Zaterdag 20 Juli 1907.
No. 6638 32s,e jaargai
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
Nog een programma,
BUITENLAND.
is.
BUREAUX: GEDEMPTE OUDE GRACHT No. 120. - HAARLEM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post.
Afzonderlijke nummers
1.20
1.65
0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—6 regels0.60, (contant) 0.1
Elke regel meer0-1]
Groote letters worden berekend naar paatsraimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE k CONTA1
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère :-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Suce., Paris, Slbis Faubourg Montmartre.
In liet eerstenummer van de Nieu
we Haarlemsche, dat werd uitgegeven
onder het nieuwe régime, onder
nieuwe Directie en Hoofdredactie,
hebben we in het kort ons program
ma blootgelegd.
In dat we zouden haast zeg
gen gedenkwaardige nummer,
dat op 1 Juli jl. verscheen, gaven
we in losse trekken aan wat naar
onze meening de Nieuwe Haarlem
sche Courant wezen moet in onze
stad, wat wij ons voorstellen met
Gods hulp ervan te maken, en wat
onze lezeis kunnen verwachten van
ons en ons werk.
Naast de Katholieke zaak, die in
een Katholiek blad voorop staat,
hopen we te dienen ook stedelijke,
plaatselijke en provinciale belangen,
zoo schreven we ongeveer,
hopen we belangstelling te voeden
waar die is, en te wekken waar die
niet bestaat onder onze Katholieke
stadgenooten, voor de zaken van
openbaar belang, voor sociale vraag
stukken, voor maatschappelijke on
derwerpen.
Zoo is ons program, in hoofdzaak.
De uitwerking ervan zal lang
zamerhand volgen.
En nu komen we heden met een
ander programma.
Niet een, dat wijzelf volgen, maar
een waarvan we wenschen, dat het
't programma worde van onze Kar
tholieke stadgenooten van allen
rang en stand, van onze Katholieke
vereenigingen en kringen, van onze
geestelijkheid en onze leeken.
We meenen met het geven van
dat programma te handelen in het
welbegrepen belang van Haarlem's
Katholieken, als we eens kort en
krachtig gaan zeggen, wat deze te
doen hebben ten opzichte van de
Nieuwe Haarlemsche Courant.
Of is het niet in het belang van
allen, die de Roomsche zaak ten
onzent dienen, een Katholiek dag
blad te hebben, dat voor onze Room
sche vereenigingen en kringen de
aangewezen tolk, voor onze Room
sche huisgezinnen de nieuwsbrenger,
voor onze Roomsche vakvereenigin-
gen en gilden, voor onzen Room-
schen Middenstand een hulp en zoo
mogelijk, naar de mate onzer krach
ten, voor allen een voorlichter kan
zijn?
Dat andere programma dan kan
in één regel vervat worden Steunt
uw Roomsche krant in Haarlem!"
In een van de jongste vergade
ringen der R. K. Kiesvereeniging
is er een warm woord van opwek
king gesproken tot het verleenen
van algemeenen steun aan de Room
sche Pers.
In welsprekende woorden wees
de voorzitter erop, van hoeveel be
lang het is in een stad als de onze,
waar zooveel duizenden Katholieken
wonen, dat de Katholieke Pers
levenskrachtig worde gemaakt door
algemeene medewerking, dat de
Roomsche krant met aller hulp
omhoog worde gewerkt; en beter
dan wij het zelf kunnen en mogen
zeggen, bewees die sympathieke spre
ker glashelder, hoe steun aan de
Roomsche krant wederzijds den
Katholieken en de Katholieke zaak
ten goede komt.
Het is in aansluiting op die woor
den, dat we den moed hebben, de
regelen der traditioneele bescheiden
heid vandaag maar eens wat uit te
zetten, en op deze plaats een woordje
zeggen dat dan ten slotte.... waarom
het ontkend?.... neerkomt op 'n
beetje propaganda voor ons blad.
Dat mag! Want propaganda voor
onze Courant is dan toch eigenlijk
en ten slotte niets anders dan een
strijden voor de goede zaak, die we
allen willen dienen zoowel in onze
huiskamer als in het openbare leven.
Propaganda voor ons blad is niet
anders dan een werk van sociale
beteekenis voor onze Katholieken,
een zaak die niet alleen nuttig, maar
vaak zelfs noodig moet genoemd
worden.
