Donderdag 25 April 1907. No. 6570 32sle jaargang. Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland. De Statenverkiezingen. BUITENLAND. BINNENLAND. Editie 4 uur. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem1.20 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post1.65 Afzonderlijke nummers0.05 dit blad verschijnt dagelijks, behalve zon- en feestdagen. BUREAUX: St. JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM. PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 16 regels0.60, (contant) 0.50 Elke regel meer0.10 Groote letters worden berekend naar paatsrnimte. DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE a CONTANT Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangère:- G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre. Wie bij de stembus de overwin ning wil behalen, moet zich lang 'e voren op den strijd voorberei den, voorbereiden op de allerbeste Waaier. Van die voorbereiding hangt W de meeste gevallen de goede uitslag af. Dat is één. Reeds enkele malen, hebben wij W' op gewezen, dat zelden of nooit voren de Statenverkiezingen zoo bij uitstek door de politiek beheerscht djn geworden, als ze t ditmaal zulleu wezen. Dat is twee. De Eerste Kamer moet omis de stille eed der linksehe par ijen. In 1905 hebben zij de overwin ning behaald. De wijze waarop laten wij hier in het midden, er a'leen aan herinnerend, dat er zege pralen zijn veel schandelijker dan de schandelijkste nederlaag. In 1905 vermochten zij liet po litieke roer om te werpen, het schip van Staat andermaal het liberale vaarwater binnen te lood sen. .Zij hopen, dat 1907 de overwin ning voltooien en dat in onzen Senaat hun haan opnieuw koning kraaien zal. Heeft men vooral Zuid-Holland op het oog, waar men hoopt den Christelljken partijen eenige zetels afhandig te maken en daardoor zoo mogelijk tien Kamerzetels te bemachtigen, in andere provincies spant men zich niet minder in en Wordt uit alle macht gewerkt, Is het terrein behoorlijk geëf fend en waagt het de Senaat an dermaal het liberale Kabinet tegen te werken, dan volgt de ontbinding der Eerste Kamer, en hoopt men op de vernieuwde Provinciale Sta ten, om een Senaat te verkrijgen, waar de linksehe elementen de overhand hebben. In Zuid-Holland, Zeeland, Gel derland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg, wier Statenvergade ring 29 Eerste Kamerleden ver kiezen, hebbende ïecbtschepartijen de meerderheid. Het omgekeerde is het geval in Noord-Holland, Friesland, Overijsel Groningen en Drente, waar de Staten 21 afgevaardigden naar den Senaat zenden. o De gewone aftreding om de o jaar van de helft der Provinciale Staten heeft in Juni a.s. plaats. Verslagen in 1905 hopen de Christelijke partijen de toen gele den nederlaag bij de eerste gelegen heid weder goed te maken. Doch zoo zij alsdan niet meer beschik ken over eene meerderheid in den Senaat, is hare positie verre van aangenaam. Bij de naderende Statenverkie zingen zal het dus van zelf ^veder zijn: liberaal of anti-liberaal! of zooals onze tegenstanders zeggen: klerikaal of anti-klerikaal. Op hare manier drukte het socia listisch hoofdorgaan „Het Volk" dit onlangs aldus uit: Het is dus een wanhoopspoging cue het klerikalisme doet, om in de kies- lichamen voor de Eerste Kamer de meerderheid te behouden. Het is het uiterste verzet van de reaktionaire, kapitalistische maebt aan de rechter zijde, tegen de onvermijdelijke, met ijzeren drang uit het maat cliappelijk leven zelf opkomende tegenstelling: demokratie of reaktie. Alles wordt er op gezet, die tegenstelling terug te dringen, en onder de leuze klerikaal of antiklerikaal het voortbestaan te verzekeren van een verbond, dat aan de eer- en winzuchtigen in het chris telijk volksdeel een ruime plaats aan de staatsruif belooft. Even wanhopig strijdt het libera lisme voor het behoud, voor de ver sterking van zijn machtspositie. Waar lijk niet uit de heiligheid van één groot, gemeenschappelijk levenwek kend beginsel, fet,a^°°r^el dat het bezit van de staatsmacht brengt, is ook hier hoofdzaak. De manifest-libe ralen zouden dat liever deelen met de