Woensdag I Mei 1907.
No. 6575 32ste jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
BUITENLAND.
Uit de Pers.
BINNENLAND.
Editie 4 uur,
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem1-20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per postl-oo
Afzonderlijke nummers9-9°
dit blad verschijnt dagelijks, behalve zon- en feestdagen.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
yan i6 regels0.60, (contant) 0.50
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar paatsr aioata.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE CONTANT.
BUREAUX: St.JANSSTRAAT 1, Interc. Tel. No. 1426, - HAARLEM.
Hoofdagenten voor het Buitenland: Compagnie Générale de Publicité Etrangèrt:-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, re., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
Als „misverstand" niet
goed te praten.
II
Nu zal de minister-president, in
de Kamer ter verantwoording ge
roepen, die leelijke woorden trach
ten goed te praten, maar let nu
eens op den gang van liet plei
dooi.
Vooreerst toont hij zich veront
waardigd en protesteert hij tegen
de beteekenis, die da lieer Lobman
gegeven heeft aan de zaak, die bij
slot van rekening niets anders is
dan een „misverstand", dat spoedig
is uit den weg geruimd. Niemand
en allerminst de raadslieden van
de Kroon zouden er een oogenblik
aan kunnen denken, de rechten van
hare Majesteit in het minst te ver
korten. Die verontwaardiging en
dat protest zeggen volstrekt niets
ter rechtvaardiging. De liberalen
en vooral de vrijzinnig-democraten
houden er al zeer vreemde denk
beelden op na aangaande het Ko
ningschap. En 't zou de eerste
keer niet ziju, dat ze aan de Ko
ninklijke macht hebben getornd.
Volgens liet inzien van den Minis
ter was dit zoogenaamde protest
hls afgeloopen te beschouwen. In
dien het maar een oogenblik werd
hangenomen, zegt hij, dat de bedoe-
ling
om te tornen aan de grond
wettelijke rechten van de Kroon,
bij ons bestaan had, dan zouden
Wij hier niet zitten. Neen, als die
Woorden niet waren ingetrokken
En nu hoop ik, zegt de verdediger
en verwacht ik, dat hiermee het
incident zal gesloten zijn en dat
niet één oogenblik de aandacht zal
Worden afgeleid van 't geen voor
de regeering hoofdzaak is."
Afeeloopen? na zoon' verdedi-
ging?
De he6r Heemskerk vroeg, welke
beteekenis die woorden hadden, als
zij niet de beteekenis hadden die
er door de rechterzijde aangegeven
Werd en hij waagde de onderstel
ling, dat de minister niet in staat
zal zijn een andere aannemelijke
beteekenis daarvan aan te wijzen.
Als de minister dit nu niet kan,
zei hij ondeugend, laat hij het dan
maar eenvoudig zeggen."
De minister zweeg, en ook de
beschermer en vormer van het
Kabinet, de heer Goeman Borgesius,
zweeg over deze quaestie. Maar Mr.
Troelstra, wien die woorden koren
op zijn molen waren, neemt ze in
bescherming en verklaart, dat ze
niets behelzen, wat in strijd is met
onze Grondwet. Evenals de Konin
gin het recht van „veto" heeft, zoo
redeneerde hij, zoo hebben ook zelf
standige personen het recht van
vrije beschikking over hunnt eigen
persoonlijkheid. Dit zal niemand
betwisten. Maar als hij een over
eenkomst de eene partij in ernst
aan de andere een voorwaarde stelt,
die deze niet inwilligen kan of mag,
dan handelt eerstgenoemde partij
dwaas of misdadigdwaas, omdat
ze weet dat die voorwaarde onver
vulbaar is, misdadig omdat ze aan
hie andere een recht wil ontfutse
len, waarvan ze geen afstand doen
Daag. De Koningin mag zich niet
Verbinden te voren een wet goed
zullen keuren en te bekrachtigen,
hie nog in elkaar gezet moet wor-
hen,
Mr. Troelstra kan ook die z.g.
verdediging ernstig bedoeld hebben,
hij zal die gelegenheid meer te
haat hebben genomen om nog eens
te geven op het eerbiedigen van
het recht der Kroon. Hij beschouwt
h® gansche drukte door de rechter
zijde over die woorden gemaakt,
als een relletje, geschikt om de aan
dacht van de zaak af te leiden en
voor zich reclame te maken.
