No. 6529. 3T,e Jaargang
Woningtoestanden.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem1.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1.65
Afzonderlijke nummers0.05
DIT BLAD .VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer.0.10
Groote letters worden berekend naar p\.aat?r-imt".
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, Mi his Faubourg Montmartre.
Wat er nu en dan over woning
toestanden aan het licht komt, ook
in ons goede Nederland, bewijst op
allertreurigste manier, hoeverre wij
ons ook onder dit opzicht nog ver
wijderd mogen achten van gezonde
toestanden.
Een menschwaardig onderkomen
maakt naar onze bescheiden mee
ning een onderdeel uit van datgene,
wat men gewoonlijk met „mensch
waardig bestaan" aanduidt.
Als wij uit vertrouwbare gege
vens leeren, dat het vierde gedeelte
van Nederland's bewoners gehuis
vest is in eene woning met slechts
een enkel vertrek dat van de ruim
driehonderd duizend woningen van
dien aard om en om de honderd
duizend vijf of meer personen huis
vesten niemand onzer zal dan
durven beweren, dat wij onder dit
opzicht ten voorbeeld aan anderen
mogen strekken.
Wie ooit met onze ijverige Vin-
centianen de woningen der armen
bezocht heeft; tot de krotten onzer
achterbuurten doordrong en daar
de ellende onder allerlei vorm
leerde tasten als het ware, hij zal
met ons getuigen, dat er eer veel
te laat dan te vroeg aan dit hoogst
gewichtig woning vraagstuk ge
dacht is.
Hem zal 't geenszins verwonderen
dat menig eerlijke tobber en wroe
ter soms vol bitterheid uitroept:
„Allerlei geboefte is er veel beter
aan toe dan ik!"
Gevangenissen en dergelijke toch
zijn al te vaak op weelderigen voet
ingericht, terwijl de dikwijls zoo
sympathieke armen, of mingegoeden
zelfs, worstelend om het dagelijksch
brood, den harden strijd om het
bestaan strijdend met voorbeeldiger)
moed en volharding, van alle hulp
en tegemoetkomingen verstoken
hieven.
Er is ook hier gelukkig eene ver
andering ingetreden. Menige plaats
in ons vaderland mag genoemd, en
met eere[genoemd, v ijl er de mensch-
lievende naastemiu zich beijverd
heeft, om er den arbeider de gele
genheid te openen, eene goedkoope
en nette woning te bezitten, eene
woning, waar hij zich inderdaad
thuis gevoelt; waar 't slechts van
hem afhangt om dat gedeelte van
het aardsch geluk te genieten, 't
welk de goede God ieder zijner
schepselen verleent.
I e krotten en holen, waar aller
lei ziekten en allerlei ondeugden op
schrikbarende wijze voortwoekerden,
verdwijnen meer en meer; de zoet
heid van het „zalig tehuis", dui
zenden en duizenden eertijds vreemd,
behoort niet langer tot de vrome
wenschen
Maar helaas! voor te weinigen nog.
Er is reeds veel gedaan, maar lang
niet genoeg. We zijn slechls aan
het begin vau den goeden weg en
er moet nog heel wat veranderd en
verbeterd, vooraleer wij zeggen kun
nen de toestanden zijn thans over
het algemeen schappelijk.
Er werd en wordt zoo hard ge
roepen over ontwikkeling, alsof
daarvan hoofzakelijk het geluk der
menschheid afhankelijk ware.
Ondertusschen worden de gevan
genissen te klein, is er ruimte te
weinig in de rijkswerkinrichtingen
voor mannen en vrouwen, in de
tucht- en opvoedingsscholen. Geeft
dat niet te denken?
Wie medehelpt aan het verbeteren
der woningtoestanden, draagt onge
twijfeld mede bij tot het wegnemen
van een groot sociaal euvel, tot de
Hchaamlijke en zedelijke welvaart
(nedemenschen.
