Zaterdag 27 Juli 1907.
No. 6644 32ste Jaargang.
Dagblad voor Noord- en Zuid-Holland.
KERMIS.
BUITENLAND.
Zaterdagavondpraatjes.'
BUREAUX: GEDEMPTE OUDE GRACHT No. 120. - HAARLEM.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem1.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post. 1.65
Afzonderlijke nummers0.05
DIT BLAD VERSCHIJNT DAGELIJKS, BEHALVE ZON- EN FEESTDAGEN.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels0.60, (contant) f 0.50 i
Elke regel meer0.10
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
DIENSTAANBIEDINGEN 25 CENT PER ADVERTENTIE CONTANT
Nog een weekje, en dan zitten
We weer in de kermis.
Onder ons stadsnieuws hebben
we al eenige berichtjes gegeven,
die van al de pret welke den Haar
lemmers wacht, 'n voorproefje ga
ven, en ook heden kunnen onze
lezers in dit blad een en ander
vinden over de vermakelijkheden,
die volgens aloud gebruik ons zul
len worden geboden.
Volgens aloud gebruik,
f Want het kermisvermaak, in haast
den zelfden vorm als nu, dagteekent
al van jaren, ja van eeuwen her.
De draaimolens waren weliswaar
toen niet zoo kwistig met goud en
licht overladen, de komediezalen
waren zoo primitief mogelijk, en
wat er nog meer te zien was ging
op eenvoudiger en gemakkelijker
wijs dan nu, doch het kermis
vermaak-zelf verschilde al niet veel
van dat van tegenwoordig.
Oot toen was de kermis een tijd
van uitspanning voor velen, van
dolle en ongepaste ongebondenheid
voor anderen. Ook toen hield men
van een geoorloofd pretje, van een
gepaste ontspanning, doch waar
schuwde men ook tegen ongeoor
loofd vermaak, tegen zedekwetsen-
de tooneelvoorstellingen..
Ons volkskarakter, dat eigenlijk
in den grond vrij ruw moet wor-
den genoemd dat hebben we
althans van onze Germaansche af
stamming nog immer overgehouden!
komt bij gelegenheden als de
kermissen bieden, nog wel wat al
te veel uitl
Dat was zoo sinds tijden, en dat
is nög zoo.
En daarom past een woordjo van
waarschuwing, zoo met 'n oogknipje
van verstandhouding en van „je
begrijpt me wel* gegeven, heel
goed tegen den naderenden ker
mistijd I
Als nu een van onze lezers zou
denken, dat we aan 't „prêeken"
beginnen over de kermis, dan ver
gist hij zich deerlijk.
Daar denken we allerminst aan.
We gunnen graag iedereen z'n
vermaak, en we zullen er graag
op onzen tijd aan mêedoen. Waarom
niet? Wie middenin het leven van
den dag is geplaatst en middenin
de maatschappelijke beweging, die
kan niet in een celletje zich af
zonderen of roeien tegen den stroom
van het leven inl
Als een rots standhoudend tegen
wat verkeerd is, wat den Katho
liek niet past, en wat strijdt met
onze beginselen, behoeven we daarom
toch aan een geoorloofd vermaak
ons niet te onttrekken! Het wel
eens verkondigde denkbeeld, dat
wij Roomschen eigenlijk allemaal
kwezels zijn, is er een dat op geen
enkelen redelijken grond kan steu
nen
Daarom zijn wij ook, als Kitho-
liek en,volstrekt niet principiëele
tegenstanders van de kermissen
Dat wordt wel eens beweerd, maar
het is o. i. een niet te verdedigen
uitspraak.
Natuurlijk houdt dat volstrekt niet
in, dat we alles maar over onzen
kant laten gaan, en alles goedvin
den wat er tegenwoordig vooral
van de kermissen gemaakt wordt!
Est modus in rebus: in alle
zaken moet men de juiste maat
houden, en zoo dat bij alle zaken
geldt, dan toch zeker vooral en
zeer streng bij een volksvermake
lijkheid als de kermis is.