De ministers en hunne vriende i
zullen hij zijn verdediging hunner
woorden, die voor sommigen een
beleed'ging van het koningschap
inhielden, wel gedacht hebben en
misschien gezegd: van een der
gelijke hulp en van deze verdedi
gers belief ik niet ge liend, vooral als
het geldt deze aangelegenheid. Maar
de schrandere heer Mr. Drucker,
die volgens zijn eigen verklaring,
allerminst geneigd is dergelijke din
gen licht vaardig op te nemen, zal deze
een behoorlijke verdediging leveren
van de leelijke woorden?
Het moet dezen knappen jurist
wel moeite gekost hebben om het
zoo te doen voorkomen, alsof in die
woorden niets anders gelegen was,
dan een verzoek aan H. M.. om
i n s t e m m i n g en m e d e w e r k i n g
tot de gewichtige maatregelen, die
opnieuw aanhangig zullen worden
gemaakt. Wel geeft hij toe, dat
door deze belofte van zulke instem
mingen de vrijheid van den drager
der Kroon op dit punt eenigszins
wordt beperkt.
Maar in die woorden wordt niet
enkel gevraagd medewerking
tot het indienen van een wetsont
werp. maar zelfs bekrachtiging
als wet van het nog in te dienen
ontwerp. Wat zegt hij daarvan?
Dit noemt hij de omschrijving
van die gewenschte instemming en
medewerking en bij die omschrij
ving is men te zeer in bizonder-
heden getreden, zegt hij.
Wat dunkt u vau zulk een ver
dediging?
doen plaats hebbende andere
verlangen de grootste plechtigheid,
waaraan ook het officieële Italië
deelneemt.
Wij herhalen: dit zijn geruchten.
DUITSCHLAND.
Zooals wij gisteren reeds even
aanstipten, zou het Centrum in den
Rijksdag den wensch uitspreken,
dat dit Staatslichaam wat meer op
de hoogte gesteld zpu worden over
den staat der buitenlandsche Duit-
sche politiek.
Baron Hertling was gisteren daar
over de woordvoerder van het
Centrum." Hij bracht de concen
tratie-politiek van den Koning van
Engeland ter sprake, en zeide ge
ruststellend, dat aan vorstelijke
reizen en samenkomsten niet te veel
waarde moet gehecht.
Alle volkeren verlangen den
vrede.
Vooral met deze woorden oogstte
spreker den bijval zijner medeleden:
„Wij willen niet prikkelbaar zijn,
maar ook niet gehouden worden
voor een land, welks vriendschap
niets beteekent."
Verschillende andere sprekers
namen het woord. Prins Hatzfeldt
(Rijkspartij) zeide, dat de buiten
landsche Staatkunde van Duitsch-
land aan goede handen was toe
vertrouwd.
Rijkskanselier Von Bulow bracht
de ontwapeniugs-quaestie ter sprake,
die op het Haagsche Vredescongres
behandeld zal worden allicht.
En verder de verhouding van
Duitschland tot de andere mogend
heden. In een paar woorden samen
vattend, wat de Kanselier in een
lange zeer toegejuichte rede zei,
zouden we kunnen zeggenDuitsch
land zoekt den vrede; die zal te
eerder gehandhaafd blijven, als we
sterk zijn tegen onze vijanden.
De oude waarheid.
ITALIË.
