DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
V erkeers-k westies,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Ged, Oude Gracht 120, Haarlem
VRIJDAG 9 AUGUSTUS 1907.
No. 6655, 328te Jaargang
ABONNEMENTSPRIJS:
Per 3 maanden voor Haarlemfl.20
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post „1.65
Afzonderlijke nummers0.05
Bureaux van Redactie en Administratie:
Telefoonnummer 1426.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 1—6 regelsf0.60 (contant) f0.50
Elke regel meer0-10
Groote letters naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 cent per advertentie contant.
Een van de eerste dingen, die
den bezoekers van Haarlem al da
delijk in het oog vallen, is onze over
vloed van nauwe straten, gevaarlijke
bochten, door 't verkeer overladen
doorgangswegen, onvoldoende ver
keersverbindingen
Haarlem is een oude stad.
En het heeft daarvan alle voor-
deelen, alle schoons, alle uiterlijke
kenteekenen.
Maar «ok alle gebreken.
En het gebrek, dat we nu onder
handen nemen, is wel een van de
voornaamste daarvan!
Ga maar eens van het station af,
op weg naar de binnenstad, en kies
den Jansweg en de Jausstraat. Die
laatste straat, op zichzelf al niet te
breed, vormt aan het einde, waar
ze uitmondt op de Groote Markt,
een soort van rattenval, waar wagens
en rijtuigen en electrische trams
gevangen worden en wanhopig vast
raken, wanneer de bestuurders of
koetsiers niet oppassen
Tegen den gezonden regel in, dat
een hoofdverkeersweg zich-verbree-
dend uitloopt op een vrij plein, is
juist de Jansstraat op 't einde heel
nauw, en staat tot overmaat van
ongeriefelijkheid de Groote Kerk
nog als 'u reusachtige verkeersbar-
rière midden voor dien uitgang.
Ga nu eens verder, langs de baan
der electrische tram.
Maar pas op voor uw leven
De Damstraat is berucht bij koet
siers en wagenvoerders en bestuur
ders van handkarren, om niet te
spreken van de voetgangers, die
op 't smalle trottnirtje slechts met
moeite hun lijf kunnen bergen, als
de tram er passeert of er wagens
van of naar het immer zoo drukke
Spaarue gaan.
En de Damstraat is toch maar
de eenige verkeersweg tusschen de
Groote Markt en het SpaarueVan
't station naar het Spaarne en in
het algemeen naar het Amsterdam-
sche kwartier aan gene zijde van
die breede rivier van Haarlem, is
de boven beschreven weg de hoofd
verkeersweg, ja haast de eenige weg!
In den verkeersweg Kruisstraat-
Groote Houtstraat hebben we van
Noord naar Zuid, van 't Station af
naar den Hout, een soort boulevard
die in vele opzichten voldoende mag
heeten voor de eischen van het
verkeer.
Maar ook hier zijn punten, waar
heel wat te verbeteren valt.
De ingang van de Groote Hout
straat, van af de Markt, is bijvoor
beeld beslist onvoldoende en door
de kromming die even verder de
straat maakt, bij druk verkeer zelfs
gevaarlijk
Het stuk Groote Houtstraat van
af 't Verwulft tot ongeveer de Doel
straat is eveneens voor een hoofd
verkeersweg der stad veel te nauw:
de ongemakken daarvan komen bij
een ongeval, bij een bijzondere ge
legenheid, bij een feestelijkheid of
iets van dien aard, sprekend voor
den dag.
Voorts ontbreekt een doorgaande
verkeersweg vanaf Overveen naar
het oostelijk deel der stadde Zijl
straat, die daarenboven ook niet
veel verkeerscapaciteit bezit, mist
een in haar verlengde gelegen toe
gang naar het kwartier over 't
Spaarne, tenzij men de te nauwe
Damstraat die taak mocht willen
toedeelen.
Daar zijn nog kleinere ongemak
ken en leemten in onze verkeers
wegen. De verbinding van de stad
met de Kathedraal van Sint Bavo
in het Leidsche kwartier is b.v. ten
eenemale onvoldoende. De Gedemp
te Oude Gracht, die als hoofdader
van het verkeer zou kunnen dienen
van 't Noordwesten naar 't Zuidoos
ten, beantwoordt niet aan haar doel
doordat haar de voedingswegen die
onmisbaar zijn, ontbreken. En zoo
is er meer.