christelijk historischen en de katho lieken de vrijzinnig-demokraten zou den liever met de demokratische ele menten van rechts regeerenmaar zoolang aan de rechterzijde het koalitie cement, het klerikalisme, de overhand houdt, is daarop geen kijk- Dus is men in 's hemelsnaam links maar gaan doen, waarvan rechts het voor beeld gaf: de drie partijen trachten zich met elkaar te verstaan. Rechts vindt men een broederlijke eendracht j tusschen de christelijk-his- torischen, die van huis uit antipapis tisch en zuiver reaktionair zijn; de katholieken, die, met een reaktionairen grondtoon, toch voor de maatschappe lijke stroomingen meer verstand be zitten; en de antirevolutionairen, die na een zondig radikaal verleden al lengs in klerikalisme en konssrva- tisme verstarren. Links vindt men de bewuste en openlijke behoudzucht bij de manifest-liberalen; de bewuste, maar door democratische aanvechtin gen getemperde behoudzucht bij de unie-liberalen; en de door behoud zucht telkens opnieuw getemperde toewijding aan demokratie, bij de vrijzinnig-demokraten. Beiden groepen van strijdenden is het niet te doen om een beginsel, volgens dezen socialistischen beoor- deelaar. Neen, eigenbelang, de be schikking over de staatsruif, de mo gelijke plaatsing van vriendjes, niets anders beoogen zij. Maar gelukkig zijn de socialisten andere mann tjes. Alleen het heil der maatschappij, de belangen van den werkman streven zij na. En de liberalen mogen zooveel knipoogjes geven als ze willen, de burgerdeugd dezer lieden haalt er minachtend de schouders voor op. Zij strijden niet aan de keukendeur om langs daar tot het salon door te dringen zij wenschen niet ingedeeld te wor den als reddingsbrigade bij een der twee strijdende legers. Ja, de soci.listen zijn nog eens jongens van Jan de Witt! Alleen maar: er ligt dikwijls heel wat terrein tus schen de practijk en de theorie en op sociaal en politiek evenzeer als op godsdienstig gebied wemelt het vau huichelaars en boerenbedrie gers, wier daden lijnrecht in tegen spraak zijn met hunne woorden. Ook in de politiek ziet men te dikwijls het spelletje, dat soms in het gewone leven wordt afgespeeld: iemand, die alles dankt aan zijn patroon, heult heimelijk met diens vijanden en concurrenten. Verraadt en verkoopt hem om een sportje hooger te klimmen. Dat bij als mensch op die manier zoo veel sportjes lager daalt, evengoed als zij, tot wier werktuig hij zich vernedert, dat schijnen zulke we zens niet te begrijpen. Zoover zullen en kunnen de brave socialisten niet gaap. Doch als zij reddig-bringade worden, is het altoos om het anti-clericalisme te helpen. Deze Statenverkiezingen zullen t ons andermaal leeren en bewijzen. Dat is hier echter bijzaak. Hoofdzaak is, dat wij allen dui delijk inzien het groot belang van den naderenden verkiezingsstrijd. Het geheele kamp der overzijde komt eendrachtig tegen ons in het geweer. Ook de socialisten. Daar van kunnen wij ons verzekerd hou den. En wij zouden niet alle krach ten inspannen? Polderbelangen, onderwijszaken, buurtspoorwegen, gemeen lelijke bouwverordeningen enz. over die alle oefenen de Provinciale Staten toezicht, op die alle hebben zij in vloed, hetzij rechtstreeks of zijde lings. Er moet dus van onze zijde alles in het werk gesteld, om dege lijke vertegenwoordigers der Chris telijke partijen in dat College zitting ti doen nemen. Eendrachtig en ijverig dient er naar gestreefd, om door de Provin- ciale Staten de meerderheid in de Eerste Kamer eene Christelijke meerderheid te doen blijven. oor de rechtsche partijen is dat nder- daad eene levensquaestie. DUITSCHLAND. Te oordeelen naar de redevoering door den Duitscheu Minister van Oor log in den Rijksdag gisteren gehouden, ziet het er voor de toekomst somber uit. Ondanks alle Vredesconferenties n dergelijk moois meer dringt de Minister aan, dat alles gereed moet zijn voor den naderenden Oorlog. Is dit alleen een middeltje om de heeren mild te stemmen voordeOor- logsbegrooting? Of ziet Duitschland in de politiek van Koning Eduard inderdaad het naderend groote gevaar? Twee dagen is het Pruisische Huis van Afgevaardigden