Vrijdag 8 Febr. 1907
No. 6518. 31s,e jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
„P'fui, Centrum"
BUITENLAND.
BINNENLAND.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM.
„Wie instaatis, ook al is bij geen
rusland.
Korte Berichten.
Amsterdamsch Ni uws,
A BO NNEME N TSPR1JS
Per 3 maanden voor Haarlem1.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1.65
Afzonderlijke nummers0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
msD
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT
AGITE MS HOH AGITATE.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère:-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Een brief uit Berlijn van den
correspondent der N. R. Ct. bevat
zulke teekenende passages; den lof
van het Centrum, der Katholieke
partij in Duitschland vrordt er zóó
luide in gezongen, dat wij niet mogen
nalaten enkele gedeelten weer te
geven.
Er is te Berlijn door de liberalen
luid geroepen: „Pfui, Centrum!"
Wat wij gerust mogen omzetten iu
„Bravo, Centrum!,,
Het volgende bevestigt geheel en
al de meening, in ons hoofdartikel
van Zondag 1.1. uitgedrukt:
„Voor wij deze beschouwing voort
zetten, willen wij ons den waren gang
van zaken nog eens kort te binnen
brengen. De Rijksdag is door de re
geering ontbonden onder het uitdruk
kelijke parool„Los van het centrum
Niet tegen Bebel en de sociaal-demo
cratie, maar tegen Roeren en bet cen
trum had Dernburg zijn aanval die
den geheelen slag ontketende, gericht.
En tegen het centrum vuurde de rijks
kanselier daarop zijne kanonnen af.
Bijna veertien dagen lang bombar
deerde hij den hechten toren van het
centrum met al zijne stukken. Toen
rees in hem de overtuiging dat hij
met den aanval in die richting niets
zou uitwerken. De scheuring in het
centrum,waarop hij gehoopt had, bleek
een droombeeld, de paar regeeringsge-
zinde katholieke aristocraten werden
door hunne radicalere partijgenooten
erbarmingloos in den hoek geduwd.
De oude verbondenen van het centrum,
de uiterste conservatieven van het slag
van den protestantschen adel van de
Kreuzzeitung, kozen de partij van het
centrum en bekommerden er zich niet
om, of de protestantsche predikanten
partij van de conservatieve Reichsbote
tot een strijd tegen Rome opriep. De
ridders hadden een fijneren neus dan
de dominees voor den politieken han
del in dezen verkiezingsstrijd.
Maar ook prins Biiiow kreeg met
den dag een helderder inzicht. En
midden in den strijd liet hij op zeke
ren dag zijne kanonnen van front ver
anderen. Een paar stukken braakten
fatsoenlijkheidihalve nog een beetje
tegen den toren van het centrum, maar
de eigenlijke regeeringskanonade werd
van het centrum af en tegen de soci
aal-democratie gericht.Hetheette voort
aan niet meer: „Los van het cen
trum!", maar veel bescheidener: „Weg
met de sociaal-democratie!", omdat
daardoor de ware ruggesteun van het
centrum vernietigd en dit laatste langs
een omweg tot rede gebracht kon wor
den.
Een weinig verder voegt de schrij
ver er het volgende aan toe
In den heitigsten verkiezingsstrijd
is aan clericale zijde een schilderach
tig, geestig woord er uit geflapt, na
melijk dat Dernburg de olifant in de
porseleinkast van de regeering ge
weest is! Ondanks alle genegenheid
voor Dernburg, teekende het woord
den toestand reeds toen, nu nog meer
dan eenige weken geleden. Stellig zal
Dernburg nu de koloniale credieten
toegestaan krijgen, ook zijn definitie
ven titel als staatssecretaris, en, bij den
lintjeszegen van de bonds vorsten in
de laatste weken, nog menig lintje
en sterretje. Maar dan? voor de con
servatieven is hij een liberaal, voor
de hooge ambtenaarsbent een indrin
ger, voor het centrum een gruwel en
verfoeisel, zoodat zijn verdere ambte
lijke loopbaan wel met doornen be
zaaid zal zijn. Wippen kan men hem
niet, nog niet. Maar men zal hem
„door pek laten waden" zeide gis
teren een verstandig man tot mij,
toen hij de toekomstige kansen van
Bülow en Dernburg in den nieuwen
Rijksdag wikte.
