Dinsdag 9 April 1907 No. 6556 32s,e jaargang. Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland. liïi lal, Praatjes en Feiten. BUITENLAND. BINNENLAND. Editie 4 uur. 12. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem1.20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1.65 Afzonderlijke nummers0.05 DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN. PRIJS DER ADVERTENTIÈN Van 16 regels0.60, (contant) 0.50 Elke regel meer0.10 Groote letters worden berekend naar p aatsrmmte. DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE k CONTANT. BUREAUX: St.JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426. - HAARLEM. Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Pari», Slbis Faubourg Montmartre. Aan praatjes heeft liet allerminst ontbroken gedurende de minis- teriëele crisis, die ons land nu ge lukkig achter den rug heeft. Praat jes over Staal, over liet ministerie in zijn geheel, over de rechterzijde, over Heemskerk, over Dr. Kuyper enz. Waar „Het Volk" 't deed voorkomen, of Dr. Kuyper mokte, bedroefd was, dat de Koningin hem niet raadpleegde, wist de „Zeeuwsche Courant" te vermelden, dat dezelfde Dr. Kuyper leden had zoeken te Werven voor een nieuw ministerie, Waarin hij-zelf de portefeuille vau Buitenl. Zaken zou aanvaarden. Deze Zeeuw loog als een Gascon- jeL gelijk „de Standaard" in een harer jongste nommers bewijst met het volgende briefje van L)r. Kuyper nan de „Zeeuwsche Courant": Mijnheer de Redacteur. In uw no. 847 komt eene mede- deeling mij betreffende voor, in ver band met de ministeriëole crisis. Ik stel er prijs op, den geheelen in houd van deze mededeeling, zonder Voorbehoud, tegen te spreken. Kr is geen woord van icaar. Uw dankende voor de opneming van deze regelen, blijf ik hoog achtend, Uw dw.d. w.gKuyper. Den Hang5, 4. '07. Gelukkig is nu de tijd der praat jes voorbij en zullen de feiten moe ten spreken. Verwacht mag worden, dat de regeering uit eigen beweging in de Tweede Kamer het noodige licht ontsteken zal over het verloop dei- crisis en aclit zij zwijgen in dit ge val goud, eene interpellatie zal haar wel dwingen het zilver van liet spreken te kiezen. Men weet, dat Minister Staal heenging om het blijvend gedeelte. Zijne meest scherp veroordeelde maatregelen, die bij de bereden wapens alles op losse schroeven zetten, de mobilisatie eventueel tot een janboel maakten, het handha ven van orde en rust in onze ge meenten tot een zorgvol vraagtee- ken, vonden in de Tweede Kamer slechts onder bepaalde voorwaarden genade. Beter gezegd: de Tweede ■Kamer schortte haar oordeel op. Toen de oorlogsbegrooting de Eerste Kamer bereikte, tastte men nog in het duister omtrent 's Mi nisters plannen en onze Senaat weigerde zijne goedkeuring, wei gerde dien sprong in het duister. Daarop ging de Minister heen, en met hem diende liet heele mi nisterie ontslag in. Volgens den heer Staal duldde de inkrimping van het blijvend gedeelte geen uitstel; het ministerie zich met hem één verklarend, ver- eenigde zich met dat gevoelen. Van Rappard heeft Staal thans vervangen. Inkrimping van liet blijvend gedeelte staat ook nu °p het regeeringsprogram, alleen maar, wat de regeering voor de crisis niet wilde, wil zij thans wel: de maatregel, waarvan Staal het vaderschap toekomt, zal eerst in 1908 uitgevoerd worden. De over haaste plannen van minister Staal zullen beter uitgewerkt worden en aaarua behoorlijk toegelicht den ^en-Generaal voorgelegd, i ^-rmee wordt het een feit, dat r. f ilnet Meester tijdens de 'i sis ot andere inzichten gekomen *<xt qe Crjs^s j-on(jen Staal's pannen niet wachten. Geen uitstel! Excellent 26 Va" 'iem en °verige Nu is het met 's lauds belangen mee goed overeen te brengen, dat ]ie\S iln<- uitgemaakt, worde, net al of niet blijven vin het hlii- vend gedeelte inJzijn ^el Hierbij staat het e schenverstand stil en vT-ïaV"611" zich af: Hoe hebbed7e %u?