aan 't beraadsla gen geweest over de anti-Poolsche4po- litiek. In tweede lezing werd de be grooting der kolonis.itie-commissie goedgekeurd. Tegenstem ners waren natuurlijk de Poolsche afgevaardigden, net Centrum en de Vrijzinnigen. Uit het debat bleek zonneklaar, dat van uieuwe of verscherpte dwangmaatrege len tegen de Polen vooreerst niet veel meer komen zal. Men schijnt ingezien te hebben, dat men eerst de Polen openlijk als niet- Pruisische onderdanen moet erkennen, en ze dan pas buiten de wet stellen kan. Door graaf Praschma werd nog eens duidelijk uiteengezet, hoedanig het Centrum over de Polen-quaestie denkt. Het Centrum eischt van de Polen trouwe vervuiling van hun plichten als Pruisische onderdanen, maar aan den anderen kant van de regee ring, dat zij de Polen als staatsbur gers met volle rechten behandelen en nen niet door uitzonderingsmaatrege len krenken zal. De anti -Poolsche politiek heeft schuld aan het opkomen van de radicaal- Poolsche richting, en Pruisen kan daar aan het recht niet ontleenen, om de Boolsch-nutionalistische minderheid te onderdrukken en haar hare landerijen te ontnemen. Alles te zamen genomen, zegt de „Germania" (Katholiek dagblad) hoort men in deze beschouwingen over de anti-Pooische politiek een geheel an deren toon dan vroeger. Het katholieke blad Wijst er op, noe die staatkunde leelijk tiasco ge maakt heeft en liever dan op ver scherping der vroegere dwangmaat regelen te zinnen, moest men naai den wensch van Dr. Jazdzewski denken aan een terugkeeren op de wegen der rechtvaardigheid. En de „Germania" besluit met eene Latijnsche spreuk, die in goed Hul- landsch beteekent: Liever ten halve gekeerd, dan geheel gedwaald, liever tijdig onrecht hersteld, dan op min der prettige wijze te ervaren, dat on recht zich altoos in de eerste plaats wreekt op hen, die het bedrijven. ENGELAND. Gisteren boden Hooger- en La gerhuis den kolonialen eerste-minis- ters een feestmaal aan, gelijk we reeds meldden. De historische Westminister Hall was als de meest geschikte plaats daarvoor uitge kozen. Het welkom van minister Camp bell Bannerman richtte zich tot allen, maar voornamelijk tot gene raal Botha, die letterlijk door En geland vertroeteld wordt. De heer Balfour verklaarde, dat hij volkomen instemde met hetgeen door minister Bannerman was gezegd. kxarna bracht gene raal Botha een dronk uit op het Britsche parlement en het aanpas singsvermogen van de Engelsche grondwet. Alle koloniën behooren dankbaar te zijn daarvoor.De koloniën, besloot hij, zouden dit voorbeeld volgen en de moeder der parlementen, van wie ze bescherming en leiding ver wachten, in eere houden. FRANKRIJK. Alles scheen in orde met de feeste lijkheden ter eere van Jeanued' Are; gemeenteraad en geestelijkheid van Orleans waren gevend en nemend tot een accoord gekomen, en zie, daar werpt Clemenceau misschien weer al les in duigen. Eene officieuze mededeeling in de Parijsche „Temps'; zegt, dat als de priesters bij les Tourelles (op die plek werd door Jeanne d'Arc en de haren de eigenlijke slag geleverd tegen de Engelschen) gebeden en dergelijke willen uitspreken, zij dat vrijelijk kunnen doen, maar dat de stoet er niet voor stilhouden zal. En als de vrijmetselarij officieëel vertegenwoor digd wenscht te zijn, dat dan de ge meenteraad van Orleans niet weigeren mag. Er was al bepaald, dat in den stoet geene nieuwe vereeniging zou toege laten worden, d. w. z. geene, die er niet vroeger in vertegenwoordigd was. Nu beproeft Clemenceau deze bepaling krachteloos le maken. Het schijnt,dat Clemenceau begint- te merken, dat het mooie Montagnini- zaakjemet de stichtelijke „Beste-Ka- reltje-brieven een natgeworden anti- clericaal vuurwerk is. De man heeft zich vergaloptserd, en leelijk ook. Dat een nul liever sterft dan te bekennen, dat hij zich leelijk inden neus sneed, is van een nul te begrijpen zou an ders geen nul wezen. Maar de kloeke, slimme Clemenceau! Korte Berichten. Mgr. Montagnini, die eenige dagen in Zwitserland vertoefde, heeft na het ontvangen van een telegram Brissago plotseling verlaten. Zou 't een tele gram a ia Kareltje geweest zijn, N. R. Ct. Priester Murri, die zijne priesterlijke functies niet meer vervullen mag als straf voor zijn minder kiesch en voorzichtig optreden, heeft aan Kar dinaal Agliardi een brief geschreven, waarin hij verklaart, dat hij zich on derwerpt. De Italiaansche Kamer heeft hare werkzaamheden hervat. Op verzoek van Minister Tittoni is besloten, dat de interpellaties over de buitenl.