Er is voor Dernburg, den hoog-
gevierden, den als overwinnaar be
groeten Dernburg dus alle reden
tot vreezen. De „onbeschofte vent",
gelijk de Keizer hem lachend be
titeld zou hebben, zal misschien
spoedig ondanks zijne onbeschoft
heid er uit geworpen worden.
Het voornaamste uit de hier ge
deeltelijk overgedrukte correspon
dentie is wel het volgende, waarmee
de katholieke partij elders overal
haar voordeel kan doen.
u 1 tramonTaan, eens een oogenblik
uit zijn vel te kruipen en den partij-
bril iu het huisje te doen, zal bij
het overzien van den toestand, een
ding moeten toegeven: Er is geen
tweede partij in Duitschland, die
vroeger, zelfs ten tijde van Bis
marck en nu aan het Duitsdie volk
duidelijker en nadrukkelijker het
besef voor parlementaire macht
heeft ingehamerd dan het Centrum.
Geen andere partij heeft met grooier
volharding en geestkracht, geen
andere met duidelijker voordeel de
door de grond wet verschafte machts
middelen van de volksvertegen
woordiging toegepast. Sterker dan
elke andere partij heeft het centrum
bij regeering en volk het parlemen
taire denkbn, praktisch ten minste,
helpen ontwikkelen. Zeker, de libe
ralen hebben bij ons theoretisch
steeds prachtig er over geschreven
en gesproken, maar het centrum
heeft het stembiljet allermeest tot,
een levende macht in het openbare
leven gemaakt."
Ziedaar naar onze meening den
hoogsten lof. Fraaie theorieën, mooie
redevoeringen eii dergelijke zijn
te gelegener tijd uitmuntend. Ook
in Frankrijk hebben 'tonze ge-
loofsgenooten daaraan niet laten
ontbreken. De praetische Duit-
sclier, het praetische Centrum
heeft het stembiljet als zijn strijd
hamer gebruikt en zoodoende
overwinning op overwinning be
vochten, ook nu weer.
Dat is de weg Dien te volgen
is wijsheid.
En 't is dus niet meer dan na
tuurlijk, dat wij eindigen met de
opwekking
„Katholieken! zorgt voor uw
stemrecht. Zorgt voor het krach
tigst wapen in den politieken strijd,
dat de Wet u aanbiedt! Zorgi
voor u-zelven, zorgt ook voor ande
ren. Waakt, dat geen onzer man-
neljes op de kiezerslijst ontbreke
Ook voor ons komen weldra de
dagen van strijd!
Als het Centrum voere ons de
strijd tot de victorie!
L.
FRANKRIJK.
Mgr. Hautin, aartsbisschop van
Chambéry, is voorgisteren om één
uur 's middags overleden. In 1831
werd hij te Parijs geboren.
Sinds twee jaren was hij ziekelijk.
Geen een vergadering der Bi-schop
pen heeft Mgr. Hautin kunnen hij
wonen. Hij was een geleerd man,
die als president van 't seminarie
alles in het werk stelde, om de se
minaristen op te Wekken tot liefde
voor de studie en aldus ontwikkelde
priesters te vormen.
Na eerst vicaris generaal geweest
te zijn vm ZEm. Ivard. Coullié
(toen bisschop van Orleans), werd
Mgr. Hautin in 1890 bisschop van
Evreux. Sinds 1893 bekleedde hij
den aartsbisschoppelijken zetel van
Chambéry. De overledene was zeer
bemind.