Want, om het nu maar eens
ronduit te zeggende kermis is een
aanleiding voor velen, om eens
duchtig uit den band te springen,
om in onmatigheid of nog erger
te vervallen, en om dan met een
gerust gezicht zich te verontschul
digen: „nu ja, maar 'tis maar eens
in het jaar kermis!"
Dat is nu juist de keerzijde van
het op zichzelf onschuldig kermis
vermaak.
Als we dan daartegen een waar
schuwend woord doen hooreu, dan
willen we ons volstrekt niet bedoeld
zien, den preektoon te voeren tegen
de groote massa des volks, die zich
eens 'n verzetje geeft en een weekje
van ontspanning en onschuldig
vermaak, maar wèl: ernstig er op
aan te dringen dat men bij de
kermisvermakelijkheden de juiste
maat betrachte! En dat we dan
hierbij eerst en vooral het tegengaan
van het drankmisbruik op den
voorgrond willen plaatsen, behoeft
geen betoog!
Daar zijn Katholieke nieuwsbla
den vooral in Frankrijk en Bel
gië vindt men ze die onder
hun nieuwsberichten een geheel
afzonderlijke rubriek er op na hou
den, die ze meestal betitelen als:
„De drama's van het alcoholisme".
En die rubriek is helaas geregeld
voorzien I
Maar in den zomertijd, den tijd
der kermissen, raakt die rubriek
overvol
Dan is er geen plaats haast in
de kranten, om al die „drama's van
het alcoholisme" te vertellen.
Helaas: ook bij ons kon in den
kermistijd zoo'n aparte rubriek wel
gemaakt worden! Wie weet niet,
dat doodslag en moord, zedeloos
heid en ongeluk voor het leven,
helaas bijna immer onafscheidelijk
zijn van den kermistijd?
4|Er wordt in den regel zoo véél
betreurd (behalve 't lieve geld nog
als de kermistijd voorbij is I Laat
ieder onzer iezers het maar beves
tigen uit wat hij zelf vernam, hoorde,
misschien ook ondervond!
Eu van alles wat er dan betreurd
wordt, is meestal alcoholmisbruik
de hoofdoorzaak. Het is dan ook
volstrekt geen geestesdrijverij of
dweepzieke meening, als we een
gemoedelijk woordje zeggen over
dat misbruik, en zonder onderscheid
erop aandringen dat ieder vooral
in dit opzicht „de juiste maat" be
trachte in kermistijd!
Maar er is nog wat anders.
Ook onder het kermisvermaak
loopt, vooral in onzen tijd, heel wat
dat niet door den beugel kan.
De kermis wordt ook misbruikt
door gewetenlooze en op de slecht
ste hartstochten speeuleerende men-
schen, om veel kwaad te stichten,
Daar zijn vaak tooneel vertoonin
gen, voorstellingen, amusementen,
die een Roormch-Katholiek man
uiet bezoeken kan, waar hij nog veel
minder zijn vrouw en zijn dochters
of zoons kan brengen.
Het is onze taak, tegen zulke
„vermakelijkheden" met vollen na
druk te waarschuwen. Ook buiten
de kermis bestaan die verkeerde
amusementen, en ook dén natuurlijk
is afkeuring plicht Maar juist in de
kermistijd is hun gevaar het grootst,
omdat het nu eenmaal een vast
gebruik is, waaraan geen mensch
ter wereld iets schijnt te kunnen
doen, dat men met kermis „uit"
gaat.
Zelfs de menschen, die zich ver
klaren voor afschaffing der kermis,
beginnen met voorop te stellen, dat
ze de kermis nooit willen zien af
geschaft, wanneer er niet wat an
ders voor in de plaats komt.
Wat anders, dat is ander amuse
ment.
Dat is'n andere gelegenheid om
eens „uit" te wezen.
Welnu, wie dan „uit" wil zijn in
kermistijd, hij zie goed toe naar
den aard van de vermakelijkheid
of uitspanning, die hij bezoekt.