Dat alles is het gevolg van een
onsystematisch uitleggen der stad,
van gemis aan een voldoend plan,
aan een centrale organisatie. De
Woningwet was er nog niet in dien
tijd toen onze stad groeide en zich
uitlegde, en zoo had men toen ook
geen weloverwogen uitbreidings
plannen, die goedgekeurd moesien
worden door het stadsbestuur....
Toestanden als de zonderlinge
bouwmanier van 't Kleverparkkwar-
tier aanwijst, dat door slechts één
toegang, langs de van Ostadestraat,
met de stad is verbonden, en heele-
maal niet aansluit aan het aangren
zende Schoterkwartier, zouden dan
niet zijn voorgekomen
Doch dit alles is napleiten, -en 't
geeft niet meer; de toestand is nu
eenmaal zooals we kenschetsten op
verschillende punten voor een stad
als Haarlem onvoldoende
Wat nu te doen?
Wij zijn van oordeel, dat hier
een interessant en veelomvattend
arbeidsveld braak ligt voor ons
stedelijk bestuur.
Verbetering van de verkeers-
kwesties, die ten onzent al te veel
zich opdringen, moet een voortdu
rende zorg zijn van onze stads
bestuurders.
We zeggen^ niet, Mat daarvoor nü
niet gezorgd zou worden, of dat
men totnogtoe ten eenenmale wer
keloos is gebleven.
De demping der Oude Gracht
b. v. is daar, omdat te bewijzen.
Maar er moet nog méér gedaan
worden.
En vooral: er moet gewerkt wor
den volgens een goedberaamd, be
ginselvast plan en programma.
Twee manieren van werken in
dezen geest dringen zich daarbij
voornamelijk op: onteigening in
het algemeen belang, en demping
van grachten of vaarten.
Het eerste gaat nu nog met te
veel en te kostbare gevolgen ge
paard om het toe te passen op
groote schaal. Doch hierin staat,
als men de loopende geruchten ge-
looven mag, spoedig verandering
te komen. Onteigening par zone
die tevens meestal enorme waarde-
verhooging van de overblijvende
stukken ten gevolge heeft, zit in de
lucht en het toestaan daarvan aan
gemeentebesturen ter verbetering
van het verkeer of ter verfraaiing
van de stad, is maar een kwestie
van tijd.
Het andere middel: demping van
grachten, komt ten onzent slechts
in één geval in aanmerkingbij de
Bakenessergracht.
Maar hiermede kan en moet dan
ook worden begonnenDaarmedi
wordt al een groote verbetering tot
stand gebracht, die vooral als vei-
binding tusschen Noord en Oost
haar belang heeft en waarvoor in
de overbrenging der markten vai.
het Spaarne naar den Koudenhorn
een nieuw argument kan worden
bijgebracht.
Nu stelselmatige straatverbreeding
nog niet op het program kan staan,
kan door de demping der Bake
uessergracht toch alrêe een groott
verbetering worden tot stand ge
bracht.
Op 't verlanglijstje in zake de
verkeerskwesties onzer stad plaatsen
wij dus het eerst de demping der
Bakenessergracht.
Wie onzer raadsleden bindt de
kat de bel eeDS aan?
Bij de begrooting, over een paar
maanden, is er alleszins gelegen
heid toe.
Algemeen Overzicht.
De telegrammen uit Marokko
spreken van voortdurende onlusten,
van andere rooverijen, en van krach
tig optreden der Franschen.
Ziehier, om al 't nieuws te geven
dat er heden is, een bloemlezing uit
de verschillende Reuter- en andere
telegrammen, ordeloos onder elkaar
gezet.
Een van de Casablanca aange
komen stoomschip bracht te Tanger
het bericht, dat hst bombardement
voortduurde. De Franschen hebben
gisteren 2000 man aan land gezet.
