om hulp kloppen aan hare deur.
De werkloosheid is geen kwaad
uitsluitend van onzen tijd; reeds
eeuwen en eeuwen terug had de
menschheid er mede te worstelen,
hoewel minder geweldig dan nu.
In onze dagen verneemt men ai
te dikwerf van crisissen in een of
ander bedrijf, crisissen, waarbij het
geluk en de welvaart van duizenden
gezinnen betrokken zijn en waar
door duizenden met den ondergang
worden bedreigd.
Wat men in schier alle landen
waarneemt, zag en ziet men ook
in Nederland gebeureneene alge-
meene verhuizing van het platte
land naar de steden. Vooral de
groote steden schijnen een gewei
dige aantrekkingskracht te oefenen
op de veldbewoners en lokken dui
zenden en duizenden binnen hare
muren.
In Engeland schat men die ver
huizingen van liet platteland naar
de steden zoo ongeveer op 60 a
70.000 personen 's jaars.
Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag trokken vooral van 1876 tot
1882 en van 1886 tot 1891 eene
groote menigte van elders tot zich.
„De loonen in stad zijn veel
hooger," redeneeren de meestenen
zij profiteerden mede van de bouw
woede in genoemde en andere
steden.
Op de bouwwoede volgde op
menige plaats een plotselinge stil
stand in de werkzaamheden. Waar
eerst handen te kort kwamen en
soms zeer hooge loonen werden
uitbetaald, liepen ras honderden
en honderden werkloos en daalde
de loonstandaard naar verhouding.
Men weet, hoe in den tegenwoor
dige tijd gebouwd wordt.'
Ja, licht en dicht! zegt de lezer
misschien, en in vele gevallen zegt
hij 't naar waarheid.
Doch wij bedoelen, dat het bouwen
doorgaans mogelijk wordt door hy
potheek. Wanneer het geld duur
is en dus moeilijk of niet te krijgen,
dan kan er in zekeren zin niet ge
bouwd worden, en er moet nood
zakelijk ontstaan een crisis in de
bouwvakken gelijk we nu doorleven
in sommige onzer groote steden.
Voor duizenden arbeiders, die
gaarne werken willen, is er geen
werk. Volgens vertrouwbare statis
tieken liepen voor enkele weken te
Den Haag 1300 werklieden leeg en
misten dienvolgens in en om de
8000 menschen het noodige levens
onderhoud.
Wat in liet bouwvak mogelijk
bleek, is bij andere vakken geen
onmogelijkheid.
Daarom is werkloosheid een der
grootste gevaren, die onze maat
schappij bedreigen.
Willen werken en niet kunnen
is er grooter ellende denkbaar?En
die ellende bezoekt reeds duizenden
en kan ieder oogenblik den drem
pel van duizenden andere werk
manswoningen overschrijden.
Kort geleden vervoegde zien bij
ons, schrijft de heer Rudolph in de
„Rotterdammer", een man dien we
als een eerlijk en trouw werkman
kenden. Maanden laug had hij
reeds ledig rond geloopen. Einde
lijk ging hij maar als stoker op
een boot voor drie maanden naar
Indië. Maar dan moest hij ook
plotseling weg. Hij had niet ^ens
den tijd zijn vrouw te groeten. Hij
was pas voor den tweeden maal ge
huwd, en moest de tweede moeder
met zijn kinderen achterlaten
Bij zulke gevallen die helaas
niet tot de uitzonderingen behooren
denkt men aan het pijnlijk ware
Woord des heeren Quack„Niets is
hartaangrijpender dan de werk
loosheid onzer dagen."
Maar het middel tegen de kwaal,
die de groote kwaal is van onzen
tijd?
De sociologen zoeken er nog al
toos naar en wij vreezen, dat de
meesten hunner mismoedig her
halen
„Daar is geen middel!"
L.
ITALIË.
Uit Rome wordt gemeld, dat de H.
Vader aan allen, die Hem de laatste
dagen naderden den indruk gaf, dat
hij goede hoop heel't op de regeling
der Kerkelijke zaken in Frankrijk.
Dien indruk droegen ook de Kardi
nalen mee, die op Lichtmis bij gele
genheid van de gebruikelijke wijding
der kaarsen na afloop dier plechtigheid
zich met den H. Vader onderhielden.
Aan een der bezoekers verklaarde
Pius X, dat naar zijne meeiiing de
storm van korten duur was en de
kalmte niet lang uitblijven zou vooi
de Fransche Kerk.