Het Fransche leger heeft weer
eenige overwinningen in te schrijven,
waarbij die van Napoleon I in -het
niet wegzinken. Een paar semina-
riën zijn stormenderhand genomen
en vrouwen, die „Leve de 1 rijheid
riepen zijn gemolesteerd ot gevan
gen genomen De mayonnieke Derde
Republiek heeft ook hare victories
De berichten uit Odessa over for-
meele vechtpartijen, die op straat
onder de oogen der politie door de
zoogen. witte garde van den Bond
van het Russische volk worden ge
leverd tegen vreedzame burgers gaan
zegt de particuliere Petersburgsche
correspondent van de „Voss. Zeit.",
alles te boven wat tot dusver ge
meld werd. De vechtersbazen er
kennen, dat hun eenig doel is kie
zers van de oppositi? te dwingen
zich van stemmen te onthouden. En
wanneer over die ongehoorde toe
standen wordt geklaagd bij den
gouverneur, generaal Kaulbars, dan
is steeds diens antwoord „Breng
mij de' schuldigen, dan zal ik hen
straffen". Maar dit is volstrekt on
mogelijk, daar de politie de leden
van genoemden Bond haast openlijk
beschermt.
Echt Russische toestanden, indien
althans „de Vossische" waarheid
spreekt.
SPANJE.
Er loopeu geruchten over eene her
vorming in de liberale partij. De hee-
ren Montero-Rios en Moret heeten het
samen eens geworden over de grond
slagen van het nieuwe program.
Laatstgenoemde wordt leider der
partij, wier program de volgende hoofd
punten bevat:
Wat de godsdienstquaestie betreft,
wordt noch volslagen vrijheid van
eeredienst, noch een wet op de ver-
eenigingen gewenscht; het behoorlijk
toegepaste gemeene recht acht men
voldoende De formule, waarover men
het eens is geworden, luidttoelating
der eerediensten in den uitgebreidsten
zin van woord.
In zake de militaire quaestie acht
men wel verplicht militair onderricht
noodig.
Wat betreft de accijnzen zal men
streven naar langzame opheffing of
wijziging.
Blijkt bovenstaande mededeeling
waarheid te bevatten, dan is de scheu
ring onder de liberalen een feit ge
worden, want de andere liberale lei
der, de heer Canalejas, tracht de meer
vooruitstrevende liberalen- bijeen te
trommelen tot het vormen van een
radicale partij.
In de Fraiuche Kamer diende de minis-
ter van financiën Callaux gisteren
een ontwerp in tot invoering van e n
inkomstenbelasting in Frankrijk.
sk
De verkiezingen voor het nieuwe
postenrijks.che huis van afgevaardig
den volgens de nieuwe kieswet, zullen
de eerste helft van Mei plaats hebben.
De voorber. werkzaam beden eischen
zooveel tijd, dat het vaststellen van
een vroegeren datum onmogelijk is.
Frederik Augustus van Saksen neeit
openlijk zijn tevredenheid betuigd
over den afloop der herstemmingen
voor den Rijksdag. Hij seinde aan den
burgemeester van Dresden: „Mijne
vreugde over en mijn trots op mijn
waarde Dresdetiaars is groot, grooter
echt r nog mijn duik voir do vader
landlievende opoffering van zoovele
uitstekende mannen. Het is een ge
noegen thans te leven.
De Tsaar heeft het_ vonnis van den
krijgsraad tegen admiraal Nebogatot,
die tot 10 jaren en tegen de andere
officieren, die tot k< riere ot langere
vestingstraf zijn veroordeeld, bekrach
tigd.
Woensdagavond werd ie Koersk de
landeigenaar Plohhof een der leiders
van de Octobristennartij, in zijn werk
kamer vermoord. Ook zijn bediende
werd gewond. Men schijnt hier met
een politieke misdaad te doen te heb
ben, daar geld en voorwerpen van
waarde onaangeroerd bleven. De moor
denaars ontkwamen.