De opvarenden van de ter reede
liggende schepen hoorden dag en
nacht geweerschoten, waaruit opge
maakt wordt dat er nog in de stra
ten gevochten wordt. De Marok
kanen plunderden de Joodsche
wijken en doodden een groot aan
tal Joden.
De Europeanen bevinden zich
allen in veiligheid het meerendeel
aan boord van de stoomschepen in
de baai, de overigen in de consu
laten, die door Fransche en Spaau-
scha matrozen worden bewaakt.
De zes Fransche soldaten, die bij
het eerste gevecht gewond werden,
zijn allen overleden. Naar verluidt
liggen de straten vol met doode
Mooren. Alle winkels zijn gesloten,
Vijf Fransche oorlogsschepen en een
Spaanseh oorlogsschip liggen voor
de stad.
Een nader bericht uit Casablanca
meldt, dat het agentschap van de
Marokkaansche staatsbank aldaar
beroofd is er is ongeveer 3000 p.st.
gestolen. Het Fransche consulaat
werd in den nacbt aangevallen één
matroos werd gedood en drie zwaar
gewond.
De kruiser Du Chayla is naar
Magazau vertrokken om de Fransche
belangen te beschermen, waar ook
een opstand dreigt.
De Fransche kruiser Cassini, ont
trokken aan het smaldeel, dat op
weg is naar Casablanca, is te Tanger
aangekomen en wacht bevelen van
het gezantschap af. Een Spaansche
torpedovernieler is ook te Tanger
Een verder telegram uit Casa
blanca meldt, dat de ontscheping
der troepen is afgeloopen.Het geschut
der kruisers heeft in staat gesteld,
niet zoozeer om de Marokkaansche
ruiters te verstrooien, dan wel om
dezen op een afstand te houden.
Uit Tanger werd nog aan de
„Temps" gemeld: De orde is te
Casablanca voiledig hersteld, maar
Dinsdag- en Woensdagnacht hebben
de Franschen de beschieting van
de omstreken met geschut voortge
zet, omdat de stammen trachtten
de stad te vermeesteren.
Te Gibraltar werd bovendien'nog
bericht ontvangen, dat de Du Chayla
Mazagang heeft gebombardeerd.
Alle ambtelijke berichten stellen
intusschen een volledige eenstem
migheid vast tusschen alle mogend-
leden ten aanz en van de zaken
in Marokko en deelen mede dat
dies kalm is in Casablanca.
Dat is zoo ongeveer alles wat
Reuter u t het ongelukkige land, dat
'.ooveel kabaal en onrust uitlokt,
>us seint.
Er blijkt uit, zooals we trouwens
;i teren al zeiden, dat 't in Marokk<
■en warboel wordt van belang ei
lat daarenboven Frankrijk mei d>
■ijnlijkste zorg deze heele aange
egenheid opknapt. ten belioevi
:an anderen 1
In Berlijn begrijpt men het ook
'.00.
En daar houdt men zich dan ook
ïeel kalm in afwachting: „mitsde
icte van Algesiras maar wordt ge-
erbiedigd", zeggen de toonaange
vende bladen, kan Frankrijk doen
wat het wil en moetin Marokko....
en dat „mits" beteekent niet anders
dan: Marokko mag geen Fransche
kolonie worden!
De Czaar is weder terug in zijn
land.
Keizerin Alexandra is haarman
tegemoet gevaren tot Björkö, een
haven vóór Kroonstad en beiden
zijn daarop direct naar Peterhof
gegaan.
Daarmede is dan toch wel bewe
zen, dat het niet te doen is geweest
om een plezier tochl je of een vacantie-
reisje, maar dat de Czaar enkel en
alleen keizer Wilhelm heeft willen
spreken.
Hij ging linea recta heen, en
weer terug.
Dat verhoogt wel «enigszins de
beteekenis van het onderhoud in
Swinemünde, over welke beteekenis
de kranten nog maar steeds allerlei
gissingen maken!
De quintessence van de ont
moeting der beide keizers schijnt
intusschen wel te liggen in de Rus
sische vloot, en er lekt uit dat dit
de hoofdschotel is geweest van bet
keizerlijk onderhoud.