Dat mogen we zonder êénige zelf
verheffing die trouwens even
dom als onwaar en onwaardig zou
zijn zeggen; en wie ons hoofd
artikel van Donderdagavond j.l.goed
heeft gelezen, zal begrijpen dat
we daartoe het recht hebbenAlléén
reeds omdat onze krant een goede
Roomsche krant wil wezen, hebben
we recht op aller steun.
Welnu, dien vragen we dan vrij
moedig
Steunen mogen onze Katholieke
stadgenooten hun Roomsche krant
allereerst door haar te lezen! Want
daarvoor zijn we er nu eenmaal op
de eerste plaats. Wil een Katholiek
orgaan waarlijk met vrucht werken
en doen wat zijn taak is in de huis
gezinnen, dan mag het in geen
enkel Katholiek gezin ontbreken.
Dan moet het 't lijfblad zijn van
alle geloofsgenooten, die juist door
die vele abonnementen het ook mo
gelijk maken, dat de Redactie in
staat is en krachtig genoeg om alles
in het blad op te nemen wat die
talrijke lezersschaar ook erin wil
vinden.
En hiermede komen we aan een
tweede onderdeel van het „pro
gram" dat we onzen Katholieken
van Haarlem en omstreken voor
leggen.
Een courant toch moet op den
duur geven een zoo volledig- en
vlug-mogelijke voorlichting van hare
lezers, en daartoe moet zeer zeker
vooral de Redactie het hare doen,
maarook de kring der lezers
zelf moet daartoe bijdragen. Immers,
door wenschen kenbaar te maken,
door erop te wijzen wat men gaarne
vinden zou in de eigen Courant,
door der Redactie te laten weten
eigen voorkeur, speciale verlangens
en behoeften, zal de Courant lang
zamerhand kunnen geven wat zij
behoort te geven: „elck wat wils."
Dat vragen we dan ook met na
druk van al onze lezers.
Wie wenschen heeft kenbaar te ma
ken, wie in ons blad iets mist dat hij
gaarne erin zou willen zien, hi
kloppe bij ons aanEn de Redactit
zal zich beijveren zoo mogelijk aan
die wenschen tegemoet te komen
En hiernevens zij een dringend
beroep gedaan op diegenen, di<
door werkkring, positie of betrek
king ons kunnen helpen. Vooral!
voor hunne wenken, gegevens er;
bijdragen van allerlei aard zullen
wij ten zeerste dankbaar zijn!
En nu nóg wat, waarvoor wé
eigenlijk een beetje terugschrikken
om het te zeggen.
Want we zijn in het vorenstaande
zoo openhartig mogelijk geweest,
we hebben de grenzen der beschei
denheid al zoo na mogelijk gevolgd...
en nu willen we nog een stapje
verder 1
Maar och, waarom niet: men heeft
ons al half begrepen ongetwijfeld!
Want wie weet niet, dat een Courant
eigenlijk is een kringloop van be-
langen-behartiging 1De krant
zorgt namelijk door hare publiciteit
voor de belangen van hen die erin
adverteeren, en de adverteerders
zorgen door hun annonces, behalve
voor zichzelf en hun zaken, óók
ten slottevoor de krant
Dat mag nu wel erg prozaïsch
klinken na hetgeen we vroeger
schreven over de roeping van een
Katholiek Dagbladmaar even
min als men de stof scheiden kan
van de ziel zonder dat de levens
eenheid wordt verbroken, evenmin
is het mogelijk de hooge geestelijke
roeping van de Roomsche Pers te
blijven vervullen zonder den nervus
rerum, of kortweg gezegd: geld!
Alleen komt er in ons geval dit
bij, dat wie de publiciteit der Nieuwe
Haarlemsche zoekt, welke nu reeds
met den dag grooter wordt, en welke
wij ons beijveren zullen, zoo groot
te maken als maar mogelijk is,
daardoor behalve zijn eigen belang
óók dient de goede zaak, Roomsche
levensbelangen.
Dat kan men in een ander geval
niet zeggen
Wij willen hier nu niet verder
op ingaan. Deze korte vingerwij
zing moge voldoende zijn om te
doen begrijpen, dat wij een warm
beroep doen op onze Roomsche ver
eenigingen en kringen, op onze Haar
lemsche winkeliers en ten slotte op
al onze lezers, om onze Courant
vooral flink te steunen door hunne
annonces en reclames.
Dat is 'het laatste, maar geenszins
het onbelangrijkste puntje van het
programma dat we aan Haarlem's
Katholieken in deze regelen hebben
voorgelegd
Yinde dat program een goed ont
haal
Bij voorbaat verontschuldigen wé
ons, als deze of gene het „een beetje
i\l te vinden mocht, dat wé
dit programma zoo openhartig bloot
legden, als maar velen ernaar
handelen, dan zijn we dubbel en
dwars voldaan!