ï het te billijken of te verdedigen dat de regeenngs-machine geduren de twee maanden stop gezet worde op zoo weinig ernstige gronden? Is er niet op lichtzinnige wijze gespeeld met den kostbaren natio- nalen tijd, is die niet op hoogst ergerlijke wijze vermorst Het ging hier niet om een beginsel-quaestie, om een gewichtig nommer van het regeeringsprogram. Het gold hier zells niet onmiddellijk het plan van minister Staal, maar wel de erger lijke overh lasting bij de uitvoering er van, de onrustwekkende onze kerheid omtrent het noodige en nuttige der voorgestelde maatre gelen. Geen uitstel Liever dm uitstel te verleenen, liet Staal zijne plaats achter de groene tafel ledig en legde het ge heele Kabinet zijne taak neer. En thans komt hetzel de minis terie op één mannetje na weder op het Binnenhof; thans is uitstel tot. 1908 heel best mogelijk. Beter ten halve gekeerd dau ge heel gedwaald, zullen we maar denken. De crisis en al demiseries daarvan onafscheidelijk blijven in- tusschen voor rekening der Re geering. Dat is een feit, waartegen de meest spitsvondige redeneeringen, de looste aller praatjes niets ver mogen; dit is een feit, waaronder het prestige der Regeering niet weinig geleden heeft en nog lijden zal. L. MAROKKO. Eene verklaring van den Sultan, die voorgelezen werd in de Moskee, schijnt de gevreesde uitbarstingen in Marokko te zullen voorkomen. Wij schreven s c h ij n t, want de Sultan zelf is niet zeker van het volkje daar. In genoemde verklaring spreekt de Sultan van de moordaanslagen, op zijn gebied op Fransche onder danen gepleegd en die de bezetting van Oedjda uitlokten, waartoe Frankrijk alle recht had. Met opoffering van geld en goed, ver volgt de Sultan, |moet de goede verstandhouding met Frankrijk we der verkregen worden, die verstoord werd door de schuld der Marok- kaansche overheden. Ten slotte noodigt de Sultan allen uit, om zich van oproer en gewelddaden te ont houden. Indien de Marokkanen luis teren naar deze opwekking, zal Ma rokko voor de Franschen een min der gevaarlijk wespennest blijken dan verwacht werd. Er is eene andere lezing omtrent des Sultans verklaring; volgens deze heeft hij de bezetting van Oedjda doordeFianschen ongerechtvaardigd genoemd. SPANJE. Om 6.25 Zondag 11. zijn Koning Alfonso, Koningin Maria Chistina, de Infant Fernando; minister-pre sident Maura, Fernandez y Nino, miiiister'van marineAllendesalasar, Engelsch gezant te MadridVilla ürrutia .Spaansch gezant te Londen, van Madrid naar Carthagena ver trokken. Prinses Beatrix van Battenberg en de^ heele Koninklijke familie de Koningin natuurlijk uitgezon derd vergezelde den Koning naar het station. In ieder geval wordt de Koning uiterlijk heden te Madrid terugverwacht. Volgens de „Corrospondencia de Espana" zou bij het onderhoud tusschen Koning Eduard en Koning Alfonso vooral de driebond tusschen Engeland—Frankrijk—Spanjeter sprake komen, wat betreft de Ma- rokkaansche quaestie. Sterk door den steun van En geland en Frankrijk zal Spanje zich niet ontzien om eventueel liet voorbeeld te volgen, door frank rijk gegeven bij de bezetting van Oedja. frankrijk De houding van onzen gezant te Parijs, Ridder de Stuers, is een zeer passende geweest, hij heeft zich van iedere manifestatie, van ieder pro test onthouden. Wat onder dip'o- maten gezegd