Menig uitgestootene der maat
schappij ware allicht niet beland,
waar uj thans gekomen is, indien
l11-].., c wee e eeuer gezonde, vrien
delijke woning gekend had. indien
het krot der onreinheid in dubbelen
zin, waar hij gedoemd was te leven
en op te groeien, den naam verdiend
had van menschelijke woning.
Gezondheid en zedelijkheid, wel
vaart, tevredenheid en geluk schu
wen krotten en holen; eene vrien
delijke woning daarentegen lokt
hen aan
Al zouden wij dus het woning
vraagstuk enkel beschouwen uit het
oogpunt van maatschappelijk be
lang, ook dan zelfs vinden wij aller
lei redenen om te getuigen: Wordt
er veel gedaan om de „woning-
ellende" te bezweren, er blijft op dit
gebied nog zeer veel te doen overig en
al wie helpen kan, helpe dus!
Ij.
FRANKRIJK.
hervat of niet?
Onder meer verklaarde minister
Briand in de Kamerzitting van
eergisteren, dat de aartsbisschop
van Parijs Vrijdag 1.1. de formule
eener overeenkoi st had aangebo
den, die hein onaannemelijk voor
kwam. Daarop z n de besprekin
gen onderbroken.
Uit vertrouwbare bron wordt ons
gemeld, dat deze mededeeling alles
zins juist is en dat vooral Clemen
ceau aangespoord heeft tot ver wer
ping van het voorgestelde contract
Hoogst waarschijnlijk zijn de
besprekingen tussclien het aarts
bisdom en de prefectuur der Seine
heden weder hervat.
Vernederend.
Den 8en Februari j.l. schreef
graaf Ivhevenhüller, gezant te Pa
rijs van Oostenrijk-Hongarije, aan
den Franschen minister van Bui-
tenl. zaken een brief, waarin hij
hem verzocht, dat hij door bemid
deling van het Oosten rij ksche ge
zantschap den H. Stoel weder in
bezit zou stellen vau de archieven
der voormalige nuntiatuur.
In den Franschen ministerraad
werd besloten dit verzoek in te
willigen.
Het officieuze agentschap-Havas
maakt in zijne mededeeling bekend,
dat alle archiefstukken teruggege
ven zullen worden, hoewel ze nooit
in beslag genomen werden.
Hoe 't mogelijk is, stukken terug
te geven, die niet in het bezit der
regeering waren, zal veleerw. gelijk
ons een raadsel zijn. De wettige
eigenaar krijgt zijne gestoien stuk
ken terug. Vernederend in dubbe
len zin zulk een teruggave
DU1TSCHLAND.
De zoogenaamde nationale meer
derheid, bestaande uit conservatie
ven, nationaal-liberalen en vrijzin
nigen, heeft gist ren graaf Udo
Stolberg-Wernigerde (conservatief)
tot voorzitter gekozen. Hij bekwam
214 van de 383 uitgebrachte stem
men. Reeds eenigen tijd is Stolberg
eerste-ondei voorzitter geweest, zoo-
dat de leiding van den Rijksdag
aan geen onbedreven handen is
toevertrouwd.
De overige stemmen waren aldus
verdeeld: de heer Spahn (Centrum)
verkreeg er 164, de heer Paasche
(nationaal liberaal) 4, baron von
Hertling (Centrum) één.
Als eerste onder-voorzitter werd
gekozen de nat.-liberaal Paasche
met 209 van de 382 stemmen. De
heer Kaeinpf (vrijz. volkspartij) werd
tot tweede vice-pre ident gekozen.
Het spreekt van zelf, dat de na
werking van den verkiezingstorm
zich nog eenigen tijd in den Rijks
dag zal doen gevoelen. Evenwel
verwacht men zich niet op min of
meer heftige tooneelen. Alles zal
kalm afgedaan worden; ook zijner
geen groote, belangrijke vraagstuk
ken, die weldra in behandeling zul
len komen.