Algemeen Overzicht.
Het buitenlandsch overzicht in
dezen tijd is een opsomming van
strijd en gisting en tegen elkaar
kampende machten.
In alle landen ter wereld kookt
en gist hef, óf tegen vorstenhuis
en koning, ót tegen de naburen....
wél mag de tegenwoordige tijd de
eeuw van strijd en onrust genoemd
worden
Om maar eens met onze naburen
le Belgen te beginnen: daar is
le strijd tusschen Vlamingen en
Franschgezinden in den laatsten
ijd schei per dan ooit.
Door het op-stal-zetten van het
vetsontwerp-Coremans zijn de Fla-
niuganten (en niet ten onrechte
loogst ontevreden
En dat steken ze niet onder stoé-
len of banken
Ook politiek kan dat kwade ge
volgen hebben, daar er onder de
Vlamingen al stemmen op gaan
voor het stichten van een katho
lieken Vlaamschen Bond over ge
heel België; zij die daarvan deel
maakten zouden zich verbinden bij
het zwart maken van 't witte hokje
van hun stembiljet rekening te
houden niet slechts met de katho
liciteit van de candidaten maar
tevens met hun houding tegenover
het Vlaamsch
En zelfs énkel met het Vlaamsch,
zeggen sommigen!
We zullen hopen dat het zoover
niet komt en dat de commissie uit
de Kamer niet, zooals gevreesd
wordt, het wetsontwerp-Coremans
op de lange baan zal schuiven.
Intusschen houden de Vlamingen
op allerlei wijs dapper vol.
Binnen enkele dagen krijgt Brugge
het officieel'è bezoek van Z. M. den
koning en van Z. K. H. prins Al-
bert,
De Vlamingen van Brugge heb
ben de aanvraag gedaan, dat hun
burgemeester naar het voorbeeld
van wijlen Jan van Rijswijck, in
deze heugelijke omstandigheid, den
koning in de taal der bevolking
zou ontvangen. Tot hiertoe is op
die vraag geen antwoord ingekomen.
Van een anderen kant vermelden
uitsluitend Fransche plakkaten dat
er een steekspel te Brugge zal plaats
hebben; de enkel-Vlaamsch spre
kende Bruggelingen moeten dat
niet weten, zegt het „H. v. Ant
werpen" met nijdigen spot!
Gisting en onrust heerscht er
óók in Frankrijk, waar tegen
woordig het antimilitairisme danig
schijnt veld te winnen.
Do opstanden en vergrijpen tegen
de tucht in het leger nemen met
den dag in aantal toe: sommige
bladen hebben zelfs een apart ru
briekje ervan gemaakt!
Een klein staaltje van den groei
van het antimilitairisme is b. v.
dat door een Parijsche hoofdonder
wijzer onlangs in het departement
van de Seine een referendum is
gehouden over deze zaak. En toen
bleek dat van de 3000 onderwijzers
die er zijn, slechts 635 zich tegen
de antipatriottische beweging van
den anarchist Hervé verklaarden
Waar gaat het heen in Frankrjjk
De opvoeders van de jeugd in zóó
grooten getale reeds anarchist
wat moet daarvan komen?
Al even herrieachtig en rumoe
rig als elders is en blijft het in
Rusland, waar, zooals we gisteren
al meldden, weer een reactionaire
strooming blijkt te zijn ontstaan,
die ook zelfs al de royaliteit aan
Finland betoond, te niet dreigt te
doen.
Merkwaardig is, dat in dit sta
dium der zaak in de kringen der
hoogere bureaucratie blijkbaar ge
favoriseerd wordt een plan, hetwelk
de regeering zou hebben,ingeval haar
verwachting uitkomt, en de meer
derheid der derde Doema uit
Octobristen zal bestaan.
In dat geval zou men, zoo heet
het, voornemens zijn een lid dier
meerderheid in het kabinet op te
nemen en de keuze zou dan waar
schijnlijk vallen op den voorzitter
van het eerste Zwemsto-congres,
Rotsjanko. Stolypin heeft reeds vroe
ger met hem beraadslaagd over de
maatregelen, te nemen tegen de
tweede Doema.
Tevens zou Jermolof, de vroegere
minister van landbouw en thans
leider der centrumspartij in den
Rijksraad, in het kabinet worden
opgenomen.