of geschreven woidt, moet de regeering heilig zijn, bij welke deze mannen hun gouverne ment vertegenwoordigen. Dergelijke geheimen ouder de groote menigte werpen is een daad, waaraan geen naam te geven is. Terecht merkt een der Parijsche bladen op, dat het een dubbele lafheid is, juist Ridder de Stuers uit te kiezen als zondenbok. Zoo'n klein landje als het onze vermag er toch niets tegen. Jacques Pion is niet achter een vrouwenrok weg gekropen, gelijk Clemenceau schrij ven dorst. Daar schijnen anderen te wezen, die wel tot zulke held haftigheden in staat zijn. Overigens loont de publicatie van de papieren Montagnini waarlijk de moeite niet, tn gelukkig mag het genoemd, dat deze h andige diplomaat in spe als protonotarius op stal gez.et is. Of de regeering in Frankrijk met het openbaar maken dezer stukken haar doel bereiken zal Wij verwachten, dat het groote publiek nog eenige dagen met graag te al die politieke of diplomatieke Moeder-de-Gans-geschiedenissen zal lezen en daarna tot bezinning ge komen, zich afvragen zalWie bedot men hier eigenlijk mee Eu dan is Clemenceau nog verder van huis. ITALIË. Over de vele praatjes omtrent de zaak Montagnini is er ook een, dat de ongenade ter sprake breng: van kard. Merry del Val, 's Pausen staatssecretaris. Uit de beste bron vernemen wij thans, dat juist dezer dagen de H. Vader kard. Merry del Val opnieuw verzekerd heeft, dat hij een algeheel vertrouwen in hem stelt. Omtrent de overbrenging van liet stoffelijk overschot van wijlen Paus Leo XIII naar de kerk van Sint Jan van Lateranen is nog niets mei zekerheid bekend, wat den dag be treft. Eenvoudig doch met passend eerbetoon zal de plechtigheid plaats hebben. Azione" en Avanti", de twee Ro- ineinsehe bladen die de heide hoofd- stroomingen der Italiaansehe s cia- lisfen vertegenwoordigen, zijn druk bezig, elkaar den mantel uit te vegen De „Avanti", ZOu f 15.000 lire genoten hebben uit de kas der „Bauca d' Italia" en bovendien hare lezers opgelicht hebben met voor stollen tot eene verzekering legen ongelukken. Op haar beurt schreeuwt de „Avanti"aau de „Azione"toe: „Waar komt bij jou het geil vandaan?" Als het Christelijke bladen waren, zouden we zeggen: „Ziet hoe lief ze eikander hebben j" Aan den socialistischen kant mag het wel een beetje onchristelijk toegaan, niet waar ROEMENIE. De boeren-opstanden zijn nu ge dempt. Een ander gevaar dreigt nu de regeering, dit namelijk, dat thans de pachters en grondbezitters, die zulke enorme schade geleden heb bendie op allerhande wijze ge kweld en gefolterd werden soms, hunne wraak koelen op de plegers van moorden en brandstichtingen, hunne woede koelen aan de boeren welke in hunne handen vallen. Middelerwijl gaan de geregelde troepen voort met honderden der schuldigen gevangen te nemen. De uitgeweken matrozen van het Rus sische oorlogschip „Potemkin", die na rRoemenië uitgewekenziju enkele maanden geleden, zijn alle op vrije voeten gestel, behoudens jééne uit zondering. Overal in de dorpen lig gen gewonde boeren, die vruchteloos op verpleging wachten. Ten einde in dezen nood te voorzien, heeft de Koningin tal van p'eegzusters uit- genoodigd, om zich over die onge- lukkigen te ontfermen. Indien de sociale misstanden in Roemenië tijdig verbeterd waren, de hoofdaanleiding tot al deze el lenden hadden men uit de weg ge ruimd. Thans mogen de ware schul digen toezien, hoe zij zich voor hun geweten verantwoorden. Korte Berichten. Volgens een Parijsch blad zou Mgr. Bourne, aartsbisschop van Westmin ster (Engeland) op het aanstaande Consistorie tot Kardinaal verheven worden. De „Daily