VoIgen3 een telegram uit St.Petersburg
aan de „Köln. Zeit." waren tot 6 Febr.
1423 kiesmannen voor de Doema ge
kozen. nl. 389 monarchisten, 239 ge
matigden, onder welke 145 0ctobristen,
498 leden van de linkerzijde, waar
onder 150 kadetten, 49 nationalisten,
onder welke 30 Polen en 13 Zionisti
sche Joden, 151 wilden en 97, van
welke onbekend is tot welke partij ze
behooren.
Uit onzen Senaat.
Daar minister Cohen Stuart nog
niet in staat is de zittingen bij te
wonen, heeft zijn collega van Oor
log de verdediging van Marine over
genomen.
De heer Van Wassenaer van Ro-
sande prees minister Cohen Stuart's
vlootplannen alleen wenschte hij
wat meer spoed en voor het Indische
schip andere bewapening.
In geheel anderen toon zorg mr.
Van Houten Hij wil van geen
pantserschip hooren, voor Indië
evenmin als voor het moederland.
De tijd is voorhij, dat wij van
zeeslagen kunnen droomen de fi
nanciën gedoogen die weelde niet.
Tegen de marine-begrooling stem
men wild-; de heer Van Houten
niet, wijl de zaak toch opnieuw ter
sprake komt, wanneer het gaan zal
over de gelden voor de Oosterdok-
sluis.
Minister Staal wees er den vori-
gen spreker op, dat onze vloot in
Indië eene andere taak heeft dan
hier te lande. Hier kan zij zich
bepalen tot bescherming van eenige
zeegaten, daar zal zij de landing
van den vijand te beletten hebben
en dat wel langs eene uitgestrekte
kustlijn.
Het argument, dat onze kleine
schepen niets vermogen tegen
de zeekasteelen der andere mogend
heden, ging volgens den minister
niet op, daar wij meer dan eens
overwinningen behaald hebben met
kleine, minderwaardige schepen.
Hier was de minister dus aan
het Trompen en De Ruyteren, wat
onder zeker opzicht in deze dagen
te verontschuldigingen is, doch nu
jvist voor onzen tijd en bijdealge-
heele verandering van oorlog voe
ren ter zee wel een beetje uit de
oude doos schijnt.
Van Houten sprak daarom later
van „een toost" des minisiers en
daarmee was Mr. Samuel als ge
woonlijk wat al te scherp.
Oorlog kwam nu aan de beurt.
De gereserveerde tribune zat prop
vol met st Tweede-Kamér-leden.
Ook dames ontbraken niet en
officieren evenmin.
Het gansche kabinet, de heei
Cohen Stuart uitgezonderd natuur
lijk, was opgekomen, alsof het ge
zworen heeftstaan of vallen met
collega Staal.
De eerste spreker was de heer
Reekers, die zeer bezadigd er op
wees, dat hij 't gevaarlijk achtte op
een volksleger aan te sturen, terwijl
het volk niet voorbereid is op iets
dergelijks.
Ietwat scherper trad Dr. Ver
meulen op. Bij de Eerste Kamer
moet naar sprekers overtuiging de
ze plicht het zwaarst wegen Zor
gen, dat 's lands weerbaarheid geen
knak krijgt.
Consideraties en overweginge r
over de politieke gevolgen van het
veroordeelen der ministerieele plan
nen mogen niet den doorslag
geven.
De vorming van den recruut
noemde de heer Vermeulen noodig,
en eene degelijke vorming. Dit is
geen werk van enkele maanden.
Waarom anders handhaafde men
in andere landen den langen oefen
tijd
Geen groot, maar eeu goed ge
oefend leger, dat moet ons ideaal
zijn. Zoo ongeveer zouden we de
rede des heeren Vermeulen knnnen
samentrekken.
Heden komt de heer 't Hooft
aan het woord, zoodat we ons op
minder bezadigdheid dan gisteren
kunnen verwachten.
Wonderen te Moerdijk.