Een der oudste leden van het H.
College, kardinaal Nocella. is ernstig
ziek. Sinds geruimen tijd leed hij aan
verlamming; de 81-jarige wordt lang
zamerhand geheel de prooi dezer kwaal,
die thans zijn leven in gevaar brengt.
Het Paus-Jubile.
De jubelfeesten van Z. H. Pius X
zullen in September 1908 plaatsheb
beu. Een eere-comité is reeds gevormd;
eere-voorzitter is kardinaal Ureglia di
Santo Mefano, deken van bet H. Col
lege. Deden van liet comité zijn o.a.
Déon Harmei, de bekende Fransche
katholieke socioloog en de burgemees
ter van Weenen, dr. Lueger.
De Paus heeft aanbevolen, vóór al
les aan deze feesten een godsdienstig
en liefdadig karakter te geven.
In beginsel is besloten, een inschrij
ving te houden over de geheeie we
reld, welker opbrengst den Paus zal
worden aangeboden op zijn feest.
FRANKRIJK.
Treurig of belachelijk? Of beide?
Het schisma te Parijs, met meneer
Villatte aan 't hoofd, schijnt en-
zelfden weg te gaan als de vereeni-
gingon op den eeredienst, die de heer
des Houx in het leven wilde roepen.
Om zich daarvan te overtuigen,
beeft men enkel het volgend verslag
te lezen.
De eerste schismatieke mis zou
dan Zondagmorgen in cte voormalige
kapel der Barnabieten in de rue
Legendre worden opgedragen,en wel
doorutwee geëxcommuniceerden,Vil
latte en Roussiu.
Sommige Katholieken te Parijs
hielden zich het hart vast en vroe
gen zich af: Wat zal daaruit groei
en Zij hebben eene soort van
vastenavond-vertooniug bijgewoond,
waarover een ieder geschaterd zou
hebben, indien het heiiigschennende
der plechtigheid het zotte der ver
tooning minder treurig gemaakt
hadde.
En ,ae voorstelling kon slechts
beëindigd worden met behulp der
politie.
Het kerkje was propvol, toen Vil
latte in groot ornaat met staf en
mijter verscneen, links en rechts
zegenend. Vrouwen waren nagenoeg
niet aanwezig,^uitsluitend mannen.
„Gordijn, gordijn!" hadden de
ongeduldigen al geroepen voor Y il-
latte verscheen, 't Duurde hun te
lang eer het gordijn opging, eerde
vertooning een aanvang nam.
Onder de heiiigschennende mis
nam de heer Roussin bet woord en
hield een toespraak vol zalving en
hoogdravende platheid, gelijk er
soms op groote bijeenkomsten ge
houden worden door menscheu zon
der het minste redenaarstalent, zon
der gevoel of smaak.
Telkens werd hij onderbroken
door genies, hoesten, uitroepen,
zoodat hij er ten laatste boos om
werd en de politie ter hulp riep.
Ook Villatte nam bet woord en
wel aan de trappen Yau het altaar.
Hij sprak van de apostelen en het
Christendom der eerste tijden. Maar,
een modern wijnhandelaar kwam al
dat beroep op de apostelen en de
eerste tijden van het Christendom
in nog grooter gevaar brengen dan
Villatte's weinig apostolische per
soonlijkheid.
Wal was 't geval ie wijnkooper,
een- meneer Bastianelli, heeft een
vordering van 621 francs op Villatte
voor geleverden wijn. Gedronken
is die wijn misschien wel, maar
betaald niet, en het laatste is voor
Bastianelli van belang.
De heer Roussiu was tijdens de
„plechtigheid" met het zakje rond
gegaan te Parijs kent men onze
ratelkasten niet en evenmin heeren
collectanten een der geestelijken,
voorafgegaan door den kerkeknecht,
collecteert en na afloop daarvan
meende Bastianelli het oogenblik
gekomen, om zijn geld op te vor
deren.
Een Commissaris van politie had
le grootste moeite, om den wijn
kooper aan het verstand te brengen,
lat hij een anderen dag, een ander
uur te kiezen had voor het aan
bieden van rekeningen.
Onder de aanwezige „vrienden",
een twintigtal, die de klak vormden
bij deze treurige verlooning en nu
eens klapten, dan weer bravoi ie
pen, merkte men ook op Henri des
Houx, den man van de „ridicultu-
elles".
Voor Villatte voorspelt dit weinig
goeds, want de doodgraver der
schismatiekecuhuelles zou ook deze
schismatieke onderneming wel eens
onder den grond kunnen stoppen.