Hoe dikwijls is er al sprake ge
weest van de overbrenging van
't stofüjk overschot van wijlen Leo
XIII naar de kerk Sint Jan van
Lateranen I hans loopen te Rome
geruchten, dat het uitstel geweten
moet worden aan verschil van
meening tusschen de Kardinalen,
die met de uitvoering van de laatste
wilsbeschikkingen des pausen belast
Kard'. Rampolla en Kard. Merry
del Val willen de overbrenging
zonder uiterlijke praal, zonder eer-
bewij zingt n der Italiaansche troepen
's Morgens den 29en heeft te
Perugia de opening plaats gehad
der tentoonstelling van oud-Um-
brische kunst.
Koning Victor En man nel was
daarbij tegenwoordig.
Opmerking verdient, dat de aarts
bisschop der stad Mgr- Mattei
Gentdi een bezoek gebracht heeft
aan deu Koning en 20 minuten
met hem in gesprek bleef. De
prelaat heeft voor dit bezoek na
tuurlijk 's Pausen toestemming ge
vraagd en verkregen.
FRANKRIJK.
Belachelijk is de maatregel, dien
de Fransche regeering genomen
heeft tegen enkele leiders der Parij-
sche stakenden, tegen oproerpre
dikers alsBousquet, Delalé en Lsvy.
Niet, dat deze lieden op vrije voeten
hadden moeten blijven. Stellig niet.
Doch wat beoogt Clemenceau Ge
lijk we gisteren reeds schreven,
niets anders dan een halven maat
regel, waarmee hij voor de Kamer
kan verschijnen en zeggen: „Ik
heulen met de revolutie? Zijn Levy
en zijne vrienden niet de kast in
gegaan? Hebben zeden len Mei
niet gevierd achter de tralies?"
Zoo wordt telkens de republiek
gered en de revolutie bezworen!!
Arm laud, dat door zulke liedeu
bestuurd wordt!
De feesten te Orleans zullen door
gaan, maar zonder de geestelijkheid.
De vrijmetselaars kregen met 14
tegen 14 stemmen in den gemeen
teraad van Orleans hun zin, zij
mogen in den stoet mee. Krachtens
de kerkelijke wetten moeteu Mgr.
Touchet en zijne geestelijkheid zich
nu wel van alles onthouden. Wat
dus eeuwen lang vooral door de
Kerk gevierd werd, neemt nu de
Staat over.
Aandoenlijk is die 'ate veree
ring der vrij mitselaars voor Jeanne
d'Arc.
In verschillende hunner Loges
hebben zij nog kort geleden op de
schandelijkste wijze tegen de Maagd
van Orleans uitgevaren. Eu nu
vormen zij met liun blikslagers vin
kei een der sieraden in den
stoet té harer eer
Of de bewoners van Orleans ook
blij zullen wezen.
RUSLAND,
Met 193 tegen 123 stemmen is
in de Doema het iegeeringsvoor-
stel over het recruten-contingent er
door gegaan. Er is daarbij heel wat
tumult geweest en de minister van
Oorlog, die zich niet behoorlijk
gedroeg en ruwe taal sprak, kreeg
onder meer te hooren„We zijn
niet in de kazerne!"
Volgens de jongste telegrammen
werd de openbare zitting gisteren
om 3.35 geopend.
Goedgekeurd de beschikbaarstel
ling van een som van 6 millioen
Rbl. ter ondersteuning van de nood
lijdenden ten gevolge van den hon
gersnood; een interpellatie over de
maatregelen der regeering om de
emigratie van boeren naar Siberië
te bevorderen werd aangenomen.
De socialisten, verontwaardigd
over de houding van president Go
lowine tijdens de zitting, dienden
een motie in ter af keurig van zijn
optreden. De voorzitter weigerde
echter deze interpellatie voor te
lezen en ontnam den socialistischen
leiders het woord ie midden van
het honend geschreeuw der uiterste
linkerzijde.