De „Tribune" b.v. verneemt uit
St. Petersburg, dat de twee keizers te
Swinemünde over den herbouw van
de Russischevlootgesproken
hebben, en het voorstel gedaan
is, dat Rusland in Duitschland
250,000,000 mark zou trachten te
leenen, onder voorwaarde dat 't geld
uitsluitend besteed zou worded aan
den bouw van oorlogsschepen, en
wel op Duitsche werven.
In hoeverre dat waar is, kan niet
worden nagegaan.
Wel is echter eigenaardig, dat
nu tegelijkertijd uit St. Petersburg
wordt gemeld, dat het ministerie
van marine voornemens is in den
loop van dit jaar althans minstens
tw#e pantserschepen van een nieuw
type te laten bouwen met een wa
terverplaatsing van 19,970 ton.
De schepen zonden, behalve snel-
vuurgeschut van klein kaliber, een
bewapening krijgen van tien twaalf-
duims-kanonnen en voorzien wor
den van turbine-machines voor een
snelheid van 21 jenoopen.
En daar wordt bij bericht: daar
de Russische werven alle bezet zijn
zullen de schepen in Duitschland
worden gebouwd!
Zou dit de eerste vrucht wezen
van Keizer Wilhelm's ontmoeting?
Zoo ja, dan maakt hij zich 't
voorbeeld van oom Edward, die bij
zulke ontmoetingen steeds den po-
litieken handels-reiziger speelt
en mét succeseindelijk wel ten
nutte
H o ngar ij e,hetland van't eeuwige
politiek geharrewar, is tegenwoordig
vrij rustig.
Dat komt omdat het parlement
naar huis is, tot aan den herfst.
Maarreeds rommelt het in
de verte, en er zijn teekenen, dat
het niet rustig blijven zalintegen
deel men kan veilig aannemen, dat
de herfstzitting van het Hongaarsche
parlement een zeer rumoerige zal
zijn.
Dat kan wat worden IJKet conflict
tusschen Hongarije en Kroatië en
de kwestie van de grondwettelijke
waarborgen worden nog meer ge
compliceerd door de zoo dringend
geworden Ausgleichskwestie, die nu
niet langer uitgesteld kan worden.
Tot opheffing van het bekend
oufiict met Kroatië is tot dusver
oo goed als niets geschied. De
Kroaten kondigen de voortzetting
/an den strijd aan en organiseeren
:en boycotbeweging tegen den invoer
■an Hongaarsche waren. Maar in
!e Hongaarsche regeeringskringen
naakt men zich over den gang van
iken in Kroatië voorloopig nog
iet druk. De Hongaarsche regee-
ing maakt zich meer bezorgd over
e kwestie der grondwettelijke
waarborgen, die nog steeds niet de
sunctie van den Koning verkregen
hebben.
I e ontstemming hierover wordt
hi de kringen der onafhankelijk-
leidspartij steeds grooter en de
egeering heeft moeite bevredigende
•erontschuldigingen te vinden.
De ware oorzaak ligt eenvoudig
hi de omstandigheid, dat ook de
Koning zekere waarborgen verlangt,
welke men waarschijnlijk niet in
staat is te geven.
De regeering moet inmiddels naar
uitvluchten zoeken want ze moet
reeds nu het terrein voor den
„Ausgleich" effenen. Ze komt daar
door in een moeielijk parket tegen
over een deel der onafhankelijk
heidspartij, dat van sommige „na
tionale" eischen niet wil afzien en
het is zeer de vraag of het gelukken
zal de kwestie van den Ausgleich
langs parlementairen weg tot een
oplossing ie brengen
De Oostenrijksch-Hongaarsche
Monarchie, [die toch al niet zoo
vast-aaneengemetseld is, gaat dus
weer een zware tijd tegemoet.
Hoelang zal 't nog duren voor de
Hongaren hun zin gekregen hebben,
en de Monarchie uiteengespat zal
zijn
Nieuwtjes in drie regels.
Het Eucharistisch congres teMetz,
ook door vele Fransche bisschoppen bij-
gewoond, heeft een groot succes.
De Amerikaansche republiek Boli
via begint een soort „culturkampf'.De
gezant bij den Paus is teruggeroepen.