Over het gebeurde te Moerdijk,
waarover men gisteren in „het Va
derland" een omstandig verhaaltje
heeft kunnen lezen, weet „de Maas
bode", blijkbaar op inlichtingen uit
gewee t, nog het volgende te mel
den
Toen we na een fikschen marsch
van ruim een half uur over den
glibberig-gladden straatweg Moer
dijk bereikten, bemerkten we al
aanstonds aan het ongewoon groote
aantal rnenftben, die daar blijk
baar als vreemdeUngen vertoefden,
aan de vele tilbury's en gesloten
rijtuigen en fietsen, dat er iets bij
zonders gaande was.
Van vele zijden uit den omtrek,
en dat niet alleen, „zelfs van
hèèl ver, uit Amsterdam b. v."
vertelde men kwamen belang
stellende bezoekers naar de arme
lijke huizinge van het echtpaar
Broos, om de wondere dingen, die
er geschied waren, van nabij gade
te slaan.
De woning van de familie Broos
ligt ongeveer aan 't begin van ons
vraagteeken. We moesten dus zoo
wat het heele d.rp door, om ze te
bereiken.
Door een vriendelijken gids wer
den we tot op eenige passen voor
de groene deur gebracht „Daar, de
tweede deur, m'neer, moet je zijn."
„Ga je niet even mee naar
binnen?" »Neje, m'neer,'kdurf
niet, 'k ben er nog niet geweest
'k ben Protestant'k zal hier wel
effen wachten."
Met de deur in huis gevallen, be
vonden we ons in een klein, scha
mel vertrekje. Een tafeltje, en voor
zoover we telden twee stoelen, dan
een ouderwetsche jaagkachel, die
tot midden in het vertrek reikte en
een penantkastje van imitatie-ma-
honie, waren de eenige meubelen
van eenige beteekenis, die we be
speurden.
Toen we binnentraden was de
kamer gevuld met bezoekers, een
vijftiental wel, die zich in eerbie
dige stilte verdrongen voor het pe
nantkastje, dat tusschen den schoor
steen en den gevelmuur geplaaist
was en waarop te midden van bran
dende kaarsen het voorwerp van
aller belangstelling ten toon gesteld
was: een blikken schaaltje,waarop
een eindje waskaars ter hoogte van
een decimeter, en vöör tegen het
kaartje aan een crucifix van zand,
naar het scheen, met een Christus
beeldje van dezelfde stof; het ge
heel iets Liooger dan het kaar.-je
zelf.
Aan de andere zijde van den
schoorsteen zat een nog vrij-
jeugdige vrouw te breien naast de
kachel.
Op ons aandringen gaf de vrouw
ongeveer het volgende relaas van
de herkomst van het kruisbeeldje
't Was bij ons thuis altijd de ge
woonte zoo begon ze iederen
middag te drie uur het Kruisgebed
te bidden voor de bekeering der
zondaars. Die gewoonte onderhoud
ik ook trouw. Den 18eu Januari
bad ik dan op het aangegeven uur
hetzelfde gebed en op eens, daar
ontplofte de kaars, die u daar ziet,
en in een krans erboven verscheen
liet teeken des kruises, zoo wat an-
derhalven meter groot. De beelte
nis werd daarna hoe langer hoe
kleiner, tot ze zoo groot was als ze
nu is. Het zand dat in het schaalije
rond de kaars had gelegen, had
den vorm aangenomen van een
kruisbeeldje.
Mn man, die 's avonds thuis
kwam, pakte het beeldje op, maar
het viel in gruis. Toen hel) ik op
een witten doek de stukjes verza
meld en zie, ze vormden toen van
zelf weer een geheel.
Nu weet ik u niets meer te ver-
len, dan dit, dat het beeldje wil'
vereerd worden, tot bekeering der
zondaren.
Tot dusver het verhaal der vrouw.