Een groep afgevaardigden kwa
men met het voorstel tot afschaffing
der veldkrijgsraden. De leden der
rechterzijde verzettenzich tegen be-
h iiideling van eeti zaak, die niet
op de agenda voorkwam en verlieten
de zaal. De Doema nam vervolgens
met algemeene stemmen de afschaf
fing der veldkrijgsraden aan. De ver
gadering werd te 6 uur 40 gesloten.
De eerstvolgende zit ing is bepaald
op 13 Mei.
Korte Berichten.
De portefeuilles van Landbouw en
Justitie hebben nog geen titularis.
Overigens heet het nieuwe Belgische
Ministerie kant en klaar.
In een paar plaatsen van Montenegro
zijn bloedige botsingen voorgekomen
tengevolge van een regeeringsbevel tot
vernieling van twee drukkerijen van
oppositie-bladen. Fraaie maatregelen
De volgende driestar uit „de Stan
daard" sluit, zich niet onaardig aan
bij ons loopend hoofdartikel. Men
oordeele
„%Over de schreef.
Onze redactie is op het fatale slot
van het Ministerieele schrijven d.d. 16
Maart j.l. niet te diep ingegaan. We
qualificeerden het alleen als naiu kiesch.
Nu men echter goed vindt van li
berale zijde op dit stramien voort te
borduren, en daarbij over de schreef
gaat, is het plicht van de pers der
Rechterzijde deze kool weer uit de asch
op te rakelen.
De „Prov. Gron, Cour." heeft er nu
op gevonden, dat het fatale slot alleen
sloeg op deze Ministers, en Hare Ma-
jesteit geheel vrij liet, om, als het op
teekenen aankwam, deze Minister»
ce ontslaan, en voor het niet-teekenen
andere verantwoordelijke Ministers
te benoemen.
Deze voorstelling is geheel onjuist.
Het fatale slot hield wel degelijk
als beding den eiscb in, dat de Ko
ningin, als de Staten-Generaal het
ontwerp goedkeurde, het ook zou tee
kenen, en op dit beding zou de Ko
ningin zich aan deze Ministers ver
bonden hebben.
Wat een Kabinet van de Koningin
vragen mag, is alleen toestemming om
een ontwerp in te dienen. Bij elke
nieuwe Kabinetsformatie wordt aan
Hare Majesteit een program voorge
legd, en de aanvaarding van dit pro
gram houdt nooit anders in, dan dat
vrijheid verkregen wordt, om ontwer
pen conform dit program in te dienen.
Maar het fatale slot vroeg heel iets
anders.
Het luidde „In de benoeming van
den nieuwen titularis voor oorlog zou
dan uw Kabinet tevens mogen zien
de bereidverklaring van Uwe Majes
teit om mede te werken tot de in
diening, zoodra mogelijk, van een
wetsontwerp, als boven bedoeld, en
tot bekrachtiging daarvan,
na aanneming door de Staten-
Ge ner aal."
Was nu aan deze fatale woorden
hoor de oppositie van de 6 rechtsche
heeren de door den Ministerraad be
doelde beteekenis niet ontnomen, zoo
z°u Hare Majesteit zich tegenover
deze Ministers verbonden hebben,
opt onder hun contraseign, het in te
dienen wetsontwerp te bekrachtigen.
Waarbij dan nog komt de onkiesch-
heid, dat de Ministers niet aan Hare
Majesteit vroegen, of zij dit er in
zouden mogen zien, maar uit eigen
hoofde verklaarden, dat zij er dat
in zouden zien.
Aan de benoeming van den heer
Van Rappard werd alzoo door de Mi
ni ^ters een bij beteekenis aangehecht,
hie, ware er niet geprotesteerd, Hare
Majesteit zou gebonden hebben.
En zoozeer sloeg dit fatale slot op
deze Ministers, en op hen alleen, dat
de Ministers er blijkbaar niet anders
in zochten noch er mee bedoelden,
dan een premie tot eigen levens
verzekering.