Bij de opening van den Rijksdag
heeft de Keizer maar een enkel
zinnetje gesproken, dat het Centrum
zich zou kunnen aantrekken. Wat
het opeischen van het monopolie
van vaderlandsliefde betreft, die lief
hebberij zal liet Centrum gaarne
aan de zoogenaamde „patriotten"
overlaten, intusschen zelf rustig
voortgaande met vaderland en kerk
trouw te dienen.
De jonge, kloeke voorman van
'tOeutr., Erzb. heeft den rijkskause'
lier in een schrijven om opheldering
gevraagd over eene brochure, sma
delijk voor Erzberger, en waarin
ook Von Biilow gemoeid en-genoemd
werd.
Door dezen is geantwoord, dat hij
de strekking van het geschrift tegen
Erzberger afkeurt en alle verant
woordelijkheid daarvoor van zich af-
j werpt.
RUSLAND.
De verkiezingen voor de nieuwe
Doema brachten volgens de tele
grammen, welke Dinsdag laat in
den avond te Petersburg ontvangen
werden, tot nu de volgende uit
slagen
gekozen zijn 33 leden der Rijks-
doema, waarbij 3 monarchisten, 2
Octobristen, 10 kadetten, 3 ver
tegenwoordigers der werklieden
partij, 1 sociaal democraat, 3 leden
der uiterste linkerzijde, 7 partij-
loozen der linkerzijde en 4 Poolsche
en Lithausche nationalisten. Onder
de gekozenen telt men o.tn. Dol-
goeroekof, de leider der Moskousclie
kadettenpartij, vroeger lid der Doe
ma, Dolsjenkof uit Koersk, en Kroes-
jeran, een voornaam lid der mo-
narchistenpartij. In het gouverne
ment Petersburg werden tot dus
ver gekozendoor de werklieden
partij een Fin en door de kadetten
een Israëliet. In Kazan is gekozen
professor Kapoestin, leider der Oc
tobristente Kief de monarchist
Platon, rector der Academie. In
Polen zegevierde de nationale ver-
eeniging. Te Lodz stemden de
Duitschers met de nationale Polen
tegen de sociaal-demoeraten en de
Joden. In Polen werden gekozen
34 nationaal Poolsche afgevaardig
den etr 2 Litthauers; te Wilna be
haalde een Pool de overwinning.
In het geheel zijn 173 leden ge
kozen; de opposiiie blijft verreweg
in de meerderheid. Over hetgeheele
rijk ireerscht de verkiezingskoorts
en op meerdere plaatsen maakt
men zich aan gewelddaden plichtig
Sommige geruchten spreken van
een voornemen in de Hofkringen,
om ook de nieuwe Doema weer
naar huis te zenden. Bij liet „alle
goede dingen in drieën", bij de derde
verkiezing zou er een Doema komen
naar het hart der Hofkliek.
't Is te hopen, dat dit gerucht
valsch blijkt, want nieuwe stooten
van deze soort kunnen de monarchie
en het gezag enkel schade doen.
ZUID-AFRIKA.
Onder de laatste telegrammen
over de verkiezingen in Transvaal
wordt meegedeeld, dat tot dusverre
gekozen zijn 18 progressisten, 6
ieden van de nationale partij, 16
leden van „Het Volk", 1 onafhan
kelijke en 3 leden van de arbei
ders-partij.
Verder wordt melding gemaakt
van de verkiezing van deu bekenden
generaal Smuts. De leider der na
tionalisten, Richard Salomon, voor
malig procureur-generaal, is door
den grooten mijn bezitter Percey
Fitzpatrick geslagen. De nationa
listen gingen in dezen verkiezings
strijd samen met de Boeren.
De Macedonische uitgewekenen
tc Sofia zullen zich tot den Engel-
sefien minister- president wenden,
ten einde door zijn bemiddeling
voor Macedonië zelfbestuur te krij
gen. Aan 't hoofd zou staan een
E iropeaan, een Christen.