Mail" spreekt echter van het volgende Consistorie. Te Parijs zal de Matin"-redacteur des Houx weldra preeken; in Liver pool heeft Zondag 1.1. mevrouw Snow- den een sermoen gehouden. Of 't mooi, of roerend of slaapwekkend geweest is melden de bladen niet. In Transvaal is Nicholson door Het Volk tot candidaat gekozen in het district Waterberg, opengekoinen door generaal Beijers verkiezing tot voor zitter van de Wetgevende»Vergade ring. Stead zet zijn kruistocht voort, om tot den algeemeenen vrede te komen. Loffelijk maar onmogelijk zullen velen denken. Het wetsontwerp tot wijziging van het hooger onderwijs zal tijdens deze zitting niet door de Engelsche Regee ring ingediend worden. Hofbericht. H. M de Koningin is heden van Het Loo te 's Gravenh. gearriveerd, o.a. tot het biengen van een be zoek aan de Hertogin van Albany, Haar tante, die hedenochtend ten 9.30 uur aldaar is aangekomen en tot a.s. Vrijdag in de Residentie zal verblijven. Het Ministerie. De tijdens de crisis geschorste ministers audientiën bij H. M. zijn gisteren door de Koningin hervat met het ontvangen van den heer de Meester, minister van financiën en later van den heer Veegens, minister van landbouw, nijverheid eu handel, die hedenochtend zich daartoe naar het Loo begaven. De afgetreden minister van oor log. generaal Staal, heeft na op de gebruike ijke wijze afscheid geno men te hebben, van het personeel, gisteren voormiddag in het depar tement de portefeuille overgedragen aan zijn opvolger, geneiaal Van Rappard, aan wien de hoofdambte naren vervolgens hunne opwach- l ng maakten. De nieuwe minister van oorlog woonde gisteren legen half vijf de eerste vergadering bij van den ministerraad, die gehouden werd na terugkeer van de departements hoofden, die gisteren naar het Loo zijn geweest. D werkloosheid, haar oorzaken en geneesmiddelen. (Vervolg.) Het wil er bij ons niet in, dat iemand, die tot redelijk oordeelen in staat is, een dergelijke werk-opstop- ping met haar gevolgen van slapte en werkloosheid een gezonden toestand noemt en ontkennen zal, dat zij zoo wel den werklieden, als den patroons tot groote schade strekt, en geenszins aan een redelijke oplossing der soci ale kwestie bevorderlijk is. Integendeel wij meenen van zoo'n iemand tegenovergestelde uitspraken te moeten verwachten; of juister de metterdaad in het licht gestellde nood zakelijkheid zoo hij tot c-en der beide, of tot beide bovenvermelde cate- goriën werkverschaffers behoort van een redelijke arbeidsverdeeling over het heele jaar. Welke goede diensten j bovenver melde middelen in den strijd tegen de slapte- en werkloosheidplaag ook bewijzen kunnen, en hoe noodzakelijk het ook moge zijn, ze gezamenlijk, zoowel als ieder afzonderlijk, te baat te nemen, toch is het maar al te zeer te vreezen. dat zij in dien strijd niet als overwinnaars uit de arena treden zullen, indien door een protectionis tische wetgeving geen paal en perk gesteld wordt aan den stortvloed der buitenlandsohe producten. Deze bajert van buitenlandsche fabrieks- en huis industrie-voortbrengselen heeft door haar dagelijkscbe overstrooming onzer vaderlandsche markten sinds jaar en dag de welvaart van tallooze nijvere middenstanders verzwolgen, en den loonstandaard in een groot deel der arbeiderswereld op een peil doen da len, dat onmogelijk een menschwaardig bestaan opleveren kan. Voor wij deze waarheid o. a. met verwijzing naar een artikel, door den heer A. L. H. Obreex, oud-hoofdre dacteur van „De Telegraaf", onlangs in de „Utr. Ct." geschreven, nog eens belichten, meenen wij eerst als ons beslist oordeel te moeten