En daarop is alle kans.
Of Z. Pi. ook goed gezien heeft,
toen bij de scheidingswet veroor
deelde. Zonder die veroordeel ing
zouden er, wie weet, hoeveel ker-
inisvertopningen onze kerken ont
eerd hebben, gelijk nu bet heilig
dom der Barnabieten te Parijs Zon
dag ontheiligd is.
DU1TSCHLAND.
Bij de herstemmingen zijn tot nu
toe de socialisten er niet beter afge
komen, dan bij de hoofdverkiezingen.
•Reeds drie zetels werden door hen
verloren.
De onzekerheid bij de verschiilende
partijen over do aan te nemen hou
ding blijft voortduren; in Noord-
Duitschlaud steunt het Centrum de
burgerlijke partijen t gen het socia
lisme, in Zuid-Duitsehland daarente
gen, bepaaldelijk in Beieren, helpt
het de socialisten. Even onzeker zijn
de vrijzinnigen
servatieven, dan
steunen.
Alleen de partijen der Regeering zijn
eensgezind in hun politiek.
Korte Berichten.
De „Echo de Paris" deelt mede;
dat Raisoeli zich aan de vervolging
van de Sultaustroepen heeft onttrok
ken in de vlakte achter de bergen van
Fazerdat. Men acht hem daar veilig.
Aan een Belgisch Katholiek blad
heeft abbé Daens, wiens toestand min
der ernstig is, de volgende verklaring
gezonden
„Als Katli. priester willende gehoor
zamen aan mijnen Bisschop, die met
het Hoofd van de Kerk dezelfde in
zichten heeft, verzoek ik de algemeene
vergadering van de Christelijk demo
cratische partij, mij niet te herkiezen
als voorzitter of eere voorzitter."
De Kroonprinses van Zweden ligt
sedert eenige dagen te Karlsruhe ziek
aan influenza. De voorgenomen reis
naar Rome wordt daarom uitgesteld.
De Russische Regeering is van plan
een binnenlandsche leening van 50
millioen roebels te sluiten teneinde
de slachtoffers van den hongersnood
te kunnen helpen.
ZEm. Kardinaal Noeella is te Rome
die nu eens de con-
vveer de socialisten
gevallen en heeft den schouder ont
wricht. Den hoogeli leeftijd van den
Prins der Kerk in aanmerking geno
men, is de toestand bevredigend.
De vorst van Montenegro heeft den
minister van justitie opgedragen bij
de Skoepsjtina een wetsontwerp in te
dienen, strekkende tot afschaffing van
de doodstraf.
De kaas op een Doema in den geest
der Regeering is voorgoed verkeken.
Do groote meerderheid der gekozen
kiezers behoort tot de oppositie. Zeven
tig procent der boerenkiezers en on
geveer 50 pc. der kleine burgerklasse
zijn oppositie-lui, terwijl de arbeiders
klasse uit 90 pc. van deze partij be
staat.
De Noorweegsche crisis, die door
het conflict tusschen de Regeering en
het Socialistische Comité uit de Stor
thing, wegens de benoeming van een
commis-ie voor de volksverzekering
is ontstaan, schijnt weer bijgelegd.
De meerderheid stemde ervoor, de
leden der commissie door den minis
ter van handel te doen benoemen.
De Engelsche Regeering ontvangt
uit Pieter Maritzburg bevestiging van
de berichten, dat er in Swasieland
onlusten zijn uitgebroken.
DSwasies dooden alle kudden,
zooals de Natalsche rebellen verleden
jaar ook deden. De toestand eischt
ernstige aandacht. De Regeering van
Natal is op alle gebeurlijkheden voor
bereid.
De Amstcrdaajsche Beurs.
Men meldt uit Amsterdam
Er is nog altijd werking in het
Beursgebouw. Strookjes papier die
ter controleering over scheu
ren in verschiilende kantooi-bin
nenmuren waren geplakt en
sinds maanden de proef doorstaan
hadden waren dezer dagen van
een gereten. Men zegt wegens de
beweging veroorzaakt door de zware
sneeuwbelasting van het dak.
De Ruyter-lierdenking.
Zooals men weet, zal de plechti
ge herdenking van den geboorte
dag van De Ruyter in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam, worden bijge
woond door H.M. de Koningin.
Bij de commissie is thans bericht
ingekomen, dat ook H. M. de Ko
ningin Moeder bij die plechtigheid
zal tegenwoordig zijn.