-po litiek voor de begrooting van buitenl.- zaken behandeld zullen worden. Te Casablanca (Marokko) heelt de tegenwoordigheid van het Fransche Oorlogschip „Lalande" de onrustige bevolking tot bedaren gebracht. Enrico Alfano, die voor het hoofd der afschuwelijke Napelsche „Oamor- ra" gehouden wordt, zal door de Ame- rikaansche regeering aan de Italiaan sche uitgeleverd worden als misdadi ger. Hij was te New-York ondanks zijn valschen naam gesnapt. Uit ons Parlement, Baron Schimmelpenninck van der Oye, voorzitter der Eerste Kamer, beeft door zijn gebrek aan geheu gen zijne politieke vrienden in een leelijk parket gebracht, en de heer de Sarvornin Lohman heeft gister eerherstel moeten doen. In eene vorige zitting had hij den minister-president verweten, dat deze het advies van Schimmel penninck, in zake de crisis aan de Koningin verstrekt,zonder goed vinden vandengenoemden staatsman in de Kamer meegedeeld had. Toen verluidde, dat een lioog ambtenaar (de Directeur van het Kabinet der Koningin) lichtzinnig de verzeke ring had gegeven, dat Schimmel penninck niet tegen publicatie van dat advies was. En wat bleek gis teren Dat de heer Schimmelpen ninck langer van naam dan van memorie isdat hij zich nu weer herinnerde wel de permissie gege ven te hebben. Ridderlijk erkende de heer Lob man openlijk zijne vergissing en bood als een nobel man den heer de Meesier zijne verontschuldigin gen aan. Deze was niet tegenwoor dig, maar de linkerzij der Kamer juichte en riep bravo. Rechts mag de crisis verder ge rust als afgehandeld beschouwen er valt geen eer mee te behalen. En 't is altoos jammerlijk, als een publiek persoon beneden de matig- ste verwachtingen blijft. Te Uithuizen (Groningen) waren twee arrestanten door de maréchaus- sée mishandeld onderzoek volgde, herhaald onderzoek en een rechter lijk vonnis van het Hof te Leeu warden, uitmakend, dat de beide gevangenen niet gemarte'd zouden zijn, om ze tot bekentenis te brengen. Maar de een had daags na zijne invrijhoidsstellmg, de andere drie dagen later nog karwatsstriemen op het lijf. De lieer Schaper (socialist), die over deze zaak interpelleerde en de minister van Justitie schenen het hierover wel een beetje eens, dat „veel eeuwig waar is, ofschoon 't bewijs niet daar is." Ook voerde de heer Schaper de verklaringen van oud-maréchaus- sées aan, waaruit bleek, dat er nog wel eens geranseld werd. Er waren dus geen „schuldigen", maar Schaper's interpellatie heeft misschien deze goede zijde, dat de dienaars der H. Hermandad voort aan wat schappelijker optreden. In Rusland heeft de politie soms een polka gedanst op het lichaam der gevangenen, tot al hunne ribben ge broken waren en dergelijke beestach tigheden meer. Hier staan we hoo ger, doch ook de karwats blijve hier ongebruikt. 't Was al bijna avond, toen de wijziging der Indische tariefwet in behandeling kwam. i e heer Plate (liberaal, voorzit ter van de Rotterdamsche Kamer van Koophandel) vond het gewij zigde ontwerp beter dan het eerste. Desniettemin had spreker heel wat aan te merken en vond hij de fi- nancieele verwachtingen des minis ters wel wat hoog gespannen. De heer Tak (socialist) gaf als hoofdgrief het ontijdige of liever minder tijdige der indiening van dit ontwerp. Door den heer Van Citters, nieuw Kamerlid voor Ede, (anti-revolutio nair) werd zijn eerste redevoering afgestoken, of liever met een kleur loos stemmetje gelezen. Roodhuyzen: Naïef. „De Vaderlander," orgaan der Liberale Unie, onder redactie van den heer Roodhuyzen, heeft het over de welgeslaagde protestmeeting tegen de Kerkvervolging in Frank rijk, belegd door de Haagsche Cen trale R. K. Kiesvereeniging. Hij vindt in die meeting niets vreemds. Maar wel trof hem, dat