Ferreira, die met zijne volgelin
gen eenigen tijd van zich spreken
deed door zijne roof-en strooptoch
ten, is met hen ter dood veroor
deeld, wordt uit Zuid-Afrika ge
meld.
Te Parijs is Lahovary, minister
van buitenlaud-che zaken van Roe
menië, gisteren na eene gevaarlijke
buikoperatie overleden.
Op de Fransche kust heerseht
een geweldige storm alle scheep
vaart is onmogelijk uitgeloopen
booten en schepen zijn gedwongen
geweest weder in de haven terug te
keeren.
Naar de Frartsche bladen met be
grijpelijke ergernis meedeelen, heeft
het Russisch eskader, dat te Toulon
aankwam, alle aanbiedingen van
Fransche kooplui van de hand ge
wezen en zich tot buitenlandsche
firma's aldaar gewend om den
scheepsvoorraad aan te vullen. Ver
trouwen de Russen het „anarchis
tische" Toulon niet?
Korte Berichten.
Over het algemeen toouen de
Parijsche bladen zicli ingenomen
met de rede van minister Briand.
Men verwacht., dat liet contract
tussclien prefect en aartsbisschop
spoedig gesloten zal zijn.
De Crisis.
Omtrent het verloop van de Staat
kundige crisis, waarin ons land sedert
4e beslissing der Eerste Kamer op
9 Februari verkeert, was iu de
laatste dagen niets te vermelden.
Uit het ontbreken van berichten
volgt natuurlijk niet, dat naar een
oplossing der crisis niet met in
spanning wordt gestreefd. De toe
stand is echter zóó ingewikkeld,
dat liet nog wel eenige weken duren
kan, alvorens het eind daar is.
Allereerst is er niet onwaarschijn
lijk gewerkt om te trachten een
Kabinet hijeen te brengen,dat zonder
scherpe kleuren te vertoonen naar
de afdoening wil streven van ver
schillende belangrijke ontwerpen,
die aanhangig zijn, in afwachting
van 't geen de verkiezingen van
dezen zomer of anders die van 1909
zullen brengen. Het polsen van
p rsonen, die aangezocht worden
in zulk een ministerie plaats te ne
men, neemt veel tijd in beslag.
Alvorens een Staatsman die voor-
loopig met de leiding van dit moei
lijk werk belast mocht worden in
die taak voldoende geslaagd is, zal
men van geen opdracht tot vorming
van een Kabinet iets vernemen.
Komt dit bericht, dan zal ook het.
ministerie zoo goed als gereed zijn
en de b:noeming wel onverwijld
volgen.
Maar hoeveel weigeringen kunnen
er aan voorafgaan Niet velen zullen
geneigd zijn in zulk een onvast
vaartuig plaats te nemen. Wellicht
wijst het raadplegen van den heer
Heemskerk door H. M. de Konin
gin, waarvan zooëven het bericht
ons bereikte er op, dat reeds
zulk een pogen voorloopigf?) is op
gegeven en nu getracht wordt al
thans eerst na te gaan, of het op
treden van een Kabinet uit de rech
terzijde mogelijk is.
Gelukt het niet binnen een paar
weken een negental bijeen te bren
gen, geneigd zijn diensten in deze
moeielijke tijden aan 'slands belan
gen te wijden en wil men evenmin
tot een ontbinding overgaan, - an
zou er voor het Kabinet, dat zijn
ontslag heeft gevraagd gesteld
dat H. M. liet onslag niet wenscht
te verleenen wel reden bestaan
aan het bewind te blijven, in af
wachting van wat de verkiezingen
dezen zomer zullen uitwijzen.
De Martens
Gisteren gaf de Russische gezant
hij ons Hof, de heer Tcharykow
een tweede dejeuner in het ge
bouw der legatie ter eere van Ge
heimraad De Martens. Thans w ;rd
daaraan deelgenomen doorjhr. mr.
Röell, voorzitter der Tweede Ka
mer, Minister van Staat mr. T. C.