Prins Hendrik heeft de uilnoo-
diging om op 23 Maart het De
Ruyterfeest te Vlissingen bij te
wonen, aangenomen.
Ned. R. K. Volksbond.
Op de buitengewone vergadering
van best uurderen der afdeelingen van
den Ned. R. K. Volksbond, op Zon
dag 24 Februari a. s. te 's Gravenhage
te houden, komt o. in. aan de orde
dit voorstel der afdeeling Dordrecht
Nu de federatieve samenwerking
der 5 diocesane bonden verkregen
is, kan thans in overweging worden
genomen
a. het oprichten van informatiebu-
reau's waar Katholieke werklieden
adressen kunnen bekomen ter ver
krijging van kost en inwoning bij
vertrouwbare Katholieken;
b. het oprichten van een Arbeids
beurs
c. het oprichten van een Algemeen
Arbeidssecretariaat.
Vadermoord.
Men seint uit Breda, dato 4 Febr.
Hedenavond te 7 uur kreeg de
koperslager Verstreepen, wonende
in de Van Goorstraat, alhier, hevi-
gen twist met zijn zoon, waarbij hij
door dezen met een mes in de
polsslagader werd gestoken. Hij was
onmiddellijk dood.
De zoon is in arrest gesteld.
Het geval verwekte groote ont
roering in do buurt.
De Neutrale vereeniging en de
R.-K. ziekenverpleegsters
en verplegers.
In het nummer van Oct. 1906
komt op bladz. 513 een schrijven
voor over „Gemengde vakorgani
saties," met naar m. i. z. geen aan
bevelende woorden om dezen weg
te volgen, schrijft J. O. iu het Kath.
Sociaal Weekbl.:
Zelfs bij de bespreking van vak
zaken komen de beginselen te pas"
lezen we. Nu, zou het dan niet
hoogst noodzakelijk wezen om de
ziekenverpleging ock te organisee-
reti o. m. voor hen, die iu de al
gemeene gestichten of iu de parti
culiere verpleging werkzaam zijn
Naar ik meen is te Haarlem
reeds een adres-bureau opgericht
voor R. K. ziekenverpleegsters.
Zouden er b.v. in de andere groote
steden ook daartoe geen stappen
kunnen gedaan worden Men gaat
nu op in andere bonden. Men heefi
zelf nog geen georganiseerde R.K
Vereeniging voor verpleegsters en
verplegers.
Zoo komt het b.v. dat zich reeds
enkelen wilden aansluiten bij een
hier bestaanden Chr. Bond voor
Ziekenverpleging, maar om den
grondslag daartoe niet konden toe
treden. Hun werd er wel op ge
wezen om met der zake kundige
personen dit eens te bespreken,
maar tot nog toe hoorde ik van
oprichting eener dergelijke ver
eeniging niets. En nu was mijn oog
geslagen op het K. S. YV. dat
misschien deze zaak eens krachtig
kan aanpakken, opdat ze in neu
trale kringen „niet pronken met
eens andermans veeren." Een ieder
moet zich op eigen terrein organi-
seeren, geen vermenging, want men
moet indien m^n daartoe toch
overgaat, veel van eigen beginsel
laten varen, om de zg. neutrale
lieden in huu denken en doen
vrijen teugel te geven en niet in
bun handelingen te beperken.
Ik hoop dat deze regelen mogen
bijdragen tot verwezenlijking van
het plan. Dan zal dit ook meewer
ken tot zuiverder
verhoudingen.
Schoolsparen.
De Minister van Binnenlandsche
Zaken stelt een onderzoek in naar
de gelegenheid tot sparen op school
en naar het oordeel van de hoofden
van scholen.
De arrondissements-schoolopzie-
ners verleenen daartoe hunne mede
werking.
Jhr.de Savornin Lo'iman.
De Heer Jhr. Mr. A. F. de Sa
vornin Lohman, veruomen hebben
de. dat eenige zijner vrienden voor
nemens zijn hem op ziju zeventig sten
verjaardag eenig openlijk blijk te
geven van hunne vriendschap en
sympathie, verzoekt mede te deelen,
dat, ofschoon hij dit voornemen op
zeer hoogen prijs stelt en in andere
omstandigheden zulk een blijk zeer
gaarne zou hebben aanvaard, 't hem
het aangenaamst zou zijn, indien
die dag voor hem een dag van
droeve herinnering onopgemerkt
voorbijging.
Loonsverhooging.