Koninklijk bezoek aan Delft.
Gisterenmiddag bracht H. M. de
Koningin-Moeder met eenig gevolg
een bezoek aan het binnengesticht
van het krankzinnigengesticht, Het
St. Joris-gasthuis te Delft. De bur
gemeester, de lieer F. M. de Vries
vau Heyst, ontving als voorzitter
van regenten H. M. en stelde eenige
regenten alsmede den geneesheer
directeur aan H. M. voor. Het
bezoek eindigde met eene wandeling
door de zalen, waarbij H. M. veel
belangstelling aan den dag legde.
Uit ons Parlement,
Plaatsgebrek noodzaakt ons de
grootste kortheid te betrachten bij
ons overzicht der Kamerzitting van
gisteren.
Onder de talrijke sprekers, die
hun licht deden schijnen over de
opheffing der tienden, ontwerp, dat
nader in behandeling kwam, was
vooral de heer de Boer (liberaal)
bang, bezorgd. Er plukten hem te
veel advocaten aan dit ontwerp, of,
zooals hij 't uitdrukte, men poogde
het onder juridische redenen te ver
stikken.
„Een boer in 't midden van twee
advocaten.
Is of twee katten van een visjen
aten."
Dacht de heer de boer daaraan
Na al het gesprokene is naar onze
overtuiging deze afgevaardigde on-
noodig beangst.
Er is immers niet weinig verschil
tusschen een ontwerp heimelijk op
juridische of qua-juridische manier
doodmaken, en moeilijkheden, be
zwaren inbrengen er tegen. De
héele Kamer is vóór opheffing der
tienden. I at staat vast. Allen willen
dus hetzelfde, maar niet op dezelfde
wijze, langs dezelfden weg. Hier
kan van geen dwarsdrijverij sprake
wezende middelen zullen wel
gevonden om over een en ander
tot eene schikking te komen.
Dit viel o.m. uit Minister Veegen's
woorden op te maken; hij zeideal
eenige wijzigingen toe, om de grond
wettige bezwaren der heeren Van
Sasse van IJsselt (Kathol.) en van
Doorn (lib.) uit den weg te ruimen.
In zijn antwoord liet de minister
vooral uitkomen wat eveneens
de heer Van Wijnbergen (Kath.) de
vorige week uitstekend in het licht
stelde dat de bescherming van
den Landbouw het opheffen der
tienden noodzakelijk maakt.
Men herinnert zich misschien
nog, dat wij in ons vorig overzicht
wezen op sommiger meening, volgens
welke de rechter uitspraak zou doen
in zake |de waardebepaling der
tiendplicktigheid.
De minister deelt niet die meening.
En wel op deze gronden, naar hij
zei. Van onteigening is hier geen
sprake; evenmin van een getc i
over burgerlijk recht. Noch art. 151
noch art. 153 der grond wet kunnen
hier dus toegepast worden. Hoog-
-tens zal hier vernietiging van
eigendom plaats hebben, gelijk in
artikel 152 der grondwet is voorzien.
Gelijk een dolle hond afgemaakt
kan worden gelijk zekere bepalin
gen der wet tot wering van be
smettelijke ziekten wordentoegepast,
zoo wordt hier gehandeld.
De heer Veegens is een jurist
van naam mannen als de Savornin
Lohman enz. hebben evenzeer op
rechtsgebied een grooten roep van
t •kwaamheid.
Waar zulke mannen tegenover
elkander staan, doet de leek
er het zwijgen toe.
Misschien ware het best, zoo de
raad gevolgd werd der heeren Ty-
deman (liberaal) en Heemskerk
(antirevol.) die minder het recht
dan wel het algemeen belang, het
meest wenschelijke wilden laten
gelden. Beide sprekers achtten het
•en slecht voorbeeld geven, indien
men de schadeloosstelling vaststelde
buiten den rechter om. Dat scheen
ook het gevoelen der Kamermeer
derheid.