pater Hen- drichs „zijn Hollandsch gehoor waarschuwde, dat het zou zorgen niet door gebrek aan waakzaam heid in dezelfde rampen te komen als de Katholieken in Frankrijk en de vrijheid van godsdienst on der Koningin Wilhelmina te hand haven." Zoo zeer trof hem deze waarschuwing, dat hij ze gespati- ëerd in zijn krantje laat drukken en vraagt; „Wat kan met deze waarschuwing bedoeld zijn?" Eu dan kan hij niet anders aannemen dan een waarschuwing tegen Christelijk Historischen en Anti- Revolütionairen. Zelfs vermoedt hij een „scheur in de Coalitie." Jongen, jongen, wat is die meneer Roodhuyzen toch kinderlijk naïef! Laten we hem echter even uit den droom helpen, vóór hij, met pater Hendrichs als getuige, den boer opgaat, om het „immoreele van de christelijke coalitie" (stijl-Rood- liuyzen) den kiezers te verkondigen. Pater Hendrichs' waarschuwing gold niet de christelijke bondgeï nooten. Gezien de voor de Katho lieken sympathieke houding en uitspraken van mannen als dr. Kuyper en jhr. Lohman in zake de Fransche Kerkvervolging is de onderstelling al te onnoozel, zelfs voor den heer Roodhuyzen. Immers niet van die zijde wordt de Katho lieke Kerk in Frankrijk gehoond, beleedigd en vervolgd. Maar wèl door mannen als Waldeck-Rousseau, Combes, Clemenceau e. c. Wèl door het liberale-radicale-socialis- tische bloc. Wèl door de partijen, welker beginselen ook door de poli lieke vrienden van „De Vaderlan der" hier te lande worden beleden. Of nu aan liet Liberale-Unie-blaJ de zaak duidelijk zal wezen? Directeur-Generaal SS. De benoeming van een nieuwen directeur-generaal der Staatsspoor wegen, die in de gisteren gehouden vergadering moest plaats hebben, kon niet doorgaan omdat te weinig aandeelen-kapitaal vertegenwoor digd was. De benoeming is nu ver daagd tot 13 Mei a. 3. Een vergissing. Verschillende bladen hebben aan den oud-minister van Oorlog, Gene raal Bergansius, groote rouwarti- kelen gewijd. De zaak is, dat Zon dag jl. te 's Gravenhage overleed de gepensioneerde generaal-majoor J. J. Bergansius in 83 jarigen ouderdom. De overledene was ee broeder van den thans nog levenden 70-jarigen oud-minister van Oorlog Luitenant-generaal J W. Bergan sius. De langdurige ziekte van dezen en de onduidelijkheid der telegra fische berichten gaven aanleiding tot de vergissing. Faillissemensts statistiek over 1905. Bovengenoemde uitgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek (Nieuwe volgreeks no. LXXXI) zag dezer dagen het licht. Daaraan is het volgende ontleend: Het aantal afgedane faillissemen ten, waarover deze statistiek opgaven bevat, bedroeg 1417. Hieromtrent zijn o.m. de volgende bijzonderhe den meegedeeld. Het aantal ge- failleerden, die zich tijdens de uit spraak van het faillissement in gij zeling bevonden, bedroeg 22; dat van hen, die tijdens het faillisse ment in verzekerde bewaring werden gesteld 12, waarvan 11 weer werden ontslagen, allen zonder zekerheids stelling. In 144 gevallen had tijdens de uitspraak van het faillissement eenige gerechtelijke tenuitvoerleg ging op eenig deel van het vermo gen reeds een aanvang genomen. Van de gefaiileerden werden er tien vervolgd wegens bedriegelijke bankbreukvervolgingen wegens eenvoudige bankbreuk kwamen ditmaal niet voor. Voor zoover de faillissementen niet werden opgeheven, was daar van de duur als volgt1—6 maan den 505 of 46.8 o/0: 6—1 jaar 326 of 30.2 o/0; i_5 j. 238 of 20%; 5 j. of langer 11. Naar de leeftijden waren de ge- failleerden aldus te verdeelen: beneden 23 jaar 0.5%; 2330 j. 16.4 30 -40 j, 35 40—50 jaar 27.7 50—60 j. 13.9%; ouder 6.5%. Naar den burgerlijken staat kan men ze als volgt indeelenonge huwd f 13.2%gehuwd geweest 6.5 pet.gescheiden van tafel en bed of van gjederen 0.2 pet.: overige gehuwden 80.1 pet. Het totaal bedrag der baten be droeg in 1905 f2.805.766.86, dat der schulden f 15.348.574.62% waar van 101/, pet. preferente schulden waren. Uitgekeerd werd in totaal aan de preferente crediteuren bijna 64 pet. hunner vorderingen, aan de concurrente 9% pet. IEUWE AGITE Mft NOU AGITATE.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1907 | | pagina 1