M, Asser dr. Kuyper den burge
meester der residentie, baron
Sweertsjhr. Van Pabst van Bin-
gerden, Kamerheer van H. M, de
Koningin, baron Van Hog'endorp,
directeur van 't Protocol aan Bui
tenlandsche Zakenj hr. Va Daehne
van Varick, samensteller van de
bekende verzameling documenten
betreffende de eerste Vredesconfe
rentie den heer Loris Melikoff,
secretaris der Russische legatie
baron de Nolde, secretaris van prof.
De Martens en baron d'Uxcull,
attaché aan de kanselarij van bet
departement van buitenlandsche
zaken te St. Petersburg.
Na dezen lunch gaf de Duitsche
gezant bij ons Hof, de heer Von
Schloezer, in het Duitsche gezant
schapsgebouw een middagreceptie
ter eere van den heer De Martens
en welke bezocht werd door ver
schillende leden van het corps
diplomatique met hunne dames
en heeren uit de voorname
kringen dezer stad.
Geheimraad De Martens had
gisteravond, na afloop van het di
ner ten Hove, nog gelegenheid
eenige oogeublikken te verschijnen
in de salons van den minister vau
buitenl. zaken, die te zijner eere
ern diner gaf, waaraan de heer De
Martens echter wegens de invitatie
ten Hove niet kon deelnemen. Ver
volgens bracht hij het verdere ge
deelte van den avond door bij den
Engelschen gezant, sir Henry
Howard.
Hedenochtend had de heer De
Martens het gisteren aangekondig
de tweede onderhoud met den
minister van buitenlandsche zaken,
waarna hij deelnam aan een lunch,
hem aangeboden door den Belgi
schen gezant, baron Guillaume.
Hedenmiddag is de Geheimraad
de tafelgast van den Chineeschen
gezant bij ons Hof, Lou-Tseng-
1 siang.
Morgenochtend vroegtijdig ver
laat prof. De Martens de residentie
zich begevende naar Rome, ter
verdere vervulling van zijne hem
door den Tsaar gegeven opdracht.
Aangename correspondentie.
Dr. J. R. Gunning, die het denk
beeld opperde, om de voor de
Gereformeerden veel te groote dom
kerk te Utrecht aan de Katholie
ken te verkoopen, heeft daarover
allerlei 'lieflijkheden te hooren ge
kregen.
Enkele proefjes uit anonieme brief
kaarten en smaadbrieven, „wi r in
houd alleen de afzenders onteeeren
kan", zegt de heer Gunning terecht,
heeft „het slachtoffer" openbaarge
maakt we laten ze hier volgen.
„Hoeveel heb je van de Room-
schen gekregen, om dit zaakje aan
den gang te brengen?" „Aan den
voormaligen predikant, nu Jezuiet,
Gunning. Gij zijt een verrader van
het geloof van u en uw vaderen.
„Smeerlap, ze mosten je in de
Domkerk ophangen" 't Is je maar
alleen om eigen belang te doen. Jij
zou je portie wel krijgen van den
verkoop". Enz. Andere schrijvers
betuigen dat zij „diep gegriefd",
„halfziek", „in tranen uitgebarsten",
„in woede en verontwaardiging ont
stoken zijn, en nooit meer mijn
woord willen hooren of lezen." Ik
arme
Prettig als men bij zijn ochtend
broodje zoo'n versnapering per pos!
thuis krijgtMaar teekent zulk ge
schrijf niet in al huune kleinzielige
bekrompenheid deze briefkaart en-
briefschrijvers Wel zucht Dr. Gun
ning ironisch: „lk arme!"
De aanslag op de Minister van Justitie.
Uit het „Hdbl.'namen we onlangs
over het berichtje over, dat Simon
Polak, die op den minister van
Justitie geschoten heeft, dezelfde es,
die iu 1898 te Amsterdam in de
Lepelstraat een café had. Het b!a 1
meldde voorts: indertijd trachtte
hij te Amsterdam zich iu de Ar
beidersbeweging te werpen en de
werk lieden vereen igitigen gunstig
voor zich te stemmen, wat hem niet
gelukte.