Op deze wijze wil men dan, zoo
bet heet, contact tot stand brengen
tusschen do regeering en de meer
derheidspartijen in Rijksdoema en
Rijksraad. Dat zal waarschijnlijk
vel bedoeld zijn als een maatregel
):n die partijen aan zich te binden.
't Kan gced zijn. Maar gezien de
ondervinding, geven we er niet veel
voor
Marokko trekt ook nog maar
immer de aandacht van de wereld.
Gisteren hebben we verteld van
de berichten omtrent de ontsnapping
van Mac Lean vandaag wordt de
hcele geschiedenis alweer finaal
tegengesproken.
De jongste uit Tanger ontvangen
berichten vertellen dat het geheele
verhaal van de ontsnapping van
begin tot eind op verdiohting berust!
De man is nog steeds de gevangene
van Raisoeli. die zelfs een breede
greppel om zijn tent heeft laten
graven om hem het ontvluchten te
beletten
't Is vreemd. Maar we zullen
moeten afwachten of de berichten
worden bevestigden welke
Ten slotte nog iets over Korea.
De Keize heeft zijn congé gekre
gen: hij zal nu definitief ontslag
nemen. Hayasji, de Japansche
staatsman en Ito, de minister-pre
sident, beiden expresselijk uit Tokio
overgekomen, hebben dat staaltje
eens opgeknapt.
De Japanners hebben den onge-
lukkigen vorst een besluit laten
teekenen, waarin hij een formeel
afstand doet van den troon.
Hij betuigt in dit stuk zijn leed
wezen erover, dat in den loop van
zijn 44-jarige regeering de rampen,
welke de natie hebben getroffen,
elkaar zjjn opgevolgd. De ellende
des volks had nu zulke afmetingen
aangenomen, dat de tijd gekomen
scheen om, volgens de voorvader
lijke gewoonte, de kroon over te
geven aan den troonopvolger.
Aldus dit stuk, door de Japanners
ingegven. Erg ermee ingenomen is
het volk allesbehalveeen uit Seoel
ontvangen telegram meldt dat het
daar zeer woelig is, vooral om het
paleis.
Een menigte van 2000 man is
samengeschoold in een ander ge
deelte van de stad.
Het volk deed een aanval op het
gebouw van het (Japansche) dag
blad Kokoemin, de menigte werd
echter verspreid. De aangerichte
schade is evenwel aanzienlijk.
Aldus seint Reuter uit Seoel.
Ja, het laatste woord is in deze
kwestie nog niet gesproken!
Nieuwtjes in drie regels.
Het heet te Londen dat koning
Edward en keizer Frans Josef eer
lang in Ischl elkaar zullen ontmoeten.
In Portugal neemt de popu
lariteit des konings toe. Op reis
juicht men hem uitbundig toe.
Von Bülow is weer ongesteld.
Hij is te Norderney om een operatie
aan den mond te ondergaan.
In Zwitserland wil men het
tabaksmonopolie invoeren. Maar het
volk is er erg tegen.
In Philadelphia moet het zóó
heet zijn, dat duizenden menschen
ziek worden, 't Is raar!
De Parijsche gemeenteraad zal in
October een officieel bezoek brengen
te Londen. Verbroedering!
De Amerikaansche slagvloot
gaat niet naar den Stillen 'Oceaan!
Tegenbevel! Wat zit daar achter?
BINNENLAND.
Koninklijk bezoek aau de Twentsche
fabrieken.
Met den trein van 12.44 kwamen
gisteren H. M. de Koningin, prins
Hendrik en gevolg te Hengelo, ter
bezichtiging van een tweetal fa
brieken aldaar.
De Hooge bezoekers werden aan
het station verwelkomd door den
heer Lycklama :x Nijeholt, Com
missaris der Koningin.
Van het station reed de stoet
direct naar de Koninklijke Weef-
goederenfabriek, voorheen C. T.
Stork en Co. Gedurende den korten
rit werd het Koninklijk Echtpaar
met luid gejuich begroet.
In de vestibule der fabriek wer
den de twee firmanten, de heeren
E. Ekker en Otto Stork, aan H.
M. en den Prins voorgesteld, ter
wijl de drie oudste dochtertjes der
drie firmanten een bouquet aan
boden. De Hooge Bezoekers werden
daarna naar de directiekamer ge
leid, welke voor deze gelegenheid
keurig gedrapeerd was met verschil
lende stoffen, welke in de fabriek
worden vervaardigd. De fabriek
was overigens niet versierd.