De Antwerpsche reeders willen
niet onderhandelen met de soc. d_em.
arbeiders. De algemeene staking dreigt
De toestand in Perzië wordt steeds
ernstiger. Men denkt er hard aan, den
Sjah af te zetten. Dat geeft revolutie
Staatsbegrooting.
De ontwerpen der Staatsbegroo
ting, dienst 1908, zijn gereed geko
men ter verzending naar den Raad
van State.
Bond voor Staatspensionneering.
Te Alkmaar is gisteren een ver
gadering gehouden van afgevaar
digden der Noord-Hollandsche af-
deelingen van den Bond voor Staats
pensionneering met het doel, om te
komen tot de oprichting van een
provinciale afdeeling, ten einde de
propaganda voor den Bond krachti
ger ter hand te nemen.
Deze vergadering was een gevolg
van een op de algemeene vergade
ring te Groningen aangenomen
voorstel van de afdeeling Nieuw-
Vennep. De vergadering werd ge
leid door den gedelegeerde van het
hoofdbestuur, den beer Klomp.
Vertegenwoordigd waren 13 af-
deelingen, terwijl er 6 sympathie
betuigingen ingekomen waren.
Na uitvoerige bespreking werd
besloten tot voorloopige oprichting
van een provinciale federatie. De
wijze,waarop de federatie zal werken,
lokte nog heel wat discussie uit.
Nog werd in beginsel aangeno
men, dat ten behoeve van de pro
vinciale federatie zal worden gehe
ven een bepaalde contributie per
lid, waarvan het bedrag later zal
worden vastgesteld.
Verder werden tot leden van het
voorloopig bestuur benoemd de
heeren: B. Kanis, te Amsterdam,
G. Klomp, te Uitgeest, G. Kleuver,
te Velsen, P. H. Groebe, te Alk
maar, dr. Wiedeman, te Beverwijk,
K. Frugte, te Nieuw-Vennep, E.
A. Maan, te Amsterdam.
Grondwetsherziening.
Van goed ingelichte zijde wordt
medegedeeld, dat het bericht dat
een voorstel tot kiesrechthervorming
de Staten-Generaal zeer spoedig zal
bereiken, geheel onjuist is.
Wel hoopt de Regeering, getrouw
aan de bij haar optreden gedane
toezegging om in het derde jaar
van haar betsuur voorstellen tot
Grondwetsherziening in te dienen,
nu zij in het bezit is van het rap
port der Staatscommissie, in het
aanstaande zittingjaar de daartoe
strekkende ontwerpen aan de Ka
mer in te zenden, waarin een kies
rechtherziening begrepen is.
Van een afzonderlijk zelfstandig
ontwerp tot kiesrechthervorming is
geen sprake.
Erfgooiers.
In zake de erfgooierskwestie heeft
zich te Bussum een „Nieuwere"
partij geformeerd. Opgericht is na
melijk eene „Vereeniging van on-
en minvermogende Erfgooiers,wel
ke trachten wil te komen tot ver
koop van de gronden en tot ver
deeling van de opbrengst.
Gemengde Berichten.
Verzet. Gisterenmorgen werd
op de Gelderschekade te Rotterdam
ernstig verzet gepleegd bij de ar
restatie van een beschonken boot
werker. De politie-agenten werden
tegen den grond geworpen. Toen
assistentie kwam opdagen werd een
charge gemaakt, waarbij twee per
sonen vrij ernstig gewond werden.
Zigeuners. Dinsdag vertoon
den zich nabij Cuyk in de nabijheid
der L uitsche grenzen een 50 talz.g.
zigeuners, rondreizende met beren.
Dat dit volkje niet erg welkom is
in ons land, bewijst wel, dat door
de marechaussees de wacht aan de
grens gehouden werd, ten einde hun
den intocht te beletten.
Br ie veninfl esse hen. Nog
steeds gaat men voort flesschen in
zee te werpen met ingesloten briefjes
van geen of luttel waarde. Zoo
spoelden Woensdagmorgen weer
twee flesschen aan, waarvan ik de
ingesloten briefjes u hier toezend.