Zou het nu zoo moeilijk zijn, om
naast of in de commissie van taxa
tie ook den rechter zijne plaats te
geven? Dien weg zal het wel op
moeten-
De Commissie van voorbereiding
voor het ontwerp-ziekte-verzekering
is heden door den voorzitter benoemd
De 12 leden, waaruit ze bestaat
zijn
Ter eere van den len Mei, waar
aan „Het Volk" zulke fraaie lan
taarnopstekers- of kleppermanspoë-
zie wijdt heden, noemen wij den
socialist Schaper het eerst; Nolens,
Aalberse en Kooien vertegenwoor
digen de katholiekenLely, Van
Gijn en de Klerk de Unie-liberalen
Talma en de Waal Malefijt dejanti
revolutionairen de Christel, histori-
sehen hebben in den heer Lohman
een vertegenwoordiger de vrij-libe-
ralen in, den heer Blooker, de
vrijzinnig-democraten in den heer
Treub.
Nederland en België.
Men meldt uit 's-Gravenhage:
De Nederlandsche afdeeling der
Nederlandsch-Belgische Commissie
voor het bestudeeren van econo
mische vraagstukken, die de be
langen der beide landen raken",
heeft zich in een hier ter
stede gehouden veigadering gecon
stitueerd.
Het bestuur der commissie be
staat uit de volgende heeren:
mr. Th. Heemskerk, le voor
zitter;
mr. M. Tydeman Jr., 2e voor
zitter;
mr. M. W. F. Treub, le secre
taris.
jhr. mr. H. W. van Asch van
Wijck, 2e secretaris.
j hr. mr. O. F. A. M. van Nispen
tot Sevenaer, penningmeester,
alle leden der Tweede Kamer.
De commissie bestaat voorts uit
de volgende heeren
di. H. Blink;
Jr. D. Bos, lid van de Tweede
Kamer.
P. J. A. de Bruine, voorzitter
van het Nederlandsch Landbouw-
comité;
J. L. Cluysenaer, oud-directeur
generaal der Staatsspoorweg Mij.;
K. J. A. G. baron Collotd'Escury,
te Hontenisse;
W. Hovy, lid van de Eerste
Kamer;
mr. J. W. H. M. van Idsinga,
lid van de Tweede Kamer;
mr, D Josephus Jitta, hoogleer
aar te Amsterdam;
Jurgens industrieel te Osch;
dr. H. J. Kieviet de Jonge, voor
zitter van het Alg. Nederl. Ver
bond;
mr. W. M. van Lanschot, grif
fier der Staten van Noord-Brabant;
dr. W. H Nolens lid van de
Tweede Kamer.
mr, J. C de Marez Oyens, oud
minister van waterstaat, handel en
nij verheid;
mr. R. J. H. Patijn, lid van de
Tweede Kamer;
mr. L. J. Plemp van Duiveland
hoofdredacteur van De Nieuwe
Courant;
mr. L. H. W. Regout, lid van de
Eerste Kamer.
De Stoppelaar, voorzitter van de
Nederlandsche Kamer van koop
handel te Brussel;
D. W. Stork, lid van de Eerste
Kamer;
A. S. Talma, lid van de Tweede
Kamer
J. Bernard Timmermans, voor
zitter van de Kamer van koophan
del te Waalwijk;
F. G. Waller, industrieel te Delft.
Evenredige vertegenwoordiging.
Men meldt uit Utrecht aan de
„N. R Ct.":
Onder voorzitterschap van mr.
J. A. van Gilse, van Arnhem is
gistermiddag alhier de algemeene
vergadering gehouden van de Neder
landsche Vereeniging voor even-
NIEUWE
HAAKLBHSCHE COURANT
AGITE MA NON AGITATE.
•k