Zij maakte op ons den indruk
van een eenvoudige ziel, wie het
niet te doen is, met opzet de men-
schen te misleiden.
Maar men zal toch verstandig
doen, meeDen wij, aan haar bewe
ringen vooralsnog geen geloof te
slaan.
En dat wel vooreerst, omdat er
geen enkele getuige valt aan te
wijzen voor het gebeurde en bedrog
in elk geval niet per se is uitge
sloten. AVel voert de vrouw aan,
dat ze aanstonds na het voorval
al te vlug
hare buren te zamen riep, om het
„wonder" te constateeren, maar
zoo'n argument is natuurlijk niets
waard. En vervolgens is de moge
lijkheid niet uitgesloten, dat de
vrouw in een toestand van zenuw
overspanning -andelend, Int werk
harer handen heeft aangezien voor
een bovennatuurlijk verschijnsel. In
hoeverre de zieletoestand van de
vrouw aanleiding geeft tot deze
veronderstelling, wagen we niet uit
te maken. Wel vertelde men, dat
ze sinds eenigen tijd tobbende was
over droevige familieomstandighe
den.
De berichtgever van „het Va
derland" is dus wel wat
met zijn mirakelen.
Men doet verstandig, zich met
den geestelijken herder der parochie
in deze op een neutraal standpunt
te plaatsen, dachten we, toen
we de woning van het echtpaar
I Broos weer verlieten.
Onderwijs.
In opdracht der algemeeue ver
gadering van 5 Juni 1905 heeft het
hoofdbestuur der Dioc. Vereen, van
R. K. Onderwijzers in het Bisdom
Haarlem een enquête naar de posi
tie der R. K. bijzondere onderwij
zers in genoemd Bisdom ingesteld.
Naar aanleiding van dat onderzoek
heeft het H. B. een zakelijk rapport
uitgebracht.
De Kath. Onderw. vindt daarin
de algemeeue opmerking vermeld:
„dat aan bijna alle Zusterscholen
de onderwijzeressen öf tijdelijk zijn
aangesteld öf eene vaste aanstelling
hebben onder de beperkende voor
waarde, dat zij te allen tijde door
een religieuse kunnen vervangen
worden."
Als gesproken wordt over het
salaris begint het rapport aldus:
„Een groot aauial rapportea,
vooral van hoofden van scholen,
hebben geen mededeeling gedaan
omtrent het salaris.
Vooral van hooiden van scholen.
Waarom zulke geheimzinnigheid?
Uit de afzonderlijke opgave blijkt,
dat de bisschoppelijke regeling van
liet salaris nog lang niet algemeen
gevolgd is, velen hebben nog een
salaris daar beneden.
De afdeeling 'njzouderheden sluit
met deze parage: „opmerking ver
dient, dat de rapporten van onder
wijzeressen klagen over gemis van
vastheid van positie en vrij alge
meen ook, dat op de meeniug der
onderwijzeressen in niets geiet wordt
en alle schoolzaken uitsluitend door
liet H. d. 6. geregeld worden.
Het II. B. wil de volgende po
gingen aanwenden:
lo. Bij de bestmen der leeken-
scholen, waar personeel tijdelijk
aangesteld is, aandringen op een
vaste aanstelling; echter niet inde
gevallen, waarin de betrokken zelf
verzocht hebben deze zaak te laten
rusten.
2o. Aan Z. D. H. den Bisschop
verzoeken geen toestemming te
geven voor de oprichting en verdere
mstand ïouding van scholen door
religieusen, wanneer zij dit niet tot
stand kunnen brengen met voldoend
eigen personeel. Dit verzoek heeft
echter geen betrekking op de re ds
bestaande.
Leger.
De 2e luit. E. H. aan Poelvoorde
van het 3e reg. inf. te Viissingen
is gedetacheerd bij de werkplaatsen
van draagbare wapenen te Zaandam
tot het volgen van een wapen-cur
sus.
Rente Cassa.
De gister alhier gehouden jaar-