Men meldt uit Apeldoorn aan de
N. R. Ct.":
Ingevolge een lastgeving van H.
M. de Koningin zijn de loonen van
de werklieden op het Kon. Domein
belangrijk verhoogd; deze zullen
voortaan minstens f 1.25 per dag
bedragen, terwijl verzuim wegens
feestdagen, enz niet gerekend wordt.
Grondwetsherziening.
Verschenen is het Verslag der wel
bekende Staatscommissie, ingesteld
tot het onderzoek der vraag, welke
andere wijzigingen dan die van de ar
tikelen 80,127 en 143 nog in de grond
wet moeten worden gebracht.
Het rapport is gedagteekend 20 De
cember 1906 en geteekend De Staats
commissie voor Grondwetsherziening,
YV'. H. de Beaufort, voorzitter; E.
Fokker; \V. H. de Savornin Lohman
J. de Louter; J. Oppenheim;Ruys de
BeerenbrouckJ. J. Willinge; H. J.
YVilliage; H. J. de Romijn, secretaris.
Wegens gebrek aan plaatsruimte
moeten wij zeils een uittreksel van
het rapport voor heden ter zijde
leggen.
In een artikel komen we morgen
op het verslag terug.
uoneraal Bergansius
wiens toestand na zijn zware 'ziekte
van eenige maanden geleden aanmer
kelijk verbeterd was, voelde zich gis
teravond weer minder wel, maar gis
terochtend kon weder eenige beter
schap worden geconstateerd.
Overladen burgemeesters.
Over het vraagstuk van de over
lading der burgemeesters, aan wie
telkens door nieuwe wetten ver
plichtingen worden opgelegd, schrijft
„de Standaard", naar aanleiding
van het medegedeelde in de Me
morie van Antwoord aan de Eerste
Kamer
Terecht antwoordt de Minister,
dat dit niet zoozeer aan de Gemeen
tewat ligt, als] wel aan de Rijks
wetten, die hun deze nieuwe 'asten
opleggen.
Maar niet begrijpen we, hoe de
Minister bij de komende herziening
vau de Gemeentewet dit euvel on
dervangen wil.
Het feit ligt er toe, dat telkens
nieuwe wetten den arm van den
Staat noodig maken, om heel het
land door de wet uit te voeren, en
de uitvoering door anderen te con
troleeren.
Zoolang nu aan den Staat hier
voor niets andersten dienste staan
dun commissarissen, burgemeesters
en inspecteurs, valt. niet wel in te
zien, hoe men de burgemeesters
zal kunnen ontlasten.
In andere landen heeft dé Lands-
overkeid speciale organen, die in
districten, door tien of meer ge
meenten gevormd, zich met de uit
voering der wetten belasten, b.v.
onder een naam van Bezirkshaupt-
mann.
Voert men zulk een instelling
ook ten onzent in, dan kan naar het
bureel van deze ambtenaren verhui
zen, wat nu de Burgemeesters drukt.
Maar zoolang men geen ander
orgaan schept, blijft de Burgemees
ter de aangewezen man. Y'oorts ver-
ge te men niet, dat het scheppen
van zulk een nieuw orgaau geld
zal kosten. Een honderdtal soortge
lijke ambtenaren, met bureau per
soneel en bureaukosten, liep allicht
op een klein millioen.
Mishandeling van een veldwachter.
Zaterdagavond omstreeks half tien
bevonden zich in de herberg van
J. v. d. Broek te ougere bij Eind
hoven eenige personen, van wie
een 'n konijn bij zich had. Do
veldwachter, W. Martens, meende
dat het een haas was en wilde
het dier in beslag nemen. Er ont
stond toen twist, waarbij een viertal
p rsonen zith ten slotte met het
mes in de vuist op den veldwachter
wierpen. Uit noodweer loste deze
eenige schoten uit zijn revolver,
zonder iemand te treffen. Hierna
trok de veldwachter zich terug,
doch werd gevolgd en opnieuw aan
gevallen door de belhamels. Hij
vuurde, weder op zijn belagers, met
het gevolg, dat Th. Guiten aan het
oor werd gewond.
De veldwachter is zeer ernstig
gewond. Hij heeft tal van steken
in den rug, terwijl hij links en
rechts over ziju voorhoofd is gesne
den. Fe vier vermoedelijke daders,
genaamd Th. Guit en Smits, A.
Berkers en A. Jacobs, zijn gisteren
aangehouden.
JMND
fiQITE Mft KON HQITftTE.
4c