Tooneel- en variété-uitvoeringen
zijn vaak de dingen, waar dit nauw
lettende toezicht het meest noodig is.
'n Aardige operette, 'n amusant
tooneelstuk, 'n kranige acrobaten
toer, 'n vroolijk lied, waarom
zouden we ons daarbij niet mogen
amuseeren
Maar helaas soms wordt 'n aar
dige operette bedorven door een
dubbelzinnig couplet, 'n amusant
tooneelstuk door het dik-opleggen
van 'n „gewaagde" situatie, 'n leuke
variété-voorstelling door schuinnige
voordrachten
Daaromook hier worde de
juiste maat betracht, en waakzaam
heid zij aanbevolen op de allereerste
plaats
Wij behoeven hier niet in bizon-
derheden te treden.
Loopt het de spuigaten uit, dan
zal een kort, maar duidelijk waar
schuwend woord in onze kolommen
niet ontbreken
Maar wij hopen, dat het niet noo
dig zal zijn.
De ondernemers der publieke ver
makelijkheden bij de aanstaande
Haarlemsche kermis zullen wèl be
grijpen, dat wij te vinden zijn voor
•ilie prettige uitspanning, voor alle
vermaak en plei/.ier zoolang we
niet worden beleedigd in onze zede
lijke of godsdienstige begrippen.
Mogen zij eraan handelen!
In dat geval willen we graag
onzen steun verleenen, om de ern
stige zaken voor 'n poos aan kant
te stellen, en 'n vroolijke uitspanning
te zoeken in het kermisvermaak
Algemeen Overzicht.
Het' nieuws is dunnetjes tegen
woordig.
't Is of we in de komkommer
dagen zitten en in de hondsdagen....
eigenlijk is dat wel zoo in en al
manak, maar het leven is er toch
niet naar!
Ons overzicht van vandaag is 'n
bijeenschTaapsel van hier en ginds,
een mengelmoes van kleine ge
beurtenissen of 'n ophalen van din
gen die al gemeld zijn.
Om met het eerste te beginnen,
koning Leopold, die op het
oogenblik met de Alberta", zijn
jacht, in Antwerpen vertoeft, heeft
daar zoowaar een dreigbrief gekre
gen die hem met den dood dreigt
Dat is althans voor den Belgi
schen vorst, voor zoover we weten,
wat nieuws!
Natuurlijk zijn er allerhande
maatregelen genomen, men kan
nooit weten in hoeverre zulke
grapjes gevolgen kunnen hebben!
België levert overigens vandaag
voor ons overzicht niet veel op.
Wèl het veelbesproken „privé-ko-
ninkrijk" van koning Leopold, de
Congo.
Die historie met den Congo
neemt vreemde proporties aan Ko
ning Leopold wordt door Engeland
gedwongen van zijn privaatbezit af
stand te doen.
Althans, een Belgisch blad verze
kert, dat koning Leopold, die ver
leden jaar meende dat het oogen
blik voor inlijving nog niet gekomen
was, nu van meening veranderd is, en
nu het kabinet zal opdragen de
inlijving voor te stellen, onder
aandrang van Engeland.
Sir Edward Grey moet hebben
laten weten dat Engeland's gedulc
weldra ten einde zou zijn.
Men zegt dat de inlijving spoedig:
een beklonken zaak zal zijn, aan
gezien de koloniale begrooting mél
1 Januari opgemaakt moet zijn.
En Engeland heeft gezegd nieli
langer te willen wachten!....
Zoodat de drijvers tegen den Congc
nu toch hun zin krijgen! Want
Engeland kan met België, wanneer
dit de Congo als kolonie beheerscht i
gemakkelijker conditiën maken, dar
met den soeverein Leopold, die ge
heel onafhankelijk regeerde!
Zeker is het, dat door dezen af
stand de Engelsche diplomatie weer
'n heele overwinning op koning
Leopold heeft bevochten
Men heeft indertijd kolommen
vol geschreven over het befaamde
„ontwapeningsvoorstel" van
Engeland op de Tweede Vredescon
ferentie.