De heer E. Ekker dankte daarop
H. M. en den Prins voor de hooge
eer, welke de fabriek ten deel viel
en sprak de hoop uit, dat de Hooge
Bezoekers een gunstigen indruk van
het bezoek mogen ontvangen.
Daarna begon de tocht door de
fabriek. H. M. werd rondgeleid
door den heer Ekker, Z. K. H. door
den heer Otto Stork, en de Com
missaris der Koningin, de burge
meester en het gevolg door den
heer H. H. Santman. DeKonink
lijke Weefgoederenfabriek is de
grootste fabriek in Hengelo.
Bij den terugweg naar de directie
kamer waren de 60 oud-werklieden
der fabriek en haie opgesteld, om
Hare Majesteit te begroeten.
De directie deed H. M. uit
geleide naar de Machinefa
briek van Gebr. Stork en Co. De
Koningin en de Prins werden bij
den ingang der fabriek ontvail
door de drie firmanten, de he
D. W., H. C. en C. F. Stork. I
De jongste dochter van denl
D. W. Stork, Wilhelmina, boe
M. een bouquet aan.
De heer D. W. Stork danktl
M. voor de eer van het bezoel
gaf de verzekering, dat menl
volg gevende aan den wenschl
H. M. zich slechts noode onthop
had de fabriek in feestgewaa
steken.
H. M. werd rondgeleid dooij
heer D. W. Stork, de Prins
den heer C. F. Stork, de cor
saris der Koningin, de bt
meester en het gevolg van H|
door den heer H. C. Stork.
Daarna stond op het prograil
een tocht per rijtuig langs de Hd
bergerstraat naar het vereenigil
gebouw der machinefabriek,
der oudste meisjes van de fre]
school van 't Vereonigingsget
bood H. M. een bouquet aan.
tereenvolgens werden bezocht!
fröbelschool, waar de kleintjej
M. een toepasselijk lied toezor
en de groote zaal van het Verd
gingsgebouw, waar een paar teel
klassen der fabriek onder leiJ
van de onderwijzers werkzaam
ren. De gymnastiekvereeniging
cules gaf op het tooneel ee|
standen te zien.
De voorzaal was tot een kei
ontvangzaal ingericht Hier wei|
de echtgenooten der firmanter
mevr. Stork-Thomas, mevr. St
Ekker en mevr. Stork-Waller
en hunne dochters aan H. Ml
den Prins voorgesteld en eej
ververschingen aangeboden.
Audiënties.
De gewone audiëntie van
minister van Justitie zal Woer
24 Juli e.k. niet plaats hebben|
Spoorweg-ongeluk.
Zooals wij reeds hebben medd
deeld, is Donderavond te 6.42|
sneltrein, komende van Zwolle,
spoord. Bij een scherpe bocht nl
het nieuwe station, vloog de macl
uit de rails. De locomotief
tender vielen om, eveneens
bagagewagen en het eerste rijt!
De daarop volgende wagens wipl
voor- en achterover, doch kwar
na enkele seconden tot stilstand
De machinist Van den Berg|
de stoker Van Raalte, beiden
Zwolle, geraakten onder de macl
en werden door het vuur en
stoom direct gedood.
De heer A. Braune, directeur
het muziekgezelschap „Cecilia"
Almelo, die in het eerste rijt
zat, greep zich, toen de wagg
heen en weer schommelde, aan
naar boven gekeerd portier vi
Hij geraakte met zijn beenen
kneld, waardoor hij bij zijn bev
ding zijn linkervoet bezeerde, dc
gelukkig niet ernstig. Zijn kleer
werden bijna geheel vernield,
wijl zijn kousen grootendeels w
den gescheurd.
Een andere reiziger werd aan i
arm verwond, terwijl een jong
een tand werd uitgestooten.
Drie geneesheeren van hier v
leenden dadelijk genees- en he
kundige hulp.
Overigens hadden geen persoo
lijke ongelukken plaats.
Wat de matariëele schade betre
is de lijn over een gedeèlte v<
nield; de machine en tender m
de beide bovengenoemde wage
zijn eveneens vernield.
De D-trein kon op den gewon*
tijd vertrekken.
Autoriteiten, justitie en honderd*
particulieren uit Stad- en Amt
Almelo spoedden zich dadelijk nai
de plaats des onheils.
Het lijk van den machinist
's nachts te 4 uur gevonden. Het wi
geheel verkoold. Dat van den stok*
lag onder de machine.
Behalve den heer Braune werde
NIEUWE
AOITE MA HON AGITATE.