Naar aanleiding dezer mededee-
lingen schrijft thans „Het Volk":
Het „Hdbl." stelt het geval wel
wat al te grooisch Vuor. Het „zich
werpeq in de arbeidersbeweging"
van Polak bestond hierin, dat hij
een enkele maal in debat op een
openbare, vergadering een hoopje
onzin uitsloeg en voorts gewoonlijk
tot vermaak van een stoetje, zeer
jeugdige bezoekers vau zijn café
diende. Hij werd toen reeds alge
meen voor „niet snik" gehouden
en ook het schieten op lastige café
bezoekers, door liet „Hdbl." ver
meld, werd als gevolg van zijn
geestafwijking beschouwd. Als een
andere uiting van zijn verwarde
geestvermogens doet het erkaal de
ronde, dat hij, die zich als voor
stander van geheel-onthouding had
doen kennen, maar intusschen de
flesch nog al stevig aansprak, op
zekeren dag besloot geen bier te
verkoopen, maar wel jenever, onder
de motiveering: „Een borrel hindert
niet, maar het biermoeras, dat is
het. erge!"
Als dus de man die op den mi
nister schoot dezelfde is als de
vroegere caféhouder, dan is zijn
schot stellig niets anders dan de
daad van feen krankzinnige.
Geweldige scheepsramp,
Men seint ons
Er heeft een geweldige scheepsramp
plaats gehad hedenmorge tusschen
5 en 6 uur bij den Hoek van Holland.
Oe Harwichboot ..Berlin" liep op de
Noorderpier. Dadelijk brak net voor
schip, zonk en een zeer groot aantal
monschen verdwenen in de diepte-
Het achterschip staat op punt van
zinken. Het lot der zich daarop bevin
denden Is hopeloos.
141 passagiers waren op het schip
aanwezig91 van deze zijn helaas
verdronken.
De lengte van Kabinetscrisissen.
Wij hebben voor de laatste zesNe-
derlandsche Kabinetscrisissen eens na
gegaan, boe lang bet duurde, voordat
de crisis was opgelost. Wij krijgen
daardoor bet volgende lijstje
Aanvrage ontslag. Benoeming. Duur.
18S8 26 Maart 20 April 25 d.
1891 10 Juni 21 Aug. 72 d.
1894 28 April 8 Mei 10 d.
1897 30 Juni 26 Juli 26 d.
1901 1 Juli 31 Juli 30 d.
1905 3 Juli 17 Aug. 45 d.
Ofschoon deze crisissen niet van
denzelfden aard zijn. kan men nu toch
aannemen, dat een Nederlandsche Ka-
binels-crisis gemiddeld 35 gen duurt.
Waaruit volgt, dat wij nog geruimen
tijd geduld zullen kunnen oefenen,
zonder reden tot klagen te hebben.
(„Prov. Gr. C.t"j
H. F. Bultman.
Mr. Antonio, de bekende karakter-
teekenaar in „de Telegraaf" van
onze Kamer-afgeVaardigden en Se
natoren, wijdt aan de -nagedachte
nis van den lieer H. F. Bultman,
van wien we gisteren eene beknopte
levensbeschrijving g iven, onder veel
meer de volgende waardeerende
woorden
De overledene was in de Eerste
Kamer steeds een warm voorstan
der van een ministerie van Land
bouw. Niet in 't parlement alleen
luister Je men naar zijn raadgevin
gen. maar ook in het NederL Laud-
boüweomi'é, waarvan hij voorzitter
was.
AU raadslid en wethouder te Haar
lemmermeer deed hij vc-el voorden
bloei van die gemeente en als hoog
heemraad van Rijnland en Amstel-
laud was hij voor die waterschap
pen een groote steun.
Turniif
flQITE Ma NON ftQITflTE.
rfc sjc