Wat er op die conferentie gedaan
wordt in die richting, laat echteii
vermoeden, dat Engeland dooi
Duitschland schaakmat wordt gezet,,
en dat er van het met zooveel op-:
hef aangekondigde voorstel niet?
komt.
In het Lagerhuis is een discusie
gevoerd, die dit bevestigt.
Kunt gij, zoo vroeg de afgevaar- j
digde Byles aan den minister van
Buitenlandsche Zaken, Sir Edward.
Grey, niet eenigen grond de verze
kering geven, dat v 6 r de sluiting
van de Vredes-conferentie de kwes
ties van een blijvend Hof van Ar
bitrage en van beperking der be
wapening door de Britsohe gedele
geerden ernstig ter behandeling
zullen worden voorgedragen?
En Grey antwoordde doodkalmp-
jes, dat de geachte afgevaardigde
er zeker van kon zijn, dat op deze
kwestie de aandacht gevestigd zou
blijven.
Doch... in hoeverre zij in belian-,
deling zouden komen, ja, dat hing
af van het algemeene gevoelen der
Conferentie en kon niet worden
uitgemaakt door gedelegeerden van
een enkele mogendheid, zonder dat
rekening gehouden werd met de
anderen
Dat is duidelijk de bevestiging
van Engeland's diplomatieke neder-
i.
Vandaag een, halfje en
morgen dubbel. Nieuwe
heeren. Mijn vrouw en ik.
Ons kranig stedelijk corps
en z'n dirigent. Concerten
en geen bezoekers. Straat
lawaai en wat de krant vermag.
M'n eerste praatje en tot
weerziens
Dat w&s me wat Dinsdagavond!
Ik wachtte de krant af, als eiken
avond, en ik spitste me al op de
stadsnieuwtjes die onze „Nieuwe
Haarl e m s c h e brengen" zou, om
dat ik er stof uit halen moest voor
m'n eerste Zaterdagavondpraatje,
waartoe de hoofdredacteur me heeft
weten over te halen.... En daar kreeg
ik me zoo'n half velletjeM'n vrouw,
die niet is te houden of ze moet
eerst 't buitenlandsch overzicht
lezen omdat ze zich zoo voor de
Fransche kerkvervolgers interes
seert, om te weten namelijk,
wat die lui nu weer uithalen, be
grijpt ge wel I m'n vrouw zat
juist by een half-afgebroken woord
op het einde van de pagina te kijken
of ze mal was, want op de volgende
pagina begonnen ineens de adver
tenties, en uit was het!
Ik heb 't haar natuurlijk gauw
uitgelegd, want ik begreep wel
zoowat wat er gebeurd was.
Zie je, mensch, zei ik, die
twee bladzijden van binnen zijn er
uit, daar hebben ze zeker 'n onge
val mee gehad op de Gedempte
Gracht, en nou moet je maar je ver
beelden, dat er een fleachje gom
over je krant is gevallen, toen je
'm open had, en dat nu de heele
binnenkant aan elkaar kleeft en
niet meer open is te krijgen.
Nu, ze was er niets mee in haar
schik, en eigenlijk gezegd vond ik het
zelf óók heel naarmaar dat moet
ik zeggen, de heeren van de krant
hebnen d'r eigen flink gehouden en
ons den volgenden dag waar voor
ons geld gegeven, en alles weer
terecht gebracht! M'n vrouw was
er Woensdagavond ook weer heele-
maal mee vergoed, toen ze 'n blad
méér te lezen kreegHé, zei ze.
dat moesten ze nu eens wat méér
doen! Mensch, zei ik, zie je dan
niet dat door die nieuwe mannet
jes, die er nu achter zitten, zoo
langzamerhand de heele boel ver
beterd en vergroot wordt Dat zal
öök wel komen, als de Haarlem
mers maar hun Roomsche krant
blijven steunen, als ze hun adver
tenties d'r in plaatsen en die nieuwe
luidjes maar 'n beetje helpen!