Teneinde dit misbruik tegen te gaar
geven we uwe redactie in overwe
ging den inhoud dier briefjes nie'
te melden, opdat dit slechte voor,
beeld geen navolging vinde. Nog
maals waarschuwen we in het be
lang van werkelijk in nood verkee
renden of verdeerd hebbenden, di(
flauwe spel zooveel mogelijk te
beperken. 1
Eendollekoe.Het volgende
ongeluk heeft Dinsdag te Meppen
plaats gehad. Johan Hein heeft een
koe, welke hij aan een touw heeft
staan te weiden met een pen in
den grond. Door de hitte kwam
het dier los; de vrouw wilde haar
weer vast maken, doch do koe liep
in woeste vaart op haar toe, zoodat
de vrouw in het touw verward werd,
de koe haar omver trok en diem1
tengevolge trapte. Hierdoor kreeg
de vrouw een klein wondje aan
het hoofd en klaagde een weinig
over pijn in den buik, aan welke
gevolgen zij nog des avonds is over
leden.
Die stal. Gisterenmorgen is
door de Rotterdamsche politie een
26-jarige graanwerker K. S. gearres
teerd, die zich met twee vrienden
had schuldig gemaakt aan diefstal
van goederen van een uitstalling
op de Blaak.
Toen het drietal bemerkte, dat
de politie hen in de gaten had
gekregen, namen zij ijlings de vlucht,
K. S. weid echter op aanwijzing
van het publiek gegrepen, toen hij
zich in een winkel in de Houttuinen
verschool. De beide anderen wisten
te ontkomen.
Bij het achtervolgen der dieven
kwam een agent van politie nog
al vrij ernstig te vallen.
Een oplichter. Acht be
woners van den Nieuwen Binnenweg
te Rotterdam zijn het slachtoffer
geworden van iemand, die hun een
mooi verhaal deed van een benoe-
miug tot koeli-opziehter op een plan
tage in Ned. Oost-Indië. De man
boezemde zooveel vertrouwen in,
dat allen op crediet aan hem ver
kochten en hem bovendien nog
geld leenden. Hij is thans met de
noorderzon vertrokken, vermoede
lijk naar Amsterdam.
Bij de politie is aangifte ge
daan.
Een wondervogel. De
heer P. te Aalten had in zijn be
zit een pracht-exemplaar van een
papegaai, die de kunst van spreken
goed verstond. Het dier vloog voor
eenige dagen weg en hield zich in
de nabijheid eener boerenwoning j
op. Het praten van den vogel!
bracht den boer in den waan, datj
een „wondervogel" zijn boerderij
bedreigde en daarom maakte hij
door middel van zijn geweer maar
voor goed aan het „lekker hé" van
den vogel een einde 1 (N. R. Ct.)
De inbraakte 'sGraven-
hage. De heer Goudsmit, juwelier
te 'sGravenhage looft f1000 uit
voor dengene, die aanwijzing kan
doen, leidende tot aanhouding van
de(n(dader)s van den bij hem
plaats gehad hebbenden diefstal en
tot opsporing van de bij deze gele
genheid ontvreemde goederen.
Verdronken. Gisterennacht
iii de Schiehaven te Oud-Delfs-
haven de 59 jarige Engelsche ge
zagvoerder J. W. van het ss. Timsah
bij het aan boord gaan van de loop
plank te water gevallen en verdron
ken. Tot nu toe is vruchteloos naar
het lijk gedregd.
Het 21/2-jarig zoontje van den
winkelier Van den Heuvel te Gouda
Woensdagavond in de
achter de sociëteit „Ons
1 te water en verdronk.
Hofman werden nog wel
f"o—ogedaan de levensgeesten
wederom op te wekken, doch zon
der succes.
Levenloos opgehaald.
Bij het baden is in het Noordzee
kanaal een twaalfjarige knaap in
de diepte verdwenen en kort daar
na levenloos opgehaald. ^ev®r"
geefs is nog geruimen tijd getracht
de levensgeesten op te wekken.
Het hoofd verpletterd.
Te Wagenberg (N. Br.) is het 2-jarig
zoontje van de wed. de R. waar
schijnlijk al spelende onder een of
ander voertuig geraakt. Een voor-
geraakte
Wetering
Genoegen"
Door dr.
pogingen
sche couRurr
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen.