uitspreken, dat, al heeft „het vrijzinnigdenkend deel,, van de kwestie „vrijhandel, of protectie" ook een politiek vraagstuk gemaakt, dit gedoe toch als valsch gebrandmerkt moet worden; dewijl hei, veeleer een economisch probleem is. Met dit te constateeren, hebben wij het oog niet gevestigd op de politiek van John Bull uit de laatste helft der vorige eeuw; omdat juist aan deze politiek het vrijheidstelsel zijn leven, groei en bloei te danken gehad heeft; hetgeen alleen mogelijk was, door dien vooral destijds John Bull in de wereld van handel en industrie de lakens uitdeelde, of de eerste viool speelde. Om overeenkomstig zijn ge liefkoosd refrein „rule Brittannia,rule the wavesdit baasschap in de toe komst met succes te kunnen hand haven, liet Albion, naast den „enkelen" of „gouden Standaard", de zooge naamde vrijheidsvlag bijschen. Door dit laatste mocht het ook al den schijn op zich laden, met zijn aartspro tec tionistisch circa tweehon derdjarig verleden, en in het bijzon der met zijn evenoude acte van na vigatie te breken maar in werkelij k- heid was zulks niet het geval. Immers met het proclameeren van den en kelen gouden Standaard en het vrij handels dogma beoogde Engeland het zelfde doel te bereiken als vroeger door het uitvaardigen van en het vasthouden aan de actie van naviga tie. N. 1. zich de alleenheerschappij of de oppermacht in de wereld van handel en nijverheid te verzekeren. Want aldus redeneerde, de sluwheid in eigen persoon zijnde, John Bull scharen de andere mogendheden zich onder de door mij gefabriceerde dubbele vlag, dan heb ik volkomen vrijheid, met de producten mijner reeds volwassen industrie en haar eigen erf haar nog in de kinderschoenen loopende nijverheid te bestoken en dood te drukken; terwijl ik zelf daar entegen, geruggesteund door een reeds ginds langopgestapeldenvoorraad goud specie en hooge havenrechten, niet bevreesd behoef te zijn voor den afloop vau een oorlog, welke in mijn land als uitvloeisel van het vrijhandels dogma soms gevoerd mocht worden tugjehen de voortbrengselen van mijn mannelijke en die van de kinderlijke buitenlandsche nijverheid. Dat bovenstaande karakterschets van Johnn Bul's Staathuishoudkunde op waarheid aanspraak maken kan, blijkt uit het feit, dat in de laatste jaren Engelsche conservatieven en unionisten de vrij handelsvlag ontrouw geworden zijn. Aan welke ontrouw de protectionistische politiek van Duitschland, Frankrijk en Amerika wel niet vreemd zal zijn. Het Nederlandsche volksdeel, dat bij het door lage invoerrechten ver waterde Cobden-dogma zweert als een Turk bij den baard van den Profeet, wil echter van zulk een ontrouw niets weten. Integendeel degenen, die ziek krampachtig, hetzij uit beginsel, of uit berekening aan dez.g. vrijhandels idee vastklampen, geven, wat de dek king d r door de sociale wetgeving noodzakelijk geworden uitgaven be- treit, veeleer de voorkeur aan verhoo ging van directe belastingen, waardoor nog meer kapitalisten met hun geld buidels over de grenzen en, de mid denstand nog dieper in het moeras gejaagd worden, en de loonstandaard der werklieden nog verder naar be neden daalt. Uit deze ook door den heer Obreen in zijn bovengenoemd artikel belichte waarheid valt gemakkelijk de gevolg trekking te distilleeren, dat de huidige crisis in de bouwvakken voor een zeer groot deel op rekening van het vrijhandelstelsel geschreven mr el wor den. Immers kapitalisten, die om verhooging hunner belastingen te ont snappen, buitenlands trekken, zullen er wel voor zorgen dat zij den fiscus van het door hen verlaten land zoo weinig mogelijk