Heb ik geiyk of niet?
M'n vrouw gaf me dadelijk geiyk
en dat gebeurt niet zoo dikwijls,
daarom ben ik des te meer over
tuigd, dat ik het by het rechte
eindje heb! En toen Woensdag
middag de krant er was, en we de
ingezonden stukken lazen die erin
stonden, toen nam ze haar bril af,
vouwde 'm op, deed 'm in 't huisje
en zeiMan, je zou me een groot
plezier doen met dat ingezonden
briefje van dien meneer van der
Munnik eens te lezen, en als je
dat gelezen hebt, zeg dan eens wat
je ervan denkt, en dan zal ik je
zeggen, of je nu wéér gelijk hebt!
Ik las het, en ik zei: Vrouw, aan
dien meneer van der Munnik Btuur
ik direct m'n visitekaartje!
En waarachtig: 't was precies wat
mijn vrouw had gewild!
Nu, dat kon al haast niet anders!
Welk oprecht Haarlemmer is niet
grootsch op z'n orkest en op den di
recteur er van, onzen gevierden
IvricnsAls je zoo eens nagaat, wat
Kriens en zijn orkest in een jaar praes-
teeren, dan krijg je eerbied al voor
eerst voor zoo'n reuzenwerk kracht!
Dat is maar concert-geven, en
accompagneeren en blazen en strij
ken, dan hier, dün daar, soms zes
of acht keer per week, met het
noodige reizen en trekken erbij
een leventje dat alleen een musicus
die lust heeft in zijn vak, kan vol
houden.
En dan daarbij vooral de wijze
waarop ons Orkest optreedt
Ikzelf heb niet veel verstand van
muziek, en mijn vrouw ook niet,
al zegt ze dat ze piano speelt. Maar
ik heb door iedereen altijd hooren
zeggen, dat de wijze waarop Kriens
en zijn orkest optreden, niet behoeft
onder te doen in kunstwaarde voor
de beste corpsen van dezen aard in
het heele land. En de muziekon-
derwijzer van onzen oudsten jongen
zegt altijd dat er hier in Haarlem
tal van musici wonen, maar dat er
geen enkele zóó ijverig werkt in zijn
genre, en zóóveel liefde heeft voor
z'n vak, en zóóveel talent bezit in
dit speciale soort van kunst, als
KriensDat wil wat zeggen, dunkt
me I Nu, we zijn dan ook met reden
erg gesteld op onzen populairen
dirigent, en zijn concerten zoowel
in den Hout als op de Markt, net
als die in het Badhuis van Zandvoort
of in het Brongebouw, trekken de
menschen altijd, zoowel om de kunst-
wuarde ervan als om den persoon
van den dirigent
En het zal dan ook geen wonder
wezen, als de heer van den Munnik
succes heeft op zijn streven, om
len heer Kriens vanwege de Haar
lemsche burgerij een blijk van warme
sympathie te geven!
Van concerten gesproken, wat
jammer nu toch, dat juist bij het
akelige weer van de vorige weken,
die prachtige concerten in het
Groot Badhuis van Zandvoort heb
ben plaats gehad
De directie van het Badhuis ziet
waarlijk niet op tegen kosten en
moeite, om het beste te geven wat
er te krijgen is op dit gebied in
ons land! Stel u voor: de grena
diers en jager3 uit den Haag, dat
militaire keur-muziekkorps waarvan
we als jongens reeds hoorden als 't
neusje van den zalm, en dat onder
luitenant Bouwman zoo mogelijk
z'n goeden, beroemden naam nog
méér eer heeft aangedaan! En dan
het orkest van 't Concertgebouw,
onder Willem Mengelberg, waarvan
ik niet zou kunnen zeggen wie
eigelijk de beroemdste is is, 't orkest
of zijn dirigent't Is voor Zandvoort,
onze liefelijke badplaats, wel een
jaar van tegenslag en schade! Op
alle gebied! En onwillekeurigs
maakt het ongunstige weer, dat ook
de concerten schaarsch worden be
zocht, al hebben die nu eigenlijk
met het badplaatsleven weinig te
maken en zeker niets met het koude
weer. Want 't wordt ons zoo mak
kelijk mogelijk gemaakt! Op de
ceintuur lijn der E. N. E. T. koop-je
een kaartje, dat je 'n plaats geeft
in de prettige wagens der E. S. M.
naar Zandvoort: daar ben je op '11
stappen afstands van het groote
Badhuis, welks gezellige zalen ook
bij het meest-ongunstige weêr tot
een zitje uitlokken.
En tóch zaten we verleden week,
toen de Grenadiers en Jagers zoo'n
prachtig concert gaven, met 'n
honderd menschen, niet meer, in
het Badhuis't Was zonde en jam
mer! Neen,zelfs al zou het weêr
zoo leelijk blijven doen als tot nog
toe 't zomertje was, dan moet dat
tooh anders wordenDie mooie con
certen mogen niet zoo schandelijk
verwaarloosd worden als tot nu toe
gebeurde, en ik geef onze Redactie,
die al bewezen heeft in Haarlem
goed uit haar doppen te willen
kijken, beleefd in overweging om
met haar invloed de mooie concer
ten van 't Groote Badhuis warm
te steunen
Zoo'n krant kan, als ze wil, héél
wat doen 1 En ik hoop daarom
dat het .opwekkend woordje, wat
ik gisteravond in onze Courant heb
gelezen aan onze Haarlemsche pro
pagandisten betreffende de schan-
daal-colportage, vrucht zal dragen!
'tls werkelijk een schandaal, m'n
lieve mensch, zooals dat rapalje
tegenwoordig optreedtDe Groote
Houtstraat schijnt 't uitverkoren
plekje te wezen 's avonds, en ze
raken nog heel wat van die voddige
papiertjes kwijt, waarop in schunnige
versjes schandelijke beleedigingen
tegen de Priesters en nog erger
staan gedruktNu, ik heb al
dadelijk tegen m'n vrouw gezegd
we zullen er nu wel gauw van
hooren, want onze „jonge garde" in
Haarlem mag dan nog niet 'n defi-
ui tie ven naam hebben, ze ia er toch
wel degelijk, en ze staat klaar om
te handelen, wanneer dat te pas
gauw komt I
En wanneer onze krant dan zoo
terloops er de aandacht op vestigt,
dan knoopen de menschen zoo iets al
in 't oor
Dat merk je trouwens wel aan
het aardige sommetje dat er al
bijeen is voor het Dr. Ariënsfonds,
waarvoor onze krant ook het initia
tief heeft genomen, een plaatselyke
inzameling te houden 1 Én dat vind
ik'n verblijdend ding. We kunnen
niet allemaal drankbestrijders i n
folio wezenelke beweging heeft
zoo haar eigen voormannen, haar
eigen legertje. Maar voor zoo'n
fonds bij te dragen, dat is een ding
dat een Katholiek, of-ie drankbe
strijder is of niet, graag doen zal
Wat ik-zelf nu nog graag zou
doen, dat is 'n beetje met mijn ge
duldige lezers praten „gezelsen"
noemen de Transvaiers dat zoo
pittig-juistover andere stede
lijke en Roomsche dingen.
Maar ik heb de boodschap, om
me te -bekorten En zoo scheid ik
er met m'n eerste Zaterdagavond
praatje uit, en wensch m'n lezers
heil tot de volgende week. Dan
kom ik weer terug en ik zeg net
als de lui op 'n verjaarpartytje, dat
ik hoop dat 'tnog dikwijls in ge
zondheid mag gebeuren, watblief t
27 Juli.
NIEUWE
't k;
1
AQITE MA NON AGITATE.
Hoofdagenten voor het BuitenlandCompagnie Générale de Publicité Etrangère :-
G. L. DAUBE Co., JOHN F. JONES, Succ., Paris, 31bis Faubourg Montmartre.