gelegenheid geven, om op hen zeiven op andere wijze de door hun emigratie geleden schade te verhalen. Hetgeen ó.a. zeggen wil, dat zij uit louter weelde in hun ge wezen vaderland wel geen nieuwe kasteelen en villa's zullen' bouwen, welke uit hoofde der personeele en verhoogde grondbelatting den fiscus prachtige melkkoetjes opleveren zul len. Evenmin kan redelijkerwijs verwacht worden, dat de door de vrijhandels- practijken aan lager wal geraakte nij vere middenstanders het bouwen en verbouwen van fabrieken, magazijnen, winkels en woonhuizen zullen aanbe steden. En wat de woningquaestie in de arbeidswereld aangaat, pogingen, om deze op voldoende wijze op te lossen, kan men geen groot succes voorspel len, zoolang de werklieden wegens den lagen loonstandaard onmachtig zijn hoogere woninghuren te betalen. De vrijhandel en lage loonstandaard maar al te dikwijls, zoo niet altijd, in betrekking tot elkaar staan als oor zaak en gevolg, wordt ook ronduit verklaard door den heer Obheen in zijn boveugenoemd artikel. Wij lezen daarin toch „Aangezien de nijverheid zich" (tengevolge van de vrijhandels- practijken, schr.) „niet ontwikkelen „kan, en de bevolking intusschen sterk „toeneemt, is bij ons te lande het ar beidsloon belangrijk lager dan in de „nabuurstaten. Want ofwel de Neder landsche werklieden zijn gedwongen „te verhuizen naar het buitenland, „waar zij door vakgenooten worden „aangekeken als vreemdelingen en als „onderkruipers, ofwel zij zijn gedwon- „gen hier te lande een erg mager be- „staan te leiden." Reflecteerende niet alleen op deze uitspraak, maar bovenal op de wer kelijke beweegredenen, welke, zooals wij boven uiteengezet hebben, het in merg en been protectionistisch Enge land overgehaald hebben, in dejaren 1850 de vrij handelsvlag te ontplooien, wordt men schier gedwjngen, de vol gende vaak door den heer Obreen ge hoorde bewering een plaats onder de waarheden interuimen. N.l.„dat de ware reden, waarom de Twentsche „fabrikanten voorstanders van een „laag tarief zijn, eenvoudig gelegen is „in hun vrees, dat een hooger tarief „een zeker aantal nieuwe fabrieken „en dus ook meerdere vraag naar ar beiders zal doen ontstaan. Krijgt de „nijverheid meerderen omvaug dan „zal het arbeidsloon stijgen en dan „zullen zij hun arbeiderszooveelmeer „moeten geven. Vasthouden aan het „lage tarief van invoerrechten is dus „ni -ts anders dan kunstmatige neer- „drukking van arbeidsloon De waarLe d dezer laatste beschul diging kan men ook opdiepen uit dat deel der bekende iiberale-unie-rede van het „vrijzinnig" Kamerlid De Boer, waarin deze, na eerst geconsta teerd te hebben, dat het Nederland sche volk ten behoeve der sociale wetgeving in de toekomst te kiezen heeft tusschen het in hoofdzaak di recte belasting-plan van het ministerie De Meester en het invoerrechten- tarief der vorige regeering, onze boeren bezweert, door aanvaarding van het plan-De Meester het gevaar af te koopen, dat voor hen in een tweede edilie van het ontwerp-HARTE gege ven is. „Het gevaar nl.,van in de con currentie om de noodige arbeidskrach ten het onderspit te zullen delven, „want deze concurrentie kan hij slechts „dan met succe3 volhouden, zoolang „hij niet staat tegenover een kunst matig beschermde nijverheid.,, Wij kunnen niet gelooven, dat op de eerste plaats de patroons- en werk lieden in de bouwvakhen er voor te vinden zullen zijn, om met deze, op boerenvangst berekende smeekb de van den heer De Boer in te stemmen. Vooral niet, na vooraf zich vertrouwd m AGITE MA HOM AGITATE. jjt

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1907 | | pagina 1